Polska w Azerbejdżanie

Pierwszy raz oficjalne stosunki dyplomatyczne Rzeczpospolita Polska nawiązała z Azerbejdżańską Republiką Demokratyczną w lutym 1920 roku. Niestety, upadek ADR sprawił, że dopiero rozpad obozu komunistycznego i Związku Sowieckiego pozwolił na odnowienie stosunków pomiędzy suwerennymi państwami, którymi stały się w latach 90. XX w. Rzeczpospolita Polska i Republika Azerbejdżanu.

Rząd RP uznał Republiką Azerbejdżańską jako państwo i wyraził gotowość nawiązania z nią stosunków międzypaństwowych decyzją z 27 grudnia 1991 r. Niespełna miesiąc później, 24 stycznia 1992 r.  ówczesny Minister Spraw Zagranicznych RP Krzysztof Skubiszewski wystosował odpowiednią notę na ręce ówczesnego szefa azerbejdżańskiej dyplomacji Husejna Sadychowa. Odpowiedź nadeszła 21 lutego 1992 r. i ten dzień jest uznawany jest za datę nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy naszymi państwami. W 1998 r. w Baku została otwarta Ambasada RP, zaś w 2004 r. Ambasada Azerbejdżanu w Warszawie. Te historyczne wydarzenia zapoczątkowały odbudowę wszechstronnych kontaktów pomiędzy naszymi krajami.

Szczególna regularność relacji politycznych z Azerbejdżanem na najwyższym szczeblu przypada na okres prezydentury śp. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Od objęcia fotela Prezydenta RP przez Andrzeja Dudę w 2015 r. prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew dwukrotnie gościł w Polsce (2015 – Szczyt NATO, 2017 – wizyta robocza), zaś Prezydent Polski odwiedził Azerbejdżan w 2019 r. z wizytą oficjalną.

W 2017 r., podczas wizyty prezydenta I. Alijewa w Warszawie, została podpisana „Wspólna deklaracja w sprawie mapy drogowej dotyczącej strategicznego partnerstwa i współpracy gospodarczej między Republiką Azerbejdżanu a Rzecząpospolitą Polską”, która określa warunki ustanowienia dialogu strategicznego pod przewodnictwem wiceministrów spraw zagranicznych, zacieśnienie współpracy na forum międzynarodowym, pogłębienie współpracy gospodarczej (w tym precyzuje najbardziej perspektywiczne obszary współpracy), współpracę w dziedzinach obronności, nauki, oświaty i kultury. Z kolei w maju 2019 r., podczas wizyty Prezydenta RP A. Dudy w Baku, oprócz rozmów dot. współpracy energetycznej liderzy Polaki i Azerbejdżanu uroczyście odsłonili w centrum Baku tablicę upamiętniającą polskich architektów, twórców najpiękniejszych bakijskich budynków na przełomie XIX i XX w. Dziedzictwo, pozostawione przez polskich architektów tworzących w Baku jest dobrym fundamentem dla rozwoju polsko-azerbejdżańskiej współpracy w wielu obszarach (historii, kultury, turystyki itp.), czego najlepszym przykładem była przeprowadzona kilka dni temu prezentacja wspólnych projektów realizowanych przez Ambasadę RP w Baku wraz  z azerbejdżańskimi partnerami.

Dzisiaj, 21 lutego 2022 r. mija trzydzieści lat, odkąd Rzeczpospolita Polska i Republika Azerbejdżanu nawiązały stosunki dyplomatyczne. I jakże jest symbolicznym, że właśnie tego dnia wiceminister spraw zagranicznych Azerbejdżanu Chalaf Chalafow odbywa w Warszawie konsultacje polityczne ze swoim polskim odpowiednikiem wiceministrem Marcinem Przydaczem.  Wizyta ta potwierdza dynamikę rozwoju naszych stosunków dwustronnych i podążanie dyplomacji oby krajów w kierunku wyznaczonym przez prezydentów Andrzeja Dudę i Ilhama Aliewa.

Polska uznaje Azerbejdżan za ważnego partnera, z którym rozwija relacje w oparciu o przestrzeganie fundamentalnych zasad prawa międzynarodowego i realizację obopólnie korzystnych projektów. Warszawa wspiera także rozwój relacji Baku z NATO i UE, w tym pod kątem uczestnictwa Azerbejdżanu w Partnerstwie Wschodnim. 

Z zadowoleniem obserwujemy stabilny wzrost współpracy gospodarczej, szczególnie dwustronnych obrotów handlowych, które w 2021 r. przekroczyły wartość 100 mln USD. Uważamy jednak, że wartość ta nie odpowiada naszym ambicjom i potencjałom gospodarek obu krajów. Dlatego wspólnie ze stroną azerbejdżańską pracujemy nad zwiększeniem obrotów gospodarczych – w bieżącym roku planowane jest kolejne posiedzenie Polsko-Azerbejdżańskiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Gospodarczej, która zaproponuje konkretne rozwiązania na tym polu. Rozwijamy ponadto współpracę z Azerbejdżanem w formatach wielostronnych, np. z inicjatywy Ambasady RP w Baku zainaugurowano program wyszehradzki V4-Azerbaijan Tech Bridge, w ramach którego konsorcjum partnerów z Czech, Węgier, Polski i Słowacji stworzy platformę komunikacji pomiędzy azerbejdżańskimi startupami i innowatorami z jednej strony, a inwestorami i funduszami inwestycyjnymi z Grupy Wyszehradzkiej z drugiej strony.

Poza współpracą polityczną, kulturalną i gospodarczą dobrze rozwijają  się również kontakty pomiędzy społeczeństwami Polski i Azerbejdżanu. Współcześnie wielu Azerbejdżan uczy się i pracuje w Polsce, tworząc żywy most pomiędzy naszymi krajami. Na polskich uczelniach studiuje niemal 1,5 tys. obywateli Azerbejdżanu i liczba ta wzrosła pięciokrotnie w ciągu ostatnich lat. Tylko w ubiegłym roku Ambasada RP w Baku wydała ponad 1200 wiz dla osób udających się do Polski w celach nauki i aż 1300 wiz dla starających się o pracę.

Wszystko to pozwala z optymizmem patrzeć w przyszłość na kolejne dekady rozwoju naszych dwustronnych relacji, przekazując następnym pokoleniom przesłanie o przyjaźni, którą tradycyjnie łączy Polskę i Azerbejdżan.