Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku

Centrum Operacyjne Ochrony Przeciwpowodziowej RZGW w Gdańsku na bieżąco publikuje komunikaty dotyczące aktualnej sytuacji hydrologicznej i meteorologicznej w regionie Dolnej Wisły.

Według słownika IMGW: gwałtowne wzrosty stanów wód są zjawiskiem, podczas którego przepływ i/lub stan wody utrzymują się powyżej przyjętej wartości granicznej, co spowodowane jest zwiększonym zasilaniem lub podpiętrzeniem wody w korycie wskutek utrudnionego przepływu.

 

Dotychczasowe zaobserwowane wzrosty stanów wód były gwałtowne, ale krótkotrwałe i punktowe. Na większości obszaru dorzecza Wisły sytuacja jest stabilna, a punktowe wzrosty nie spowodowały utworzenia się fal wezbraniowych. Pracownicy Wód Polskich nadzorują sytuację w terenie oraz pozostają w kontakcie ze służbami zarządzania kryzysowego i Strażą Pożarną.

 

Aktualna sytuacja w regionie Dolnej Wisły

Obecnie, 22 sierpnia 2024 roku, godz. 8:00,  stany wody w naszym regionie układają się w strefie wody niskiej i średniej, lokalnie wysokiej:

• na Bałtyku stany średnie;
• na Zalewie Wiślanym strefa stanów średnich;
• na rzekach przymorza stany średnie i niskie, miejscami wysokie;
• na rzekach w zlewni Zalewu Wiślanego stany średnie, miejscami niskie i wysokie;
• Wisła: stany niskie, miejscami średnie.

 

IMGW-PIB w ciągu kolejnych dni nie prognozuje w naszym regionie opadów deszczu, a kolejne opady o znaczących sumach wystąpią dopiero w niedzielę 25.08.2024, jednak przewidywane sumy nie powinny przełożyć się na zmianę ogólnej sytuacji hydrologicznej w regionie.

 

Zagrożenie suszą hydrologiczną

Pomimo intensywnych opadów deszczu, które miały miejsce w miniony weekend do dziś  (21.08.2024), w Polsce dalej mamy do czynienia z problemem suszy hydrologicznej. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wydał 34 ostrzeżenia hydrologiczne dotyczące suszy, przy czym najbardziej dotknięte regiony znajdują się na wschodzie kraju.

W regionie Dolnej Wisły suszą hydrologiczną zagrożony jest obszar Drwęcy, od źródła do Welu (warmińsko-mazurskie), a także rzeki: Mień (kujawsko-pomorskie), Tążyna (kujawsko-pomorskie) oraz Elbląg (pomorskie).

Bazując na utrzymujących się prognozach występowania wysokich temperatur powietrza i prognozowanych przez IMGW upałów, lista obszarów objętych ostrzeżeniami hydrologicznymi może się powiększyć.

Aktualnie obserwuje się wyraźną tendencję obniżania się poziomu wód, co doprowadziło do utrzymywania się stref wody niskiej i średniej. Stały deficyt opadów oraz obniżona retencja wód podziemnych prowadzą do systematycznego wyczerpywania się zasobów wodnych, które są gromadzone głównie w okresie zimowym i wczesnowiosennym.

Jak podaje IMGW, ostrzeżenia hydrologiczne dotyczące suszy są wydawane, gdy aktualne lub prognozowane wartości przepływu na stacjach wodowskazowych uznanych za reprezentatywne układają się poniżej średniego niskiego przepływu z wielolecia (SNQ) przez minimum 10 dni w obrębie jednego obszaru hydrologicznego.

 

Poradnik dla miast – Identyfikacja obszarów zagrożonych wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych

W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstotliwości intensywnych opadów deszczu oraz postępującą urbanizację, która prowadzi do zwiększenia obszarów uszczelnionych. W efekcie rośnie ryzyko związane z wodami opadowymi. Zjawiska te mają zazwyczaj charakter lokalny, nie są bezpośrednio powiązane z ciekami wodnymi i występują na niewielkich terenach, gdzie spływ powierzchniowy dominuje nad procesami infiltracji i retencji.

Kluczowym krokiem w ograniczeniu negatywnych skutków tych zjawisk jest identyfikacja obszarów zagrożonych wodami opadowymi. Informacje dostarczone przez PGW Wody Polskie pomogą samorządom w planowaniu i wdrażaniu działań mających na celu ochronę miast przed skutkami gwałtownych opadów.

W ramach prowadzonego projektu PGW WP opracowało „Poradnik dla miast – Identyfikacja obszarów zagrożonych wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych”. Celem opracowania poradnika w zakresie wyznaczenia obszarów zagrożonych wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych, było przygotowanie kompendium służącego władzom samorządowym identyfikacji obszarów we własnym zakresie. Przygotowanie poradnika opierało się o:

• przegląd literatury dotychczas wydanej w przedmiotowym zakresie
• pilotażowe opracowanie wyznaczenia obszarów zagrożonych wodami opadowymi dla dwóch miast Puławy i Nowy Sącz w oparciu o modelowanie hydrodynamiczne.  

 

Na tej podstawie został przygotowany i opublikowany w marcu 2024 r. pod linkiem  https://stoppowodzi.pl/materialy-wspierajace/  Poradnik w zakresie identyfikacji obszarów zagrożonych wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych.

W ramach realizacji prac dotyczących charakterystyki miast pilotażowych (Nowy Sącz i Puławy), budowy sieci kanalizacyjnej, informacji o ukształtowaniu terenu i stopniu zainwestowania zostały pozyskane najbardziej aktualne zasoby danych oraz informacje o zdarzeniach, zagrożeniach i negatywnych skutkach związanych z wystąpieniem intensywnych opadów deszczu. W ramach projektu opracowano modele hydrodynamiczne 2D dla każdego z miast pilotażowych oraz przeprowadzono obliczenia w oparciu o dwa scenariusze obliczeniowe: 

• opad o prawdopodobieństwie wystąpienia p = 1% (raz na 100 lat) i czasie trwania t = 120 min; 
• opad o prawdopodobieństwie wystąpienia p = 10% (raz na 10 lat) i czasie trwania t = 120 min. 

Na podstawie wyników modelowania powstały bazy danych oraz prezentacje kartograficzne obszarów zagrożonych wodami opadowymi.  Dodatkowo wyznaczone zostały obszary potencjalnej retencji, które stanowią uzupełniającą informację w zakresie możliwości zagospodarowania terenu w świetle istniejącego ryzyka i występującego nadmiaru wody na wyznaczonych obszarach.