Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Łodzi

Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach został ustanowiony w 2008 roku przez Komisję Europejską. Jego obchody, przypadające na dzień 18 listopada, są koordynowane przez Europejskie Centrum Kontroli i Profilaktyki Chorób. Z kolei w dniach 18–24 listopada 2024 roku obchodzimy Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia w roku 2015. Obie kampanie – Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach i Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach – mają na celu zwrócenie uwagi na problem narastania oporności na antybiotyki wśród drobnoustrojów wywołujących zakażenia u ludzi.

Tematem przewodnim tegorocznych kampanii jest hasło „Edukuj. Wspieraj. Działaj teraz”. Światowa Organizacja Zdrowia oraz Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób zachęcają do prowadzenia działań zwiększających świadomość ogółu społeczeństwa, pracowników ochrony zdrowia, weterynarii, ochrony środowiska i administracji państwowej na temat zjawiska oporności na leki przeciwdrobnoustrojowe oraz przekazywania informacji o jej konsekwencjach. Poprzez zaangażowanie się w globalne działania kampanii i szerzenie wiedzy na temat problemu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, w tym oporności bakterii na antybiotyki, możemy mieć wpływ na zmniejszenie tego zjawiska.

Bakterie oporne na antybiotyki są stałym problemem występującym w szpitalach w całej Europie.

• Niewłaściwe stosowanie antybiotyków może powodować infekcję bądź kolonizację pacjentów bakteriami opornymi na antybiotyki, takimi jak: Staphylococcus aureus (MRSA) opornymi na meticylinę, enterokokami (VRE) wankomycynoopornymi oraz wieloopornymi pałeczkami Gram-ujemnymi.
• Niewłaściwe stosowanie antybiotyków wiąże się z podwyższoną częstością pojawiania się zakażeń Clostridium difficile.
• Występowanie, selekcja oraz rozprzestrzenianie opornych bakterii stanowi zagrożenie bezpieczeństwa pacjentów w szpitalach:
  • zakażenia wywołane bakteriami opornymi na antybiotyki powodują wzrost zachorowalności i śmiertelności pacjentów jak również wydłużenie okresu hospitalizacji;
  • oporność na antybiotyki często prowadzi do opóźnienia włączania właściwej terapii antybiotykowej;
  • miewłaściwa bądź opóźniona terapia antybiotykowa u pacjentów z ciężkimi zakażeniami wiąże się z gorszymi wynikami leczenia oraz niejednokrotnie śmiercią pacjenta;
  • liczba antybiotyków będących w badaniach klinicznych jest niewielka i, jeśli oporność na antybiotyki będzie nadal wzrastać, nie będzie antybiotyków gwarantujących efektywną terapię.
     

W jaki sposób stosowanie antybiotyków wiąże się z powyższym problemem?

• Pacjenci hospitalizowani z dużym prawdopodobieństwem zostaną poddani terapii antybiotykowej, która w 50% przypadków może być nieskuteczna.
• Niewłaściwe stosowanie antybiotyków w szpitalach jest jednym z głównych czynników powodujących powstawanie oporności na antybiotyki.
• Niewłaściwe stosowanie antybiotyków może przejawiać się w następujących działalniach:
  • gdy antybiotyki przepisywane są na wyrost;
  • gdy terapia antybiotykowa włączana jest zbyt późno u poważnie chorych pacjentów;
  • gdy spektrum terapii antybiotykowej jest zbyt wąskie bądź zbyt szerokie;
  • gdy dawka antybiotyku jest zbyt niska bądź zbyt wysoka w porównaniu z dawką właściwą dla danego pacjenta;
  • gdy trwanie terapii antybiotykowej jest zbyt krótkie bądź zbyt długie;
  • gdy terapia antybiotykowa nie zmienia się na celowaną wraz z dostępnością wyniku badania mikrobiologicznego.