Polska w ChRL

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Położenie geograficzne

Specjalny Region Administracyjny Hongkong Chińskiej Republiki Ludowej (Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China / HKSAR) jest położony w południowo-wschodniej części Chin, nad Morzem Południowochińskim, u ujścia Rzeki Perłowej. Obejmuje: wyspę Hongkong, wyspę Lantau, półwysep Kowloon (Koulun) i Nowe Terytoria oraz 262 wyspy. Między wyspą Hongkong a półwyspem Kowloon znajduje się Port Wiktorii, jeden z najbardziej znanych portów głębokowodnych na świecie.

• Całkowita powierzchnia: 1110,18 km²
• Zagospodarowanie terenu: mniej niż 25%
• Parki przyrody i rezerwaty przyrody: 40%

Ludność

Według stanu na 2022 rok, populacja Hongkongu wynosiła około 7,35 mln. Ludność pochodzenia chińskiego stanowi zdecydowaną większość populacji.

Gęstość zaludnienia:

Gęstość zaludnienia: 6,740  osób/km² (stan na 2022 r.), ​​ludność pochodzenia chińskiego: 92%.

Inne grupy narodowe:

Filipińczycy (200 tys.), Indonezyjczycy (178 tys.), Hindusi (35 tys.).

Języki urzędowe:

Oficjalnymi językami Hongkongu są chiński i angielski. Angielski jest powszechnie używany w administracji rządowej oraz w sektorach: prawniczym, biznesowym oraz wśród specjalistów. Specjaliści trójjęzyczni, którzy mówią po angielsku, kantońsku i mandaryńsku (putonghua), odgrywają kluczową rolę w licznych przedsiębiorstwach prowadzących handel w Hongkongu lub interesy z Chinami kontynentalnymi i Tajwanem. Odsetek populacji w wieku 5 lat i więcej, według używanego na co dzień języka mówionego:

• kantoński: 88,9%
• mandaryński (putonghua): 1,9%
• inny dialekt chiński: 3,1%
• angielski: 4,3%
• inny język: 1,9%

Rząd wydaje dokumenty oraz prowadzi korespondencję zarówno w języku chińskim, jak i angielskim. Tłumaczenie symultaniczne na języki: angielski, kantoński, mandaryński (putonghua) jest udostępniane na posiedzeniach Rady Legislacyjnej oraz zarządów i komisji rządowych w razie potrzeby.

Warunki klimatyczne

Klimat Hongkongu jest subtropikalny z temperaturami: poniżej 10°C zimą i przekraczającymi 31°C latem. Jesienią jest ciepło, słonecznie i sucho, zimą chłodno i sucho, wiosną ciepło i wilgotno, a latem gorąco i deszczowo:

• średnie roczne opady: 2398,5 mm;
• najwilgotniejsze miesiące: czerwiec i sierpień,
• najsuchsze miesiące: styczeń i grudzień.

Główne bogactwa naturalne

Zasoby naturalne Hongkongu można podzielić na trzy główne kategorie: (1) rud metali (m.in. ołów, wolfram, miedź), (2) przemysłowych minerałów niemetalicznych (m.in.: glinka kaolinowa, skaleń, kwarc, beryl i grafit), (3) złóż kamienia budowlanego i piasku przybrzeżnego.

Pomimo niewielkiego terytorium Hongkong ma stosunkowo dużą liczbę wystąpień minerałów. Niektóre złoża kopalin były eksploatowane komercyjnie. Za różnorodność złóż w dużej mierze odpowiedzialna była mezozoiczna aktywność magmowa, a koncentracje minerałów były zwiększane aktywnością hydrotermalną związaną z uskokami. Obecnie w Hongkongu nie ma komercyjnych licencji na wydobycie lub poszukiwanie.        

System walutowy, kurs i wymiana

Walutą HKSAR jest dolar hongkoński (HKD, HK$), dzieli się na 100 centów. Organem rządowym odpowiedzialnym za utrzymanie stabilności monetarnej i bankowej jest Urząd Monetarny Hongkongu (Hong Kong Monetary Authority / HKMA).

