Polska w Australii

Oświadczenie o odrzuceniu spadku, o przyjęciu spadku wprost lub o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza możesz złożyć we właściwym terytorialnie urzędzie konsularnym RP.

Konsul potwierdzi własnoręczność podpisu spadkobiercy pod oświadczeniem o odrzuceniu lub o przyjęciu spadku. Aby oświadczenie było skuteczne, musisz je jeszcze przedłożyć w sądzie spadku – czyli sądzie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy – w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się, że możesz przyjąć lub odrzucić spadek. 

Tak, dokumenty musisz złożyć osobiście.

Na wizytę umów się za pomocą systemu e-konsulat. 

• ważny paszport lub dowód osobisty,

• oświadczenie o odrzuceniu lub przyjęciu spadku – pamiętaj, że podpis musisz złożyć w obecności konsula.

UWAGA ZMIANA OD DNIA 15 LISTOPADA 2023

W dniu 15 listopada 2023 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: „k.r.o.”), istotna w sprawach dot. oświadczeń o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego.

Nowe regulacje pozwalają rodzicowi, który odrzucił przysługujący mu spadek, złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka bez konieczności uzyskania zezwolenia sądu.

Według nowego przepisu art. 101 § 4 k.r.o., jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu.

Zgoda sądu nadal będzie wymagana w niektórych przypadkach, w szczególności, gdy:

• rodzice nie porozumieli się co do odrzucenia spadku w imieniu dziecka;

• spadku nie odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka (np. pełnoletnie rodzeństwo dziecka);

Zgodnie z przyjętą nowelizacją nastąpiła również zmiana innych przepisów, w tym ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, dalej: k.p.c. Zgodnie z nowym art. 641 § 3¹ k.p.c. rodzic, składając w imieniu dziecka oświadczenie o odrzuceniu spadku, oświadcza o:

1. przysługiwaniu mu władzy rodzicielskiej i jej zakresie,

2. wyrażeniu przez drugiego z rodziców zgody na odrzucenie spadku, chyba że oświadczenie to jest składane wspólnie,

3. uprzednim odrzuceniu spadku przez któregokolwiek z rodziców,

4. odrzuceniu spadku przez innych zstępnych rodziców tego dziecka.

Zgodnie z art. 641 § 3² k.p.c. oświadczenie w zakresie treści wskazanej w § 3¹ pkt 1–4 składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Według art. 641 § 3⁴ k.p.c. w oświadczeniu składanym na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym (tu: przed konsulem), składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w jego treści klauzuli o następującej treści: Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.'' Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku może dotyczyć więcej niż jednego dziecka (art. 641 § 3⁵ k.p.c.).

Jeżeli rodzic/rodzice składają oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka na podstawie zezwolenia sądu, oświadczenie to nie zawiera elementów wymienionych w art. 641 § 3¹ pkt. 1-4 k.p.c.

Przykładowe wzory oświadczeń (do pobrania w sekcji "Materiały" na dole strony:

• przykładowy formularz oświadczenia o odrzuceniu spadku – formularz ma charakter przykładowy, może być modyfikowany,

• przykladowy formularz oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnego (składane przez jednego rodzica) – formularz ma charakter przykładowy, może być modyfikowany,

• przykladowy formularz oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnego (składane przez obojga rodziców) – formularz ma charakter przykładowy, może być modyfikowany.

Opłata wynosi 49 AUD. 

Poświadczenie podpisu pod oświadczeniem uzyskasz w czasie wizyty w konsulacie.

Osobiście. Możesz też zawnioskować o doręczenie dokumentów pocztą, jeżeli pokryjesz koszt przesyłki.

W przypadku odmowy wykonania czynności, konsul wyda postanowienie, na które możesz  wnieść w terminie 7 dni zażalenie do Ministra Spraw Zagranicznych. Zażalenie wnosi się za pośrednictwem konsula, który wydał postanowienie.

Co oznacza złożenie poszczególnych oświadczeń?

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku skutkuje brakiem odpowiedzialności za długi spadkowe oraz pozbawieniem roszczeń do wszelkich aktywów pozostawionych przez spadkodawcę. Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku, a w jego miejsce wstępują jego spadkobiercy.

Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost skutkuje pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe, jak również możliwością zgłoszenia roszczenia do aktywów, w zakresie przysługującego spadkobiercy udziału.

Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe do wysokości aktywów. 

Co się stanie, jeśli nie złożę żadnego oświadczenia spadkowego?

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu cywilnego, jeżeli spadkobierca nie złoży w ustawowym terminie żadnego oświadczenia spadkowego, oznaczać to będzie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – tzn. z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wysokości aktywów spadkowych. 

Złożyłem oświadczenie o odrzuceniu spadku po mojej mamie. Teraz spadek przeszedł na moje dzieci. Jaki mam czas na złożenie oświadczenia na odrzucenie spadku w ich imieniu? Dowiedziałem się, że dodatkowo w naszym przypadku wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego,

Termin wynosi 6 miesięcy od złożenia przez Ciebie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Niemniej zgodnie z orzecznictwem polskiego Sądu Najwyższego (postanowienia z 28 maja i 24 września 2015 roku, wydane w sprawach III CSK 352/14 oraz V CSK 686/14) samo złożenie do polskiego sądu opiekuńczego (w terminie wspomnianych 6 miesięcy) wniosku o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje, że bieg tego terminu zostaje przerwany. Następnie termin ten biegnie od nowa po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu opiekuńczego o wyrażeniu zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego.

Złożyłem oświadczenie o odrzuceniu spadku po moim ojcu. Spadek przeszedł na mojego syna. Wiem że coś muszę złożyć w Polsce. Czy jak wyślę oświadczenie o odrzuceniu spadku przez siebie do sądu rejonowego to będzie "po sprawie"?

Nie. Sąd spadku (czyli sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy) to sąd, w którym musisz złożyć swoje własne oświadczenie o odrzuceniu spadku. Żeby złożyć oświadczenie w imieniu dziecka, może być wymagana zgoda sądu opiekuńczego (informacje pod nagłówkiem "Jakie dokumenty musisz złożyć"). To są dwie różne kategorie spraw. Pierwsze sprawy prowadzą zazwyczaj wydziały cywilne w sądach rejonowych. Te drugie – wydziały rodzinne i nieletnich.

Mam dwójkę dzieci i dwójkę rodzeństwa. Mój brat mieszka w Polsce. Czy, żeby było prościej i szybciej, nie mogę po prostu odrzucić spadku na rzecz brata? On załatwi formalności w kraju.

Nie ma możliwości odrzucenia spadku na rzecz konkretnej osoby (z pominięciem przepisów o zasadach dziedziczenia). Konsul odmawia wykonania czynności, która byłaby sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego.