Polska w ChRL

Zwracamy uwagę, że Hongkong i Makao jako specjalne regiony administracyjne posiadają oddzielne uregulowania w zakresie edukacji i nauki. Część z poniższych wskazówek może więc nie mieć do nich zastosowania.

 

1. Dokładny wybór miejsca pobytu

Przed przyjazdem do Chin zalecamy zebranie informacji na temat danego miasta i uczelni, a także zasięgnięcie – w miarę możliwości – opinii koleżanek i kolegów, którzy mieszkali w Chinach, aby dobrze przygotować się do wyjazdu.

Osobom, które nie znają biegle języka chińskiego lub nie czują się pewnie wyjeżdżając za granicę, sugerujemy wybór większych ośrodków miejskich, gdzie łatwiej jest poradzić sobie znając język angielski i gdzie są większe skupiska obcokrajowców. 

 

2. Kontakt z uczelnią i termin przyjazdu 

Zwracamy uwagę, że rok akademicki w Chinach rozpoczyna się wcześniej niż w Polsce, tj. we wrześniu (dokładna data może się różnić w poszczególnych częściach kraju). Uczelnia zazwyczaj informuje zagranicznych studentów, kiedy powinni stawić się w celu rejestracji. Sugerujemy przestrzeganie wskazanej przez uczelnię daty, w szczególności w przypadku przyjazdu wraz z początkiem roku akademickiego. W tym okresie bowiem cześć z uczelni umożliwia studentom z zagranicy łatwiejsze załatwienie niektórych formalności związanych z przyjazdem (np. umożliwienie wykonania niezbędnych badań medycznych w gabinecie na uczelni, a nie w zewnętrznej przychodni). Należy również pamiętać, że uczelnie w Chinach surowo przestrzegają obecności na zajęciach, w związku z czym przyjazd po terminie może spowodować zarówno problemy z zaliczeniem roku, jak i utrudnienia w załatwieniu wymaganych pozwoleń i zaświadczeń. 

Warto również podkreślić, że w okresie wakacji (lipiec-sierpień) na uczelniach w Chinach trwa sezon urlopowy i administracja uniwersytecka pracuje w trybie dyżurów. W praktyce oznacza to poważne problemy z komunikacją z poszczególnymi ośrodkami (problemy mogą występować aż do dnia rozpoczęcia roku akademickiego). Dlatego też zalecamy nie czekanie do ostatniej chwili z wyjaśnieniem niezbędnych kwestii związanych z przyjazdem i wcześniejszy kontakt z uczelnią.

 

3. Zakwaterowanie

 

• Akademik

Z uwagi na ograniczoną ilość miejsc w akademikach dla studentów zagranicznych oraz niekiedy odmienny, od polskiego, standard wykończenia i wyposażenia pokoi, sugerujemy wcześniejszy kontakt z uczelnią celem dowiedzenia się, jakie możliwości zakwaterowania oferuje dany ośrodek, a także uprzedniego zarezerwowania sobie miejsca.

Prosimy również o sprawdzenie od kiedy i w jakich godzinach akademik będzie otwarty dla nowoprzybyłych studentów. Zdarzały się przypadki, że studenci przyjeżdżali na miejsce dopiero późnym wieczorem, poza godzinami pracy recepcji i nie mieli, gdzie się zatrzymać.

Rezerwując miejsce w akademiku należy także dokładnie sprawdzić wszystkie obowiązujące opłaty. Ceny akademików różnią się w zależności od miasta, uczelni i standardu wyposażenia. Choć zakwaterowanie w nich jest często tańsze niż wynajem pokoju lub mieszkania na mieście, opłata za nocleg może być stosunkowo wysoka, zwłaszcza w największych miastach (np. na najlepszych uczelniach w Pekinie pokój jednoosobowy w standardzie europejskim może kosztować 3000-4000 juanów miesięcznie). Warto również podkreślić, że niektóre akademiki oferują w podawanej kwocie bezpłatny dostęp do internetu, wodę i prąd, podczas gdy inne pobierają za to dodatkowe opłaty.

