Zespół Państwowych Szkół Muzycznych
im. F. Chopina w Warszawie

Statut Szkoły Muzycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, noszącej obecnie nazwę Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina, zatwierdzony został przez Ministra Spraw Wewnętrznych 11 czerwca 1883 roku. Po dwunastu latach działania założonego w 1871 roku Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, za prezesury Stanisława Moniuszki zdecydowano o powołaniu drugiej, obok działającego już wówczas w Warszawie Instytutu Muzycznego, placówki kształcącej przyszłych wykonawców i słuchaczy. Wkrótce Szkoła dawała patent zawodowego muzyka w Królestwie Polskim. Jej dyplom honorowany był też w Cesarstwie Rosyjskim.

Początkowo w szkole działała tylko klasa śpiewu solowego i chóralnego prowadzona przez wybitnego kompozytora muzyki wokalnej, Piotra Maszyńskiego. W kolejnych latach stopniowo tworzono klasy teoretyczne, a następnie instrumentalne. W 1888 roku, jako pierwsza klase instrumentalna utworzono klasę instrumentów dętych, w 1889 roku – z inicjatywy Wiktora Piątkowskiego powstała klasa dykcji i deklamacji, w 1892 roku otwarto klasę wiolonczeli, w 1894 roku klasę organów, a następnie – po reformie dokonanej przez dyrektora Bolesława Domaniewskiego – w 1903 roku klasy fortepianu i skrzypiec, poczatkujace działanie sekcji fortepianu i instrumentów smyczkowych. Klasę śpiewu solowego w tym okresie prowadził również Aleksander Maszuga, a dyrygentury – Adam Dołżycki. W ramach przedmiotów teoretycznych wprowadzono harmonię, kontrapunkt i formy muzyczne.

W następnych latach zainicjowane przez Wiktora Piątkowskiego klasy dykcji i deklamacji rozwinęły się tak, że w latach 1905-1916 Szkoła pełniła rolę jedynej uczelni teatralnej w Warszawie. Wśród wykładowców i absolwentów tej uczelni byli najwięksi aktorzy polscy tego okresu,: Mieczysław Frenkiel, Józef Kotarbiński, Wincenty Rapacki, Władysław Szymanowski zaś uczniami byli późniejsi wybitni aktorzy, partnerzy Heleny Modrzejewskiej: Maria Przybyłko-Potocka, Stanisława Wysocka, Roman Żelazowski, Antoni Fertner, a nieco później – Aleksander Zelwerowicz.

Warto dodać, że w latach 1892-1897 dyrektorem Szkoły był jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów, pedagog i pisarz, założyciel Filharmonii Warszawskiej – Zygmunt Noskowski. Następujący po nim dyrektorzy Adam Münchheimer, Bolesław Domaniewski i Witold Maliszewski znakomicie rozwijali Szkołę, tak że stała się uczelnią o bardzo wysokim poziomie, skutecznie konkurującą z Konserwatorium Warszawskim.

Do 1909 roku Szkoła mieściła się w Salach Redutowych Teatru Wielkiego prowadząc filie przy ul. Miodowej oraz w Alejach Jerozolimskich. W 1909 roku otrzymała stały lokal w gmachu Filharmonii Warszawskiej mogący zapewnić naukę aż 300 słuchaczom uczącym się na trzech kursach: niższym, średnim i wyższym. W 1919 roku, za dyrekcji Bolesława Domaniewskiego, w uznaniu ogromnych zasług Szkoła otrzymała nazwę i uprawnienia „Wyższej Szkoły Muzycznej imienia Fryderyka Chopina”. W 1927 roku dyrektorem szkoły został kompozytor Adam Wieniawski, bratanek Henryka Wieniawskiego, uczeń Zygmunta Noskowskiego i Henryka Melcera, który położył ogromne zasługi dla dalszego rozwoju Szkoły.

W okresie międzywojennym Szkoła przeżywała lata rozkwitu. Dominowały klasy fortepianu, prowadzone przez wybitne indywidualności pedagogiczne: Felicjana Szopskiego, Bolesława Domaniewskiego, Aleksandra Michałowskiego, Józefa Śmidowicza, Marię Wąsowską-Badowską, Mariana Dąbrowskiego i Jerzego Żurawlewa. Rozwijał się tez dział instrumentów smyczkowych – klasy skrzypiec prowadzili Józef Loewenstein, Eugenia Matiasiak i Nina Stokowska, klasę altówki – Borys Kowalewski, wiolonczeli – Kazimierz Blaschke, a kontrabasu – Adam Chromiński. Klasę organów prowadził Jan Łysakowski, a klasy śpiewu solowego – Wacław Brzeziński, Adela Comte-Wilgocka, Tadeusz Leliwa i Antoni Seguard-Różański. Rozwijały się klasy kompozycji prowadzone przez Leopolda Binentala, Michała Biernackiego, Józefa Rosenzweiga, Adama Wieniawskiego i Bolesława Woytowicza, a także dyrygentury prowadzone przez Stefana Śledzińskiego i Bolesława Wolfstala.

W okresie dyrekcji Adama Wieniawskiego w Szkole zrodziły się śmiałe projekty, jak na przykład wymienne koncerty absolwentów wyższych szkół muzycznych w Polsce. Szkoła była też kolebką dwóch najsłynniejszych, odbywających się w Polsce do dziś, międzynarodowych konkursów muzycznych. Z inicjatywy Jerzego Żurawlewa, począwszy od roku 1927 Szkoła zapoczątkowała i organizowała Międzynarodowe Konkursy Pianistyczne im. Fryderyka Chopina, a z inicjatywy Adama Wieniawskiego od 1935 roku – Międzynarodowe Konkursy Skrzypcowe im. Henryka Wieniawskiego. Obie imprezy szeroko rozsławiły imię warszawskiej uczelni poza granicami Polski. Dziś już mało, kto pamięta, że oba te słynne na całym świecie międzynarodowe konkursy zrodziły się właśnie w murach naszej Szkoły.

Wojna i okupacja nie przerwały działalności Szkoły. Naukę kontynuowano mimo częściowego zniszczenia gmachu Filharmonii. Pod koniec 1942 roku władze okupacyjne zlikwidowały Szkołę. Wówczas, aż do wybuchu Powstania Warszawskiego, prowadzono działalność Szkoły w warunkach konspiracyjnych. Organizowano koncerty i prelekcje, które pomagały Polakom przetrwać trudny okres okupacji i ocalić swoją kulturę. Podczas Powstania Warszawskiego, już we wrześniu 1944 roku wznowiono zajęcia lekcyjne w lokalach mieszczących się w mniej zniszczonej części Warszawy, na Pradze, przy ul. Wileńskiej 15 oraz Inżynierskiej 10. Od stycznia 1945 roku Szkoła rozpoczęła działalność w dwóch mieszkaniach w Śródmieściu, w zachowanej ze zniszczeń kamienicy przy zrujnowanej ulicy Szpitalnej 5.

W 1945 roku dyrektorem Szkoły został ponownie Adam Wieniawski. W związku z dużym zainteresowaniem nauką w Szkole, powstawały liczne jej filie w Warszawie i okolicach. W roku szkolnym 1947/48 decyzją Ministerstwa Kultury i Sztuki zlikwidowano w szkole kurs wyższy, przejęty później przez Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną im. Fryderyka Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina), a 1 września 1949 roku odłączono kurs niższy, który jako Szkoła Muzyczna im. Fryderyka Chopina (obecna Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia Nr 2 im. Fryderyka Chopina przy ul. Namysłowskiej) pozostał w lokalach przy ul. Wileńskiej i Inżynierskiej Wyodrębniony w ten sposób kurs średni Szkoły otrzymał nazwę Średniej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina i pozostał w siedzibie przy ulicy Szpitalnej. 10 stycznia 1950 roku Szkołę upaństwowiono. Przedwojenne tradycje uczelni kontynuowali starzy doświadczeni pedagodzy. Byli wśród nich: Józef Śmidowicz, Paweł Lewiecki, Wiktor Bregy, Maria Haftner, Mikołaj Orłow i Zofia Drexler-Pasławska.

W kolejnych latach Szkoła rozwijała się, wzrastała liczba uczniów, tworzone były nowe wydziały. Do grona pedagogów dołączali znani instrumentaliści, tacy jak Irena Dubiska, Zenon Brzewski, Kazimierz Wiłkomirski i Roman Jabłoński. Wśród wybitnych absolwentów, odnoszących sukcesy w Polsce i za granicą należy wymienić: Zdzisławę Donat, Jerzego Artysza, Jadwigę Rappe, Jerzego Knetiga, Annę Malewicz-Madey, Leonarda Mroza, Jadwigę Kotnowską, Pawła Skrzypka, Wandę Głowacką, Waldemara Dubienieckiego i Leszka Potasińskiego. Nawiązując do bogatych tradycji teatralnych Szkoły, Wydział Wokalny rozbudowano o Sekcję Piosenki, która wykształciła zarówno wielu znanych polskich piosenkarzy jak Edyta Geppert, Andrzej Rosiewicz, Aga Zaryan jak i takich aktorów jak Anna Chodakowska. Wielu z nich obecnie wróciło do Szkoły jako jej wybitni pedagodzy.

