Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Szczecinie

25 grudnia 2024 r. weszły w życie regulacje dotyczące procedowania zgłoszeń zewnętrznych wynikające z ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz. U. poz. 928), dalej jako: ustawa. W związku z tym Dyrektor WSSE w Szczecinie wydał zarządzenie w sprawie przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych oraz podejmowania działań następczych w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie, do którego załącznik stanowi procedura zgłoszeń zewnętrznych.

Poniżej prezentujemy Państwu najważniejsze informacje w zakresie obsługi nadsyłanych do WSSE w Szczecinie zgłoszeń zewnętrznych. Zachęcamy do korzystania w pierwszej kolejności z procedury zgłoszeń wewnętrznych, zwłaszcza jeśli naruszeniu prawa można skutecznie zaradzić w ramach struktury organizacyjnej danego podmiotu prawnego, a w Państwa opinii nie zachodzi ryzyko działań odwetowych. Przy czym skorzystanie z procedury zgłoszeń wewnętrznych nie jest konieczne, aby dokonać zgłoszenia zewnętrznego.

 

1. Dane kontaktowe umożliwiające dokonanie zgłoszenia zewnętrznego

Zgłoszenia zewnętrznego naruszenia prawa można dokonać

pisemnie:

• elektronicznie na adres mail: sygnalista.wsse.szczecin@sanepid.gov.pl,
• w postaci papierowej na adres: WSSE, ul. Spedytorska 6/7, 70-632 Szczecin; z dopiskiem na kopercie „Zgłoszenie naruszenie prawa – do rąk własnych osoby upoważnionej”,

ustnie:

• telefonicznie pod numerem telefonu 660515155 (w dni robocze w godzinach13.00-14.00)
• podczas bezpośredniego spotkania zorganizowanego, na wniosek sygnalisty zgłoszony telefonicznie, na piśmie lub osobiście, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia przekazania osobie upoważnionej informacji o zamiarze dokonania takiego zgłoszenia;

 

Rekomendowany wzór formularza zgłoszenia naruszenia prawa znajduje się poniżej w postaci załącznika, przy czym nie ma obowiązku składania zgłoszeń z jego użyciem.

Zgłoszenie zewnętrzne powinno zawierać, w szczególności:

1. dane osobowe sygnalisty niezbędne do jego identyfikacji, tj. imię i nazwisko, adres do kontaktu oraz stanowisko lub funkcje (jeżeli dotyczy);
2. kontekst związany z pracą, w szczególności stosunek pracy lub innego rodzaju stosunek cywilnoprawny, w ramach którego uzyskano informację o naruszeniu prawa;
3. datę i miejsce sporządzenia zgłoszenia;
4. dane osoby lub osób, których dotyczy zgłoszenie, niezbędne do ich identyfikacji, w tym, w przypadku osób fizycznych, imię i nazwisko, stanowisko, komórkę organizacyjną, w której jest zatrudniona wskazana osoba, o ile są znane sygnaliście;
5. opis naruszenia prawa oraz datę, miejsce i okoliczności zdarzenia;
6. wskazanie, czy informacja o naruszeniu prawa była wcześniej zgłaszana, a jeżeli tak to, komu i jak zostało zakończone to zgłoszenie;
7. informację, czy sygnalista wyraża zgodę na ujawnienie swojej tożsamości;
8. podpis sygnalisty.

2. Warunki objęcia sygnalisty ochroną

Sygnalista podlega ochronie od chwili dokonania zgłoszenia, pod warunkiem  że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

3. Tryb postępowania mający zastosowanie w przypadku zgłoszenia zewnętrznego, w tym wymagany sposób wyjaśnienia informacji będących przedmiotem zgłoszenia lub przedstawienia dodatkowych informacji

