Zakład Emerytalno-Rentowy
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
i Administracji

W stosunku do osób pobierających emerytury/renty przysługujące na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280, z późn. zm.) oraz osiągających przychody m.in. z tytułu działalności wykonywanej za granicą zastosowanie mają odpowiednio przepisy:

1. art. 41, art. 41a i art. 41b ww. ustawy w odniesieniu do emerytur i rent inwalidzkich,
2. art. 103 – 106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, z późn. zm.) w odniesieniu do rent rodzinnych,

oraz 
przepisy unijne w odniesieniu do Państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Szwajcarii:

1. art. 53 i art. 55 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Tekst mający znaczenie dla EOG i dla Szwajcarii) (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004 s. 1 ze zmianami);
2. art. 90 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Tekst mający znaczenie dla EOG i dla Szwajcarii) (Dz. Urz. UE L 284 z 30.10.2009 s.1 ze zmianami);
3. Decyzja Nr H12 z dnia 19 października 2021 r. dotycząca daty, którą bierze się pod uwagę przy ustalaniu kursu wymiany, o którym mowa w art. 90 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 (Tekst mający znaczenie dla EOG i dla Szwajcarii) (Dz. Urz. UE C 96 z 28.02.2022 s.6-7);

oraz w odniesieniu do Wielkiej Brytanii

4. Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. Urz. C 384 I s. 1)
5. Umowa o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony (Dz. Urz. L 149 z 30.04.2021 s. 10)

Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się stosownie do art. 104 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności. Przepisy cytowanego art. 104 ust. 2 stosuje się również do emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą. Nie ma znaczenia fakt nieopłacenia składek na ubezpieczenie społeczne w Polsce od wykonywanej za granicą działalności. Istotnym jest wykonywanie za granicą takiej działalności, która w Polsce podlegałaby ubezpieczeniu społecznemu.

Emeryt/rencista jest obowiązany zawiadomić organ emerytalny o podjęciu za granicą działalności, o której mowa wyżej, o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu oraz o każdorazowej zmianie wysokości tego przychodu i innych okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo zmniejszenie ich wysokości (art.41 a ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, (…)). Dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, o którym mowa wyżej, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Rozliczenie policyjnej emerytury/renty w związku z osiągnięciem przychodu, następuje po upływie roku kalendarzowego w stosunku rocznym lub na wniosek osoby uprawnionej miesięcznie.

1)  Przychody osiągane w Państwach członkowskich Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), w Szwajcarii lub w Wielkiej Brytanii

Emeryt/rencista osiągający przychody poza granicami Polski w Państwach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w Szwajcarii lub w Wielkiej Brytanii (wykaz państw) jest zobowiązany po upływie roku kalendarzowego, do przedłożenia dokumentu potwierdzającego faktycznie osiągnięty przychód. Dokument potwierdzający przychód powinien być wystawiony przez pracodawcę lub inny podmiot właściwy do jego wystawienia w myśl ustawodawstwa danego państwa i przedłożony w oryginale. 
W przypadku braku możliwości przedłożenia stosownego dokumentu, o którym mowa wyżej, emeryt/rencista przedkłada oświadczenie o wysokości osiągniętego przychodu, na podstawie którego organ emerytalny dokonuje rocznego rozliczenia świadczenia. Równocześnie, celem przeprowadzenia postępowania zmierzającego do uzyskania dokumentu potwierdzającego wysokość osiągniętego przychodu, organ emerytalny zwraca się do emeryta/rencisty z prośbą o podanie nazwy pracodawcy, u którego był zatrudniony za granicą oraz okresu, w jakim praca była wykonywana.  Po uzyskaniu dokumentu potwierdzającego wysokość przychodu, organ emerytalny przeprowadza weryfikację rozliczenia dokonanego na podstawie oświadczenia emeryta/rencisty. Jeżeli rozliczenie dokonane w oparciu o otrzymany z instytucji zagranicznej dokument różni się od poprzedniego rozliczenia, jest wydawana decyzja, w trybie art. 33 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...). Jeżeli w wyniku przeprowadzonego postępowania nie uda się uzyskać dokumentu o wysokości osiągniętego przychodu, rozliczenie dokonane na podstawie oświadczenia traktowane jest jako ostateczne.

Emeryt/rencista prowadzący pozarolniczą działalność w innym niż Polska Państwie członkowskim UE, EOG, w Szwajcarii lub w Wielkiej Brytanii, w celu potwierdzenia wysokości przychodu, zobowiązany jest do przedłożenia oświadczenia o wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne, od której opłaca lub opłacałby (w przypadku podlegania obowiązkowi ubezpieczenia) składkę w myśl ustawodawstwa państwa, w którym tę działalność prowadził.

Ustalanie równowartości w złotych polskich

Do przeliczenia kwot przychodów uzyskanych w Państwach członkowskich UE, EOG,  Szwajcarii oraz Wielkiej Brytanii na równowartość w złotych polskich (PLN) – zastosowanie mają kursy referencyjne publikowane przez Europejski Bank Centralny. Data, którą bierze się pod uwagę przy ustalaniu kursu wymiany, jest określana przez Komisję Administracyjną stosownie do art. 90 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 oraz w Decyzji Nr H12 z dnia 19 października 2021 r. Na wniosek emeryta/rencisty organ emerytalny dokonuje miesięcznego rozliczenia emerytury/renty.

Uwaga: O podjęciu zatrudnienia lub pozarolniczej działalności poza Polską w jednym z Państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w Szwajcarii lub w Wielkiej Brytanii emeryt/rencista powinien również zawiadomić właściwy Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia.

2) Przychody osiągane w innych państwach niż wymienione w pkt 1)

Za przychód osiągany/osiągnięty przez emeryta/rencistę zatrudnionego za granicą u zagranicznego pracodawcy uważa się przychód zadeklarowany w formie oświadczenia przez tę osobę, nie niższy niż kwota najniższego wynagrodzenia. W przypadku emeryta/rencisty, który za granicą prowadzi(ł) pozarolniczą działalność, za przychód osiągany/osiągnięty uważa się zadeklarowaną w formie oświadczenia kwotę, nie niższą jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Jeżeli emeryt lub rencista nie przedłoży oświadczenia o wysokości przychodu przyjmuje się, że osiąga on przychód w wysokości równej kwocie najniższego wynagrodzenia – w przypadku pracownika, a w kwocie równej 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia – w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność. Do rozliczania emerytur/rent osobom osiągającym dodatkowe przychody z tytułu pracy zarobkowej na terenie innych państw niż wymienione w punkcie 1) w celu ustalenia równowartości w złotych polskich osiągniętego przychodu stosuje się kursy średnie waluty danego państwa ogłoszone przez Prezesa NBP. Kursy średnie walut ogłaszane przez NBP dostępne są na stronie internetowej www.nbp.pl