#PowiedzSprawdzam: Historia pewnej stacji, która wyrosła w nocy. Studium przypadku

06.08.2021

Do jednej z internetowych redakcji wpłynął mail od czytelnika zaniepokojonego budową stacji bazowej telefonii komórkowej tuż przy jego płocie. Mieszkaniec Przęsocina był zaskoczony inwestycją. Po rozmowie z sołtysem okazało się, że ten także nic o planach operatora nie wiedział. Jak zatem wygląda ścieżka inwestycyjna? I czy rzeczywiście cały proces trwa zaledwie jedną noc?

Wybudowali maszt a ja nic o tym nie wiedziałem

Budowa stacji bazowej telefonii komórkowej jest inwestycją celu publicznego. Służy wszystkim obywatelom, w sytuacjach kryzysowych – dzięki możliwości skorzystania z numeru alarmowego 112 – pomaga ratować zdrowie i życie ludzkie. Lokalizacje dla takich inwestycji powinny być więc uwzględnione w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, który jest dostępny w urzędzie gminy lub miasta. Nie zawsze tak jednak jest. W przypadku braku planu miejscowego lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji na wniosek inwestora składany odpowiednio do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Po złożeniu wniosku przez inwestora wszczynane jest postępowanie w sprawie. Co ważne, informacje o wszczęciu postępowania, postanowieniach i wydanych decyzjach nie są w żaden sposób ukrywane, wręcz przeciwnie – są jak najbardziej jawne. W jaki sposób się je ujawnia? Otóż zawiadamia się o nich przede wszystkim strony postępowania i to w sposób pisemny. Mało tego, te informacje są ponadto podawane do publicznej wiadomości w drodze obwieszczenia na oficjalnych stronach internetowych urzędów w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP), a ponadto na stronach zwyczajowo przyjętych i funkcjonujących w danej miejscowości.

Zdjęcie przedstawia plac budowy domu oraz płot za którym stoi maszt jednego z operatorów sieci komórkowej.

Źródło: wszczecinie.pl

Ścieżka inwestycyjna na konkretnym przykładzie

W przypadku opisanym na portalu „wSZCZECINIE.PL”, zgodnie z informacją dostępną w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Policach, dla miejscowości Przęsocin, leżącej w gminie Police, Plan zagospodarowania przestrzennego opracowano jeszcze w 2006 r. W tej sytuacji inwestor mógł złożyć wniosek o wydanie pozwolenia budowlanego bez konieczności uzyskiwania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Wniosek ten, w dniu 11 maja 2020 r., został zarejestrowany w wykazie „Informacje w sprawach budów dotyczących realizacji inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej zgodnie z art. 34a ustawy Prawo budowlane”. Wykaz jest oczywiście dostępny publicznie w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Policach. Interesuje nas pozycja nr 3.

Decyzję o pozwoleniu na budowę wydał Starosta Policki. Kiedy? Dokładnie 11 sierpnia 2020 r., a więc po 3 miesiącach od daty zarejestrowania wniosku. W tym czasie, przez 3 miesiące, istniała możliwość składania wniosków w tej sprawie. Kto mógł je składać? Osoby, które dotychczas nie były uczestnikami tego postępowania w sprawie o wydanie pozwolenia budowlanego na budowę stacji bazowej telefonii komórkowej (SBTK).

Wspomniany wcześniej wykaz, dostępny na stronach BIP urzędu, stanowi konkretne źródło informacji dla osób, które nie są uczestnikami postępowań w sprawach wniosków o wydanie pozwoleń budowlanych na budowę masztów telefonii komórkowej. Sprawy pozwoleń budowlanych prowadzą odpowiednie wydziały starostw powiatowych (nazwy wydziałów mogą być różne, jednak są związane z budownictwem lub architekturą). Informacje o prowadzonych postępowaniach i decyzjach o wydaniu pozwoleń na budowę, w tym SBTK, są udostępniane w formie obwieszczenia na stronach internetowych starostw.

Po otrzymaniu pozwolenia budowlanego inwestor może przystąpić do budowy masztu oraz instalacji urządzeń stanowiących wyposażenie SBTK, a więc m.in. anten.

