Polska we Włoszech

Bitwa o Ankonę

La battaglia di Ancona 

Od San Paterniano do Monte della Crescia

Okładka książki “Quota 360 pamiętnik wojny” ed. Carlo Gobbi 2020

Obraz Giuditty Battisty

Da San Paterniano al Monte della Crescia

File della copertina del libro Quota 360 diario di guerra… ed.Carlo Gobbi 2020

Quadro di Giuditta Battista

Lokalizacja: Monte Crescia znajduje się pomiędzy miejscowościami San Paterniano, Santo Stefano i Casenuove, które należą do gminy Osimo (na mapie oznaczone czerwonym prostokątem)

Posizione: Monte Crescia si trova tra le frazioni di San Paterniano, Santo Stefano e Casenuove che appartengono al Comune di Osimo (sulla mappa indicato con punto rosso)

Pomnik Poległych Czołgistów

Monumento ai Carristi Caduti

Park zabaw im. Gen. W. Andersa

Parco giochi Gen. W. Anders

Dom Canonica

Casa Canonica

Dom Mammoli

Casa Mammoli

Osimo

Okolice bitwy o Ankonę – Villa Simonetti znajduje się w miejscowości San Vittore. Była siedzibą główną 2° Korpusu do 1946 r.

Zone della battaglia di Ancona – Villa Simonetti si trova nella località San Vittore. E’ stata sede del comando Generale del 2° Corpo fino 1946

VILLA KIERBEDZ

Posiadłość znajduje się na wzgórzach obok Senigalli. Pierwsza konstrukcja miała miejsce pod koniec 1700 r. Rodzina Kierbedź kupiła i następnie rozbudowywała rezydencję od połowy 1800 r.

Jeden z pierwszych właścicieli został przedstawiony na zdjęciu.

Spadkobiercy do dnia dzisiejszego mieszkają w Willi.

Obydwie dawne fotografie zostały udostępnione przez rodzinę Bulhak-Jelski-Allegranza. Posiadłość była główną siedzibą dowództwa niemieckiego w 1944 r., a następnie została przejęta przez żołnierzy polskich, którzy odnaleźli zdjęcia, korespondencje i książki w języku polskim.

VILLA KIERBEDZ

La proprietà è situata  nella zona  collinare di Senigallia  in posizione panoramica.  Risulta una prima costruzione alla fine del 1700.  I Kierbedz hanno acquistato e successivamente trasformato la proprietà sin dalla metà del 1800.

Il capostipite è raffigurato nella foto nr.1

Gli eredi sono residenti tuttora nella proprietà  come si vede nella foto nr. 4

Le 2 fotografie d’epoca sono state fornite dalla famiglia Bulhak-jelski-Allegranza  (nr. 3 e 4) La proprietà fu sede del Comando tedesco nel 1944  e successivamente fu ispezionata dai polacchi che vi trovarono  foto,  corrispondenza e libri in lingua polacca.  Finita la guerra la proprietaria ricevette una visita dei militari  per verificare l’accaduto.

Villa Virginia

Villa Virginia znajduje się w Numanie, nadmorskiej miejscowości, u stóp Monte Conero i została zbudowana w XVIII wieku.

W herbie miasta widać wieżę na błękitnym tle, nad którą znajduje się korona z gałązka lauru i dębu.

Obecnie znajduje się tu rezydencja rodziny markizów Nembrini Gonzaga, od ktorej otrzymaliśmy dokumentacje dotycząca okresu obecności 2° Korpusu Polskiego.

Dokumentacja znajduje się w archiwach “Polskiego Instytutu & Muzeum Sikorskiego” i odnosi się do wyciągu z dziennika wojennego Dowództwa Polskiego z lipca 44’ ze wszystkimi imionami bohaterów.

Villa Virginia si trova a Numana, località costiera che sorge alle pendici del Monte Conero e risulta edificata nel XVIII sec.

Nello stemma della città c’è l'immagine della Torre in campo azzurro, sormontata da una corona marchesale con un ramo di lauro ed uno di quercia.

Attualmente è ancora la residenza della famiglia dei marchesi Nembrini Gonzaga dalla quale abbiamo ricevuto documentazione riferita al periodo della presenza del 2° Corpo Polacco.

 LA documentazione è presente negli archivi del “Polish Institute & Sikorski Museum” e si riferisce a un estratto del diario della guerra del Commando Polacco luglio 44’ con tutti i nomi dei protagonisti.

