5G: sieci telekomunikacyjne nowej generacji

Cały proces budowy stacji jest szalenie skomplikowany i trwa, w zależności od typu inwestycji, od kilku miesięcy, do nawet kilku lat – szczególnie w przypadku najbardziej kontrowersyjnych, wysokich wież telekomunikacyjnych.

Cały proces związany z budową stacji bazowej zaczyna się tak naprawdę od skomplikowanego „wyliczenia miejsc”, gdzie powinna stanąć stacja bazowa tak, aby w sposób jak najbardziej efektywny zapewnić zasięg i możliwość świadczenia usług na danym terenie. Efektywny – czyli pokrywający jak największy obszar terenu, na którym są klienci aktywnie korzystający z telefonii komórkowej. Bo operator stawia stację bazową tam, gdzie jest popyt i gdzie mu się to opłaca, a nie po to, żeby „na złość” zrobić lokalnej społeczności. Tym bardziej, że taka stacja kosztuje kilkaset tysięcy złotych. Niebagatelne znaczenie ma także jakość świadczonych usług. Sam fakt, że w danej miejscowości zasięg sieci jest maksymalny nie oznacza, że z usług da się korzystać na odpowiednim poziomie. Sieć ma bowiem ograniczoną pojemność, a stacja w swoim zasięgu może obsłużyć tylko określoną liczbę klientów. Jeżeli jest ich więcej, wtedy najczęściej trzeba wybudować nową do obsługi narastającego ruchu.

Po tym, jak specjaliści od projektowania siatki radiowej wyznaczą punkty, w teren ruszają akwizytorzy Ich zadaniem jest znalezienie w bezpośredniej bliskości tego wyliczonego punktu chętnego do wynajęcia dachu lub działki. Takie poszukiwania nierzadko trwają tygodnie, a nawet miesiące, bo nie tylko trzeba znaleźć i porozumieć się z wynajmującym, ale i sama lokalizacja musi spełniać określone parametry techniczne. Nie wszystkie się nadają. Czasem znajduje się miejsce dopiero kilometr albo półtora dalej, co powoduje, że nie da się pokryć terenu tylko jedną stacją, tylko trzeba postawić aż dwie w odległości 2-3 km po to, żeby nie było „dziury w zasięgu” powstającej po przesunięciu pierwotnie zaplanowanej lokalizacji. Takie poszukiwania kończą się podpisaniem umowy i przejściem do kolejnego etapu prac – tym razem administracyjnego.

Każda stacja bazowa powstaje w oparciu o kilka ustaw i rozporządzeń. Przepisy regulujące te kwestie za swój priorytet stawiają zdrowie i bezpieczeństwo mieszkańców terenu, gdzie planowana jest taka inwestycja. Nie ma tu mowy o dowolności działań inwestora, nieposzanowaniu własności (słynne, nieprawdziwe hasła: „mogą postawić stację gdzie chcą, nawet w twoim ogródku”) czy partyzanckich działaniach.

Generalnie proces można podzielić na ścieżkę budowlaną i środowiskową. Co ważne, postępowania prowadzone są na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego, co oznacza, ze podlegają określonym rygorom, w postępowaniu określane są strony, które mają dostęp do dokumentacji postępowania, mogą też składać w jego ramach wnioski, a od decyzji można odwołać się do wyższych instancji. Ogłoszenia o prowadzonych postępowaniach można znaleźć w internetowych Biuletynach Informacji Publicznej odpowiednich organów.

Pierwszym krokiem jest ustalenie czy lokalizacja, na której planowana jest inwestycja, jest objęta miejscowym planem zagospodarowania terenu. Jeżeli nie, wówczas należy skierować do właściwego organu, w tym przypadku wójta, burmistrza lub prezydenta, wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego z zakresu łączności. Jeżeli na danym obszarze obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania terenu, pierwszym etapem procesu inwestycyjnego jest złożenie wniosku o pozwolenie na budowę lub zgłoszenia do starosty.

W zakresie budowy stacji bazowych telefonii komórkowej można zasadniczo rozróżnić 3, a nawet 4 formy rozpoczęcia tego procesu inwestycyjnego:

1. złożenie wniosku o pozwolenie na budowę dotyczy wszystkich obiektów oprócz wymienionych w kolejnych punktach – postępowanie prowadzone przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, czyli starostę lub wojewodę. W tę kategorię typowo wpadają wolnostojące maszty antenowe;
2. dokonanie zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej dotyczy instalowania na obiektach budowlanych konstrukcji wsporczych i wszelkiego osprzętu instalacji radiokomunikacyjnych, jeżeli przekracza on wysokość 3 metrów. W tę kategorię wpadają typowo bardziej zaawansowane konstrukcje na dachach, wymagające przeprowadzenia bardziej zaawansowanych prac budowlanych niż tylko instalacyjne;
3. rozpoczęcie prac bez konieczności zgłoszenia lub uzyskania pozwolenia na budowę dotyczy instalowania na obiektach budowlanych konstrukcji wsporczych i wszelkiego osprzętu instalacji radiokomunikacyjnych, jeżeli nie przekracza wysokości 3 metrów. W tę kategorię wpadają typowe stacje umieszczone na dachach budynków lub wynikające z dodania kolejnych anten na wieżach;
4. z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę są zwolnione inwestycje, które polegają na budowie lub przebudowie przenośnych wolnostojących masztów antenowych, których definicja została opisana w ustawie Prawo budowlane nawet, jeżeli nawet w kontekście kryteriów środowiskowych, powinny one podlegać przeprowadzeniu oceny oddziaływania na środowisko. Takie maszty mogą być jednak stawiane tylko na pół roku.