SBTK w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, to instalacja wytwarzająca pole elektromagnetyczne (PEM), którego dopuszczalne poziomy w środowisku określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2019 r. Przed włączeniem danej SBTK do eksploatacji, prowadzący instalację (inwestor lub upoważniony podmiot) zobowiązany jest do dokonania zgłoszenia instalacji wraz ze sprawozdaniem z pomiarów PEM potwierdzającym dotrzymanie dopuszczalnych poziomów PEM w środowisku. Pomiary te musi wykonać laboratorium posiadające akredytację Polskiego Centrum Akredytacji. Organem ochrony środowiska uprawnionym do przyjęcia zgłoszenia instalacji wytwarzającej PEM jest starosta. Jeżeli starosta nie wniesie sprzeciwu do złożonego zgłoszenia, to po upływie 30 dni SBTK może być włączona do eksploatacji. Dokumenty zgłoszeń SBTK przyjmowane przez starostwa powiatowe dostępne są w wydziałach ochrony środowiska oraz od października 2019 r. udostępniane na stronach internetowych BIP starostw. Ponadto od 20 lipca 2021 r. muszą być także udostępniane w Systemie Informacyjnym o Instalacjach wytwarzających Promieniowanie ElektroMagnetyczne (SI2PEM). W systemie SI2PEM można również sprawdzić podstawowe informacje o SBTK i wynikach pomiarów PEM w ich otoczeniu. Należy pamiętać, że sprawozdania z pomiarów PEM w otoczeniu SBTK są najbardziej pełnym źródłem informacji o poziomach PEM, ponieważ zawierają wyniki pomiarów w miejscach dostępnych publicznie, a także w miejscach prywatnych np. na balkonach czy wewnątrz mieszkań. Jednakże z uwagi na brak wzoru sprawozdania z pomiarów PEM i wynikającą z tego w praktyce różnorodność formy przedstawiania wyników, zrozumienie i interpretacja sprawozdań może nastręczać pewne problemy.

Nowe wieże, to nie od razu 5G!

W uzupełnieniu warto dodać, że w obrębie danej SBTK mogą funkcjonować różne systemy radiowe tzw. 2G, 3G, 4G i 5G. Informacje o tym znajdziemy w wykazach pozwoleń radiowych oraz rejestrach urządzeń bez pozwoleń, prowadzonych przez Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE), które są dostępne na stronie BIP UKE:

Należy zauważyć, że wg stanu na dzień 6 sierpnia 2021 r. w ww. wykazach i rejestrach w ogóle nie występuje system 5G w lokalizacji SBTK w miejscowości Przęsocin, opisanej na wspominanym portalu „wSZCZECINIE.PL”.

W komentarzu do artykułu pojawiło się pytanie „po czym można odróżnić „maszt 5G” od „masztu nie 5G” w trakcie budowy. Po maszcie jako takim na pewno nie odróżnimy, gdyż sam masz jest tylko i wyłącznie konstrukcją nośną dla anten. Wstępnie rozróżnić można byłoby np. po kształcie anten. Jeżeli system 5G został uruchomiony w ramach modyfikacji funkcjonującej już SBTK 4G (LTE), to należy się jednak spodziewać, że antena pozostanie ta sama i w tym przypadku trudno będzie zidentyfikować system 5G. Natomiast nowe SBTK 5G wyposażane są w anteny dedykowane typowo do 5G. Zauważymy, że będą one „bardziej kwadratowe” od anten pozostałych systemów 2G, 3G i 4G, które są „typowo prostokątne” (jeden bok krótki, drugi wielokrotnie dłuższy). Może to być wskazanie do sprawdzenia informacji w ww. wykazach i rejestrze UKE, w celu upewnienia się, że faktycznie możemy mieć do czynienia ze stacją 5G.

O projekcie

Projekt „Sprawna telekomunikacja mobilna jako klucz do rozwoju i bezpieczeństwa" realizowany przez KPRM we współpracy z Instytutem Łączności - Państwowym Instytutem Badawczym w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa Działanie 3.4. Kampania ma na celu zwiększenie świadomości Polaków w zakresie działania, wykorzystania, bezpieczeństwa i znaczenia mobilnych sieci telekomunikacyjnych, a tym samym usług (w tym publicznych) opartych o te sieci. W ramach projektu zrealizowane zostaną działania w następujących obszarach: walka z dezinformacją, edukacja, podstawy prawne procesu inwestycyjnego, bezpieczeństwo i jakość życia.