5G: sieci telekomunikacyjne nowej generacji

Nie jest. Oddziaływanie inwestycji na środowisko jest uregulowane zarówno ustawami jak i rozporządzeniami.

Regulacje te obejmują zarówno etapy przygotowania i samej realizacji inwestycji, ale również jej późniejszej eksploatacji. Egzekwowanie przestrzegania przepisów prawa w tym zakresie, należy do organów ochrony środowiska, czyli m.in. wójtów, starostów powiatowych czy prezydentów miast. W przypadku instalacji radiokomunikacyjnych, w tym stacji bazowych telefonii komórkowej, przepisy regulują w szczególności:

1. procedury oceny oddziaływania instalacji na środowisko i wydawanie decyzji środowiskowych na etapie przygotowania inwestycji,
2. warunki kwalifikowania instalacji jako przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko;
3. dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych (PEM) w środowisku i sposoby sprawdzania ich dotrzymania,
4. obowiązki prowadzących instalacje w zakresie zgłaszania instalacji wraz ze sprawozdaniami z pomiarów PEM oraz wprowadzanych zmian mających wpływ na wielkość emisji PEM do środowiska.

Warunki kwalifikowania instalacji, o których wspomniano powyżej, określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Inwestor (w przypadku stacji bazowej telefonii komórkowej jest nim najczęściej operator sieci komórkowej) po ustaleniu miejsca przewidzianego do budowy stacji bazowej, musi sporządzić dokument kwalifikacji przedsięwzięcia. Z dokumentu tego wynika, czy przedsięwzięcie zalicza się do przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko oraz czy będzie oddziaływać na obszary chronione Natura 2000. Dokument jest przygotowywany na zlecenie inwestora, który następnie załącza go do wniosków o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub pozwoleń.

W przypadku, gdy instalacja zostanie zaliczona do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, wówczas ocena oddziaływania na środowisko jest obowiązkowa.

Najczęściej jednak operatorzy starają się wybierać takie lokalizacje stacji bazowych, aby, zgodnie z prawem,  miały one jak najmniejszy wpływ na środowisko i konfigurują je w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu oddziaływały na środowisko. Jednak w niektórych przypadkach, aby zapewnić pokrycie zasięgiem łączności i dostępność usług zwłaszcza na terenach chronionych, w tym na obszarach Natura 2000 – muszą uzyskiwać decyzję środowiskową. Skutkuje to dodatkowymi kosztami i znacznym wydłużeniem czasu uzyskania wymaganej decyzji, co z kolei przekłada się na wydłużenie czasu realizacji całej inwestycji. To oczywiście w sytuacji, gdy decyzja środowiskowa będzie pozytywna. Jednakże decyzja środowiskowa może być także negatywna, co może oznaczać albo konieczność wprowadzenia niezbędnych zmian, albo rezygnację z inwestycji, a w konsekwencji straty finansowe inwestora.

Niezależnie od tego czy instalacja zostanie zakwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko czy też nie, to na podstawie przepisów o ochronie środowiska po jej wybudowaniu podlega ona zgłoszeniu właściwemu organowi ochrony środowiska. Zgłoszenie to musi zawierać sprawozdanie z pomiarów pól elektromagnetycznych wykonanych w otoczeniu pracującej stacji bazowej. Pomiary wykonywać mogą tylko laboratoria badawcze, które uzyskały stosowną akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (PCA), dysponujące odpowiednią wzorcowaną aparaturą pomiarową i personelem posiadającym wymaganą wiedzę merytoryczną.

Pomiary muszą być wykonane zgodnie z określoną, spójną metodyką pomiarową, opisaną w rozporządzeniu Ministra Klimatu z 2020 r. Uzyskane wyniki pomiarów, przedstawione w formie sprawozdania z badań, pozwalają na zapisanie stwierdzenia zgodności: czy w otoczeniu stacji bazowej telefonii komórkowej (której wyniki dotyczą) dopuszczalne poziomy PEM określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 2019 r. są dotrzymane, czy też nie. Pomiary prowadzone są w otoczeniu stacji bazowej w miejscach dostępnych dla ludności, a więc dostępnych publicznie, a także za zgodą właścicieli – na terenach prywatnych, np. na terenie posesji, na balkonach lub w mieszkaniach, na klatkach schodowych, itp. Na czas pandemii ten rodzaj pomiarów został zawieszony. Należy podkreślić, że pomiary te uwzględniają poziomy pól elektromagnetycznych pochodzące od wszystkich instalacji (stacji bazowych w tej samej i w sąsiednich lokalizacjach) w poszczególnych pionach i punktach pomiarowych. Niezależnie od zgłoszenia instalacji do właściwego organu ochrony środowiska, wyniki pomiarów muszą być przekazane do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska i państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w terminie do 30 dni od dnia wykonania pomiarów. Jeżeli nie zostanie wniesiony sprzeciw do otrzymanego zgłoszenia, to instalacja (stacja bazowa) może być włączona do eksploatacji.

Każda zmiana instalacji mająca wpływ na zmianę wielkości emisji energii elektromagnetycznej do środowiska, podlega także ponownemu zgłoszeniu do właściwego organu ochrony środowiska. Należy podkreślić, że od października 2019 r. zgłoszenia instalacji wraz ze sprawozdaniami z pomiarów są dostępne publicznie w biuletynach informacji publicznych na stronach internetowych urzędów obsługujących organy ochrony środowiska.

Dodatkowo poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku podlegają okresowym badaniom realizowanym przez WIOŚ w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Celem tych badań są pomiary średnich wartości PEM w okresie 0,5 godz. zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 15 grudnia 2020 r.

Każda instalacja może być w dowolnym momencie skontrolowana, np. w wyniku zgłoszenia włodarza danej miejscowości na wniosek mieszkańców. Zgłoszenia dokonuje się do WIOŚ.

To zaledwie pobieżny opis całego, bardzo skomplikowanego procesu.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na ten temat, zapoznaj się z materiałami publikowanymi przez UKE w ramach Punktu Informacji ds. Telekomunikacji.

O projekcie

Projekt „Sprawna telekomunikacja mobilna jako klucz do rozwoju i bezpieczeństwa" realizowany przez KPRM we współpracy z Instytutem Łączności - Państwowym Instytutem Badawczym w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa Działanie 3.4. Kampania ma na celu zwiększenie świadomości Polaków w zakresie działania, wykorzystania, bezpieczeństwa i znaczenia mobilnych sieci telekomunikacyjnych, a tym samym usług (w tym publicznych) opartych o te sieci. W ramach projektu zrealizowane zostaną działania w następujących obszarach: walka z dezinformacją, edukacja, podstawy prawne procesu inwestycyjnego, bezpieczeństwo i jakość życia.