Czy tornisty Naszych dzieci są ciężkie?
Miesiąc październik poświęcony był problemowi zbyt ciężkich plecaków noszonych przez uczniów z lubuskich szkół. W związku z tym pracownicy pionu higieny dzieci i młodzieży podjęli działania w celu dokonania oceny obciążenia uczniów plecakami/tornistrami. Badaniami objęto łącznie 4290 uczniów klas I – VIII, z 27 losowo wybranych szkół podstawowych.
Do oceny niezbędne były dwa pomiary: pomiar ciężaru ciała ucznia oraz pomiar jego spakowanego plecaka/tornistra.
Dokonując pomiarów przyjęto dwie normy:
- norma niska – ciężar plecaka/tornistra nie przekracza 10% wagi ucznia,
- norma wysoka – ciężar plecaka/tornistra nie przekracza 15% wagi ucznia.
Ponadto w ramach akcji wśród dzieci z najmłodszych klas prowadzono zajęcia edukacyjne z wykorzystaniem opracowanych materiałów dydaktycznych, które miały na celu ograniczenie zjawiska noszenia przez uczniów zbyt ciężkich plecaków, jak również wytłumaczenie negatywnego wpływu ciężaru tornistra na rozwój fizyczny i postawę ciała dziecka. Na placówkach pozostawiono ulotki informacyjne dla rodziców i nauczycieli. Natomiast na stronach internetowych Państwowej Inspekcji Sanitarnej publikowane były tematyczne materiały informacyjne.
Sytuacja nadal jest niepokojąca, z przeprowadzonych pomiarów wynika, iż przekroczenie wagi tornistra stwierdzono u 2340 uczniów przy wartości 10% (tj. 55%). Natomiast 631 uczniów, czyli 15% nie mieściło się w żadnej normie – ich tornister był za ciężki. Optymalną wagę tornistra uzyskało 3659 uczniów i zmieściło się w normie wysokiej do 15% masy ciała.
Należy zauważyć, że we wszystkich objętych badaniem placówkach zorganizowano miejsce na pozostawienie podręczników i przyborów szkolnych (w szafkach szkolnych bądź wyznaczonych miejscach w klasach). Z tego rozwiązania korzystali uczniowie klas najmłodszych. Natomiast młodzież ze starszych klas rzadko korzystała z tej możliwości, ponieważ przyjęty system nauczania wymaga od nich zabrania podręczników do domu w celu odrobienia zadanych prac domowych lub przygotowania się na kolejny dzień. Okazuje się także, że uczniowie często nie wiedzą jakie pomoce naukowe i przybory szkolne mogliby pozostawić w szkole i z czego nie będą musieli korzystać w domu.
Przekroczeń wagi tornistrów należy dopatrywać się również w przynoszeniu do szkoły książek i zeszytów z przedmiotów nie ujętych w planie lekcji na dany dzień, kilku piórników, słowników oraz napoi w dużych i ciężkich bidonach lub termosach. U uczniów z najmłodszych klas w plecakach można było znaleźć przedmioty niezwiązane z procesem nauczania (pamiętniki, zabawki, klasery), co może sugerować na brak dostatecznego nadzoru rodziców nad zawartością tornistrów.
Kolejny wniosek może budzić niepokój, ponieważ z przeprowadzonych pomiarów wynika, iż u części dzieci waga plecaka mieściła się w normie, co jest związane z rozwijającą się u nich nadwagą i otyłością. Sposób obliczania ciężaru tornistra bezpośrednio związany jest z wagą ucznia i choć ciężar tornistra jest wysoki to przy wysokiej masie ciała ucznia (przy nadwadze i otyłości) uzyskany wynik z pomiaru tornistra sprawiał wrażenie prawidłowego.
Wykonywane badania wskazały, iż skala zjawiska nadwagi i otyłości systematycznie rośnie, co szczególnie niepokoi w przypadku dzieci i młodzieży, problem nadmiernej masy ciała dotyka już najmłodsze dzieci. Nie ma więc wątpliwości, że nadwaga i otyłość jest problemem dużej wagi. Mając na uwadze, że otyłość i nadwaga ma swoje konsekwencje zdrowotne, ale także społeczne istnieje ogromna potrzeba podjęcia skutecznych działań profilaktycznych, które pozwolą wyhamować niekorzystne zjawisko nadmiernej wagi ciała wśród dzieci i młodzieży. Kluczową rolę w tym zakresie stanowią na pewno działania polegające na propagowaniu zdrowego stylu życia, na który składa się aktywność fizyczna i prawidłowe nawyki żywieniowe. Wymaga to jednak skoordynowania działań ze strony rodziców, środowiska szkolnego oraz różnego rodzaju instytucji.
Pamiętajmy też, że tornister stanowi nieodzowny atrybut każdego ucznia. Jego waga, odpowiednie dopasowanie oraz właściwe użytkowanie odgrywają ogromną rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy oraz zapobieganiu skrzywieniom kręgosłupa. My dorośli również mamy wpływ na to co noszą dzieci w plecaku, ograniczenie wagi tornistra to wspólna inicjatywa, w której powinni uczestniczyć zarówno rodzice, opiekunowie, nauczyciele i dzieci. W wieku szkolnym następuje wzmożony wzrost ciała dziecka, w tym okresie dzieci narażone są również na wykształcenie wad postawy, które będą skutkować na całe życie. Dlatego od najmłodszych lat uczmy dzieci właściwego pakowania tornistra oraz kontrolujmy jego zawartość. Ponadto zwracajmy uwagę na sposób w jaki noszony jest plecak.
