Wystawa plenerowa „Powstania śląskie 1919-1921” w Gorzowie Wielkopolskim
26.04.2021
Wojewoda lubuski Władysław Dajczak wspólnie z naczelnikiem Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Szczecinie dr hab. Sebastianem Ligarskim otworzyli wystawę plenerową pt. „Powstania śląskie 1919-1921”.
Wystawa plenerowa pt. „Powstania śląskie 1919-1921” przedstawia niezwykłą historię walk o przyłączenie Górnego Śląska do Rzeczpospolitej w okresie kształtowania granic kraju po zakończeniu I wojny światowej. Jest to ogólnopolskie przedsięwzięcie. Wystawa jest przygotowana w związku ze zbliżającą się 100. rocznicą III powstania śląskiego, trwającego od 3 maja do 5 lipca 1921 r.
– Otwieramy wystawę dotyczącą rocznicy powstań śląskich. W szczególności III powstania śląskiego, trwającego od 3 maja do 5 lipca 1921 r., w związku ze zbliżającą się 100. rocznicą. III powstanie śląskie miało istotne znaczenie w momencie formowania się państwa polskiego po 123 latach zaborów – powiedział wojewoda Władysław Dajczak – Chcemy przybliżyć bohaterów powstań śląskich i ich ogromne znaczenie dla całej Polski. Działania, które były podejmowane na śląsku w latach 1919-1921, plebiscyt, który odbył się na temat przynależności Górnego Śląska - są to ważne wydarzenia, które sprawiły że ziemie, które zostały Polsce zabrane podczas zaborów powracały do naszej państwowości – podkreślił wojewoda.
- Wystawę plenerową "Powstania śląskie 1919-1921", przygotowaną przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach, od 26 kwietnia można oglądać w Gorzowie Wielkopolskim. Ekspozycja prezentowana jest przed siedzibą Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego.
W czasie otwarcia wystawy wojewoda Władysław Dajczak przekazał mieszkańcom flagi Rzeczypospolitej Polskiej z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Wystawa „Powstania śląskie 1919–1921”
Po I wojnie światowej, na mocy traktatu wersalskiego z 28 czerwca 1919 r., zdecydowano, że o przyszłości Górnego Śląska, znajdującego się do tej pory w granicach państwa niemieckiego, postanowi plebiscyt, w którym uprawnieni ku temu mieszkańcy regionu oddadzą głos za jego przynależnością do Niemiec lub do Polski. Na górnośląskim obszarze plebiscytowym rozpoczęła się kampania propagandowa prowadzona przez obie strony, mająca przekonać niezdecydowanych. Dramatyczny przebieg konfliktu o Górny Śląsk spowodował konieczność trzykrotnego zrywu zbrojnego.
Wystawa „Powstania śląskie 1919–1921” składa się z 15 paneli, prezentujących w układzie chronologicznym najważniejsze wydarzenia z lat 1918–1922, czyli okresu, w którym ważyły się losy regionu. Koniec I wojny światowej, pierwsze i drugie powstanie śląskie, plebiscyt górnośląski oraz poprzedzająca go kampania propagandowa, trzecie powstanie śląskie, a w końcu podział regionu i przejęcie przyznanej części Górnego Śląska przez administrację polską – to najważniej aspekty tej opowieści.
Wykorzystane fotografie i dokumenty pochodzą ze zbiorów: Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny, Muzeum 2 Korpusu w Józefowie, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Francuskiej Biblioteki Narodowej, Biblioteki Śląskiej, Biblioteki Narodowej, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Grzegorza Grześkowiaka.