1. Po wpłynięciu zgłoszenia osoba upoważniona dokonuje jego wstępnej weryfikacji oraz oceny formalnej, czy zgłoszenie spełnia wymogi ustawy i dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu działania ZPWIS.
2. Zgłoszenie, które spełnia wymogi ustawy i podlega rozpatrzeniu w ramach procedury zgłoszeń zewnętrznych, podlega wpisowi do rejestru zgłoszeń zewnętrznych.
3. W przypadku gdy wstępna weryfikacja wskaże, że zgłoszenie nie dotyczy informacji o naruszeniu prawa osoba upoważniona:
   1. odstępuje od przekazania zgłoszenia, informując o tym sygnalistę na adres do kontaktu, jeżeli adres został wskazany albo jest możliwe jego ustalenie na podstawie posiadanych danych, wraz z ustaleniami wstępnej weryfikacji zgłoszenia;
   2. pozostawia sprawę bez rozpoznania, jeżeli adres do kontaktu nie został wskazany i nie jest możliwie jego ustalenie na podstawie posiadanych danych, sporządzając odpowiednią notatkę służbową;
   3. w każdym przypadku zawiadamia odpowiednio prokuratora lub Policję w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu.
4. Osoba upoważniona odstępując od przekazania zgłoszenia, może poinformować sygnalistę, że informacja objęta zgłoszeniem podlega rozpatrzeniu w trybie przewidzianym w odrębnych przepisach lub może zostać przedstawiona właściwym organom do rozpatrzenia w innym trybie.
5. W przypadku gdy zgłoszenie nie należy do dziedziny należącej do działania ZPWIS osoba upoważniona:
   1. ustala organ właściwy do podjęcia działań następczych;
   2. przekazuje zgłoszenie niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia dokonania zgłoszenia, a w uzasadnionych przypadkach – nie później niż w terminie 30 dni, do organu właściwego do podjęcia działań następczych - oraz informuje o tym sygnalistę.
6. W przypadku gdy w zgłoszeniu dotyczącym sprawy będącej już przedmiotem wcześniejszego zgłoszenia przez tego samego lub innego sygnalistę nie zawarto istotnych nowych informacji na temat naruszeń prawa w porównaniu z wcześniejszym zgłoszeniem, osoba upoważniona, po poinformowaniu i uzyskaniu zgody ZPWIS, nie podejmuje działań następczych w wyniku tego zgłoszenia oraz informuje o tym sygnalistę wraz z uzasadnieniem.
7. W przypadku dokonania przez sygnalistę ponownego zgłoszenia, o którym mowa wyżej, osoba upoważniona pozostawia zgłoszenie bez rozpoznania oraz nie informuje o tym sygnalisty.
8. W przypadku, w którym zgłoszenie zawiera adres do kontaktu lub jest możliwe ustalenie tego adresu na podstawie posiadanych danych, osoba upoważniona przesyła na ten adres informację potwierdzającą przyjęcie zgłoszenia niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia przyjęcia zgłoszenia, chyba że sygnalista wystąpił wyraźnie z odmiennym wnioskiem w tym zakresie albo istnieją uzasadnione podstawy sądzić, że potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia zagroziłoby ochronie poufności tożsamości sygnalisty.
9. W przypadku gdy informacja o naruszeniu prawa została przyjęta przez nieupoważnionego pracownika WSSE lub wszedł on w posiadanie takiej informacji przypadkowo jest on obowiązany do:
   1. nieujawniania informacji mogących skutkować ustaleniem tożsamości sygnalisty lub osoby, której dotyczy informacja o naruszeniu prawa;
   2. niezwłocznego przekazania informacji o naruszeniu prawa osobie upoważnionej – bez wprowadzenia zmian.
10. Na żądanie sygnalisty, osoba upoważniona przygotowuje oraz przekazuje, nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania żądania, zaświadczenie, w którym potwierdza się, że sygnalista podlega ochronie określonej w przepisach. Zaświadczenie podpisuje ZPWIS albo ZZPWIS.
11. Po przyjęciu zgłoszenia osoba upoważniona dokonuje wstępnej oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu oraz podejmuje, z zachowaniem należytej staranności, dalsze działania następcze w celu przeciwdziałania naruszeniu prawa będącemu przedmiotem zgłoszenia, w szczególności przez postępowanie wyjaśniające, wszczęcie kontroli lub postępowania administracyjnego, wniesienie oskarżenia, działania podjęte w celu odzyskania środków finansowych lub zamknięcie procedury realizowanej w ramach procedury zgłoszeń zewnętrznych.
12. Dla realizacji postępowania wyjaśniającego osoba upoważniona jest uprawniona m.in. do występowania do sygnalisty na podany przez niego adres do kontaktu o wyjaśnienia lub dodatkowe informacje, jakie mogą być w jego posiadaniu, a w przypadku gdy sygnalista sprzeciwia się przesłaniu żądanych wyjaśnień lub dodatkowych informacji lub ich przesłanie może zagrozić ochronie poufności jego tożsamości, odstąpienia od żądania wyjaśnień lub dodatkowych informacji.
4. Termin przekazania informacji zwrotnej oraz rodzaj i zawartość takiej informacji