Zwracamy także uwagę, iż od studentów z zagranicy (zarówno tych, którzy korzystają ze stypendium pokrywającego koszty zakwaterowania, jak również od tych, którzy zobligowani są do zapłaty za pobyt), może zostać pobrana zwrotna kaucja w wysokości od kilkuset do nawet kilku tysięcy juanów. Przed przyjazdem warto zatem sprawdzić, czy dana uczelnia ma wymagania w tym zakresie. 

• Wynajem pokoju lub mieszkania na mieście

Osoby, które chciałyby mieszkać poza kampusem uczelni, powinny w pierwszej kolejności dowiedzieć się, czy dany uniwersytet wyraża na to zgodę (niektóre z ośrodków wymagają od studentów zamieszkania w akademikach). Warto także wcześniej skonsultować sprawę wynajmu ze studentami, którzy korzystają z tej formy zakwaterowania, aby sprawdzić jakie ceny oraz warunki panują na rynku nieruchomości w danym mieście. Przy podpisywaniu umowy radzimy zadbać, aby umowa była sporządzona również w wersji anglojęzycznej. Ponadto zalecamy sprawdzenie, czy wersja chińska i angielska umowy są ze sobą zgodne. Osoby, które nie znają biegle języka chińskiego powinny przy negocjowaniu warunków umowy oraz jej podpisywaniu skorzystać z pomocy zaufanych osób, które płynnie posługują się chińszczyzną w mowie i w piśmie.

Zwracamy również uwagę, że zwykle od najemców pobierana jest zwrotna kaucja w wysokości nawet kilkukrotnej wartości miesięcznego czynszu, a niekiedy także dodatkowe bezzwrotne opłaty manipulacyjne. Przed podpisaniem umowy należy ustalić dokładnie w jakiej wysokości i za co będą pobierane opłaty.

Osoby, które z powodu braku miejsca w akademiku zostaną zobowiązane do wynajmu mieszkania lub pokoju na mieście, powinny zapytać na uczelni, czy z tego tytułu nie przysługuje im dodatek do czynszu (niektóre programy stypendialne przewidują tego rodzaju wsparcie).

 

4. Meldunek

Informujemy, iż w Chinach istnieje obowiązek meldunkowy, do 24 godzin na obszarach miejskich oraz do 48 godzin na obszarach wiejskich od daty przyjazdu. Studenci mieszkający poza terenem uczelni zobowiązani są do samodzielnego zameldowania na lokalnym posterunku policji. Ponadto każda zmiana miejsca zamieszkania oraz wszelkie zmiany związane z dokumentem paszportowym lub wizą wymagają ponownej rejestracji na policji (zmiana paszportu, uzyskanie pozwolenia na pobyt). Niedopełnienie powyższych formalności może skutkować poważnymi konsekwencjami.

W sprawie wątpliwości dot. kwestii meldunku należy kontaktować się z uczelnią lub policją.

 

5. Dokumenty

Przed wylotem do Chin zalecamy wykonanie i zabranie ze sobą kopii najważniejszych dokumentów (paszportu – strony ze zdjęciem oraz strony z wizą, dokumentów z uczelni, ubezpieczenia), a po przylocie posługiwanie się nimi w miejscach publicznych (w miarę możliwości) i pozostawienie oryginałów w bezpiecznym miejscu.

Sugerujemy również wydrukowanie i zabranie ze sobą na wszelki wypadek nazwy i adresu uczelni w języku angielskim i chińskim, a także spisanie telefonu do opiekuna na uczelni. Ponadto warto także wziąć ze sobą adres jednego-dwóch hoteli, w których można się zatrzymać na wypadek problemu z rejestracją w akademiku.

 

6. Kwestie finansowe

• Środki na pobyt w Chinach

Zwracamy uwagę, że wyjazd do Chin może wiązać się z różnego rodzaju nieprzewidywanymi wydatkami. Pośród opłat, które najczęściej zaskakują studentów po przyjeździe można  wymienić m.in. opłaty za dodatkowe badania medyczne na uczelni (nawet do 500 RMB), koszt wykupu ubezpieczenia (nawet do 1000 RMB), kaucję za akademik lub za mieszkanie, zakup obowiązkowych materiałów do nauki, całoroczną opłatę za ksero, czy też koszt pozwolenia na pobyt (ok. 500 RMB).

