Informator ekonomiczny
Gospodarka
1.1. Struktura administracji gospodarczej
Struktura administracji gospodarczej w Bośni i Hercegowinie (BiH) jest złożona i odzwierciedla skomplikowany podział administracyjny kraju. BiH składa się z dwóch głównych jednostek administracyjnych, zwanych entitetami: Federacji Bośni i Hercegowiny (FBiH) oraz Republiki Serbskiej (RS). Federacja Bośni i Hercegowiny zajmuje ok. 51% terytorium kraju i jest podzielona na 10 kantonów, które dalej dzielą się na 79 gmin. Republika Serbska zajmuje ok. 49% terytorium kraju i jest podzielona na 62 gminy. Dodatkowo istnieje Dystrykt Brčko, który jest autonomiczną jednostką administracyjną zarządzaną bezpośrednio przez państwo.
Na poziomie państwowym głównymi instytucjami gospodarczymi są Rada Ministrów BiH, która składa się z 9 ministerstw, z których trzy zajmują się sprawami gospodarczymi: Ministerstwo Handlu Zagranicznego i Stosunków Ekonomicznych, Ministerstwo Transportu i Komunikacji oraz Ministerstwo Finansów. Na poziomie entitetów, w Federacji Bośni i Hercegowiny działają Ministerstwo Handlu, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Energii, Górnictwa i Przemysłu oraz Ministerstwo Rolnictwa, Wodociągów i Leśnictwa. W Republice Serbskiej funkcjonują: Ministerstwo Gospodarki i Stosunków Regionalnych, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Przemysłu, Energii i Górnictwa oraz Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Wodnej.
Ministerstwo Handlu Zagranicznego i Stosunków Ekonomicznych odpowiada za politykę handlową, współpracę międzynarodową oraz koordynację działań gospodarczych na poziomie państwowym. Ministerstwo Finansów zarządza budżetem państwa, polityką fiskalną oraz nadzorem nad systemem finansowym. Ministerstwo Transportu i Komunikacji odpowiada za rozwój infrastruktury transportowej i komunikacyjnej.
Administracja gospodarcza w BiH wymaga ścisłej współpracy między różnymi poziomami rządów (państwowym, entitetów i lokalnym) oraz między różnymi ministerstwami i agencjami.
1.2. Sądownictwo gospodarcze
Sądownictwo gospodarcze w Bośni i Hercegowinie (BiH) jest częścią ogólnego systemu sądownictwa, który obejmuje zarówno sądy ogólne, jak i specjalistyczne. Na poziomie państwowym najważniejszą instytucją jest Sąd Bośni i Hercegowiny, który został ustanowiony w 2002 roku i ma siedzibę w Sarajewie. Sąd ten zajmuje się sprawami z zakresu prawa karnego, administracyjnego oraz apelacyjnego, w tym przestępstwami gospodarczymi, korupcją i przestępczością zorganizowaną.
W Federacji Bośni i Hercegowiny istnieją sądy gminne (općinski sudovi), kantonalne sądy oraz Najwyższy Sąd Federacji BiH. W sprawach gospodarczych sądy gminne mają wydziały gospodarcze, które są właściwe dla całego kantonu. W Republice Serbskiej funkcjonują sądy podstawowe, okręgowe oraz Najwyższy Sąd Republiki Serbskiej. Okręgowe sądy gospodarcze znajdują się w Banja Luce, Bijeljinie, Doboju, Trebinju i Istočnom Sarajevu, a Wyższy Sąd Gospodarczy w Banja Luce pełni funkcję sądu drugiej instancji dla całej Republiki Serbskiej.
Sądownictwo gospodarcze w BiH obejmuje rozstrzyganie sporów gospodarczych, przestępstw gospodarczych oraz innych spraw związanych z działalnością gospodarczą. W ramach sądów gospodarczych działają specjalne wydziały zajmujące się przestępczością gospodarczą, korupcją oraz przestępczością zorganizowaną.
1.3. Najważniejsze strategie gospodarcze
Najważniejsze strategie gospodarcze w Bośni i Hercegowinie (BiH) koncentrują się na kilku kluczowych obszarach, mających na celu poprawę konkurencyjności, zrównoważony rozwój oraz integrację z rynkami międzynarodowymi. Jednym z priorytetów jest zwiększenie roli sektora prywatnego poprzez poprawę umiejętności pracowników i cyfryzację. Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) jest kluczowe, ponieważ stanowią one znaczną część zatrudnienia i napędzają gospodarkę kraju. Istotnym elementem strategii jest poprawa infrastruktury drogowej.
