Lubuski Urząd Wojewódzki

Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest corocznie 24 marca, a jego celem jest podniesienie świadomości społecznej na temat zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych konsekwencji tej choroby. Hasłem tegorocznej kampanii ogłoszonym przez Światową Organizację Zdrowia jest: Tak! Możemy zakończyć gruźlicę: zaangażuj się, zainwestuj, dostarcz. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia w 2023 roku na świecie zachorowało na gruźlicę 10,8 milionów osób, a 1,25 miliona osób zmarło.

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie – prątki gruźlicy. Gruźlica najczęściej zajmuje płuca, ale może zaatakować każdy narząd człowieka.  Najczęściej na zachorowanie narażone są:

• osoby, które spędzają dużo czasu w bliskim kontakcie z chorym na gruźlicę,
• osoby, które mają choroby obniżające odporność organizmu, szczególnie zakażeni HIV,
• dzieci poniżej 5 roku życia.

Gruźlica rozwija się u 5-10 procent osób zakażonych. Poważny problem terapeutyczny stanowi gruźlica wielolekooporna.

We wczesnych stadiach choroby nie występują typowe objawy, a choroba przebiega przewlekle. Tylko w nielicznych przypadkach początek choroby jest gwałtowny.

Najczęstsze objawy gruźlicy:

• kaszel utrzymujący się co najmniej 3 tygodnie bez poprawy,
• brak apetytu i utrata masy ciała,
• stany podgorączkowe i gorączka (głównie w godzinach popołudniowych i wczesnowieczornych),
• nocna potliwość,
• osłabienie,
• krwioplucie,
• bóle klatki piersiowej,
• duszności.

Osoby chore na gruźlicę mogą mieć wszystkie lub tylko niektóre z wymienionych objawów. Zdarza się, że jedynym objawem gruźlicy jest kaszel.

Gruźlicą można zakazić się w czasie kontaktu z osobą chorą na gruźlicę płuc, wdychając powietrze zawierające prątki. Chory wydala prątki podczas kaszlu, kichania, gdy śmieje się i mówi. Chory na gruźlicę, który jest leczony, nie stanowi już zagrożenia.

• Noś maseczki zakrywające nos i usta.
• Jeśli nie masz maseczki, to w czasie kaszlu i kichania zakrywaj nos i usta chusteczką jednorazową, bądź kichaj lub kaszl w zgięcie łokciowe.
• Odkrztuszaj z dala od innych do chusteczki jednorazowej, którą od razu wyrzuć do kosza.
• Podczas rozmowy unikaj mówienia prosto w twarz rozmówcy.
• Jeśli ktoś w Twoim otoczeniu kaszle nie zasłaniając ust, odsuń się jak najdalej, odwróć głowę lub wyjdź do innego pomieszczenia.

W Polsce szczepienia przeciwko gruźlicy są obowiązkowe. Wykonuje się je szczepionką BCG, podawaną śródskórnie. Szczepienie powinno być przeprowadzone w pierwszej dobie życia, przed wypisaniem dziecka ze szpitala.

Szczepienie przeciw gruźlicy zmniejsza:

• ryzyko zachorowania na gruźlicę,
• ryzyko zakażenia prątkiem gruźlicy,
• chroni przed zakażeniami wywołanymi i przez prątki nie gruźlicze w populacji dzieci i dorosłych.

Działanie ochronne szczepienia przeciw gruźlicy trwa nawet 40 lat.

Gruźlica jest obecnie chorobą wyleczalną. Najważniejszym warunkiem jest jej wczesne wykrycie. Jeżeli masz którykolwiek z objawów, musisz jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa osoba chora (w okresie prątkowania) podlega obowiązkowi leczenia oraz hospitalizacji, a osoba, która miała styczność z chorym prątkującym podlega nadzorowi epidemiologicznemu, badaniu klinicznemu, badaniom diagnostycznym, a w razie potrzeby również profilaktycznemu stosowaniu leków.