Sygnalista
- Kto może być sygnalistą
Sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą, w tym:
1) pracownik;
2) pracownik tymczasowy;
3) osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej;
4) przedsiębiorca;
5) prokurent;
6) akcjonariusz lub wspólnik;
7) członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej;
8) osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy;
9) stażysta;
10) wolontariusz;
11) praktykant;
12) funkcjonariusz w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280, 1429 i 1834);
13) żołnierz w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny
(Dz. U. z 2024 r. poz. 248 i 834).
2. Czego może dotyczyć zgłoszenie:
Zgłoszenie może dotyczyć naruszenia prawa, tj. działania lub zaniechania niezgodnego z prawem lub mającego na celu obejście prawa, dotyczącego:
1) korupcji;
2) zamówień publicznych;
3) usług, produktów i rynków finansowych;
4) przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
5) bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
6) bezpieczeństwa transportu;
7) ochrony środowiska;
8) ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
9) bezpieczeństwa żywności i pasz;
10) zdrowia i dobrostanu zwierząt;
11) zdrowia publicznego;
12) ochrony konsumentów;
13) ochrony prywatności i danych osobowych;
14) bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
15) interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej;
16) rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji
i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych;
17) konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela - występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi w pkt 1-16.
Tryb przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń określa procedura przyjęta Zarządzeniem nr 1/2025 Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia 8 stycznia 2025 r. w sprawie wprowadzenia wewnętrznej procedury dokonywania zgłoszeń wewnętrznych w zakresie sygnalizowania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Warszawie
Zgodnie z wewnętrzną procedurą zgłoszeń można dokonać:
1) w formie e-maila, na adres poczty elektronicznej: sygnalista@warszawa.wios.gov.pl
2) w formie korespondencji listowej sporządzonej na papierze, adresowanej na zwykły adres siedziby WIOŚ: 00-716 Warszawa, ul. Bartycka 110 A i skierowanej do Pełnomocnika
ds. Naruszeń z dopiskiem „zgłoszenie sygnalizacyjne”,
3) osobiście poprzez wcześniejsze umówienie spotkania z Pełnomocnikiem ds. Naruszeń. Umówienie spotkania odbywa się za pośrednictwem e-maila, lub w formie korespondencji, o której mowa powyżej.
4) telefonicznie na numer telefonu: 4444.
Zgłoszenie wewnętrzne powinno zawierać:
co najmniej imię i nazwisko sygnalisty, informację ze wskazaniem naruszenia prawa, którego to zgłoszenie dotyczy oraz adres korespondencyjny lub adres poczty elektronicznej.
Uwaga!
Zgłoszenia anonimowe będą pozostawione bez rozpatrzenia.
Załączniki: procedura, formularz zgłoszenia, RODO
Procedura zgłoszeń wewnętrznych
Formularz zgłoszeniowy do procedury wewnętrznej
Klauzula Informacyjna RODO art. 13
Klauzula Informacyjna RODO art. 14
- Zgłoszenia zewnętrzne
Zgłoszenie zewnętrzne to procedura umożliwiająca przekazanie informacji o naruszeniach prawa do instytucji, które nie są częścią struktury organizacyjnej podmiotu prawnego,
w którym osoba fizyczna dokonująca zgłoszenia, w kontekście związanym z pracą, jest lub była:
1) pracownikiem;
2) pracownikiem tymczasowym;
3) osobą świadczącą pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej;
4) przedsiębiorcą;
5) prokurentem;
6) akcjonariuszem lub wspólnikiem;
7) członkiem organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej;
8) osobą świadczącą pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy;
9) stażystą;
10) wolontariuszem;
11) praktykantem;
12) funkcjonariuszem, żołnierzem
Możliwość dokonania zgłoszenia zewnętrznego jest szczególnie istotna, gdy zgłoszenie wewnętrzne nie jest skuteczne albo gdy istnieje ryzyko odwetu czy też innych negatywnych konsekwencji.