W 1992 roku, z inicjatywy Pawła Skrzypka, ówczesnego wicedyrektora szkoły ds. artystycznych, we współpracy z ówczesnym dyrektorem Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego Henrykiem Majewskim oraz wybitnymi muzykami jazzowymi Zbigniewem Namysłowskim, Andrzejem Trzaskowskim, Czesławem Bartkowskim, Andrzejem Jagodzińskim i Janem Ptaszynem Wróblewskim, powołano w Szkole – jedyny wówczas w średnim szkolnictwie muzycznym w Polsce – Wydział Jazzu. Do grona nauczycieli tego wydziału dołączyli najwybitniejsi polscy jazzmani: Adam Cegielski, Zbigniew Wegehaupt, Andrzej Trzaskowski, Piotr Rodowicz, Kazimierz Jonkisz i Ewa Bem, a także wielu znakomitych muzyków jazzowych młodszej generacji.

Wydział Jazzu rozwijał się bardzo dynamicznie, a zaangażowanie nowych nauczycieli dostarczyło Szkole nowych impulsów i zaowocowało ciekawymi ideami i projektami. Zasięg kształcenia jazzowego rozszerzony został o powołane przy Szkole w 1997 roku Policealne Studium Jazzu, w którym można kontynuować naukę po ukończeniu szkoły muzycznej II stopnia. Równocześnie z powołaniem Policealnego Studium Jazzu Szkoła z inicjatywy ówczesnej dyrektor Krystyny Bentkowskiej przekształcona została w Zespół Państwowych Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina. W grudniu 2005 roku Policealne Studium Jazzu otrzymało imię Henryka Majewskiego – wybitnego trębacza jazzowego, współtwórcy Wydziału Jazzu i Studium oraz znakomitego wicedyrektora Szkoły, zmarłego 17 czerwca 2005 roku.

Również w roku 2005, staraniem dyrektora Pawła Skrzypka, powołano w Szkole nową jednostkę o charakterze międzywydziałowym, oferującą kształcenie w zakresie wykonawstwa muzyki dawnej. Kierowanie Sekcją Klawesynu, Organów i Muzyki Dawnej powierzono początkowo prof. Urszuli Bartkiewicz prowadzącej w Szkole klasę klawesynu. Kierownikiem Sekcji został lutnista Anton Birula. Do grona wykładowców Sekcji Klawesynu, Organów i Muzyki Dawnej z czasem dołączyli znani muzycy reprezentujący różnorodne specjalności: Maria Erdman – organy, klawikord, historia teorii muzyki, Piotr Grinholc – organy, Anton Birula – lutnia, teorba, gitara barokowa, Małgorzata Sarbak – klawesyn, Jakub Kościukiewicz – wiolonczela barokowa, Ewa Chmielewska-Zorzano – skrzypce barokowe, Michalina Jaxa-Larecka – flet traverso, Karolina Koślacz – viola da gamba, Rafael Gabriel Przybyła – obój historyczny, Krzysztof Stencel – róg naturalny. W 2014 roku znakomitą kadrę Sekcji wzbogacił organista, klawesynista i dyrygent Marek Toporowski. Wraz z rozwojem Sekcji Klawesynu, Organów i Muzyki Dawnej ZPSM im. F. Chopina w Warszawie jako jedyna w Polsce szkoła średnia realizowała 6-letni cykl nauczania gry na lutni jako instrumencie głównym, a od września 2010r. także cykl 4-letni w zakresie instrumentów historycznych jako przedmiotów głównych. Sekcja ta z powodów formalnych została rozwiązana 31.08.2016 r. a poszczególne klasy przydzielone do odpowiednich sekcji Wydziału Instrumentalnego.

6 listopada 2014 roku otwarta została dydaktyczna część powstającego na Bemowie przy ul. Połczyńskiej 56 drugiego obiektu szkoły w postaci Koncertowego Centrum Edukacji Muzycznej ZPSM im. Fryderyka Chopina, w którym powstaje także nowoczesna sala koncertowa. Do nowo otwartych budynków dydaktycznych przy ul. Połczyńskiej przeniesiona została Sekcja Wokalno-Estradowa, Sekca Jazzu oraz Policealne Studium Jazzu .

1883-1889 – Piotr Maszyński
1889-1892 – Wiktor Piątkowski
1892-1897 – Zygmunt Noskowski
1897-1902 – Adam Münchheimer
1902-1925 – Bolesław Domaniewski
1925-1927 – Witold Maliszewski
1927-1940 – Adam Wieniawski
1941-1942 – Józef Śmidowicz
1945-1949 – Adam Wieniawski
1949-1951 – Czesław Szenk
1951-1964 – Jerzy Wasiak
1964-1971 – Halina Dzierżanowska
1971-1972 – Zenon Brzewski
1972-1982 – Elżbieta Artysz
1982-1989 – Jan Kaniewski
1989-1992 – Danuta Olechnowicz
1992-2004 – Krystyna Bentkowska
2004-2019 – Paweł Skrzypek
2019-2020 – Przemysław Lechowski (p.o. dyrektora)
od roku 2020 - Katarzyna Langer