Informacja zwrotna to przekazana sygnaliście informacja na temat planowanych lub podjętych działań następczych i powodów takich działań.

Informacja zwrotna sporządzana jest w języku polskim.

Informacja zwrotna zostanie przekazana przez osobę upoważnioną na adres do kontaktu przekazany przez sygnalistę w terminie 3 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia. W wyjątkowych przypadkach termin ten może zostać wydłużony do 6 miesięcy, przy czy sygnalista zostanie o tym wcześniej poinformowany.

Osoba upoważniona  poinformuje sygnalistę także o ostatecznym wyniku postępowań wyjaśniających wszczętych na skutek zgłoszenia zewnętrznego.

Osoba upoważniona nie realizuje obowiązków informacyjnych wobec sygnalisty, jeżeli nie jest znany jego adres do kontaktu i nie jest możliwe jego ustalenie na podstawie posiadanych danych.

 

5. Zasady poufności mające zastosowanie do zgłoszeń zewnętrznych

Zapewniamy, że:

• do treści zgłoszenia mają dostęp  osoby upoważnione,
• informacje zawarte w zgłoszeniu, w tym dane osobowe dotyczące sygnalisty są przechowywane w bezpieczny sposób, uniemożliwiający zapoznanie się z nimi przez osoby nieupoważnione,
• do kontaktu z sygnalistami uprawnione są osoby upoważnione.

Sygnalista może wyrazić zgodę na ujawnienie danych osobowych umożliwiających ustalenie jego tożsamości.

Zgoda sygnalisty nie jest wymagana w sytuacji, gdy ujawnienie jest koniecznym i proporcjonalnym obowiązkiem wynikającym z  przepisów prawa w  związku z postępowaniami wyjaśniającymi prowadzonymi przez organy publiczne lub postępowaniami przygotowawczymi lub sądowymi prowadzonymi przez sądy, w tym w celu zagwarantowania prawa do obrony przysługującego osobie, której dotyczy zgłoszenie.

Przed takim ujawnieniem danych osobowych sygnalisty, właściwy organ publiczny lub właściwy sąd powiadamia o tym sygnalistę, przesyłając w postaci papierowej lub elektronicznej wyjaśnienie powodów ujawnienia jego danych osobowych, chyba że takie powiadomienie zagrozi postępowaniu wyjaśniającemu lub postępowaniu przygotowawczemu, lub sądowemu.