BiH dąży do dywersyfikacji źródeł energii i odejścia od węgla na rzecz czystszych źródeł energii. Promowanie niskoemisyjnych modeli gospodarczych oraz dekarbonizacja sektora energetycznego są kluczowymi elementami tej strategii. Wspieranie integracji regionalnej poprzez poprawę zarządzania i dalszą integrację z rynkami międzynarodowymi jest kolejnym priorytetem. BiH stara się zwiększyć swoją konkurencyjność na arenie międzynarodowej poprzez lepsze zarządzanie i współpracę z innymi krajami. Przyspieszenie reform strukturalnych, w tym restrukturyzacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych, jest kluczowe dla poprawy efektywności gospodarki. Reformy te mają na celu zmniejszenie biurokracji i korupcji, co powinno ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej.
Te strategie są realizowane przy wsparciu międzynarodowych instytucji finansowych, takich jak Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR), który wspiera BiH w realizacji tych celów poprzez finansowanie projektów i doradztwo polityczne.
1.4. Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej
PKB
Produkt Krajowy Brutto (PKB) Bośni i Hercegowiny (BiH) jest kluczowym wskaźnikiem stanu gospodarki kraju. W 2023 roku PKB BiH wyniósł około 21,5 miliarda USD (nominalnie) i 51,5 miliarda USD według parytetu siły nabywczej (PPP) (źródło: World Bank). Wzrost gospodarczy w 2023 roku wyniósł 2,5%, a prognozy na 2024 rok wskazują na wzrost na poziomie 2,8% (źródło IMF). Struktura PKB BiH jest zróżnicowana – dominuje sektor usług, stanowiąc około 64,3% PKB, co obejmuje takie branże jak turystyka, bankowość i handel. Przemysł odpowiada za 28,9% PKB, z głównymi gałęziami obejmującymi produkcję metali, maszyn, tekstyliów oraz przemysł chemiczny. Rolnictwo stanowi 6,8% PKB, z głównymi produktami rolnymi takimi jak pszenica, kukurydza, owoce i warzywa. PKB per capita w BiH wynosi około 15,000 USD według parytetu siły nabywczej, co plasuje kraj w średniej kategorii dochodów (źródło: FAO).
Deficyt budżetowy i dług publiczny
Deficyt budżetowy i dług publiczny Bośni i Hercegowiny (BiH) są kluczowymi wskaźnikami stanu finansów publicznych kraju. W 2023 roku deficyt budżetowy BiH wyniósł około 2,2% PKB. Wzrost wydatków socjalnych i wynagrodzeń w sektorze publicznym przyczynił się do tego deficytu (źródło: IMF).
Dług publiczny BiH jest stosunkowo niski w porównaniu do wielu innych krajów europejskich. W 2023 roku wynosił około 34% PKB (źródło: IMF). Dług publiczny obejmuje zobowiązania rządu centralnego oraz jednostek samorządu terytorialnego. Niski poziom zadłużenia jest wynikiem ostrożnej polityki fiskalnej oraz ograniczonego dostępu do rynków kapitałowych (źródło: World Bank).
Powyższe wskaźniki finansowe są monitorowane przez międzynarodowe instytucje finansowe, takie jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF) i Bank Światowy (World Bank), które wspierają BiH w zarządzaniu finansami publicznymi i w realizacji reform gospodarczych.
Rynek pracy i płace
Rynek pracy w Bośni i Hercegowinie (BiH) charakteryzuje się wysokim poziomem bezrobocia, które wynosi około 15,7% (źródło: IMF). Wysokie bezrobocie jest jednym z głównych wyzwań gospodarczych kraju, szczególnie wśród młodzieży i osób z niższym wykształceniem ( źródło: WB). Struktura zatrudnienia pokazuje, że większość pracowników jest zatrudniona w sektorze usług, który stanowi około 64,3% PKB (źródło: FAO). Przemysł zatrudnia około 28,9% pracowników. Sektor publiczny, ze względu na bardzo rozbudowaną administracje zatrudnia ok. 25% pracowników, natomiast rolnictwo jest źródłem zatrudnienia 6,8% pracowników w BiH (FAO).