Zgłoszenia zewnętrzne są przyjmowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich albo organ publiczny. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie przyjmuje zgłoszenia dotyczące naruszeń prawa, co do których jest właściwy do podejmowania działań następczych.
(zgodnie z art. 48 ustawy o sygnalistach)
- Dane kontaktowe do dokonania zgłoszenia zewnętrznego:
Zgłoszenie może być dokonane za pomocą następujących Kanałów Zgłaszania:
- pisemnie w formie korespondencji listowej adresowanej na zwykły adres siedziby Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie ul. Bartycka 110 A,
00-716 Warszawa z zamieszczonym w widocznym miejscu dopiskiem „zgłoszenie sygnalizacyjne zewnętrzne”; - pisemnie w formie elektronicznej na adres poczty elektronicznej: sygnalista.zewnetrzny@warszawa.wios.gov.pl
- Warunki objęcia sygnalisty ochroną:
Sygnalista podlega ochronie d chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.
Zgłoszenie może być dokonane wyłącznie w dobrej wierze. Zakazane jest składanie nieprawdziwych zgłoszeń. Zgodnie z treścią ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz.U z 2024 r. poz. 928), osoba dokonująca zgłoszenia nieprawdziwych informacji podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
- Tryb postępowania:
- WIOŚ w Warszawie przyjmuje zgłoszenie zewnętrzne oraz przekazuje sygnaliście potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego – chyba, że w zgłoszeniu zewnętrznym nie podano adresu do kontaktu, ani nie jest możliwe ustalenie tego adresu na podstawie posiadanych danych,
- Dokonuje wstępnej weryfikacji zgłoszenia zewnętrznego, polegającej na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy informacji o naruszeniu prawa, oraz ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu działania WIOŚ w Warszawie, a jeżeli nie należy – na ustaleniu organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych,
- WIOŚ w Warszawie może zwrócić się do sygnalisty o wyjaśnienia lub dodatkowe informacje, jakie mogą być w jego posiadaniu. Jeżeli sygnalista sprzeciwia się przesłaniu żądanych wyjaśnień lub dodatkowych informacji lub ich przesłanie może zagrozić ochronie poufności jego tożsamości WIOŚ w Warszawie odstępuje od żądania wyjaśnień lub dodatkowych informacji,
- Rozpatruje zgłoszenie zewnętrzne – w przypadku gdy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu działania WIOŚ w Warszawie,
- Przekazuje zgłoszenie zewnętrzne niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia dokonania zgłoszenia, a w uzasadnionych przypadkach – nie później niż
w terminie 30 dni, do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych – w przypadku, gdy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie nienależącej do zakresu działania WIOŚ w Warszawie – oraz informuje o tym sygnalistę, - Podejmuje działania następcze z zachowaniem należytej staranności,
- Przekazuje sygnaliście informację zwrotną.
- Termin przekazania informacji zwrotnej:
- Informacja zwrotna to przekazanie sygnaliście informacji na temat planowanych lub podjętych działań następczych i powodów takich działań,
- WIOŚ w Warszawie przekaże sygnaliście informację zwrotną w sprawie planowanych bądź podjętych działań następczych w terminie nieprzekraczającym 3 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia, a w uzasadnionych przypadkach w terminie nieprzekraczającym
6 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia, - Organ poinformuje również sygnalistę o ostatecznym wyniku podjętych działań następczych, realizowanych na skutek zgłoszenia.
- Jeżeli w zgłoszeniu zewnętrznym nie podano adresu do kontaktu ani nie jest możliwe ustalenie tego adresu na podstawie posiadanych danych, WIOŚ w Warszawie odstępuje od obowiązku przekazania informacji zwrotnej.