6. Zasady przetwarzania danych osobowych

1. Ochrona poufności.
   Administrator zapewnia, że dostęp do danych osobowych sygnalisty uzyskują tylko osoby upoważnione.
2. Zgoda na ujawnienie tożsamości.
   Sygnalista może wyrazić zgodę na ujawnienie danych osobowych umożliwiających ustalenie jego tożsamości. W przypadku wyrażenia zgody przez sygnalistę, administrator będzie informował osoby wskazane w zgłoszeniu o podaniu ich danych przez sygnalistę (w ramach realizacji obowiązku informacyjnego z art. 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 119, str. 1 z późn. zm.) - dalej RODO. lub w ramach realizacji przez te osoby prawa dostępu do danych osobowych).
3. Wyjątek dotyczący zgody.
   Zgoda sygnalisty nie jest wymagana w sytuacji, gdy ujawnienie jest koniecznym i proporcjonalnym obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa w związku z postępowaniami wyjaśniającymi prowadzonymi przez organy publiczne lub postępowaniami przygotowawczymi lub sądowymi prowadzonymi przez sądy, w tym w celu zagwarantowania prawa do obrony przysługującego osobie, której dotyczy zgłoszenie.
   Przed takim ujawnieniem danych osobowych sygnalisty, właściwy organ publiczny lub właściwy sąd powiadamia o tym sygnalistę, przesyłając w postaci papierowej lub elektronicznej wyjaśnienie powodów ujawnienia jego danych osobowych, chyba że takie powiadomienie zagrozi postępowaniu wyjaśniającemu lub postępowaniu przygotowawczemu, lub sądowemu.
4. Niezbędność i minimalizacja.
   Podmiot publiczny przetwarza dane osobowe w minimalnym zakresie, tj. niezbędnym do przyjęcia zgłoszenia lub podjęcia ewentualnego działania następczego.
5. Przechowywanie i usuwanie danych.
   Podmiot prawny przechowuje dane osobowe, które przetwarza w związku z przyjęciem zgłoszenia lub podjęciem działań następczych oraz dokumenty związane z tym zgłoszeniem przez okres 3 lat po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym przekazano zgłoszenie zewnętrzne do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych lub zakończono działania następcze, lub po zakończeniu postępowań zainicjowanych tymi działaniami. Po tym czasie dane osobowe są usuwane, chyba że dokumenty związane ze zgłoszeniem stanowią część akt postępowań przygotowawczych lub spraw sądowych lub sądowoadministracyjnych.
   Administrator zbiera tylko dane niezbędne. Dane niemające znaczenia dla zgłoszenia, nie są zbierane. Dane przypadkowo zebrane są niezwłocznie usuwane, nie później niż do upływu 14 dni od momentu ustalenia, że nie są niezbędne.
6. Informowanie osób wskazanych w zgłoszeniu.
   Administrator informuje osoby wskazane w zgłoszeniu lub osoby, których dotyczy zgłoszenie, na podstawie art. 14 RODO, o zasadach przetwarzania ich danych osobowych, z wyłączeniem informacji o źródle danych osobowych, chyba, że  sygnalista nie spełnia warunków wskazanych w art. 6 ustawy albo wyraził wyraźną zgodę na ujawnienie swojej tożsamości.
7. Ograniczenie w realizacji prawa dostępu do danych osobowych.
   Administrator realizuje prawo dostępu do danych osobowych osób wskazanych w zgłoszeniu lub osób, których dotyczy zgłoszenie, z wyłączeniem informacji o źródle danych osobowych, chyba, że sygnalista nie spełnia warunków wskazanych w art. 6 ustawy albo wyraził wyraźną zgodę na ujawnienie swojej tożsamości.
8. Przechowywanie danych osobowych w zakresie zgłoszeń zewnętrznych.
   Dane osobowe przetwarzane w związku z przyjęciem zgłoszenia zewnętrznego oraz dokumenty związane z tym zgłoszeniem są przechowywane przez Rzecznika Praw Obywatelskich przez okres 12 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym przekazano zgłoszenie zewnętrzne do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych. Po tym czasie dane osobowe są usuwane, chyba że dokumenty związane ze zgłoszeniem stanowią część akt postępowań przygotowawczych lub spraw sądowych lub sądowoadministracyjnych.
9. Zasady ochrony danych osobowych.
   Administrator zapewnia, że dane osobowe będą:
   1. przetwarzane zgodnie z prawem, rzetelnie i przejrzyście (zasada zgodności z prawem, rzetelności i przejrzystości z art. 5 ust. 1 lit. a) RODO,
   2. zbierane w konkretnych, wyraźnych i prawnie uzasadnionych celach i nieprzetwarzane dalej w sposób niezgodny z tymi celami (zasada ograniczenia celu z art. 5 ust. 1 lit. b) RODO),
   3. adekwatne, stosowne, ograniczone do tego co niezbędne (zasada minimalizacji z art. 5 ust. 1 lit. c) RODO),
   4. prawidłowe i w razie potrzeby uaktualniane (zasada prawidłowości z art. 5 ust. 1 lit. d) RODO),
   5. przechowywane w formie umożliwiającej identyfikację osoby, której dane dotyczą, przez okres nie dłuższy niż niezbędny do celów przetwarzania (zasada prawidłowości z art. 5 ust. 1 lit. e) RODO),
   6. przetwarzane w sposób zapewniający odpowiednie bezpieczeństwo danych osobowych (zasada integralności i poufności z art. 5 ust. 1 lit. f) RODO).
10. Realizacja obowiązku informacyjnego wobec sygnalisty

