Lubuski Urząd Wojewódzki

Pamiętajmy! Rak szyjki macicy jest jednym z najbardziej „podatnych na profilaktykę” nowotworów złośliwych u kobiet.

Rak szyjki macicy dotyczy blisko półtora miliona kobiet na całym świecie. Polska należy do krajów o średniej zachorowalności na ten nowotwór. Ma jednak jeden z najwyższych wskaźników zachorowalności i umieralności w Europie. Szczyt zachorowalności na tego raka w Polsce przypada na 6. dekadę życia. Ostatnie lata wskazują na wzrost liczby zachorowań u kobiet młodszych (od 35. do 44. r.ż.). W Polsce notuje się również jeden z najniższych w Europie odsetek przeżyć 5-letnich, będący miarą wyleczalności tego raka. Odsetek ten wynosił 48,3% przy średniej europejskiej 62,1%. Według Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce w roku 2018 ponad 2 300 kobiet usłyszało diagnozę – rak szyjki macicy, a 1 593 zmarło. W województwie lubuskim w 2018 r. odnotowano szczególnie niekorzystną sytuację epidemiologiczną w zakresie zgonów z tego powodu- najwyższy w kraju współczynnik standaryzowany zgonów. Natomiast województwo lubuskie miało najniższy wśród województw współczynnik standaryzowany zachorowań.

Rak szyjki macicy jest wywoływany przez onkogenne wirusy brodawczaka ludzkiego (HPV). Związek między wirusem HPV i tym nowotworem jest co najmniej 10 razy silniejszy, niż związek palenia papierosów i raka płuc. Infekcja HPV przytrafia się niemal każdemu, kto prowadzi życie seksualne, jednak w większości przypadków układ odpornościowy potrafi ją zwalczyć i do rozwoju procesu nowotworowego nie dochodzi.

Czynniki ryzyka raka szyjki macicy:

• przewlekłe zakażenie onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego;
• wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego;
• wieloletnie stosowanie hormonalnych leków antykoncepcyjnych;
• duża liczba partnerów płciowych;
• duża liczba porodów;
• wieloletnie palenie papierosów;
• niski status socjoekonomiczny i gorszy dostęp do opieki medycznej.

Pamiętaj! Rak szyjki macicy jest bardzo podstępny i w pierwszym okresie przebiega bez niepokojących objawów. Choroba rozwija się często bezobjawowo, więc u wielu pacjentek wykrywana jest w fazie zaawansowanej i trudnej do wyleczenia. Jego rozpoznanie jest możliwe tylko dzięki cytologii, która pozwala na wykrycie raka szyjki macicy na wczesnym etapie choroby. Wcześnie zdiagnozowany rak szyjki macicy (w fazie przedinwazyjnej) cechuje się dobrym rokowaniem i daje duże szanse na całkowite wyleczenie.

CYTOLOGIA! Regularnie wykonywane proste, bezbolesne i bezpłatne badanie komórek z szyjki macicy pozwala uniknąć dramatu.

Badanie cytologiczne pozwala wcześnie wykryć zmiany przednowotworowe lub raka w szyjce macicy na bardzo wczesnym etapie rozwoju. Wówczas leczenie jest mniej uciążliwe i daje bardzo dobre efekty, dlatego bardzo ważne jest badanie cytologiczne, na które powinny zgłaszać się kobiety, w tym także żyjące w trwałym monogamicznym związku lub od dawna samotne.

Ulotki profilaktyczne Ministerstwa Zdrowia.
Planuję długie życie - Dlatego robię regularnie cytologię.

Program profilaktyki raka szyjki macicy realizowany przez NFZ w woj. lubuskim.

Program adresowany jest do kobiet, które:
- są w wieku 25-59 lat;
- nie miały wykonywanej cytologii w ramach programu profilaktycznego w ciągu ostatnich 3 lat.

Uwaga! Kobiety obciążone czynnikami ryzyka (zakażone wirusem HIV, przyjmujące leki immunosupresyjne, zakażone HPV - typem wysokiego ryzyka) - mogą korzystać z cytologii w ramach programu co 12 miesięcy.

Wykaz podmiotów wykonujących badanie cytologiczne w ramach programu dostępny jest na stronie Lubuskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

HPV - PROFILAKTYKA NASTOLATEK!
HPV - ludzki wirus brodawczaka, może być czynnikiem wywołującym m.in. raka szyjki macicy, pochwy, sromu i odbytu u kobiet oraz raka jamy ustnej, gardła, odbytu i prącia u mężczyzn. Zakażenia HPV szerzą się drogą płciową, do zakażenia dochodzi najczęściej w początkowym okresie po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Szczepienia przeciwko HPV znajdują się na liście szczepień zalecanych (nieobowiązkowych) i nie są finansowane ze środków publicznych. Powinny one obejmować szczególnie osoby przed inicjacją seksualną. Obecnie uważa się, że wszystkie przypadki raka szyjki macicy są poprzedzone przewlekłą infekcją HPV. Przeprowadzanie szczepień rekomenduje się w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030 (M.P. z 2020 r. poz. 189). Szczepienie jest zalecane do realizacji w ramach programów profilaktyki zdrowotnej.

Szczepionka chroniąca przed rakiem szyjki macicy nie dopuszcza do infekcji w podobny sposób, jak jej odpowiedniki zapobiegające innym chorobom zakaźnym. Szczepienia są najskuteczniejsze wśród kobiet wcześniej niezakażonych HPV i dlatego szczepienia zalecane są dla młodych nastoletnich dziewcząt, jak i chłopców jeszcze przed inicjacją seksualną, u których ryzyko zakażenia HPV jest niewielkie.

Więcej informacji dotyczących szczepień przeciw HPV dostępnych jest na stronie Państwowego Zakładu Higieny – Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego.

Ulotka - Co to jest rak szyjki macicy?

Źródło:
Krajowy Rejestr Nowotworów.
Lubuski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia.
Ministerstwo Zdrowia.
Planuję długie życie.
Szczepienia Państwowy Zakład Higieny - Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego.