Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Gorzowie Wielkopolskim

Podstaw prawna:

• Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest  (Dz.U. z 2020. Poz. 1680 t.j. z dnia 2020.09.30);
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów  (Dz. U. z 2005r., poz. 216, nr  1824); 
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest  (Dz. U. z 2004r., poz. 71, nr  649 ze zm.); 
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 sierpnia 2004 r.  w sprawie okresowych badań lekarskich pracowników zatrudnionych w zakładach, które stosowały azbest w produkcji  (Dz.U. z 2004 r., poz. 183, nr 1896),

Co to jest azbest i dlaczego jest szkodliwy?

Azbest jest to nazwa włóknistych materiałów nieorganicznych i niezależnie od różnic chemicznych i wynikających z budowy krystalicznej są minerałami naturalnie występującymi w przyrodzie. Ze względu na unikalne właściwości chemiczne i fizyczne, azbest znalazł zastosowanie w wielu wyrobach, w tym przede wszystkim do produkcji płyt azbestowo-cementowych (na pokrycia dachowe, elewacje budynków). Wyroby azbestowe będące w dobrym stanie technicznym (nieuszkodzone) oraz odpowiednio zabezpieczone nie stanową istotnego zagrożenia dla zdrowia ludzkiego. Jednak  azbest staje się szkodliwy w momencie gdy jest uszkodzony lub poddawany obróbce np. cięcia, wiercenia w nim, kruszenia czy łamania. Najwyższe zagrożenie jest w momencie demontażu wyrobów zawierających azbest lub korozji wyrobów zawierających azbest.

Szkodliwość azbestu zależy od długości i średnicy włókien azbestowych, ich stężenia w powietrzu. O ile większe  włókna zatrzymują się w górnych drogach oddechowych i są szybko wydalane z organizmu, a bardzo drobne usuwane przez system odpornościowy, to włókna cienkie (o średnicy do 0,01μm) i długie przenikają do dróg dolnych, skąd organizm nie jest w stanie ich usunąć i w ciągu wieloletniego zalegania w płucach wywołują różne choroby, w tym nowotwory, które mogą się ujawnić po 10-15 latach.

 

Gdzie znajdziesz azbest?

W Polsce azbest najczęściej wykorzystywano do produkcji:

- pokryć dachów: eternit i papa dachowa,

- płyt elewacyjnych,

- płyt balkonowych,

- drobnych urządzeń w gospodarstwach domowych: żelazka, płytki kuchenne, piece

  akumulacyjne,

- rur do instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych,

- przewodów wentylacyjnych,

- przewodów kominowych.

 

Dlaczego należy usunąć azbest?

W Polsce w 2009r. wprowadzony został  „Program oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, mający na celu usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest, minimalizację negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju oraz likwidację szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.

Zgodnie z ww. programem wycofywania azbestu z gospodarki, jak i obowiązującym stanem prawnym, wykorzystywanie azbestu lub wyrobów zawierających azbest dopuszcza się w użytkowanych instalacjach (rozumie się przez to również budynki) lub urządzeniach nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2032 r.

 

O czym należy pamiętać, przy usuwaniu azbestu?

Wyroby azbestowe może usunąć tylko specjalistyczna firma, która posiada uprawnienia, odpowiedni sprzęt i odpowiednio przeszkolonych pracowników oraz zatwierdzony przez starostę program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi.

Wykonawca prac polegających na zabezpieczeniu lub usunięciu wyrobów zawierających azbest z miejsca, obiektu, urządzenia budowlanego lub instalacji przemysłowej, a także z terenu prac obowiązany jest do zgłoszenia zamiaru przeprowadzenia tych prac właściwemu organowi nadzoru budowlanego, właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy oraz właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu, w terminie co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem prac. 
 

Co będą kontrolować pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej?

Działania kontrolne zakładów pracy, które dokonały zgłoszenia zamiaru przeprowadzenia polegających na zabezpieczeniu lub usunięciu wyrobów zawierających azbest będą obejmowały przede wszystkim aspekty bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych przy rozbiórkach. Ponadto podczas kontroli ocenione zostaną m.in.: 

• posiadanie odpowiednich zezwoleń, decyzji, zatwierdzenia programu gospodarowania odpadami niebezpiecznymi;
• aspekt profilaktycznej opieki medycznej nad pracownikami;
•  zagadnienie wykonywania badań środowiskowych na stanowiskach pracy;
• prawidłowość środków zapobiegawczych podejmowanych przez pracodawców celem zminimalizowania ryzyka utraty zdrowia pracowników w związku z narażeniem na azbest;
• poziom znajomości przepisów regulujących bezpieczne zasady usuwania bądź unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest;
•  jakość dokonanej oceny ryzyka zawodowego i jego udokumentowanie;
• sposób przestrzegania procedur dotyczących bezpiecznego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest;
• prowadzenie rejestrów wynikających z przepisów regulujących zagadnienia czynników rakotwórczych obecnych w środowisku pracy oraz informacji przesyłanych do LPWIS w Gorzowie Wlkp. dotyczących ww. zagadnień;
• zabezpieczenie terenu podczas wykonywania prac rozbiórkowych.