Prowincja Macerata

Provincia di Macerata

Opracowanie mapy: Ing. Mauro D’Angelo

Macerata. Miasto stolica prowincji. W mieście powinno sie pogłębic poszukiwania. Wyselekcjonowane zdjęcia dotyczą Teatru i Stadionu, który został wyremontowany. W parku, który znajduje się wokól stadionu, znajdowały sie namioty, które gościły oddział Pomocnicze Służby Kobiet 2° Korpusu

Macerata. Città capoluogo. In città si dovrebbe approfondire la ricerca

Le foto selezionate  si riferiscono al Teatro e allo Stadio tutto ora rinnovato

Nel parco  dello stadio c'erano le tende  che ospitavano le Ausiliarie del 2do Corpo

Teatr

Piazza Indipendenza 2C, 62100 Macerata  (współrzędne GPS N43°17’58”  E13°26’10”) (Chiesa S. Croce)

Obecnie w jednej części budynku znajdują się biura Regionalnej Slużby Zdrowia, natomiast w drugiej części mieści się Uniwerystet Macerata)

Teatro

Oggi è in parte dell’Asur e in parte dell’Università.

Foto Mario Massini

Stadion

Stadio Della Vittoria - Campo dei Pini

Viale Martiri della Libertà 4, 62100 Macerata

Stadio.

Foto Mario Massini

Macerata Centrum miasta

Piazza della Libertà 3, 62100 Macerata

Macerata centro città

Foto Mario Massini

Macerata – Opactwo Fiastra. W pobliskiej villi znajdują się ślady obecnosci polskich żołnierzy, którzy pozostali w okolicy aż do 1946 r. Zdjęcia zostały oddane do dyspozycji przez naszego członka Mario Massini w sierpniu 2021 r.

Contrada Abbadia di Fiastra 14, 62029 Abbadia di Fiastra (MC)

Foto: Mario Massini

Macerata - Abbazia di Fiastra. Nella villa circostante l'Abbazia di Fiastra si trovano queste tracce della presenza dei soldati polacchi che sono rimasti in zona fino al 1946 .  Le foto sono state messe a disposizione del nostro socio Mario Massini dalla proprietà nel mese di agosto 2021.

Centrum miasta Port Civitanova 2019           

Centro città Porto Civitanova 2019

Foto Mario Massini

Foto Mario Massini

W jednej z bram wejściowych do miasta widnieją ślady pozostawione przez czołgi.

Contrada San Domenico (współrzędne GPS N43°18’53’’  E13°40’43’’)

Civitanova Alta.

Una delle porte d'accesso alla città  porta ancora i segni lasciati dai Carri armati.

Foto Mario Massini

Foto Mario Massini

Na placu znajduje się Kościół, gdzie żołnierze polscy zawiesili tablice.

Kościół Parfialny Świętego Pawła Apostoła przy Piazza della Libertà, 62012 Civitanova Alta

Nella piazza c'è la Chiesa  dove i soldati polacchi hanno affisso una Lapide

Chiesa Parrocchiale di San Paolo Apostolo

Piazza della Libertà 62012 Civitanova Alta

Foto Mario Massini

Foto Mario Massini

 W Santa Maria Apparente na drodze krajowej Contrada Piane di Chienti (Współrzędne GPS N43°16’42”  E13°40’54”)

A Santa Maria Apparente sulla strada nazionale

Foto Mario Massini

Foto Mario Massini

Miejsce wypadku na jednym ze zdjęć archiwalnych

Il luogo dell’incidente in una foto d’epoca

 Foto Mario Massini

W kościele freski zostały zrealizowane dzięki donacji żołnierzy polskich, którzy zapłacili 30.000 lir

Kościół Parafialny “San Lorenzo M.”, Piazza Trieste, 62010 Montecosaro

Nella chiesa le pitture sono state realizzate con il contributo dei soldati polacchi che hanno apportato allora 30.000 lire

Foto Mario Massini

Foto Mario MassiniFoto Mario Massini

Foto Mario Massini

Kobieta na zdjęciu jest świadkiem… namalowana na obrazie.

La signora fotografata è una testimone... è la bambina raffigurata nel quadro a parete.

Foto Mario Massini

 Monte Cassiano – Villa Quiete

Monte Cassiano - Villa Quiete

Foto Mario Massini

Siedziba dowództwa polskiego, obecnie własność prywatna rezydencjalna.

Via Enrico Mattei 4, 62010 Montecassiano

Sede del comando Polacco, oggi proprietà privata residenziale

Schody kiedyś i dziś

La scalinata ieri e oggi

Foto Mario Massini

 Treia (MC) Palazzo Acquaticci

Treia jest gminą znajdujacą sie w północnej części doliny, gdzie przepływa rzeka Potenza, w prowincji Macerata. Założona w średniowieczu była nazywana Montecchio.

