Zespół Państwowych Szkół Muzycznych
im. W. Kilara w Katowicach

Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna II stopnia im. Karola Szymanowskiego w Katowicach jest najstarszą w Polsce szkołą artystyczną, która łączy dwa kierunki nauczania: muzyczny i ogólnokształcący. Utworzona została w 1937 roku przy Śląskim Konserwatorium Muzycznym w Katowicach, jako 2-letnia szkoła dla jego wychowanków, nie mających matury z przedmiotów ogólnokształcących i nazwana Liceum Muzyczne. Po przerwie wojennej szkoła wznowiła działalność i stała się samodzielną jednostką edukacyjną. W następnych latach, w wyniku licznych reorganizacji szkolnictwa w Polsce, kilkakrotnie zmieniano jej nazwę i strukturę. W świadomości społecznej to jednak miano Liceum Muzycznego utrwaliło się przez lata i potocznie Szkoła tak jest nazywana. W roku 1960 nadano Liceum patrona, którym stał się Karol Szymanowski. Od 1999 roku szkoła funkcjonuje jako placówka 6-letnia, a jej oficjalna nazwa brzmi: Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna II stopnia im. Karola Szymanowskiego w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych w Katowicach. W tym samym roku ta zasłużona dla kultury polskiej instytucja uzyskała nowoczesną siedzibę z internatem na Osiedlu Tysiąclecia w Katowicach.

Powróćmy zatem do źródeł. A sięgają one 9 stycznia 1946 roku, gdy Zarządzeniem Ministra Oświaty w porozumieniu z Ministrem Kultury i Sztuki powołano do życia Eksperymentalną Publiczną Szkołę Powszechną im. Stanisława Moniuszki w Katowicach.

Warto podkreślić, iż nasza szkoła była pionierem nowoczesnego szkolnictwa muzycznego w Polsce – jako pierwsza w kraju i jedyna do 1950 roku podstawowa szkoła muzyczna, która łączyła naukę gry na instrumentach i elementy teorii  muzyki z nauką przedmiotów ogólnokształcących. Początkowo szkoła otrzymała do dyspozycji tylko 4 sale lekcyjne i 2 pomieszczenia administracyjne w budynku Podstawowej Żeńskiej Szkoły przy ulicy Stawowej 6. Lekcje gry na instrumentach odbywały się w prywatnych mieszkaniach nauczycieli. Brakowało nie tylko zaplecza lokalowego, ale także instrumentów i pomocy dydaktycznych. Mimo wielu niedogodności eksperyment pedagogiczny, któremu patronowała ówczesna pani  dyrektor Helena Lewandowska- Bezegowa, zakończył się sukcesem.

W uznaniu zasług szkoły dla środowiska muzycznego Śląska dnia 1 IX 1950 r. Ministerstwo Kultury i Sztuki zmieniło jej nazwę na Państwową Podstawową Szkołę Muzyczną im. Stanisława Moniuszki w Katowicach, z siedzibą w obecnym budynku przy ul. Dąbrówki 9. Funkcję dyrektora Państwowej Podstawowej Szkoły Muzycznej powierzono wówczas p. Alinie Janiszewskiej, a następnie p. Robertowi Mikule.

Nasz innowacyjny pomysł łączenia edukacji muzycznej i ogólnokształcącej stał się inspiracją dla innych szkół muzycznych w Polsce – w Warszawie, Gdańsku-Oliwie i Krakowie.

Kolejnym ważnym wydarzeniem w historii Państwowej Podstawowej Szkoły Muzycznej, gwarantującym ciągłość edukacji muzycznej od klasy pierwszej do maturalnej, było połączenie jej z Państwowym Liceum Muzycznym. Tak oto w 1968 roku powstała Państwowa Szkoła Muzyczna Stopnia Podstawowego i Licealnego im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Jej dyrektorem został p. Aleksander Warykiewicz. Po czterech latach od połączenia pionu podstawowego z licealnym Ministerstwo Kultury i Sztuki zadecydowało o ponownym ich rozdzieleniu i utworzeniu 1 września 1972 roku Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I stopnia w Katowicach oraz Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II stopnia w Katowicach. Funkcję dyrektora 6-letniej Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I stopnia powierzono p. Zygmuntowi Kurzowi.

Wyjątkowym prezentem dla szkoły z okazji 30-lecia istnienia było przywrócenie jej patrona – Stanisława Moniuszki. Jego piękny portret pędzla wybitnego malarza – p. Stanisława Mazusia na co dzień zajmuje swe godne miejsce nad drzwiami sali nr 8, „od święta” zaś towarzyszy szkolnym uroczystościom, podobnie jak inne symbole szkoły – sztandar oraz hymn, do którego słowa i muzykę napisał Wojciech Losinszek – jeszcze jako uczeń naszej szkoły. Hymn szkolny – wykonywany do dziś przez chór i orkiestrę w opracowaniu Józefa Szulca i Józefa Klyty – łączy przeszłość z teraźniejszością.

Innym nawiązaniem do tradycji była ponowna zmiana nazwy szkoły w roku 1980 – na tę, jaką nadano jej w początkowych latach działalności – Państwowa Podstawowa Szkoła Muzyczna im. Stanisława Moniuszki. Dyrektorem była wówczas p. Elżbieta Hałgas, która wraz z p. wicedyrektor Bronisławą Polok kierowała szkołą przez 14 lat. W wyniku konkursu w 1991r. stanowisko dyrektora objęła p. Janina Gawron, której zawdzięczamy remont kapitalny budynku i jego obecny układ przestrzenny.

Kolejnym ogniwem przekształceń, którym podlegała nasza szkoła, było utworzenie 1 września 1994 roku Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Katowicach, złożonego z Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I st. im. Stanisława Moniuszki i Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II st. im. Karola Szymanowskiego. Funkcję dyrektora Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych przez 18 lat pełnił p. Jerzy Sieczka, a po nim – od 2007 do 2012 roku – p. Stanisław Maliszewski. Obecnie dyrektorem Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Wojciecha Kilara w Katowicach jest p. Bernadeta Stańczyk. Stanowiska wicedyrektora POSM I st. do 2007 r. zajmowały p. Janina Gawron i p. Joanna Krawczyk, następnie p. Janina Gawron i p. Alicja Ostrowska-Dorf, a od 2012 roku – p. Anna Orlik i p. Alicja Ostrowska-Dorf.

13 października 2014 roku Zespołowi Państwowych Szkół Muzycznych nadano imię Wojciecha Kilara. Rok Jubileuszu 70-lecia Szkoły okazał się rokiem szczególnym – 20 września 2016 roku Prezydent Miasta Katowice p.Marcin Krupa podpisał w obecności p.Bernadety Stańczyk, Dyrektora Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Wojciecha Kilara, akt notarialny przenoszący prawo własności do nieruchomości przy ulicy Dąbrówki 9 w Katowicach, w której mieści się Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I st. im. Stanisława Moniuszki, na rzecz Skarbu Państwa. Tym samym zakończyły się sukcesem wieloletnie starania pani Dyrektor Stańczyk i poprzednich Dyrektorów o przejęcie całego budynku, dzięki czemu nasza Szkoła uzyskała możliwość dalszego rozwoju ze względu na nowe pomieszczenia przejęte po Akademii Sztuk Pięknych.