Stąd sugerujemy odpowiednie przygotowanie się do wyjazdu pod względem finansowym i zabezpieczenie w Polsce oraz zabranie ze sobą środków pozwalających na pokrycie nieprzewidzianych kosztów pobytu w Chinach.

Przypominamy, że w Chinach nie należy wyłącznie polegać na polskich kartach płatniczych, które nie wszędzie są akceptowane, w związku z czym warto zabrać ze sobą również gotówkę (w juanach lub wymienialnej walucie, najlepiej EUR lub USD). Zwracamy także uwagę, że założenie konta bankowego, czy realizacja przekazu pieniężnego z Polski do Chin może zająć więcej czasu niż w Europie.

Osoby, którym przyznano chińskie stypendium, powinny zabezpieczyć się finansowo na wypadek ewentualnych opóźnień w wypłacie przyznanych im środków (zdarzają się sytuacje, że stypendium przekazywane jest nawet dopiero kilka miesięcy po przyjeździe).

• Wymiana waluty

Wymiany walut można dokonać w punkcie wymiany walut na lotnisku lub w banku za okazaniem paszportu.

W poszczególnych bankach mogą istnieć dzienne ograniczenia wymiany chińskiej waluty na waluty obce. Dlatego przed ostatecznym wyjazdem z Chin, osoby którym zostały środki w walucie chińskiej, powinny wcześniej zainteresować się ich przelewem lub przewalutowaniem.

• Konto bankowe dla osób posiadających stypendium

Większość uczelni wypłacających stypendium chińskiego rządu wymaga od studentów założenia konta w lokalnym banku. Przy zakładaniu konta wymagane jest okazanie paszportu. Z uwagi na to, że może być on wcześniej zdany w celu wyrobienia pozwolenia na pobyt, założenie konta może okazać się możliwe dopiero po jego zwrocie, co spowoduje opóźnienie w wypłacie pierwszej transzy stypendium. W miarę możliwości należy zatem w pierwszej kolejności otworzyć rachunek bankowy.

Ponadto sugerujemy sprawdzenie przy zakładaniu konta, czy urzędnicy w banku nie popełnili błędu w nazwisku lub imieniu posiadacza konta, w szczególności jeżeli zawiera ono polskie znaki. Jeżeli zapis nazwiska w banku będzie się różnił od zapisu w dziale księgowości na uczelni, może to spowodować odrzucenie przelewu i opóźnienie wypłaty środków.

Przy ostatecznym wyjeździe z Chin przypominamy o potrzebie zamknięcia rachunku bankowego, jeżeli nie chcą go Państwo utrzymywać.

 

7. Wizy i legalizacja pobytu

Po przyjeździe do Chin należy upewnić się na uczelni, czy konieczne jest wystąpienie o  pozwolenie na pobyt (zależne od okresu pobytu w Chinach i rodzaju posiadanej wizy).

Jeżeli istnieje taka konieczność, to należy za pośrednictwem uczelni lub we własnym zakresie złożyć podanie o pozwolenie na pobyt w lokalnym biurze Administracji Wjazdu i Wyjazdu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego ChRL (ang. Entry and Exit Administration). Wraz z wnioskiem o pozwolenie wymagane jest także złożenie paszportu i uiszczenie opłaty za pozwolenie.

Wyrobienie pozwolenia na pobyt zajmuje zazwyczaj około miesiąca. W tym okresie z uwagi na brak paszportu nie jest możliwe opuszczanie miasta, w którym się studiuje. Dokument potwierdzający złożenie paszportu do celów legalizacji pobytu nie stanowi podstawy do podróżowania po Chinach.

W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości dotyczących wiz i przedłużenia pobytu, należy kontaktować się z uczelnią lub lokalnym biurem Administracji Wjazdu i Wyjazdu. 