Średnie wynagrodzenie w BiH wynosi około 1,000 BAM miesięcznie, co odpowiada około 550 USD (World Bank). Wzrost płac jest napędzany głównie przez sektor publiczny oraz rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowaną siłę roboczą w sektorze usług (źródło: IMF).
Stopy procentowe
Stopy procentowe w Bośni i Hercegowinie (BiH) są stabilne i ściśle powiązane z polityką monetarną Europejskiego Banku Centralnego, ze względu na powiązanie marki konwertybilnej (BAM) z euro (IMF). Obecnie podstawowa stopa procentowa wynosi około 3,4%, co jest zgodne z poziomem stóp procentowych w strefie euro (źródło: Trading Economics).
Inflacja
Według Banku Światowego oczekiwana inflacja w Bośni i Hercegowinie w 2024 roku wyniesie 5,8%. Jest to spadek w porównaniu do 2023 roku, kiedy inflacja wynosiła około 7,9%. Prognozy na 2025 rok wskazują na dalszy spadek inflacji do 5,5%.
1.5 Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB
Główne sektory gospodarki Bośni i Hercegowiny (BiH) są zróżnicowane i obejmują usługi, przemysł oraz rolnictwo. Sektor usług dominuje, stanowiąc około 64,3% PKB (źródło: FAO). Obejmuje on takie branże jak turystyka, bankowość, handel oraz usługi finansowe. Przemysł odpowiada za 28,9% PKB, z głównymi gałęziami obejmującymi produkcję metali, maszyn, tekstyliów oraz przemysł chemiczny (źródło: FAO). Rolnictwo stanowi 6,8% PKB, z głównymi produktami rolnymi takimi jak pszenica, kukurydza, owoce i warzywa (źródło: FAO).
1.6 Polityka kursowa
Polityka kursowa w Bośni i Hercegowinie (BiH) jest ściśle powiązana z polityką monetarną Europejskiego Banku Centralnego (EBC), ponieważ marka konwertybilna (BAM) jest powiązana z euro w stałym kursie wymiany (IMF). BiH stosuje system izby walutowej, co oznacza, że kurs wymiany BAM do euro jest stały i wynosi 1,95583 BAM za 1 euro (źródło: World Bank).
System izby walutowej zapewnia stabilność kursu walutowego, co pomaga w utrzymaniu niskiej inflacji i stabilności makroekonomicznej. Bank Centralny BiH (CBBH) nie prowadzi niezależnej polityki monetarnej, ponieważ jego głównym zadaniem jest utrzymanie stałego kursu wymiany (IMF). W praktyce oznacza to, że CBBH musi utrzymywać odpowiednie rezerwy walutowe, aby zapewnić wymienialność BAM na euro (World Bank).
1.7 Surowce i technologie krytyczne
Bośnia i Hercegowina (BiH) posiada zasoby surowców krytycznych, które są kluczowe dla rozwoju gospodarki i technologii. Surowce te znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle nowoczesnych technologii oraz elementach infrastruktury umożliwiających transformację energetyczną (źródło: Komisja Europejska).Do najważniejszych surowców krytycznych w BiH należą metale ziem rzadkich, boksyt, magnez, oraz różne metale przemysłowe, takie jak cynk i ołów (źródło: World Bank). Metale ziem rzadkich są szczególnie istotne dla produkcji zaawansowanych technologii, takich jak magnesy stosowane w turbinach wiatrowych i pojazdach elektrycznych (źródło: Komisja Europejska). Boksyt jest kluczowym surowcem do produkcji aluminium, które jest szeroko stosowane w przemyśle motoryzacyjnym i lotniczym (źródło: World Bank).Technologie krytyczne w BiH obejmują rozwój odnawialnych źródeł energii, takich jak energia wiatrowa i słoneczna, oraz technologie związane z efektywnością energetyczną (IMF). Inwestycje w te technologie są wspierane przez międzynarodowe instytucje finansowe, które pomagają BiH w realizacji celów zrównoważonego rozwoju (źródło: World Bank).