Informacja o przetwarzaniu danych osobowych:

1. Administratorem Państwa danych osobowych jest Zachodniopomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Szczecinie (dalej ZPWIS)/Dyrektor Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie (dalej Dyrektor) z siedzibą w Szczecinie (70-632), przy ul. Spedytorskiej 6/7, z którym można kontaktować się listownie, za pośrednictwem ePUAP lub poprzez adres e-mail: wsse.szczecin@sanepid.gov.pl.
2. Administrator wyznaczył inspektora ochrony danych, z którym mogą się Państwo kontaktować poprzez e-mail: iod.wsse.szczecin@sanepid.gov.pllub listownie na adres siedziby administratora. Z inspektorem ochrony danych można kontaktować się we wszystkich sprawach dotyczących przetwarzania danych osobowych oraz korzystania z praw związanych z przetwarzaniem danych.
3. Państwa dane osobowe mogą być przetwarzane w celach i na podstawach prawnych niżej wskazanych:
   1. w celu przyjęcia zgłoszenia i podjęcia ewentualnego działania następczego zgodnie z przyjętą przez Dyrektora procedurą zgłoszeń zewnętrznych i w oparciu o wymagania ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, co stanowi obowiązek prawny ZPWIS/Dyrektora (art. 6 ust. 1 lit. c) RODO),
   2. prowadzenia komunikacji z osobą dokonującą zgłoszenia oraz innymi osobami uczestniczącymi w procesie przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń, zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, co stanowi prawnie uzasadniony interes ZPWIS/Dyrektora (art. 6 ust. 1 lit. f) RODO),
   3. prowadzenia wewnętrznej dokumentacji, a także archiwizacji dokumentacji zgodnie z wymaganiami wynikającymi z ustawy dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, co stanowi obowiązek prawny ZPWIS/Dyrektora (art. 6 ust. 1 lit. c) RODO),
   4. wypełnienia ciążącego na ZPWIS/Dyrektorze obowiązku zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, jeżeli informacje wynikające z dokonanego zgłoszenia zawierają znamiona przestępstwa lub przestępstwa skarbowego (art. 6 ust. 1 lit. c) RODO),
   5. dochodzenia roszczeń i obrony przed roszczeniami w związku z przyjętymi zgłoszeniami naruszeń prawa, co stanowi prawnie uzasadniony interes ZPWIS/Dyrektora (art. 6 ust. 1 lit. f) RODO).
4. Podanie danych jest dobrowolne, jednakże ich niepodanie może uniemożliwić ZPWIS/Dyrektorowi podjęcie działań w związku ze zgłoszeniem, w tym dalsze procedowanie w związku ze zgłoszeniem, a także prowadzenie komunikacji z osobą dokonującą zgłoszenia lub innymi osobami uczestniczącymi w procesie przyjmowania i rozpatrywania zgłoszenia zewnętrznego.
5. Dane osobowe będą przetwarzane przez ZPWIS/Dyrektora przez okres wskazany w przepisach ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, chyba że dalsze przetwarzanie danych będzie związane z potrzebą dochodzenia roszczeń i obroną przed roszczeniami, a także prowadzonymi postępowaniami sądowymi (przez czas trwania tych postępowań).
6. Odbiorcami Państwa danych osobowych mogą być podmioty zapewniające na rzecz ZPWIS obsługę techniczną (informatyczną), ale wyłącznie z zastrzeżeniem zapewnienia poufności Państwa danych.
7. Państwa dane osobowe nie będą przekazywane przez ZPWIS/Dyrektora poza teren Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).
8. Przysługuje Państwu prawo żądania dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania oraz prawo wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych ze względu na Państwa szczególną sytuację.
9. Państwa dane nie będą przetwarzane w sposób zautomatyzowany, który jednocześnie mógłby prowadzić do podejmowania wobec Państwa decyzji wywołujących skutki prawne lub w podobny sposób istotnie wpływać na Państwa sytuację.
10. Niezależnie od uprawnień przysługujących powyżej w związku z przetwarzaniem twoich danych osobowych, przysługuje Państwu prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (adres: ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa).