Według przepisów określonych przez HKMA, trzy banki komercyjne posiadają licencję na emisję banknotów przeznaczonych do powszechnego obiegu w Hongkongu. Są to: HSBC, Bank of China, Standard Chartered Bank. Emitują one własne wzory banknotów o nominałach 20, 50, 100, 500 i 1000 HKD. Wszystkie są do siebie podobne w tym samym nominale. Banknot o nominale 10 HKD oraz wszystkie monety są emitowane przez rząd Hongkongu. Średni kurs banku – HSBC w Hongkongu głównych walut (stan na styczeń 2023 r.) wynosi:

• 1 USD   =  7,81 HKD
• 1 EUR   =  8,25 HKD
• 1 GBP   =  9,39 HKD
• 100 JPY = 5,95 HKD
• 1 HKD  =  0,5679  PLN  (Tabela nr 002/A/NBP/2023 z dnia 2023-01-03)

Gospodarka Hongkongu charakteryzuje się wolnym handlem, niskimi podatkami i minimalną interwencją rządu. Najważniejszym partnerem handlowym są Chiny kontynentalne. Hongkong jest również ważną gospodarką usługową, ze szczególnie silnymi powiązaniami z Chinami kontynentalnymi i regionem Azji-Pacyfiku:

• PKB: 362 mld USD (2022)
• PKB na mieszkańca: 49,274 tys. USD (2022);
• realny wzrost PKB: -3,5% (2022);
• siła robocza: 3,776 mln (2022).

Żródło: Hong Kong Trade Statistics, HKSAR Census and Statistics Department

Religia

Wolność religijna jest jednym z praw podstawowych, chronionych „Ustawą zasadniczą” i innymi aktami prawnymi. W Hongkongu występuje różnorodność grup religijnych: buddyzm, taoizm, konfucjanizm, chrześcijaństwo, islam, hinduizm, sikhizm i judaizm.

Buddyści stanowią 21,3%, taoiści (medytacja, wróżenie, czytanie i intonowanie pism świętych, yin-yang, tai-chi, feng-shui) – 14,2%, chrześcijanie – 11,8% (w tym: protestanci – ­6,5%, katolicy ­– 5,3%), inni – 3,7%.

Część mieszkańców Hongkongu praktykuje tradycyjne azjatyckie filozofie (doktryny, koncepcje), jak konfucjanizm (relacje między ludźmi są nierówne i każdy powinien mieć określoną rolę w hierarchii społecznej, np. władca-poddany, mąż-żona, ojciec-syn), ale nie są one uważane za „religie”. Są one traktowane jako sposób życia, który współistnieje z religiami. Zasady i wartości tych systemów wierzeń nadal mają silny wpływ na zachowania i praktyki społeczne.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy 

W Hongkongu obowiązują dwa rodzaje świąt państwowych: ogólne i ustawowe. Święta ustawowe są przewidziane w „Rozporządzeniu o zatrudnieniu” i muszą być zapewnione wszystkim pracownikom.

Zgodnie z „Rozporządzeniem ogólnym o świętach” (rozdz. 149), jeśli święto wypada w niedzielę, rząd wyznacza następny dzień jako święto wyrównawcze i ogłasza je jako święto państwowe.

W związku z tym, że niektóre święta są obchodzone wg kalendarza księżycowego i są w związku z tym ruchome, a ponadto następują przesunięcia wyrównawcze za niedziele, ich lista jest ustalana przez władze co roku.

Poniżej wykaz dni ustawowo wolnych od pracy (święta ogólne) w 2024 roku:

Źródło: https://www.gov.hk/en/about/abouthk/holiday/2024.htm 

Obecnie każdemu pracownikowi, niezależnie od stażu pracy, przysługuje następujących 13 dni ustawowo wolnych od pracy:

• Nowy Rok, 1 stycznia;
• Księżycowy Nowy Rok (święto ruchome, wypada pomiędzy końcem stycznia a połową lutego);
• drugi dzień Księżycowego Nowego Roku;
• trzeci dzień Księżycowego Nowego Roku;
• Festiwal Ching Ming (święto zmarłych, jedno z najważniejszych świąt w chińskim kalendarzu, obchodzone 106. dnia po zimowym przesileniu);
• Święto Pracy, 1 maja;
• urodziny Buddy (nowo dodane od 2022 r.)
• Festiwal Tuen Ng (Święto Smoczych Łodzi, ruchome – koniec maja, czerwiec);
• Dzień Ustanowienia Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong, 1 lipca;
• dzień po Święcie Środka Jesieni;
• Święto Narodowe – utworzenie Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 r., 1 października;
• Festiwal Chung Yeung (dzień pamięci przodków, ruchome – w październiku);
• Święto Przesilenia Zimowego lub Boże Narodzenie (do decyzji pracodawcy).