1.8 Stan infrastruktury
Infrastruktura w Bośni i Hercegowinie (BiH) jest wciąż w fazie rozwoju i modernizacji. BiH posiada rozbudowaną sieć dróg, jednak wiele z nich wymaga modernizacji. Asfaltowe drogi krajowe mają długość około 11,425 km, a nieasfaltowe około 10,421 km. Główne trasy łączące północ z południem oraz wschód z zachodem są kluczowe dla transportu towarów i osób. Korytarz 5C to kluczowy projekt infrastrukturalny dla Bośni i Hercegowiny, mający na celu połączenie Budapesztu z portem w Ploče na wybrzeżu Adriatyku. Autostrada w ramach Korytarza 5C ma długość około 325 kilometrów, z czego do tej pory wybudowano około 130 kilometrów. Projekt ten jest istotny nie tylko dla BiH, ale także dla całego regionu, ponieważ ma na celu poprawę połączeń transportowych, co przyczyni się do rozwoju gospodarczego i turystycznego. Budowa Koridoru 5C jest wspierana przez Unię Europejską, która przeznaczyła znaczne środki finansowe na ten cel. .Jednym z największych wyzwań w realizacji tego projektu są trudne warunki terenowe, w tym budowa tuneli przez góry Prenj i Kvanj. Zakończenie budowy całego koridoru planowane jest do 2030 roku.
Sieć kolejowa w BiH ma długość 1042 km. Choć istnieją plany modernizacji, infrastruktura kolejowa wymaga znacznych inwestycji, aby sprostać współczesnym standardom. Kolej nie jest popularnym środkiem transportu osób i towarów.
BiH posiada zasoby naturalne, takie jak węgiel brunatny, rudy żelaza i cynku, które są wykorzystywane w sektorze energetycznym. Jednakże, modernizacja infrastruktury energetycznej jest konieczna, aby zwiększyć efektywność i niezawodność dostaw energii. W wielu regionach kraju infrastruktura wodna i sanitarna wymaga poprawy.
Rozwój infrastruktury cyfrowej, w tym szerokopasmowego dostępu do internetu, jest jednym z priorytetów. Inwestycje w tym sektorze są niezbędne dla wspierania innowacji i gospodarki cyfrowej.
1.9. Kalendarz dni wolnych od pracy na rok 2025
01 i 02 stycznia - Nowy Rok
01 marca - Dzień Niepodległości (w entitecie Federacji BiH)
30 marca - Bajram – Koniec postu muzułmańskiego (święto ruchome)
01 i 02 maja - Święto Pracy
06 czerwca - 2025 Kurban Bajram -Święto Ofiarowania (święto ruchome)
25 listopada - Dzień Państwowości (w entitecie Federacji BiH)
25 grudnia – Święta Bożego Narodzenia (w entitecie Federacji BiH)
7 stycznia – Prawosławne Święta Bożego Narodzenia (w entitecie Republika Serbska)
9 stycznia – Dzień Republiki Serbskiej (w entitecie Republika Serbska)
Podstawowe dane makroekonomiczna
Podstawowe dane makroekonomiczne |
|||
|
2023 |
2024 (prognoza) |
2025 (prognoza) |
PKB nominalne (USD ceny bieżące) |
23,6 miliarda USD |
25,1 miliarda USD |
26,7 miliarda USD |
PKB (PPP) |
73,35 miliarda USD |
76,2 miliarda USD |
79,1 miliarda USD |
Stopa wzrostu PKB (realna) |
1,6% |
2,5% |
3,0% |
PKB per capita (nominalne) |
7 970 USD |
8 416 USD |
8 870 USD |
PKB per capita (PPP) |
22,846 USD |
23,577.07 USD |
Brak danych |
Stopa inflacji (CPI) |
7.9% |
5.8% |
5.5% |
17.5% |
16,8% |
16,00% |
|
Rating kredytowy Fitch / Moody's / S&P |
Fitch: Rating kredytowy dla Bośni i Hercegowiny wynosi B+ z perspektywą stabilną1. Moody's: Rating kredytowy to B3 z perspektywą stabilną2. Standard & Poor's (S&P): Rating kredytowy wynosi B+ z perspektywą stabilną |
|
|
1,7% PKB |
2.4% PKB |
2.5% PKB |
|
Dług publiczny (% PKB) |
17.1% |
20,8% |
Brak danych |
Dane demograficzne
Dane demograficzne |
|
Liczba ludności (w tys.) |
3,233,526 |
Siła robocza (w tys./mln, dane krajowe) |
1.3 mln |
Rozmiar klasy średniej (w tys./mln) |
Brak danych |
Poziom ubóstwa (% populacji żyjącej poniżej progu ubóstwa) |
16,9% |
33.0 (2023) |
|
0.779 (2022) |
Handel zagraniczny i inwestycje
W 2023 roku Bośnia i Hercegowina eksportowała głównie energię elektryczną, osiągając wartość około 538 milionów euro. Kolejnymi ważnymi produktami eksportowymi były przewody izolowane (338 milionów euro) oraz konstrukcje metalowe (313 milionów euro). Wartość eksportu produktów rolnych, takich jak mięso, ryby i mleko, wyniosła 173 miliony euro, a eksport zbóż osiągnął 111 milionów euro.
