Podkarpacki Urząd
Wojewódzki w Rzeszowie

Dzisiejsze obchody rozpoczęły się Mszą Świętą w intencji Żołnierzy Niezłomnych, która odbyła się w Kościele Farnym pw. św. Wojciecha i Stanisława. Następnie uczestnicy zgromadzili się przez Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych przy alei Łukasza Cieplińskiego w Rzeszowie, gdzie nastąpiło symboliczne złożenie wieńców i wiązanek kwiatów. Pamięć żołnierzy polskiego podziemia antykomunistycznego  uczczono także wystawieniem posterunku honorowego oraz warty honorowej żołnierzy 3. PBOT i 21. BSP oraz przemówieniami okolicznościowymi.

Cześć pamięci Żołnierzy Wyklętych oddali podkarpaccy parlamentarzyści, przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej oraz służb mundurowych. W wydarzeniu – dzięki relacji online i pomocy żołnierzy 3 PBOT – mogli uczestniczyć również kombatanci. Głos podczas uroczystych obchodów zabrali: płk Dariusz Słota, dowódca 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego, sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcin Warchoł, wojewoda podkarpacki Ewa Leniart, marszałek województwa podkarpackiego Władysław Ortyl oraz dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie Dariusz Iwaneczko. Zgromadzeni wysłuchali również listu prezesa Okręgu Podkarpackiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej kpt. w st. spocz. Juliana Pawełka.

– Spotykamy się dziś przed spiżowymi obliczami siedmiu członków niepodległościowego IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, aby uhonorować tych, których patron 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej, wraz ze swoimi towarzyszami, uosabia. Zdradzeni i oszukani, więzieni i zabijani, pohańbieni i zapomniani. To najczęstsze losy bohaterów dzisiejszej uroczystości. Mimo upływu tylu dziesiątek lat, tylu starań, aby naród i ojczyzna o nich zapomnieli, to nie udało się ich oprawcom wymazać z pamięci Polaków wiedzy, wdzięczności podziwu i dumy z ich niezłomności w walce o wolną i suwerenną Polskę. To zasługa tych wszystkich, którzy tę pamięć w sercach przenieśli, odgrzebali i ponownie rozpali – powiedział płk Dariusz Słota, rozpoczynając rzeszowskie uroczystości.

– Dziesiąty raz wolna Polska oddaje hołd żołnierzom i działaczom podziemia antykomunistycznego. To tak niewiele, ale odrobiliśmy bardzo dużą lekcję historii. To wkład wielu osób – mówiła wojewoda Ewa Leniart, przypominając o zaangażowaniu Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, który jako pierwszy w 2001 roku przygotował wystawę o działaczach podziemia antykomunistycznego tutaj na Rzeszowszczyźnie. 

 – Tutaj na Rzeszowszczyźnie podziemie było najsilniejsze, najbardziej zwarte i gotowe do działania. Najbardziej pewne, że ci, którzy przychodzą od wschodu nie niosą wolności, ale znowu zniewolenie, a lata walki z okupantem niemieckim i sowieckim nie przyniosą ukochanej Ojczyźnie wolności i suwerenności. To ogromny wkład młodych ludzi, którzy spontanicznie gromadzili się na marsze ku pamięci Żołnierzy Wyklętych.  To wielu ludzi dobrej woli, takich których połączyła wspólna inicjatywa budowy tego pomnika – powiedziała wojewoda.

Wojewoda zaznaczyła, jak ważna jest pamięć o naszych bohaterach, o żołnierzach, którzy nie złożyli broni, nie podporządkowali się nowym zasadom, lecz podjęli dalszą walkę. O bohaterach, których poświęcenie i odwaga sprawiły, że dziś możemy cieszyć się niepodległością, o którą oni walczyli. Wielu z nich wyznawane wartości i ideały przepłaciło życiem. Skazani na śmierć często bez sprawiedliwych wyroków, nie mając możliwości pożegnania się z najbliższymi, umierali, a ich ciała grzebano w ukryciu, w masowych mogiłach. – Wielu z nich wciąż spoczywa w nieznanych miejscach – podkreśliła Ewa Leniart.

– Gromadzimy się dziś także po to, by wśród młodych ludzi pozostało jedno wielkie pragnienie wolnej i suwerennej Polski  i wierności wartościom. Po to, aby w dziedzictwie Łukasza Cieplińskiego odnaleźć testament dla siebie – dodała wojewoda.

***

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest 1 marca od 2011 roku.  Święto przypada w rocznicę stracenia w 1951 roku siedmiu przywódców IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, kierownictwa ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej. 70 lat temu w  więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie śmierć ponieśli: pułkownik Łukasz Ciepliński, major Mieczysław Kawalec, major Adam Lazarowicz, kapitan Józef Batory, kapitan Franciszek Błażej, kapitan Józef Rzepka i porucznik Karol Chmiel. 

Święto ma na celu upamiętnienie żołnierzy tzw. drugiej konspiracji, którzy stanowili antykomunistyczny ruch niepodległościowy, walczący o suwerenność Polski i uniezależnienie jej od wpływów ZSRR.

—————————————————————————————————————————

Zapraszamy do obejrzenia specjalnie przygotowanego programu artystycznego pn. „Żołnierze Wyklęci” w wykonaniu uczniów i nauczycieli SP nr 28 w Rzeszowie we współpracy z MDK przy ulicy Osmeckiego 51 w Rzeszowie. Występ dostępny tutaj.  

Biograficzna wystawa elementarna przygotowana przez Biuro Edukacji Narodowej IPN dostępna tutaj.