Źródło: https://www.labour.gov.hk/eng/faq/cap57f_whole.htm

Infrastruktura transportowa

System transportu publicznego obejmuje: koleje, tramwaje, autobusy, minibusy, taksówki i promy.

Lotnisko

Międzynarodowy Port Lotniczy w Hongkongu (Hong Kong International Airport, kod IATA: HKG) jest położony 30 km na północny-zachód od wyspy Hongkong, na terenie sztucznie utworzonym przez spłaszczenie, połączenie i wyrównanie poziomu wysp Chek Lap Kok i Lam Chau (leżących u północnego wybrzeża wyspy Lantau), łączącym się z wyspą Lantau w pobliżu nowego miasta Tung Chung.

Port został otwarty w 1998 roku. Jest głównym węzłem linii lotniczych Cathay Pacific i Dragonair. Posiada dwa terminale. Według stanu przed pandemią COVID-19 (przed rokiem 2020), lotnisko utrzymywało połączenia poprzez 120 linii lotniczych z ponad 200 kierunkami na świecie i ponad 40
w Chinach kontynentalnych. Zatrudnia ok. 78 tys. pracowników. W 2019 roku obsłużył 71,5 mln pasażerów.

Kolej linii Airport Express dowozi pasażerów do centrum miasta w ciągu 23 minut. Cena biletu
w zależności od stacji docelowej waha się od 101-155 HKD dla dorosłego oraz od 50-65 HKD dla dziecka.

Koleje

Koleje (w tym, przede wszystkim, metro) stanowią kręgosłup systemu transportu publicznego w Hongkongu. Przypada na nie około 39% wszystkich podróży odbywanych każdego dnia środkami transportu publicznego. Są zarządzane przez Mass Transit Railway Corporation Limited (MTR CL). Całkowita długość trasy sieci MTR wynosi około 260 km.

Uwaga: ze względu na pandemię COVID-19 od 2020 r. na chwilę obecną nie ma żadnych połączeń kolejowych z Chinami kontynentalnymi.

Metro

System metra w Hongkongu (Mass Transit Railway / MTR) składa się z 11 linii i jest uważany za jeden z najlepszych na świecie. Jest także łatwy w korzystaniu dla obcokrajowców, ponieważ znaki, ogłoszenia i połączenia są w języku angielskim. Językiem angielskim posługuje się także personel.

Na każdej stacji metra znajdują się centra obsługi klienta, które świadczą usługi doradcze i sprzedażowe. Ceny wahają się od 5 do 55 HKD w zależności od odległości. Korzystanie z karty „Octopus” daje 8% rabatu.

Z systemu metra korzysta codziennie 5 mln osób. W godzinach szczytu 8:00-9:00 i 17:00-18:00 może pozostać tylko miejsce stojące.

Metro nie zawsze jest najlepszym wyborem. W przypadku przejazdów na krótkich dystansach, takich jak poruszanie się po Tsim Sha Tsui w pobliżu Portu Wiktorii lub między Tsim Sha Tsui a Central, taniej i wygodniej jest wsiąść do autobusu miejskiego lub skorzystać z promu.

Karta „Octopus” zapewnia wygodę i niewielką zniżkę podczas podróży MTR. Działa również
w autobusach miejskich, promach, większości sklepów ogólnospożywczych i wszystkich supermarketach. Te małe plastikowe karty umożliwiają szybkie wejście do pociągu i opuszczenie stacji, a opłata za przejazd jest automatycznie potrącana. Jest bardzo wygodna dla turystów.

Tramwaje

Tramwaje

Tramwaje elektryczne jeżdżą na wyspie Hongkong od 1904 roku. Hongkong Tramways Limited obsługuje siedem tras na 13 kilometrach dwutorowych wzdłuż północnego brzegu wyspy Hongkong.

Jest to jedyny na świecie w pełni dwupokładowy tabor tramwajowy. Tramwaje odnotowały średnio około 150 tys. podróży dziennie w 2019 roku.