Jeśli chodzi o import, największymi kategoriami były paliwa, w tym diesel, oraz leki do sprzedaży detalicznej. Wartość importu paliw wyniosła około 1,21 miliarda euro, a leków 350 milionów euro.
4.1 Najważniejsi partnerzy handlowi Bośni i Hercegowiny w 2023 roku
Kraj |
Udział w całkowitej wymianie handlowej (%) |
Wartość wymiany handlowej (EUR) |
Chorwacja |
17.32% |
1.6 miliarda EUR |
Serbia |
13.17% |
1.2 miliarda EUR |
Niemcy |
11.63% |
1.1 miliarda EUR |
Słowenia |
8.38% |
0.8 miliarda EUR |
Włochy |
7.99% |
0.7 miliarda EUR |
Podstawowe produkty i usługi importowe oraz eksportowe Bośni i Hercegowiny w 2023 roku:
Produkt eksportowe |
Wartość |
Elektryczna energia |
568 mln EUR |
Przewody izolowane |
338 mln EUR |
Żelazne lub stalowe konstrukcje |
313 mln EUR |
Produkt importowe |
Wartość |
Naftowe oleje |
1.23 miliona EUR |
Leki |
350 miliona EUR |
Samochody osobowe |
0.56 miliona EUR |
4.2 Główni inwestorzy i kierunki inwestycji zagranicznych
Charakterystyczne dla inwestycji zagranicznych w Bośni i Hercegowinie w 2023 roku było znaczące zwiększenie reinwestycji zysków przez istniejące przedsiębiorstwa z udziałem zagranicznym. Wzrosły również inwestycje w formie udziałów własnościowych oraz kapitału dłużnego. Inwestorzy zagraniczni wykazywali rosnące zainteresowanie długoterminowymi projektami infrastrukturalnymi oraz sektorem energetycznym, co wskazuje na stabilność i potencjał wzrostu gospodarczego kraju. W 2023 roku Bośnia i Hercegowina przyciągnęła znaczące inwestycje zagraniczne, osiągając wartość około 966 milionów euro. To wzrost o około 193 miliony euro w porównaniu do 2022 roku.
Najwięcej inwestycji pochodziło z Rosji (192 miliony euro), Serbii (182 miliony euro) i Holandii (122 miliony euro). Główne sektory, które przyciągnęły inwestycje, to produkcja koksu i rafinowanych produktów naftowych (185 milionów euro), usługi finansowe (155 milionów euro) oraz telekomunikacje (148 milionów euro).
Na koniec 2023 roku łączna wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w BiH wyniosła około 9,92 miliarda euro. Najwięcej inwestycji pochodziło z Chorwacji (1,43 miliarda euro), Serbii (1,37 miliarda euro) i Austrii (1,36 miliarda euro). Największe inwestycje były w sektorze usług finansowych (1,90 miliarda euro), telekomunikacji (1,03 miliarda euro) oraz handlu hurtowego (940 milionów euro).
Udział w inicjatywach i organizacjach wielostronnych o charakterze gospodarczym
5.1 Członkostwo BiH w Organizacjach Gospodarczych
- Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA):
- Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBRD
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF)
- Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO):
- Agencja Wielostronnych Gwarancji Inwestycji (MIGA)
5.2 Status Obserwatora i Kandydatury
1. Światowa Organizacja Handlu (WTO): BiH jest obserwatorem przy WTO i dąży do pełnego członkostwa, co umożliwiłoby jej pełniejsze uczestnictwo w globalnym systemie handlowym.
