Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku

POSTĘPOWANIE POKONTROLNE
W przypadku stwierdzenia naruszeń przepisów ochrony środowiska, wojewódzki inspektor ochrony środowiska podejmuje działania pokontrolne, którymi są:

- wydanie zarządzenia pokontrolnego, skierowanego do kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej,

- wydanie decyzji administracyjnej, skierowanej do osoby fizycznej lub osoby prawnej, która popełniła naruszenie.

Zarządzenia pokontrolne

Zarządzenia pokontrolne wydawane są na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska. Zarządzeniem pokontrolnym wojewódzki inspektor ochrony środowiska nie nakłada na podmiot żadnych obowiązków z zakresu ochrony środowiska ponad te, które wynikają z obowiązujących podmiot przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz wydanych dla niego decyzji administracyjnych (zezwoleń, pozwoleń). Zarządzenie pokontrolne stanowi swego rodzaju przypomnienie o obowiązkach naruszonych i ma na celu doprowadzenie przedsięwzięcia do stanu zgodnego z prawem.
W zarządzeniu pokontrolnym wojewódzki inspektor ochrony środowiska wskazuje naruszone obowiązku z zakresu ochrony środowiska, zarządzając ich usunięcie w określonym terminie, jak również wyznacza kierownikowi jednostki termin w jakim jest on obowiązany poinformować Organ o sposobie realizacji zarządzenia pokontrolnego. Niewykonanie tego obowiązku lub poinformowanie Organu o wykonaniu zarządzeń pokontrolnych niezgodnie z prawdą stanowi wykroczenie i podlega karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny (art. 31a ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska).

Decyzje administracyjne

Zarządzenie pokontrolne jest stosunkowo łagodnym środkiem, podejmowanym przez Organ w sytuacji, gdy w obowiązujących przepisach prawa brak jest podstawy do podjęcia środków skuteczniejszych, którymi są decyzje administracyjne.

Postępowania administracyjne są wszczynane najczęściej po zakończeniu kontroli, na podstawie ustaleń udokumentowanych w protokole kontroli. W szczególnych, niecierpiących zwłoki przypadkach mogą być one wszczęte w toku kontroli.

Organ każdorazowo zawiadamia strony postępowania o jego wszczęciu, wyznaczając, nie krótszy niż 7 dni, termin na zapoznanie się z aktami postępowania. Z aktami sprawy można zapoznać się osobiście, w siedzibie WIOŚ w Gdańsku (po telefonicznym uzgodnieniu wizyty z referentem sprawy), jak również drogą elektroniczną – akta postępowania są udostępniane Stronie mailowo w formie plików lub adresu do serwera WIOŚ w Gdańsku z którego pliki można pobrać. W toku postępowania Strona ma prawo wypowiedzieć się, co do zebranych dowodów i materiałów, zgłoszonych żądań oraz zgłaszać wnioski dowodowe.

Postępowanie administracyjne kończy się wydaniem decyzji administracyjnej, w której Organ wydaje orzeczenie. WIOŚ w Gdańsku wydaje dwa rodzaje decyzji administracyjnych:

- decyzje o charakterze pieniężnym – decyzje o nałożeniu na podmiot administracyjnej kary pieniężnej lub opłaty podwyższonej za niedopełnienie określonych prawem obowiązków lub naruszenie zakazów, jak również decyzje związane z karami pieniężnymi już nałożonymi, w szczególności: odraczanie terminu płatności kary na okres niezbędny do realizacji inwestycji, która ma na celu usunięcie naruszenia, zmniejszanie wymiaru kary o koszty zrealizowanej inwestycji, rozkładanie kar na raty,

- decyzje o charakterze niepieniężnym – decyzja nakładające na podmiot określony obowiązek, inny niż uiszczenie należności; są to w szczególności decyzje wstrzymujące działalność prowadzoną bez wymaganego prawem zezwolenia,  decyzje ustalające termin usunięcia naruszenia lub zarządzenie przeprowadzenia właściwych badań dotyczących przyczyn, przebiegu i skutków awarii przemysłowej.

Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Od każdej decyzji przysługuje stronom prawo wniesienia, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, odwołania do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, który może utrzymać zaskarżoną decyzję w mocy albo ją uchylić i wydać decyzję merytoryczną, przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia lub umorzyć postępowanie. Strona ma również prawo zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania. Z dniem doręczenia Organowi oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna.
Co do zasady, decyzje administracyjne nie podlegają wykonaniu, jeżeli nie są ostateczne. Przykładowo, egzekucja kary finansowej nie rozpoczyna się, jeżeli Strona wniosła odwołanie do organu II instancji. W niektórych przypadkach, decyzje administracyjne posiadają jednak, z mocy prawa, rygor natychmiastowej wykonalności i podlegają egzekucji (są wykonalne) z dniem doręczenia decyzji stronie postępowania. Najczęściej wydawanymi decyzjami z rygorem natychmiastowej wykonalności są decyzje wstrzymujące działalność posiadacza odpadów, prowadzoną bez wymaganego prawem zezwolenia (art. 32 ust. 1a ustawy o odpadach) oraz decyzja nakazujące usunięcie naruszeń oraz określające obowiązek usunięcia opłaty w zakresie stosowania przepisów związanych z ograniczeniem zanieczyszczenia wód azotanami, pochodzącymi ze źródeł rolniczych (art. 109 ust. 1 ustawy Prawo wodne).
Kary administracyjne pełnią rozmaite funkcje, którymi są:

- prewencja indywidualna oraz prewencja ogólna, tj. zapobieganie popełnieniu naruszeń prawa w przyszłości przez ukarany podmiot, jak również inne podmioty korzystające ze środowiska,

- funkcja penalna, tj. ukaranie podmiotu za naruszenia,

- funkcja redystrybucyjna – środki pieniężne z kar administracyjnych zasilają konto wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska, budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego i są przeznaczane na cele związane z ochroną środowiska,

Przy ustalaniu wysokości kary Organ bierze każdorazowo pod uwagę ustawowe przesłanki ich wymierzania, celem zapewnienia, by wysokość kary była adekwatna do wagi naruszenia, chyba że wysokość kary jest określona w sposób ścisły, matematyczny – wówczas nie waży się kary z zastosowaniem przesłanek subiektywnych, lecz oblicza się karę w sposób obiektywny, określony w przepisach.