Ceny biletów (styczeń 2023 r.):

• dorośli – 3,00 HKD;
• dzieci (od 3 do 12) – 1,50 HKD;
• seniorzy (65+) – 1,30 HKD;
• bilet miesięczny – 260 HKD

Light Rail Transit (kolejka miejska, lekka kolej, rodzaj tramwaju)

Sieć kolejki miejskiej o długości 36 km jest częścią transportu publicznego w północno-zachodniej części Nowych Terytoriów od 1988 roku. System ma obecnie 68 przystanków.

Autobusy

W Hongkongu działa kilku operatorów autobusowych, w tym m.in.:

• Citybus Limited – jest jednym z operatorów autobusowych na wyspie Hongkong. Obsługuje 118 linii, w tym 52 trasy na wyspie Hongkong, 3 trasy do Kowloon i Nowych Terytoriów oraz 28 tras do północnego Lantau i lotniska;
• The Kowloon Motor Bus Company Limited (KMB) obsługuje 354 linie autobusowe w Kowloon
  i Nowych Terytoriach oraz 64 linie na połączeniach między portami. Firma dysponuje ponad 4 tys. autobusów, w większości piętrowych, jest jednym z największych operatorów drogowego transportu pasażerskiego w południowo-wschodniej Azji. W 2019 roku przewoziła 2,8 mln pasażerów dziennie;
• inne: Long Win Bus Company Limited, New World First Bus, New Lantao Bus Company.

Minibusy

Public Light Bus (PLB) to minibusy zabierające do 19 pasażerów. Oferują usługi: (1) regularne (zielone minibusy), jeżdżą po stałych trasach z rozkładem kursu i stałymi opłatami oraz (2) nieregularne (czerwone), bez stałych opłat, mogą kursować wszędzie, z wyjątkiem miejsc, w których obowiązują specjalne zakazy.

Taksówki

Taksówki są jednym z kluczowych środków transportu pasażerskiego. Obecnie (2022 r.) jeździ 18 163 taksówek, z czego 15 250 to taksówki miejskie (czerwone), 2838 – z Nowych Terytoriów (zielone), a 75 – Lantau (niebieskie).

W Hongkongu taksówki mają wyznaczone obszary działania:

 czerwone, miejskie, działają w większości obszarów Hongkongu (z wyjątkiem Tung Chung Road i dróg na południowym Lantau);

• zielone, z Nowych Terytoriów, kursują głównie w północno-wschodniej części (tj. na północ od Sha Tin) i północno-zachodniej (tj. na północ od Tsuen Wan) Nowych Terytoriów;
• niebieskie, Lantau, kursują tylko na wyspach Lantau i Chek Lap Kok.

Wszystkie taksówki mogą świadczyć usługi w terminalach pasażerskich Międzynarodowego Lotniska w Hongkongu, sekcji Hongkong mostu Hongkong-Zhuhai-Makao i Disneylandu.

Promy

Od 1 kwietnia 1999 r. większość usług promowych świadczona jest przez licencjonowanych operatorów promowych. Obecnie istnieje 12 operatorów zapewniających 19 regularnych usług promowych na odległe wyspy. W 2020 roku liczba pasażerów promów wyniosła około 31 mln.

1. Star Ferry

Promy Star Ferry kursujące pomiędzy Kowloon (Koulun) a wyspą Hongkong są ekonomicznym środkiem transportu, znanym na całym świecie. Istnieją dwie trasy: Tsim Sha Tsui – Central oraz Tsim Sha Tsui – Wan Chai. Promy te kursują poprzez Victoria Harbour codziennie od wczesnego ranka do 23:00-23:30 z częstotliwością co 6-20 minut. Podróż trwa około 8-10 minut. Cena zależy od dnia (roboczy lub święta) i różni się dla dzieci i dorosłych (ok. 3 HKD).

1. Promy na wyspy zewnętrzne

Promy na wyspy peryferyjne odpływają z „Central Ferry Piers”, dokąd można dopłynąć promem Star Ferry, dojechać metrem, autobusem lub taksówką. Ceny biletów różnią się w zależności od docelowego miejsca podróży oraz rodzaju promu: ekspresowego lub zwykłego. Poszczególne promy odpływają do:

• Pirs 2 do Ma Wan (Park Island);
• Pirs 3 do Discovery Bay (wyspa Lantau);
• Pier 4 do Yung Shue Wan i Sok Kwu Wan (wyspa Lamma);
• Pirs 5 na wyspę Cheung Chau;
• Pirs 6 do Mui Wo (wyspa Lantau) i na wyspę Peng Chau;
• Pirs 7 do Tsim Sha Tsui.

