Polska w Wenezueli

Rys historyczny

Polska i Wenezuela nawiązały stosunki dyplomatyczne w roku 1933, zostały one następnie wznowione po II wojnie światowej w roku 1945.W 1952 roku, podczas rządów Marcosa Péreza Jiméneza, Wenezuela zawiesiła stosunki dyplomatyczne z Polską, by wznowić je następnie w roku 1960. Stan i dynamika stosunków polsko-wenezuelskich po wojnie zmieniały się w zależności od koniunktur politycznych, typowych dla okresu zimnej wojny.

Współpraca polityczna w okresie III RP

Stosunki z Polską nie stanowiły priorytetu wenezuelskiej polityki zagranicznej, zorientowanej bardziej na kontynent amerykański, OPEC i kraje rozwijające się. Niemniej jednak, zmiany polityczne i gospodarcze w Europie i Polsce po 1989 rozbudziły zainteresowanie Wenezueli rozwojem współpracy z państwami Europy Środkowej i Wschodniej, w tym z Polską. W listopadzie 1993 roku podpisano w Caracas porozumienie w sprawie stałego systemu konsultacji na szczeblu wysokich funkcjonariuszy Ministerstw Spraw Zagranicznych Polski i Wenezueli. W listopadzie 1996 roku, podczas konsultacji w Caracas na szczeblu wiceministrów spraw zagranicznych, dokonano wymiany not na temat zniesienia wiz dla posiadaczy paszportów dyplomatycznych i służbowych. Umowa weszła w życie 21 grudnia 1996 roku. Dnia 19 maja 1999 powstała w Warszawie polsko-wenezuelska grupa parlamentarna, w skład której weszlo 4 posłów i 1 senator. Delegacja wenezuelska pod przewodnictwem wiceministra SZ Jorge Hidalgo Valero Briceño wzięła udział w konferencji „Ku Wspólnocie Demokracji" w Warszawie w dniach 26-27 czerwca 2000 roku. W czerwcu 2002 roku miały miejsce w Warszawie konsultacje polityczne na szczeblu wiceministrów spraw zagranicznych. Stronę polską reprezentował podsekretarz stanu Andrzej Załucki, wenezuelską - wiceminister Arévalo Méndez Romero. W ramach tegoż systemu regularnych konsultacji, w listopadzie 2003 roku przebywala w Wenezueli polska delegacja pod kierownictwem wiceministra A. Załuckiego, która przeprowadziła rozmowy z wiceministrem A. Mendezem i spotkała się z przedstawicielami rządu i najważniejszych wenezuelskich firm. Kolejna runda konsultacji polityczno-gospodarczych odbyła się w Warszawie, 16 października 2006 r. Wiceminister spraw zagranicznych Wenezueli Rodrigo Chaves spotkał się w wiceministrem spraw zagrnicznych RP Witoldem Waszczykowskim, a także z wiceministrem gospodarki, Andrzejem Kaczmarkiem. W dniu 27 stycznia 2013 r., podczas VII szczytu Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CELAC) i Unii Europejskiej (UE), w Santiago de Chile, podpisano nową umowę o współpracy między Polską a Wenezuelą. Stronę polską reprezentował Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski, który spotkał się z Ministrem Spraw Zagranicznych Wenezueli Elias Jauá. Umowa stanowi dobrą podstawę do dalszej współpracy w obszarach wspólnego zainteresowania obu krajów.

Działalność kulturalna Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Caracas jest jednym z najważniejszych priorytetów. Od wielu lat promuje się polską sztukę (muzyka, taniec, kino, teatr, literatura i inne), a także polskie tradycje i historię.

Gospodarcze umowy dwustronne

27 stycznia 2013 r. Polska i Wenezuela zawarły ramową Umowę o Współpracy, która została podpisana przez ministrów spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego i Eliasa J. Jaua podczas I szczytu Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CELAC) i Unii Europejskiej (UE). Umowa stwarza dobre podstawy do zintensyfikowania współpracy w dziedzinach wspólnego zainteresowania Państw. Jej celem jest  zapewnienie firmom polskim i wenezuelskim minimum bezpieczeństwa prawnego i wsparcia instytucjonalnego w dwustronnych kontaktach handlowych. 