Zarządzenie dotyczące procedury sygnałów zewnetrznych
Procedura zgłoszeń zewnętrznych
Załącznik nr 3 do Procedury zewnętrznej
- Zasady poufności mające zastosowanie do zgłoszeń zewnętrznych:
WIOŚ w Warszawie zapewnia, że procedura zgłoszeń zewnętrznych oraz związane z przyjmowaniem zgłoszeń przetwarzanie danych osobowych uniemożliwiają uzyskanie dostępu do informacji objętych zgłoszeniem nieupoważnionym osobom oraz zapewniają ochronę poufności tożsamości sygnalisty oraz osoby, której dotyczy zgłoszenie. Ochrona poufności dotyczy informacji, na podstawie których można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować tożsamość sygnalisty oraz osoby, której dotyczy zgłoszenie.
- Zasady przetwarzania danych osobowych:
- WIOŚ w Warszawie po otrzymaniu zgłoszenia przetwarza dane osobowe w zakresie niezbędnym do przyjęcia zgłoszenia lub podjęcia ewentualnego działania następczego. Dane osobowe, które nie mające znaczenia dla rozpatrywania zgłoszenia, nie są zbierane, a w razie przypadkowego zebrania są niezwłocznie usuwane.
- Dane osobowe przetwarzane w związku z przyjęciem zgłoszenia lub podjęciem działań następczych są przechowywane przez WIOŚ w Warszawie przez okres 3 lat po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym przekazano zgłoszenie zewnętrzne do WIOŚ w Warszawie lub zakończono działania następcze, lub po zakończeniu postępowań zainicjowanych tymi działaniami.
- Charakter działań następczych:
- Działania następcze podejmowane przez WIOŚ w Warszawie mają na celu ocenę prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu oraz przeciwdziałanie zgłoszonemu naruszeniu prawa.
- WIOŚ w Warszawie podejmuje działania następcze w sprawach,
- WIOŚ w Warszawie może nie podjąć działań następczych w przypadku, gdy w zgłoszeniu zewnętrznym dotyczącym sprawy będącej już przedmiotem wcześniejszego zgłoszenia przez tego samego lub innego sygnalistę nie zawarto istotnych nowych informacji na temat naruszeń prawa w porównaniu z wcześniejszym zgłoszeniem zewnętrznym. WIOŚ w Warszawie informuje sygnalistę o niepodjęciu działań następczych, podając uzasadnienie, a w razie kolejnego zgłoszenia – pozostawia je bez rozpoznania i nie informuje o tym sygnalisty.
- Środki ochrony prawnej i procedury służące ochronie przed działaniami odwetowymi oraz dostępności poufnej porady w zakresie zgłoszeń zewnętrznych:
Zgodnie z art. 11 ustawy wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań. Sygnalista, wobec którego dopuszczono się działań odwetowych, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane do celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, lub prawo do zadośćuczynienia. Powyższa zasady mają odpowiednie zastosowanie w stosunku do osób powiązanych, pomagających sygnaliście.
- Warunki, na jakich sygnalista jest chroniony przed ponoszeniem odpowiedzialności za naruszenie poufności:
Dokonanie zgłoszenia przez sygnalistę nie może stanowić podstawy odpowiedzialności,
w tym odpowiedzialności dyscyplinarnej lub odpowiedzialności za szkodę z tytułu naruszenia praw innych osób lub obowiązków określonych w przepisach prawa,
w szczególności w przedmiocie zniesławienia, naruszenia dóbr osobistych, praw autorskich, ochrony danych osobowych oraz obowiązku zachowania tajemnicy, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa, pod warunkiem że sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić,
że zgłoszenie jest niezbędna do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą o ochronie sygnalistów.
- Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska informuje o możliwości stosowania procedury zgłoszeń wewnętrznych podmiotu prawnego w przypadku, gdy naruszeniu prawa można skutecznie zaradzić w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, a sygnalista uważa, że nie zachodzi ryzyko działań odwetowych.
- Dane kontaktowe Rzecznika Praw Obywatelskich:
Kontakt ogólny do Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
- adres korespondencyjny: Biuro RPO, Aleja Solidarności 77, 00-090 Warszawa
- adres strony internetowej RPO: bip.brpo.gov.pl/pl
- infolinia informacyjna: 800-676-676, e-mail: biurorzecznika@brpo.gov.pl