Podkarpacki Urząd
Wojewódzki w Rzeszowie

Wystawa pod nazwą „Państwowy Korpus Bezpieczeństwa – Policja Polskiego Państwa Podziemnego w dokumentach” została przygotowana przez Biuro Edukacji Historycznej – Muzeum Policji Komendy Głównej Policji, we współpracy z Urzędem ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Archiwum Akt Nowych. Po raz pierwszy zaprezentowano ją w Warszawie, w sierpniu ubiegłego roku. Od tamtej pory, ekspozycja prezentowana jest w kolejnych miastach w kraju. Gospodarzem dzisiejszego wydarzenia był Komendant Wojewódzki Policji insp. Dariusz Matusiak. 

Wojewoda Ewa Leniart, zwracając się do uczestników wydarzenia, przypomniała o wielu aspektach tajnej organizacji polskiego państwa w czasie wojny. 

• Należy pamiętać, że „polskie podziemie” to nie tylko siły zbrojne, ale także instytucje cywilne, zdolne do organizowania życia obywatelskiego Polaków. W warunkach konspiracyjnych działały sądy, kwitło życie kulturalne oraz prowadzone było tajne nauczanie. Wszystko to miało stworzyć choć namiastkę normalności, w trwającej wokół okupacji i pomóc ludziom przetrwać trudne czasy, przygotowując ich jednocześnie do zmian jakich planowano dokonać po wyzwoleniu – mówiła wojewoda.

Ewa Leniart zwróciła także uwagę na skalę działalności polskich organizacji pod okupacją.  

• W ciągu lat konspiracyjnej działalności zorganizowano potężne struktury państwowe, podporządkowane polskiemu rządowi na wychodźstwie, które dały Polakom siłę i nadzieję na przetrwanie. Tak rozbudowane państwo podziemne nie powstało w żadnym innym okupowanym kraju, czym udowodniło, że Polska wciąż istnieje i nie ma takiej siły, która mogłaby ją zniszczyć – dodała. 

***

Celem wystawy poświęconej Państwowemu Korpusowi Bezpieczeństwa, polskiej konspiracyjnej formacji policyjnej Delegatury Rządu na Kraj, działającej w latach 1940 – 1944, jest przypomnienie nieznanej historii instytucji, która odegrała ważną rolę w tragicznych latach niemieckiej okupacji.

Wielu spośród funkcjonariuszy Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa pełniło również służbę w Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa, za co zarówno w czasie okupacji, jak i w okresie powojennym było szykanowanych i represjonowanych, a względem nich formułowano nawet zarzut kolaboracji z okupantem.  

Ideą wystawy jest ukazanie rzeczywistego obrazu służby funkcjonariuszy Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa, w tym i tych służących przymusowo w Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa, którzy z narażeniem życia prowadzili szereg działań infiltrujących niemiecki aparat bezpieczeństwa na okupowanych ziemiach polskich.

Ekspozycja ukazuje zaangażowanie funkcjonariuszy PKB w bezpośrednią i pośrednią walkę z okupantem, w tym przedstawia wyjątkową rolę tej formacji w obszarze zdobywania i gromadzenia cennych informacji niezbędnych do rozpracowywania wroga, oceny jego morale czy przeciwdziałania jego polityce eksterminacyjnej, czyli ostrzegania i ukrywania osób zagrożonych aresztowaniem, wysyłką na przymusowe roboty do III Rzeszy, etc.

Wystawa przedstawia więc codzienną, konspiracyjną policyjną służbę w warunkach okupacji, w której normą były działania skierowane zarówno na zwalczanie przestępstw pospolitych, eliminowanie patologii społecznych prowadzących do narastania najcięższych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, jak i walkę z okupantem czy jego siatką wywiadowczą i kontrwywiadowczą.

Musimy pamiętać, że jednym z fundamentalnych zadań Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa było utrzymanie nie tylko porządku społecznego w warunkach wojny, kiedy  najłatwiej o rozprężenie moralne, ale także ujawnianie i eliminacja przejawów patologii prowadzących do rozkładu społeczeństwa, a wynikających z niskich, prymitywnych ludzkich zachowań.

Na podst. inf. podkarpacka.policja.gov.pl