Wzajemne inwestycje

W Wenezueli nie ma jak dotąd żadnych polskich inwestycji bezpośrednich ani spółek z udziałem polskiego kapitału (podobnie sytuacja przedstawia się z inwestycjami wenezuelskimi w Polsce). Jakiekolwiek inwestycje, zwłaszcza w mogących interesować Polskę strategicznych sektorach, jak górnictwo czy przemysł stoczniowy, wymagają zainicjowania dialogu na szczeblach politycznych i podpisanie dwustronnych porozumień o współpracy. Jak pokazują doświadczenia innych krajów, bez wsparcia ze strony rządowej dla sektora prywatnego nie ma praktycznie możliwości zintensyfikowania kontaktów gospodarczych z Wenezuelą.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Z uwagi na centralizację władzy gospodarczej oraz nacjonalizacji strategicznych sektorów w Wenezueli, w odniesieniu do Polski główną podstawą rozwoju dwustronnych kontaktów gospodarczych jest międzyrządowa umowa ramowa o współpracy gospodarczej.

W Wenezueli nie ma obowiązku spełnienia wstępnych wymagań przed planowaną inwestycją. Art. 299 konstytucji mówi o inwestycjach prywatnych jako o czynniku dającym zatrudnienie, wzrost PKB i poprawę życia ludności, gdy są one prowadzone w ramach wolnej konkurencji. Zakłada się także równe i sprawiedliwe traktowanie inwestycji prywatnych krajowych i zagranicznych. Jednakże pewne obszary są zarezerwowane wyłącznie dla państwa: sektor energetyczny (poza gazem ziemnym), przemysł wydobywczy, usługi publiczne, radio i telewizja oraz prasa hiszpańskojęzyczna.

Założenie firmy w Wenezueli lub przedstawicielstwa firmy zagranicznej nie nastręcza przeszkód, niemniej trudności w normalnym funkcjonowaniu mnożą się na dalszym etapie działalności i są przede wszystkim związane  ze słabością systemu prawnego, niewydolną biurokracją, korupcją oraz falą przestępczości pospolitej (w tym wymuszenia),  która dotyka również przedsiębiorców zagranicznych pracujących w Wenezueli.

Słabość i nieprzewidywalność wenezuelskiego systemu prawnego oraz niewydolność systemu sądowniczego wymieniane są przez działające w Wenezueli firmy z krajów UE jako poważna bariera w normalnym funkcjonowaniu przedsiębiorstw. Przepisy prawne odnoszące się do działania firm zagranicznych są bardzo często zmieniane, mają krótkie vacatio legis, a ich zapisy bywają nieprecyzyjne, stwarzając szeroki margines do interpretacji na szczeblu administracyjnym. Szybkie i częste zmiany przepisów uniemożliwiają firmom zagranicznym strategiczne planowanie działań biznesowych.

Dostęp do rynku pracy

W celu podjęcia zatrudnienia na terenie Wenezueli niezbędne jest posiadanie wizy z prawem do pracy (wiza typu TR-L). Aplikacja wizowa (wypełniona przez pracodawcę bądź bezpośrednio przez zainteresowanego) musi zostać przesłana za pośrednictwem Ambasady Republiki Boliwariańskiej Wenezueli w Warszawie do wenezuelskiego Ministerstwa Pracy, które wydaje zgodę na pracę na terenie Wenezueli. Po przyznaniu zgody, Ministerstwo Pracy przesyła automatycznie aplikację wizową do autoryzacji do władz imigracyjnych (Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości i organu podrzędnego zajmującego się migracją: Servicio Administrativo de Identificación, Migración y Extranjería (SAIME). O podjęciu decyzji pozytywnej dotyczącej rozpatrzenia aplikacji wizowej typu TR-L  SAIME informuje Ambasadę w Warszawie. Aplikant musi zgłosić się osobiście po odbiór wizy. Wizy z prawem do pracy nie można uzyskać przebywając na terytorium Wenezueli. Wymogiem formalnym jest pośrednictwo Ambasady.

Więcej informacji:  http://www.saime.gob.ve/extranjeria/visa/visa_tl_tf

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Każdy cudzoziemiec przebywający legalnie w Wenezueli oraz posiadający ważny paszport i numer RIF (Rejestr Informacji Fiskalnej), może nabyć lub wynająć nieruchomość. Numer RIF jest numerem identyfikacji podatkowej i może być otrzymany przez cudzoziemca bezpłatnie po złożeniu wniosku w dowolnym Urzędzie Podatkowym (SENIAT).