Następnie inwestor, w ramach działań na etapie przed przystąpieniem do prowadzenia prac budowlanych, ma obowiązek przeprowadzić analizę obszaru oddziaływania inwestycji. Jest to procedura zabezpieczająca interesy prawne właścicieli, zarządców oraz użytkowników wieczystych terenów sąsiadujących. Na skutek realizacji nowego obiektu budowlanego mogą zostać wprowadzone pewne ograniczenia w zabudowie terenu sąsiednich działek, dlatego ich właściciele mają status strony i móc w postępowaniu chronić swoje prawa. W przypadku budowy stacji bazowej telefonii komórkowej kryterium oceny opiera się o wyznaczenie, na podstawie obliczeń, miejsc, w których zostanie przekroczona wartość dopuszczalna natężenia pola elektromagnetycznego w środowisku. Ale bez obaw, chodzi o miejsca niedostępne dla ludności.

Ścieżka środowiskowa jest swego rodzaju bezpiecznikiem – ma zadbać o to, żeby stacja bazowa działała w zgodzie z normami i bez negatywnego wpływu na otaczające nas środowisko i żyjących wokół ludzi. W pierwszym etapie analizowana jest konieczność uzyskania decyzji środowiskowej, jeżeli biorąc pod uwagę moc zainstalowanej, najmocniej emitującej na danym azymucie pole elektromagnetyczne anteny, miejsca dostępne dla ludności przy aktualnym stanie zagospodarowania przestrzeni znajdują się poniżej określonej w rozporządzeniu odległości. W zdecydowanej większości przypadków stacje są konfigurowane tak, aby mieć pewność, że nie trzeba tej decyzji uzyskiwać, bo mają odpowiednio niskie moce.

Po realizacji inwestycji i możliwości oddania jej do użytkowania na podstawie przepisów zawartych w ustawie Prawo budowlane, inwestor zobowiązany jest zgłosić instalację właściwemu organowi ochrony środowiska. Elementem zgłoszenia jest sprawozdanie z pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych. Organem ochrony środowiska, który jest odpowiedni do otrzymywania zgłoszeń instalacji niewymagających pozwolenia jest starosta. Pomiary powinny być przeprowadzone w następujących okolicznościach:

1. przed komercyjnym uruchomieniem stacji;
2. za każdym razem, jeżeli parametry pracy ulegną takiej modyfikacji, że zmianie może ulec wartość pola elektromagnetycznego, którego instalacja jest źródłem;
3. za każdym razem, jeżeli zmiana sposobu zagospodarowania nieruchomości będzie skutkowała zmianą klasyfikacji miejsc jako dostępne dla ludności, na wniosek właściciela lub podmiotu zarządzającego przedmiotową nieruchomością.

Wyniki pomiarów powinny być przekazane w ciągu 30 dni od ich wykonania do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska oraz PWIS. Ponadto, organ ochrony środowiska ma obowiązek niezwłocznie przekazać dane zawarte w zgłoszeniu oraz informacje o uruchomieniu, zakończeniu działalności lub ponownym zgłoszeniu wynikającym z wprowadzenia istotnej zmiany w instalacji do WIOŚ oraz PWIS. Jeżeli organy nie wyrażą sprzeciwu w ciągu 30 dni, dopiero wtedy można komercyjnie uruchomić stację i „dać zasięg” klientom.

Jak widać, procedura powstania bazowej stacji telefonii komórkowej jest relatywnie skomplikowana i obarczona wieloma etapami pozwoleń, analiz i badań. Dlatego twierdzenie, że maszty powstają z dnia na dzień jest zdecydowanym nadużyciem. Samo zbudowanie infrastruktury po uzyskaniu potrzebnych pozwoleń jest uwarunkowane sprawnością operatora w tej materii. Jednak nikt nie może „przeskoczyć biurokracji”. Wszystkie opisane procedury stanowią informację publiczną i mają za zadanie zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom, których domostwa znajdują się w okolicy stacji bazowych. Rozwój technologii mobilnych jest strategiczny dla wszystkich obywateli. W miejscach, gdzie nie ma możliwości rozwoju infrastruktury Internetu szerokopasmowego jedyną alternatywą jest łączność bezprzewodowa. Pandemia COVID 19 uświadomiła wszystkim Polakom, jak ważna jest dostępność tego typu rozwiązań. Dlatego tak ważne jest szybkie i sprawne wdrożenie technologii mobilnej piątej generacji. 5G zapewni mieszkańcom dostęp do łączności o parametrach zbliżonych do Internetu szerokopasmowego bez konieczności instalowania drogiej infrastruktury opartej o światłowód.

Ważne! Artykuł nie obejmuje etapu oddziaływania inwestycji na środowisko, który zostanie omówiony w oddzielnym materiale.

O projekcie

Projekt „Sprawna telekomunikacja mobilna jako klucz do rozwoju i bezpieczeństwa" realizowany przez KPRM we współpracy z Instytutem Łączności - Państwowym Instytutem Badawczym w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa Działanie 3.4. Kampania ma na celu zwiększenie świadomości Polaków w zakresie działania, wykorzystania, bezpieczeństwa i znaczenia mobilnych sieci telekomunikacyjnych, a tym samym usług (w tym publicznych) opartych o te sieci. W ramach projektu zrealizowane zostaną działania w następujących obszarach: walka z dezinformacją, edukacja, podstawy prawne procesu inwestycyjnego, bezpieczeństwo i jakość życia.