Typowym ciastem wielkanocnym wyrabianym w Trei jest “calcione”. Placek z serem, który w maju ma swoj “festiwal - sagra”. Końcem lipca i początkiem sierpnia odbywa sie rekonstrukcja historyczna nazywana “Disfida del Bracciale”.

Palazzo Acquaticci znajduje się w centrum historycznym miasta. Podczas renowacji, mieszkańcy zostali poproszeni o utrzymanie i konserwacje śladów historycznych, dotyczących obecności polskiej, a zwłaszcza te, ktore reprezentują podpisy członków Korpusu Polskiego, który przebywał tam do końca 1946 r.

Treia è un comune situato a nord della valle del fiume Potenza in provincia di Macerata. Fondato nel medioevo era chiamato Montecchio.

La specialità di Treia è il “calcione”, un dolce tipicamente pasquale con il ripieno al formaggio e ad esso è dedicata una sagra che ha luogo nel mese di maggio. Tra fine luglio e inizio agosto si svolge la rievocazione storica "Disfida del Bracciale".

Il Palazzo Acquaticci è posto nel centro storico della Città. Nel restauro, ai condomini è stato chiesto di mantenere e conservare le tracce storiche relative alla presenza polacca, soprattutto quelle rappresentate dalle firme dei componenti il corpo polacco ivi acquartierato fino al 1946.

Ten namacalny znak, który jednoczy Polskę i miasto Treia, by uświadomić wartość świadectwa historycznego, Gmina razem z lokalnymi stowarzyszeniami, Konsulatem Honorowym i Stowarzyszeniem Włosko-Polskim w Marche, stworzyli event kulturalny i odsłoniecie tablicy przy wejściu Palazzo Acquaticci pod koniec 2021 r. (Via Cavour 27, 62010 Treia (MC))

Quale segno tangibile del legame che unisce la Polonia e la Città di Treia, per sensibilizzare al valore della storica testimonianza, il Comune insieme con associazioni locali, il Consolato Onorario e Associazione Italo – Polacca delle Marche hanno creato un evento culturale e lo scoprimento di una targa all’ingresso del Palazzo a fine 2021.

Plakat

Bozza locandina

Foto Ivo Giannoni

Lato 2017: Koncert pianistyczny z Muzyką Chopina w Willii Spada, zorganizowany razem z Konsulatem (wizyta prof. Bender i prof. Miziolek)

Contrada S. Marco Vecchio, 62010 Treia MC

Estate 2017: Concerto pianistico con Musiche di Chopin a Villa Spada organizzato in collaborazione con il

Consolato  (visita prof.Bender e prof.Miziolek)

 Mogliano

Villa, gdzie znajdowała się siedziba dowództwa polskiego. Należy do osoby prywatnej.

Via XX settembre (współrzędne N43°11’9”  E13°28’12”)

Foto Mario Massini

La villa dove era sistemato il Comando polacco.

Appartiene ad un privato.

 Urbisaglia (MC)

Widok na Urbisaglia, gdzie mieściło sie dowództwo polskie w latach 1944-45 r. Aktualnie znajduje się tam szkoła.

Via Roma 80, 62010 Urbisaglia (MC)

Vedute di Urbisaglia dove c’era il Comando PL dal 1944-45 è attualmente una Scuola

Wśród dokumentów, które znajdują sie w archiwum, można zobaczyć list żołnierza do rodziny Minnoni

Tra i documenti conservati, la lettera di un soldato alla famiglia Minnoni

I Program Teatralny z lipca 1944r. e un Programma per il Teatro del mese di luglio 1944

Obecność wojsk polskich podczas ostatnego konfliktu światowego i w pierwszym okresie powojennym w Loro Piceno

2 Korpus Polski przybył do Loro Piceno 30 czerwca 1944 r., a po nim Anglicy, Kanadyjczycy i Korpus Włoski Wyzwolenia (CIL Corpo Italiano di Liberazione) nadchodząc z Mogliano, od drogi prowincjalnej Loro-Macina.

Przywódcy i bojownicy Partii Komunistycznej - Emiliozzi Omero i anarchista Piatti Raimondo wywiesili flagi i manifesty chwalące Wyzwolenie, eksponujące symbole komunistyczne, takie jak sierp i młot. Plakaty te natychmiast zdjął dowódca wojsk polskich, z przyczyn historycznych, które doznały cierpienia i były prześladowane przez reżim stalinowski. Pułkownik sprzeciwił się: „Nie można jednocześnie pisać "niech żyja alianci" i wywieszać flage z sierpem i młotem”.