 

7. Charakter działań następczych podejmowanych w związku ze zgłoszeniem zewnętrznym

Działania następcze to działania podejmowane w celu oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu oraz w celu oceny przeciwdziałania naruszeniu prawa.

Są to w szczególności  następujące działania:

• postępowanie wyjaśniające,
• wszczęcie postępowania administracyjnego,
• wniesienie oskarżenia.

 

8. Środki ochrony prawnej i procedury służące ochronie przed działaniami odwetowymi oraz dostępności poufnej porady dla osób rozważających dokonanie zgłoszenia zewnętrznego

Działania odwetowe – czym są?

Wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań.

Działanie odwetowe to bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszać prawa sygnalisty lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę sygnaliście, w tym bezpodstawne inicjowanie postępowań przeciwko sygnaliście.

Zakaz podejmowania działań odwetowych w przypadku pracy świadczonej na podstawie stosunku pracy

1. 1. Jeżeli praca była, jest lub ma być świadczona na podstawie stosunku pracy, wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe, polegające w szczególności na:
   1. odmowie nawiązania stosunku pracy;
   2. wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia stosunku pracy;
   3. niezawarciu umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, niezawarciu kolejnej umowy o pracę na czas określony lub niezawarciu umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony - w przypadku gdy sygnalista miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa;
   4. obniżeniu wysokości wynagrodzenia za pracę;
   5. wstrzymaniu awansu albo pominięciu przy awansowaniu;
   6. pominięciu przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą lub obniżeniu wysokości tych świadczeń;
   7. przeniesieniu na niższe stanowisko pracy;
   8. zawieszeniu w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych;
   9. przekazaniu innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków sygnalisty;
   10. niekorzystnej zmianie miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy;
   11.  negatywnej ocenie wyników pracy lub negatywnej opinii o pracy;
   12. nałożeniu lub zastosowaniu środka dyscyplinarnego, w tym kary finansowej, lub środka o podobnym charakterze;
   13. przymusie, zastraszaniu lub wykluczeniu;
   14. mobbingu;
   15. dyskryminacji;
   16. niekorzystnym lub niesprawiedliwym traktowaniu;
   17. wstrzymaniu udziału lub pominięciu przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe;
   18. nieuzasadnionym skierowaniu na badania lekarskie, w tym badania psychiatryczne, chyba że przepisy odrębne przewidują możliwość skierowania pracownika na takie badania;
   19. działaniu zmierzającym do utrudnienia znalezienia w przyszłości pracy w danym sektorze lub w danej branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego;
   20. spowodowaniu straty finansowej, w tym gospodarczej, lub utraty dochodu;
   21. wyrządzeniu innej szkody niematerialnej, w tym naruszeniu dóbr osobistych, w szczególności dobrego imienia sygnalisty.

Za działania odwetowe z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego uważa się także próbę lub groźbę zastosowania środka określonego powyżej.

Na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu, że podjęte działanie, o którym mowa powyżej, nie jest działaniem odwetowym.

Zakaz podejmowania działań odwetowych w przypadku pracy lub usług świadczonych na podstawie innych stosunków prawnych

Jeżeli praca lub usługi były, są lub mają być świadczone na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji, lub pełnienia służby, powyższe stosuje się odpowiednio, o ile charakter świadczonej pracy lub usług lub pełnionej funkcji, lub pełnionej służby nie wyklucza zastosowania wobec sygnalisty takiego działania.

Jeżeli praca lub usługi były, są lub mają być świadczone na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji, lub pełnienia służby, dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy działań odwetowych ani próby lub groźby zastosowania działań odwetowych, obejmujących w szczególności:

1. wypowiedzenie umowy, której stroną jest sygnalista, w szczególności dotyczącej sprzedaży lub dostawy towarów lub świadczenia usług, odstąpienie od takiej umowy lub rozwiązanie jej bez wypowiedzenia;
2. nałożenie obowiązku lub odmowę przyznania, ograniczenie lub odebranie uprawnienia, w szczególności koncesji, zezwolenia lub ulgi.

