Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku

Obowiązki w zakresie ochrony środowiska nałożone na podmioty prowadzące produkcję rolną określają przepisy zawarte w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 310 ze zm.), ustawie z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 76) oraz w Programie działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu (Dz. U. z 2020 r. poz. 243). Obowiązki te dotyczą wymogu oraz zasad sporządzania planów nawożenia azotem, zasad postępowania z nawozami i ograniczenia przy lokalizowaniu i wykonywaniu miejsc składowania nawozów naturalnych oraz przy stosowaniu nawozów na użytkach rolnych.

Producenci rolni zobowiązani są w szczególności do:

• - Opracowania planu nawożenia azotem na kolejne lata gospodarcze lub określenia dawek nawozowych (obliczenia maksymalnych dawek azotu) w celu ograniczenia dopływu azotu do wód lub w głąb ziemi.
• - Stosowania nawozów w dawkach nieprzekraczających dawek określonych w planie nawożenia.
• - Magazynowania nawozów naturalnych (obornika) na szczelnych płytach gnojowych wyposażonych w zbiorniki na odcieki (wymóg m.in. pięciomiesięcznego okresu przetrzymania na płycie).
• - Magazynowania gnojowicy i gnojówki w zamkniętych, szczelnych zbiornikach.
• - Składowania obornika w pryzmach polowych w ograniczonym przedziale czasowym (do sześciu miesięcy) i jedynie w określonych miejscach, w oddaleniu od jezior, cieków i zbiorników wodnych.
• - Nie składowaniu pomiotu (nawozu z bezściołowego chowu drobiu) bezpośrednio na gruncie.
• - Przykrywania - zmieszania nawozów naturalnych z glebą nie później niż następnego dnia po ich zastosowaniu. Przykrycie nawozu ziemią może polegać na przyoraniu gruntu lub jego zmieszaniu przy użyciu brony, grubera (agregatu ścierniskowego) lub kultywatora.
• - Stosowania nawozów naturalnych na terenach o dużym nachyleniu, zwłaszcza w pobliżu wód, z istotnymi ograniczeniami.
• - Stosowanie nawozów w ściśle określonych terminach i warunkach, kiedy zawarte w nich substancje biogenne nie będą powodowały zanieczyszczenia wód i gleby związkami azotu i fosforu.

Wymóg opracowania planu nawożenia azotem, zgodnie z art. 105a ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne, obliguje do jego wykonania nie tylko podmioty prowadzące uprawy roślinne (gospodarujące na użytkach rolnych) na areale powyżej 100 ha użytków rolnych lub prowadzących uprawy intensywne na areale powyżej 50 ha, ale również utrzymujące obsadę zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 60 dużych jednostek przeliczeniowych.

Dodatkowo, podmioty prowadzące chów lub hodowlę zwierząt i emitujące gazy i pyły do powietrza za pośrednictwem wentylacji mechanicznej, wymuszonej, zobowiązane są do zgłoszenia takiej instalacji organowi ochrony środowiska lub do uzyskania stosownego zezwolenia umożliwiającego legalne prowadzenie działalności. Zobowiązania te zostały nałożone na przedsięwzięcia mogące oddziaływać na środowisko, określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10.09.2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2019 r. poz. 1839). O tym czy podmiot zobowiązany jest do zgłoszenia instalacji czy do uzyskania pozwolenia na emisję, decyduje wielkość prowadzonej produkcji w DJP oraz źródła i sposób emisji gazów i pyłów do powietrza. Instalacje, które wymagają zgłoszenia lub pozwolenia, zostały wymienione w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz. U. z 2010 r., poz. 130) oraz w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1510).

Podmioty działające w sektorze rolniczym, eksploatujące instalacje do chowu lub hodowli zwierząt, mogącej powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości, takie jak: instalacje do hodowli drobiu o więcej niż 40 000 stanowisk dla drobiu, o więcej niż 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg i więcej niż 750 stanowisk dla macior  zobowiązane są, na podstawie art. 201 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. z 2020 r. poz. 1219 ze zm.) , w związku z § 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2014 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. z 2014 r. poz. 1169), zobowiązane są do uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Jednocześnie, podmioty zobowiązane do uzyskania pozwoleń i zezwoleń w zakresie ochrony środowiska, korzystające ze środowiska, głównie w związku z emisją gazów i pyłów do powietrza,  zgodnie z art. 286 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1219 ze zm.) zobowiązane są w terminie, o którym mowa w art. 285 ust. 2 i 4, do przedkładania marszałkowi województwa wykazów zawierających informacje i dane, o których mowa w art. 287, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat.

Powyższe zagadnienia podlegają kontroli Inspekcji Ochrony Środowiska i są sprawdzane podczas kontroli prowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat ochrony Środowiska w Gdańsku w sektorze rolniczym. Tylko w pierwszym kwartale 2021 r. inspektorzy WIOŚ w Gdańsku ujawnili dwie instalacje do chowu drobiu o ilości większej niż 40 000 stanowisk dla drobiu, działające bez wymaganego pozwolenia zintegrowanego, dwa gospodarstwa rolne prowadzące wielkoprzemysłowy chów drobiu i posiadające użytki rolne działające bez planu nawożenia azotem i dwa gospodarstwa rolne, prowadzące chów drobiu, nie przedkładające marszałkowi Województwa Pomorskiego wymaganej informacji o zakresie korzystania ze środowiska i wymaganych opłatach środowiskowych. W związku z ujawnionymi nieprawidłowościami zostaną wszczęte postępowania administracyjne w przedmiocie wstrzymania pracy wyżej wymienionych instalacji oraz w przedmiocie wydania decyzji nakazujących usunięcie stwierdzonych naruszeń i decyzji ustalających wysokość opłat.