Port

Port w Hongkongu znajduje się na półwyspie Kowloon na wybrzeżu Morza Południowochińskiego. Jest jednym z głównych portów regionu Azji Południowo-Wschodniej. Oferuje 400 usług kontenerowych tygodniowo do ponad 500 miejsc na całym świecie. Obiekty przeładunkowe kontenerów zajmują łączną powierzchnię około 279 ha. Dziewięć terminali kontenerowych ma łączną zdolność przeładunkową ponad 19 mln TEU (twenty-foot equivalent unit), a 24 cumowiska z głębokowodnymi nadbrzeżami mają długość 7 694 m.

Portem zarządza Departament Morski Rządu Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong, a Rada Rozwoju Portu w Hongkongu zajmuje się jego planowaniem i rozwojem.

Obowiązek wizowy

Według umowy pomiędzy Rządem RP a Rządem HKSAR o ruchu bezwizowym, która weszła w życie
w dniu 18 sierpnia 2002 roku, obywatele RP mogą wjeżdżać i przebywać na terytorium HK w celach turystycznych do 90 dni bez konieczności posiadania wizy.

Zwolnienie z obowiązku wizowego nie obejmuje osób przyjeżdżających z zamiarem podjęcia pracy (nielegalne podjęcie zatrudnienia zagrożone jest karą więzienia do dwóch lat lub grzywną w wysokości 50 tys. HKD) oraz udających się do Hongkongu z zamiarem stałego pobytu.

Paszport osoby przyjeżdżającej do Hongkongu musi pozostawać ważny co najmniej przez jeden miesiąc po upływie zakładanego okresu jej pobytu w HK. Natomiast paszport osób, które jedynie zatrzymują się w Hongkongu w tranzycie do niektórych miejsc regionu, jak np. Tajwan, Filipiny czy Indonezja musi pozostawać ważny przez co najmniej sześć miesięcy.

Na granicy pomiędzy Hongkongiem a Chinami kontynentalnymi cudzoziemców obowiązuje taka sama odprawa paszportowo-celna, jak na międzypaństwowych przejściach granicznych. Dlatego też przy wjeździe z Hongkongu na teren Chin kontynentalnych od obywateli polskich wymagana jest wiza chińska (ChRL), którą można uzyskać w mieszczącym się w Hongkongu China Visa Office (6-7/F Lower Block, China Resources Building, 26 Harbour Rd). Okres oczekiwania na wizę wynosi ok. dwóch dni roboczych. Szybciej można ją uzyskać za dodatkową odpłatnością w biurze China Travel Service (78-83 Connaught Road Central, 2/F, China Travel Service Building, Sheung Wan).

Osoby przybywające do Hongkongu z ChRL i zamierzające tam powrócić, powinny zaopatrzyć się w wizę chińską z prawem dwukrotnego przekroczenia granicy, w przeciwnym razie będą musiały ubiegać się o ponowną wizę w China Visa Office. Nie ma obowiązku meldunkowego, jednakże przy ubieganiu się o zgodę na przedłużenie pobytu należy podać w formularzu adres miejscowy.

6 lutego 2023 r. władze Hongkongu zniosły wymóg szczepień dla wszystkich przyjeżdżających do Hongkongu.

Ustrój polityczny

Oficjalna nazwa: Specjalny Region Administracyjny Hongkong Chińskiej Republiki Ludowej (Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China / HKSAR)

Forma państwa: Specjalny region administracyjny Chin z własną mini-konstytucją („Ustawą zasadniczą”), gwarantującą „wysoki stopień autonomii” do 2047 roku. Na czele rządu Hongkongu stoi szef egzekutywy (Chief Executive, CE), zatwierdzany przez władze centralne w Pekinie.