• Wiza jednokrotnego wjazdu

Zwracamy uwagę, że wizy studenckie mogą posiadać ograniczenie pod względem liczby wjazdów na terytorium Chin. Jeśli wiza ma charakter wizy jednokrotnego wjazdu, niemożliwe jest opuszczenie Chin i powrót na tej samej wizie.

Jednocześnie przypominamy, iż zgodnie z chińskim prawem wyjazd do Hongkongu oraz Makao traktowany jest jako opuszczenie obszaru wizowego ChRL.

• Przekroczenie ważności wizy

Osobom, które przekroczą okres swojego pobytu, w zależności od przypadku, grożą kary finansowe, areszt i deportacja. Osoby takie mogą również zostać objęte czasowym lub całkowitym zakazem ponownego wjazdu do Chin.

W przypadku przekroczenia terminu ważności wizy lub pozwolenia na pobyt należy niezwłocznie skontaktować się z uczelnią lub danym biurem Administracji Wjazdu i Wyjazdu (ang. Entry and Exit Administration).

 

8. Odciski palców i skan twarzy

Uprzejmie informujemy, że Chiny wprowadziły we wszystkich punktach granicznych obowiązek skanowania twarzy oraz pobierania odcisków palców od przyjeżdżających.

Ponadto odciski palców i odwzorowanie rysów twarzy są również pobierane przez część z uczelni. W wielu ośrodkach za pomocą danych biometrycznych sprawdzana jest obecność na zajęciach, czy umożliwiane jest wejście na teren kampusu.

 

9. Ostrzeżenia

Przestrzegamy przed korzystaniem w Chinach z nielicencjonowanych taksówek, gdyż może się to wiązać z koniecznością zapłacenia znacznie wyższej opłaty za przewóz. W szczególności na lotniskach i dworcach kolejowych zalecamy z korzystania z taksówek oczekujących na podróżnych na oficjalnych stanowiskach postojowych, unikanie zaś usług kierowców aktywnie szukających klientów w budynku lotniska lub dworca.

Zwracamy również uwagę na fałszywe banknoty, w szczególności banknoty o najwyższych nominałach (50, 100 juanów). Są one często wprowadzane do obiegu poprzez zakwestionowanie prawdziwego banknotu i podmienienie go, w niewidoczny dla klienta sposób, na fałszywy. Sugerujemy rozmienienie środków i dokonywanie płatności banknotami o mniejszej wartości. Powyższe zalecenie dotyczy zwłaszcza płacenia za taksówki oraz zakupów na targowiskach.

 

10. Podróżowanie po Chinach

Przy podróżowaniu po Chinach wymagane jest posiadanie przy sobie paszportu. Wszystkie bilety lotnicze, kolejowe i na autobusy dalekobieżne są imienne i zawierają numer paszportu. Dane te są każdorazowo weryfikowane, niekiedy nawet kilkukrotnie ( np. przy wejściu na dworzec, na pokład danego środka transportu, w trakcie podróży). Nie ma możliwości przejazdu bez okazywania paszportu lub przy wykorzystaniu cudzego biletu. Podczas zakwaterowania w hotelu dodatkowo jest sprawdzana ważność wizy.

Planując podróże należy uwzględnić powszechne kontrole bezpieczeństwa (w tym na dworcach kolejowych i autobusowych) oraz dużą liczbę pasażerów i odpowiednio wcześniej przyjechać na dworzec lub lotnisko. Ponadto, przy zakupie biletu lotniczego łączącego odcinek międzynarodowy i krajowy wewnątrz Chin należy uwzględnić wystarczający czas na przesiadkę w Chinach, gdyż bagaż nie będzie mógł być nadany do portu docelowego. Wynika to z konieczności przejścia kontroli celnej i ponownego nadania bagażu.

Zwracamy także uwagę, iż nie wszystkie hotele oraz właściciele apartamentów na wynajem mają możliwość przyjmowania obcokrajowców. Dlatego przy wyborze miejsca noclegu warto upewnić się, czy dany hotel lub właściciel lokalu może udzielać zakwaterowania zagranicznym gościom.

 

11. Ubezpieczenie

Zalecamy wykupienie przed wyjazdem do Chin ubezpieczenia pokrywającego koszty leczenia w tym kraju.