Odszkodowanie dla sygnalisty

Sygnalista, wobec którego dopuszczono się działań odwetowych, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane do celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, lub prawo do zadośćuczynienia.

Sankcje:

Odpowiedzialności karnej na zasadach przewidzianych w ustawie podlega każda osoba, która:

1. uniemożliwia lub istotnie utrudnia dokonanie zgłoszenia;
2. podejmuje działania odwetowe wobec sygnalisty, osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia lub osoby powiązanej z sygnalistą;
3. wbrew przepisom ustawy ujawnia tożsamość sygnalisty, osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia lub osoby powiązanej z sygnalistą.

Dostępność poufnej porady dla osób rozważających dokonanie zgłoszenia zewnętrznego

Istnieje możliwość uzyskania wsparcia od Rzecznika Praw Obywatelskich, który udziela sygnalistom, osobom, o których mowa w art. 21 ustawy o ochronie sygnalistów, porad w zakresie zapewnienia powszechnego dostępu do informacji na temat praw i środków ochrony prawnej sygnalistów oraz osób, o których mowa w art. 21 wskazanej ustawy, przed działaniami odwetowymi oraz praw osób, których dotyczy zgłoszenie zewnętrzne, w szczególności przez zamieszczanie tych informacji na swojej stronie w Biuletynie Informacji Publicznej.

Istnieje również możliwość uzyskania wsparcia w trybie art. 41 ustawy z 5.8.2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1534). Nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują bowiem osobie chcącej dokonać zgłoszenia naruszenia prawa w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz. U. poz. 928).

Więcej informacji pod linkiem: https://www.gov.pl/web/nieodplatna-pomoc

 

 

9. Warunki, na jakich sygnalista jest chroniony przed ponoszeniem odpowiedzialności za naruszenie poufności zgodnie z art. 16 ustawy o ochronie sygnalistów;

Sygnalista podlega ochronie od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem, że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

W sytuacji, gdy sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie publiczne jest niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą, dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy odpowiedzialności (w tym dyscyplinarnej lub odpowiedzialności za szkodę z tytułu naruszenia praw innych osób lub obowiązków określonych w przepisach prawa, w szczególności w przedmiocie zniesławienia, naruszenia dóbr osobistych, praw autorskich, ochrony danych osobowych oraz obowiązku zachowania tajemnicy, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa).

W przypadku wszczęcia postępowania prawnego dotyczącego odpowiedzialności sygnalista  może wystąpić o umorzenie takiego postępowania.

Jeżeli uzyskanie lub dostęp do informacji będących przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie stanowią czynu zabronionego, nie mogą stanowić również podstawy odpowiedzialności.

Sygnalista powinien mieć na uwadze, że może ponieść określone prawnie sankcje za dokonanie bezpodstawnego zgłoszenia, tj. jeżeli świadomie i celowo dokonuje zgłoszenia naruszenia prawa, które w rzeczywistości nie miało miejsca (art. 57 ustawy o ochronie sygnalistów).

Podajemy również Państwu dane kontaktowe do Rzecznika Praw Obywatelskich, który – zgodnie z ustawą – także przyjmuje zgłoszenia zewnętrzne i rozpatruje te, które dotyczą konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela występujących w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i które nie są związane z dziedzinami wskazanymi w art. 3 ust. 1 pkt 1–16 ustawy.

ADRES: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa, tel. centrali: (22) 55 17 700, adres e-mail: biurorzecznika@brpo.gov.pl

UWAGA: Rzecznik Praw Obywatelskich zapewnia powszechny dostęp do informacji na temat środków ochrony prawnej sygnalistów oraz osób pomagających w dokonaniu zgłoszenia oraz powiązanych z sygnalistą przed działaniami odwetowymi oraz praw osób, których dotyczy zgłoszenie zewnętrzne, udzielając również porad w tym zakresie.