Hongkong od 1842 r. do 30 czerwca 1997 r. był kolonią brytyjską. Pod zwierzchnictwo Chin przeszedł w wyniku przyjęcia „Wspólnej deklaracji chińsko-brytyjskiej” z 1984 roku jako Specjalny Region Administracyjny z własną „Ustawą zasadniczą” (Basic Law of the Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China), własną flagą i szerokim zakresem autonomii: odrębnym system politycznym, gospodarczym, walutowym, edukacyjnym i sądowniczym, z wyjątkiem polityki zagranicznej i obrony, za które odpowiada centralny rząd w Pekinie. System ten sprowadza się do zasady: „Jedno państwo – dwa systemy”.

Samorząd lokalny opiera się w dużej mierze na 18 radach okręgowych z 458 mandatami, które działają w ramach Biura Spraw Wewnętrznych (Home Affairs Bureau). Ich rola jest w dużej mierze doradcza, ale kontrolują niektóre wydatki na działania środowiskowe, kulturalne i społeczne.

System prawny jest oparty na prawie angielskim i „Ustawie zasadniczej”. Składa się ona z 9 rozdziałów, 160 artykułów i 3 załączników. Została uchwalona na mocy konstytucji ChRL, jako efekt „Wspólnej deklaracji chińsko-brytyjskiej” (Sino-British Joint Declaration).

Władza ustawodawcza

System wyborczy w Hongkongu został zreformowany w marcu 2021 roku. Komitet Wyborczy (Election Committee) został rozbudowany z dotychczasowego 1200-osobowego składu członkowskiego do 1500 elektorów. KW ma dokonywać wyboru 40 spośród 90 deputowanych do Rady Legislacyjnej.

Jednoizbowa Rada Legislacyjna (Legislative Council / LegCo) liczy obecnie 90 członków: 40 deputowanych wybieranych przez KW, 30 – w okręgach funkcjonalnych i 20 – w okręgach geograficznych, w wyborach bezpośrednich.

Do głównych zadań Rady Legislacyjnej należy uchwalanie, zmienianie i uchylanie ustaw i rozporządzeń, badanie i zatwierdzanie budżetu, podatków i wydatków publicznych oraz zgłaszanie pytań dotyczących pracy rządu.

Rada Legislacyjna zatwierdza, mianuje i odwołuje sędziów Sądu Apelacyjnego i prezesa Sądu Najwyższego, a także uchwala wniosek o usunięcie ze stanowiska szefa rządu i przekazania go do decyzji Centralnego Rządu Ludowego w Pekinie.

Reforma wprowadziła nowy organ – Komisję Weryfikacyjną (Vetting Committee), której zadaniem jest dokonywanie analizy każdej z proponowanych kandydatur: na członka Komitetu Wyborczego, deputowanego do LegCo, kandydata na Szefa Egzekutywy.

Władza wykonawcza

Głowa państwa: prezydent Chińskiej Republiki Ludowej

Rada Wykonawcza (Executive Council) jest wybierana spośród głównych urzędników władz wykonawczych, członków Rady Legislacyjnej i osób publicznych.

Zgodnie z „Ustawą zasadniczą” Rada Wykonawcza jest organem wspierającym szefa rządu (Chief Executive) w tworzeniu polityki. Rada spotyka się zwykle raz w tygodniu pod przewodnictwem szefa.

Z wyjątkiem mianowania, odwoływania i dyscyplinowania urzędników oraz podejmowania środków w sytuacjach nagłych, szef rządu konsultuje się z Radą Wykonawczą przed podjęciem ważnych decyzji politycznych, przedłożeniem projektów rozporządzeń Radzie Legislacyjnej, wydaniem podrzędnych aktów prawnych lub rozwiązaniem Rady Legislacyjnej.

Chief Executive jest szefem rządu HKSAR. Jest wybierany przez szeroko reprezentowany Komitet Wyborczy (KW), zgodnie z „Ustawą zasadniczą” oraz mianowany przez rząd centralny w Pekinie. Nominowany przez Komitet Wyborczy kandydat na Szefa Egzekutywy musi zebrać minimum 188 głosów elektorów reprezentujących wszystkie pięć sektorów, na które podzielony jest skład członkowski KW, spośród których wybór ma zostać dokonany przez KW zwykłą większością głosów w głosowaniu tajnym (wskazany w ten sposób przez KW kandydat na CE ma następnie zostać przedstawiony do zatwierdzenia Radzie Państwa ChRL).