Pomimo, iż studenci zobowiązani są do zakupu ubezpieczenia na uczelni lub są ubezpieczani w ramach przyznanego im stypendium (obowiązek ubezpieczenia realizowany jest bez względu na to, czy dany student posiada polisę w Polsce, czy nie), istnieje wiele problemów ze skorzystaniem z ubezpieczenia w praktyce. Często miejscowe polisy studenckie mają ograniczone zastosowanie i nie pokrywają kosztów wielu usług medycznych. Ponadto osoby, które nie znają biegle języka chińskiego mają trudności ze zrozumieniem warunków ubezpieczenia, jak również mają kłopoty z porozumieniem się z ubezpieczycielem w przypadku zajścia potrzeby skorzystania z polisy. Należy podkreślić, że w Chinach koszty leczenia bez ubezpieczenia mogą być w przypadku obcokrajowców bardzo wysokie.

Przy wykupie usługi ubezpieczeniowej sugerujemy zwrócić uwagę, czy dany ubezpieczyciel pokrywa część kosztów leczenia z góry, czy też ubezpieczający się musi wpierw zapłacić z własnej kieszeni, a następnie firma ubezpieczeniowa refunduje mu poniesione koszty.

 

12. Szczepienia

Pomimo, iż Chiny nie są objęte obowiązkowymi szczepieniami, poddajemy pod rozwagę wykonanie przed przyjazdem zalecanych na Chiny przez Światową Organizację Zdrowia szczepień, w szczególności szczepienia przeciw durowi brzusznemu oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu A oraz B (WZW A + WZW B).

 

13. Internet

Zdecydowana większość komunikatorów oraz zagranicznych portali internetowych jest w Chinach niedostępna, co może utrudnić kontakt z rodziną i znajomymi, a także wyszukiwanie informacji na miejscu po przylocie. Zalecamy uprzedzenie o tym najbliższych, aby nie martwili się brakiem możliwości kontaktu za pośrednictwem dotychczasowych komunikatorów internetowych. Prosimy również o sprawdzenie i wydrukowanie niezbędnych w pierwszych dniach pobytu informacji (np. mapki z dojazdem na uczelnię, telefonu do osób kontaktowych na uczelni). 

 

14. Opieka medyczna w Chinach

W niektórych dużych ośrodkach miejskich działają szpitale z oddziałami dla obcokrajowców, w których możliwe jest znalezienie lekarza, który mówi po angielsku lub w innym języku obcym. Nie jest to jednak regułą.

Zdarza się również, że w danym mieście działają prywatne kliniki międzynarodowe, ale leczenie w nich bywa bardzo kosztowne (np. wizyta u specjalisty bez wykonania dodatkowych badań może kosztować równowartość 200 euro).

Dlatego po przyjeździe do danego ośrodka akademickiego warto ustalić, gdzie w razie potrzeby można zwrócić się o pomoc medyczną i zapisać sobie nazwę oraz adres danego ośrodka (również w języku chińskim). Ponadto warto zawsze mieć przy sobie telefon do opiekuna studentów zagranicznych na danej uczelni na wypadek wystąpienia nagłej sytuacji.

• Leki

Leki dostępne w Polsce najczęściej są niedostępne w Chinach. Nie wszystkie też mają swoje chińskie zamienniki. W związku z powyższym osoby, które przyjmują na stałe leki w Polsce powinny skonsultować się przed wyjazdem z lekarzem i ewentualnie zaopatrzyć w ilość leków odpowiadającą okresowi ich pobytu za granicą. Przypominamy, że przewóz leków może podlegać ograniczeniom. W tej sprawie najlepiej kontaktować się z chińskimi placówkami konsularnymi w Polsce i z uczelnią w Chinach.

 

15. Praca jako studenci

Ogólnie chińskie przepisy nie pozwalają studentom z zagranicy na swobodne podejmowanie pracy w Chinach, ustanawiają jednak od tej reguły pewne wyjątki. W przypadku chęci podjęcia pracy w trakcie studiów, sugerujemy upewnienie się na uczelni, czy i w jakim zakresie jest to możliwe.