2. Unia Europejska (UE): BiH jest potencjalnym kandydatem do członkostwa w UE, co jest strategicznym celem kraju. Proces integracji z UE obejmuje dostosowanie przepisów i standardów gospodarczych do wymogów unijnych.
5.3. Współpraca Regionalna
BiH aktywnie uczestniczy w inicjatywach regionalnych, takich jak: Proces Berliński, który wspiera integrację Bałkanów Zachodnich z UE poprzez projekty infrastrukturalne i gospodarcze. Ponadto współpraca z sąsiadującymi krajami, takimi jak Chorwacja, Serbia i Czarnogóra, jest kluczowa dla stabilności i rozwoju gospodarczego regionu.
Pozycja kraju w rankingach
Pozycja BiH w rankingach |
||
|
pkt |
pozycja |
Corruption Perception Index (Transparency International) |
35 |
108 |
Global Innovation Index (World Intellectual Property Organization) |
24,7 |
75 |
Economic Freedom Index (Heritage Foundation) |
62 |
67 |
Relacje dwustronne
7.1 Obroty towarowe między Polską a Bośnią i Hercegowiną w latach 2022, 2023 i okresie styczeń – kwiecień 2024
Kategoria |
2022 |
2023 |
2024 (styczeń – kwiecień) |
Różnica wobec roku poprzedniego (%) |
Obroty towarów |
278,5 mln euro |
382,9 mln euro |
505,6 mln euro |
+32,1% |
Eksport |
250 mln euro |
257,5 mln euro |
116,6 mln euro |
-54,7% |
Import |
28,5 mln euro |
125,4 mln euro |
112,3 mln euro |
-10,5% |
Źródła danych: Główny Urząd Statystyczny
W 2023 roku obroty handlowe między Polską a Bośnią i Hercegowiną wyniosły około 382,9 miliona euro, co stanowi wzrost o 37,5% w porównaniu do roku poprzedniego. Polski eksport do Bośni i Hercegowiny osiągnął wartość 257,5 miliona euro, co oznacza wzrost o 3% w porównaniu do 2022 roku. Import z Bośni i Hercegowiny do Polski wyniósł 125,4 miliona euro, co stanowi wzrost o 5%. W miesiącach styczeń – kwiecień 2024 roku obroty handlowe między Polską a Bośnią i Hercegowiną wykazały znaczący wzrost o 32,1% w porównaniu do roku poprzedniego, osiągając wartość około 505,6 miliona euro.
Najważniejsze towary w obrotach handlowych między Polską a Bośnią i Hercegowiną obejmują różne kategorie. Eksport z Polski do Bośni i Hercegowiny obejmuje maszyny i urządzenia mechaniczne, które są wykorzystywane w przemyśle i rolnictwie, produkty chemiczne, w tym leki, kosmetyki oraz środki czystości, wyroby metalowe, takie jak konstrukcje metalowe, narzędzia oraz inne wyroby z metalu, a także pojazdy i części samochodowe, w tym samochody, części zamienne oraz akcesoria motoryzacyjne. Import z Bośni i Hercegowiny do Polski obejmuje drewno i wyroby z drewna, takie jak meble, produkty rolno-spożywcze, w tym owoce, warzywa, mięso oraz przetwory spożywcze, wyroby metalowe, takie jak różnego rodzaju konstrukcje metalowe oraz części maszyn, a także tekstylia i odzież, w tym gotową odzież.
7.2 Wzajemne inwestycje między Bośnią i Hercegowiną a Polską w latach 2021, 2022 i 2023
Rok |
Inwestycje z Polski do BiH |
Inwestycje z BiH do Polski |
2021 |
50 mln EUR |
10 mln EUR |
2022 |
70 mln EUR |
15 mln EUR |
2023 |
90 mln EUR |
20 mln EUR |
Źródła danych: Agencja Inwestycji Zagranicznych BiH
Relacje z UE
Relacje Bośni i Hercegowiny (BiH) z Unią Europejską (UE) w latach 2022-2024 można określić jako dynamiczne.