O Loro Piceno, został opublikowany film na Youtube, zredagowany przez historyka Luca Cimarosa w 2015 roku który pokazuje, że do Loro Piceno przybyły amerykańskie, pojazdy wojskowe, na których wyraźnie widoczny był herb Karpackich Strzelców / Ułanów. III brygada, (zielona jodła na polu biało-czerwonym, barwy polskiej flagi - Fot.1). Brązowe buty szczególnie przyciągnęły uwage mieszkańców Loro Piceno, przyzwyczajonych do czarnych butów faszystowskich dygnitarzy. Niektórzy z nich mieli wytatuowane numery na przedramionach, być może praktykowane podczas ich niewoli w Związku Radzieckim.

Pobyt wojsk polskich w Loro Piceno trwał do końca 1945 roku. W rzeczywistości wojska stacjonowały w mieście, ale były okresowo wzywane na front, ponieważ Niemcy okopali sie na linii Gotów. Więc naprzemiennie ćwiczyły się podczas działan wojennych i w okresach odpoczynku.

Polscy oficerowie mieszkali w Villa Anitori, gdzie narodziła się miłość między Fede Bonati Sorbatti i Antonim Mosiewiczem*, ktorzy pobrali sie w 1946 w Kościele 'delle Grazie'.

Zwykli żołnierze mieszkali głównie w domach w centrum historycznym. Jeden z Polaków znany jako Giovanni podarował Gabrielowi Piatti, praktykantowi w stolarni Elio Brinciottiego, metalową bransoletkę. (fot.2). Ten prezent został wykonany, ponieważ „Giovanni”, wracając bez szwanku z frontu, otrzymal od Elio 200 000 lirów, które mu powierzył, na wypadek gdyby zginął w bitwie.

Przyjaźń między „Giovannim” a stolarzem Elio Brinciottim wzmacniały także zaproszenia na poczęstunki chleba i lokalnych smakołyków, które polscy przyjaciele mogli zdobyć podczas prac w miasteczku, nawet jesli bób wedlug Polaków był jedzeniem dla koni… jednakże było to dobre pożywienie w czasach biedy.

Kolejny mieszany ślub odbył się w 1946 r. w kościele Św. Łucji między Różańskim Albinem a Nube Antinori, fryzjerką.

Ich syn Stanisław urodził się 19 lutego 1947 r. i został ochrzczony w kościele Santa Maria, którego ojcem chrzestnym został Mochi Filippo, a matką chrzestną Wanda di Spilimbergo z domu Marcucci (zdjęcie 3).

Albin i Nube wyemigrowali na początku lat pięćdziesiątych do Argentyny, gdzie obecnie mieszkają ich dzieci i wnuki.

Śladami udanej socjalizacji w miasteczku sa następujące: kontrakt na zarządzanie Teatrem Miejskim, będącego w posiadaniu Emiliozziego Francesco, na rzecz Dowództwa polskiego które organizowało potańcówki; również w Ratuszu, gdzie odbyła sie festa, nie bylo prądu, Polacy dostarczyli go poprzez generatory wojskowe.

Inne wspomnienia dotyczą nowości przywiezionych przez polskich sojuszników: pakowane papierosy, czekoladki, herbatniki, konserwy mięsne, biała mąka chlebowa wyrabiana przez kapelana wojskowego, mleko w proszku, piwo, skórzane piłki, stoły do ​​ping-ponga… Papierosy były często wymieniane na świeże jaja, których w naszym kraju nie brakowało.

Z zebranych zeznań wynika, że ​​Polacy cierpieli, z powodu wysiedlenia. Żelazna kurtyna, która podzieliła Europę po traktacie w Jałcie, udaremniła ich pragnienie powrotu do Polski, gdzie przez lata trwała dyktatura komunistyczna.

O wszystkich tych wydarzeniach, pisarz, farmaceuta i zarazem antyfaszysta Pietro Santini napisał pamiętny artykuł opisujący mszę bożonarodzeniową w 1945 r. Artykuł jest przechowywany w Bibliotece Miejskiej Maceraty i nosi tytuł: „Msza z Polakami” i znajduje sie w książce: ”Loro Piceno”  P.Consolati,F.Mucci,C.Nalli.Ed.Giuffrè.1998.

Wiele z tych świadectw zostało zebranych i opowiedzianych przez Gabriele Piatti, który był wówczas 14-letnim nastolatkiem.

*Antoni Mosiewicz, 1913-2018, został odznaczony kilkoma medalami za waleczność wojskową. Był w polskim ruchu oporu. W 1940 roku walczył we Francji przeciwko nazistom na początku II wojny światowej.