Wymaga podkreślenia, że praca niezgodnie z przepisami może skutkować zatrzymaniem, deportacją oraz wysokimi karami finansowymi. Osoby, które pracowały w Chinach nielegalnie mogą również zostać objęte czasowym lub całkowitym zakazem ponownego wjazdu do Chin.

 

16. Dokument podróży i jego zagubienie

W przypadku zagubienia paszportu należy udać się na policję celem uzyskania stosownego zaświadczenia o utracie dokumentu tożsamości, a następnie jak najszybciej skontaktować się z właściwym, ze względu na miejsce pobytu, urzędem konsularnym (Wydziałem Konsularnym Ambasady RP w Pekinie lub jednym z konsulatów generalnych) w celu wyrobienia nowego dokumentu paszportowego (wydany przez policję dokument powinien umożliwić zakup biletów i dojazd do miasta będącego siedzibą placówki konsularnej). 

Zwracamy uwagę, że uzyskanie paszportu lub paszportu tymczasowego w jednej z naszych placówek nie kończy procedury legalizacji pobytu. Po odebraniu nowego dokumentu paszportowego jego posiadacz jest zobowiązany do udania się do miejscowego Biura Administracji Wjazdu i Wyjazdu, celem uzyskania nowej wizy lub pozwolenia na pobyt, a także ewentualnie musi dokonać ponownego meldunku na policji. Procedury te mogą potrwać od kilku do kilkunastu dni i bez względu na sytuację danej osoby (np. zbliżający się  termin wylotu) najczęściej nie można ich przyspieszyć. Dlatego warto uważać na paszport, szczególnie przed planowanym wyjazdem za granicę.   

 

17. Święta i dni wolne w Chinach

Zwracamy uwagę, że w czasie świąt państwowych (Nowy Rok, Chiński Nowy Rok, Święto Qingming, Święto Pracy, Święto Smoczych Łodzi, Święto Środka Jesieni, święto utworzenia ChRL) urzędy i uczelnie w Chinach nie pracują. Zamknięta jest również większość ze sklepów oraz punktów usługowych, a na dworcach i lotniskach panuje wzmożony ruch. Stąd uczulamy na utrudnienia w komunikacji i podróżowaniu po Chinach i do Chin w okresie świątecznym, a także przestrzegamy przez załatwianiem w tym czasie jakichkolwiek spraw formalnych (w szczególności przedłużenia wizy lub karty pobytu).

 

18. Zrzeszenia Polaków w Chinach

W niektórych miastach działają nieformalne grupy skupiające Polaków mieszkających w danym ośrodku, w podobny sposób zrzeszają się także polscy studenci z poszczególnych uczelni. Funkcjonują one najczęściej w oparciu o media społecznościowe. Dlatego zachęcamy do sprawdzenia w popularnych serwisach, czy w mieście pobytu nie ma aktywnego zrzeszenia Polaków i ewentualne do niego dołączenie.

 

19. Ambasada i placówki konsularne na obszarze ChRL 

Obok Ambasady RP w Pekinie na terytorium Chin działają również 4 konsulaty generalne, w Chengdu, Kantonie, Szanghaju oraz Hongkongu.  Zachęcamy do odwiedzania stron internetowych naszych placówek, na których umieszczane są informacje dot. różnego rodzaju wydarzeń kulturalnych i polonijnych organizowanych w przez nas w Chinach, a także inne informacje mogące mieć znaczenie dla pobytu w Chinach.

W sytuacjach zagrażających zdrowiu lub życiu bądź innych poważnych wypadkach losowych (zatrzymanie, utrata paszportu) obywatele polscy mogą kontaktować z Ambasadą RP w Pekinie lub właściwym konsulatem generalnym dzwoniąc na telefon dyżurny.

Aktualny numer telefonu dyżurnego znajduje się na stronie danej placówki na terenie ChRL (w sekcji "Placówki"). Sugerujemy sprawdzenie przed przyjazdem do Chin, która z placówek jest właściwa dla miejsca pobytu i wpisanie jej numeru dyżurnego do telefonu komórkowego.