Status kandydata do UE:
-
- W grudniu 2022 roku BiH uzyskała oficjalny status kandydata do UE. Był to kluczowy krok, który spotkał się z pozytywnymi reakcjami zarówno wewnątrz kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Status ten został przyznany mimo wewnętrznych podziałów etnopolitycznych i wyzwań związanych z reformami.
Reformy wewnętrzne:
-
- UE oczekiwała od BiH przeprowadzenia szeregu reform, w tym zmian w systemie sądownictwa, walki z korupcją oraz poprawy zarządzania granicami. Postępy w tych obszarach były mieszane, z pewnymi sukcesami, ale także znacznymi wyzwaniami, zwłaszcza ze względu na polityczne napięcia wewnętrzne.
Otwarcie negocjacji akcesyjnych:
-
- W marcu 2024 roku Rada Europejska ogłosiła decyzję o otwarciu negocjacji akcesyjnych z BiH. Było to historyczne wydarzenie, które spotkało się z entuzjastycznymi reakcjami zarówno w BiH, jak i w UE. Decyzja ta była wynikiem postępów BiH w realizacji reform oraz wsparcia ze strony państw członkowskich UE.
Wyzwania polityczne:
-
- W trakcie tych lat BiH zmagała się z wewnętrznymi kryzysami politycznymi, w tym z napięciami między różnymi grupami etnicznymi oraz kontrowersjami wokół działań Republiki Serbskiej w kierunku separacji. Te wewnętrzne podziały utrudniały realizację większości reform wymaganych przez UE.
Wsparcie finansowe i techniczne UE dla BiH
- UE kontynuowała wsparcie finansowe i techniczne dla BiH, pomagając w realizacji kluczowych projektów infrastrukturalnych oraz wzmocnieniu instytucji państwowych. Wsparcie to było kluczowe dla postępów BiH na drodze do członkostwa w UE. Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA III) obejmował szereg działań wspierających Bośnię i Hercegowinę (BiH) w latach 2021-2023. W 2021 roku UE przyznała BiH 73 miliony EUR na projekty związane z energią, transportem, migracją oraz wsparciem instytucji w procesie integracji europejskiej. W grudniu 2022 roku zatwierdzono roczny plan działania IPA na kwotę 45,5 miliona EUR, obejmujący projekty w sektorach takich jak energetyka i transport. W 2023 roku, w ramach pakietu wsparcia energetycznego, UE przyznała 70 milionów EUR na pomoc rodzinom w trudnej sytuacji oraz na poprawę efektywności energetycznej i wsparcie przejścia na czystszą energię. Wsparcie w ramach innych programów obejmowało finansowanie 74 projektów infrastrukturalnych w dziedzinach takich jak środowisko, transport, energia i społeczeństwo, o łącznej wartości 732,6 miliona EUR. Podczas pandemii COVID-19, UE przekazała ponad 95 milionów EUR na łagodzenie skutków kryzysu zdrowotnego i gospodarczego. W 2014 roku, po powodzi, UE przyznała ponad 84 miliony EUR na odbudowę i wsparcie lokalnych społeczności. Od początku kryzysu migracyjnego w 2018 roku, UE przekazała 144 miliony EUR na pomoc uchodźcom i migrantom oraz na wzmocnienie zdolności zarządzania migracjami w BiH.
7.3
Baza traktatowa Polska – BiH
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy gospodarczej:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie turystyki:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie kultury, nauki i edukacji:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie ochrony środowiska:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie zdrowia:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie rolnictwa:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie transportu:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie energetyki:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie nauki i technologii:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie informacji i komunikacji:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie ochrony dziedzictwa kulturowego:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie sportu:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie młodzieży:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie turystyki:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie ochrony zdrowia:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie ochrony środowiska:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie rolnictwa:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Radą Ministrów Bośni i Hercegowiny o współpracy w dziedzinie transportu:
- Data podpisania: 2004-06-22
- Miejsce podpisania: Warszawa
- Data wejścia w życie: 2005-01-01
Aktualizacja: grudzień 2024
Materiały
Bośnia i Hercegowina - Informator ekonomicznyBOŚNIA_I_HERCEGOWINA_informator_ekonomiczny.docx 0.03MB