Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Bydgoszczy

Światowy Dzień Mycia Rąk

„Czyste ręce są w zasięgu ręki”

15 października to Światowy Dzień Mycia Rąk, dzień sprzyjający zwiększeniu świadomości i zrozumienia znaczenia mycia rąk mydłem jako skutecznego i niedrogiego sposobu zapobiegania chorobom i ratowania życia. Mycie rąk mydłem to prosta metoda, którą można wykonać samodzielnie, a która zapobiega infekcjom i ratuje życie.

Biegunka i zapalenie płuc są głównymi przyczynami zgonów dzieci na świecie poniżej piątego roku życia. Mycie rąk mydłem jest jednym z najskuteczniejszych i najtańszych sposobów zapobiegania tym chorobom. To proste zachowanie może uratować życie, zmniejszając ryzyko biegunki o prawie połowę i ostrych infekcji dróg oddechowych o prawie jedną czwartą. Mycie rąk mydłem ma wpływ nie tylko na zdrowie i higienę odżywiania, ale także na edukację, ekonomię i równość.

Trochę historii...

Mycie rąk od wielu lat jest głównym elementem higieny osobistej oraz zwyczajem religijnym i kulturowym. Jednak związek między myciem rąk a zdrowiem po raz pierwszy pojawił się niecałe dwa wieki temu.

Ignaz Semmelweis, węgierski lekarz pracujący w wiedeńskim szpitalu ogólnym, uznawany jest za ojca higieny rąk. W 1846 roku zauważył, że kobiety rodzące na oddziale położniczym prowadzonym przez studentów i lekarzy w jego szpitalu znacznie częściej miały gorączkę i umierały w porównaniu z kobietami rodzącymi na sąsiednim oddziale położniczym prowadzonym przez położne. Postanowił zbadać sprawę, szukając różnic. Zauważył, że lekarze i studenci medycyny często odwiedzali oddział położniczy bezpośrednio po przeprowadzeniu sekcji zwłok. Na podstawie tej obserwacji opracował teorię, że osoby dokonujące sekcji zwłok miały na rękach „cząsteczki trupa”, które następnie przenosiły z sali sekcyjnej na oddział położniczy. Położne nie przeprowadzały operacji ani sekcji zwłok, więc nie były narażone na działanie tych cząstek.

W rezultacie Semmelweis nałożył nową zasadę nakazującą lekarzom mycie rąk. Liczba zgonów na jego oddziale położniczym drastycznie spadła. Był to pierwszy dowód na to, że oczyszczanie rąk może zapobiec infekcji. Jednak innowacja nie spodobała się wszystkim - niektórzy lekarze byli niezadowoleni, że Semmelweis sugerował, że to oni są winni zgonom i przestali myć ręce, popierając panujący wówczas pogląd, że to woda jest potencjalną przyczyną zgonów. Semmelweis próbował przekonać innych lekarzy w europejskich szpitalach o zaletach mycia rąk, ale bezskutecznie.

Kilka lat później, w czasach, gdy większość ludzi wierzyła, że ​​infekcje powodują nieprzyjemny zapach, Florence Nightingale wprowadziła mycie rąk i inne zasady higieny w szpitalu wojennym, w którym pracowała. Podczas gdy celem tych praktyk była walka z nieprzyjemnym zapachem, mycie rąk pozwoliło na zmniejszenie liczby infekcji.

Niestety praktyki higieny rąk promowane przez Semmelweisa i Nightingale’a nie zostały powszechnie przyjęte. Ogólnie rzecz biorąc, promocja mycia rąk nie istniała przez ponad sto lat. Dopiero w latach 80. XX wieku seria epidemii przenoszonych przez żywność i infekcji związanych z opieką zdrowotną wzbudziła obawy opinii publicznej, a amerykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom uznały higienę rąk za ważny sposób zapobiegania rozprzestrzenianiu się infekcji. W ten sposób ogłoszono pierwsze wytyczne dotyczące higieny rąk zatwierdzone na poziomie krajowym.

W ostatnich latach mycie rąk mydłem i inne formy higieny rąk zyskują uznanie jako opłacalne i niezbędne narzędzie zapewniające dobry stan zdrowia. Teraz, gdy jego skuteczność nie jest już kwestionowana, główny nacisk położony jest na to, jak uczynić mycie rąk uniwersalnym.

Każdy może promować dobre nawyki związane z myciem rąk. Mycie rąk mydłem ma kluczowe znaczenie dla ochrony zdrowia publicznego i przynosi korzyści w zakresie edukacji, wzrostu gospodarczego i nie tylko. Niestety na całym świecie mycie rąk mydłem rzadko jest praktykowane z taką częstotliwością, jak to konieczne. Wiele korzyści związanych z myciem rąk mydłem można osiągnąć jedynie wtedy, gdy będzie praktykowane konsekwentnie w krytycznych momentach.

Opracowano na podstawie: https://globalhandwashing.org/global-handwashing-day/