Szef Egzekutywy jest odpowiedzialny za wdrażanie „Ustawy zasadniczej”, podpisywanie projektów rozporządzeń i budżetu, promulgację rozporządzeń, podejmowanie decyzji w sprawie polityki rządu oraz wydawanie rozporządzeń wykonawczych. W kształtowaniu polityki wspiera go Rada Wykonawcza.

Struktura administracji gospodarczej

Dzięki wyjątkowo dogodnej pozycji w ramach polityki „jeden kraj, dwa systemy”, lokalizacji w Azji i możliwościom współpracy z gospodarką kontynentalną Specjalny Region Administracyjny Hongkong stał się międzynarodowym centrum biznesu, handlu i finansów. Hongkong pośredniczy w kontaktach inwestorów zagranicznych z kontynentem i jednocześnie ułatwia przedsiębiorstwom kontynentalnym działania globalne.

Atutami Hongkongu są m.in.: równe szanse dla przedsiębiorstw, prosty system podatkowy, swobodny przepływ kapitału i informacji, światowej klasy infrastruktura, tradycja rządów prawa.

Biuro Ekonomisty Rządowego (Office of the Government Economist) podlega Sekretarzowi Finansowemu (Financial Secretary) i dostarcza opinii publicznej zaktualizowane informacje i analizy dotyczące gospodarki Hongkongu. Biuro prowadzi analizę ekonomiczną w celu udzielania profesjonalnych porad biurom i departamentom rządowym, co ma docelowo ułatwić formułowanie przez nie różnych rozwiązań i środków.

Zadaniem Biura Handlu i Rozwoju Gospodarczego (Commerce and Economic Development Bureau / CEDB) jest wzmacnianie pozycji Hongkongu jako wiodącego międzynarodowego centrum handlu i biznesu. Biuro formułuje i koordynuje politykę gospodarczą, handlową i branżową w dwóch gałęziach: (1) handlu, przemysłu i turystyki oraz (2) komunikacji i przemysłów kreatywnych.

Urząd Monetarny Hongkongu (Hong Kong Monetary Authority / HKMA) jest integralną częścią rządu Hongkongu (HKSAR). Działa z dużym stopniem autonomii w ramach odpowiednich uprawnień ustawowych, nadanych lub przekazanych władzom monetarnym. Autonomię uzupełnia wysoki stopień odpowiedzialności i przejrzystości.

Jako centralna instytucja bankowa HKMA jest zobowiązany do przestrzegania wysokich standardów ładu korporacyjnego. Aby osiągnąć to zobowiązanie, HKMA:

• posiada dobrze określoną strukturę zarządzania o wysokim stopniu rozliczalności;
• posiada system zarządzania ryzykiem i zapewnia, że ​​zachowania pracowników na wszystkich poziomach oraz ich codzienne działania są zgodne z określonymi standardami;
• prowadzi politykę przejrzystości i dostępności oraz utrzymuje bliskie kontakty
  z interesariuszami.

Sądownictwo gospodarcze

System prawny HKSAR opiera się na zasadach rządów prawa i niezależności sądownictwa. Konstytucyjne ramy systemu prawnego określa „Ustawa zasadnicza” uchwalona przez parlament ChRL, zgodnie z art. 31 Konstytucji ChRL. Zgodnie z zasadą „jeden kraj, dwa systemy” system prawny HKSAR, inny niż w Chinach kontynentalnych, opiera się na prawie zwyczajowym i zasadzie słuszności (obowiązujących przed 1 lipca 1997 r., z wyjątkiem ustaw sprzecznych z „Ustawą zasadniczą” lub zmienionych przez ustawodawcę HKSAR), uzupełnionym rozporządzeniami.

Najbardziej wyróżniającą cechą prawa zwyczajowego jest oparcie się na systemie precedensów, nie ograniczonym do orzeczeń sądowych wydanych w ramach jednej jurysdykcji, lecz na orzecznictwie pochodzącym ze wszystkich jurysdykcji całego świata prawa zwyczajowego (common law).

Artykuł 84 „Ustawy zasadniczej” stanowi, że sądy HKSAR mogą odwoływać się do precedensów prawa zwyczajowego. Sąd Apelacyjny HKSAR może w razie potrzeby zaprosić w tym celu innych sędziów, którzy na tej podstawie orzekali, do udziału w procesach sądowych.

Sądownictwo odpowiada za wymiar sprawiedliwości w Hongkongu. Rozpoznaje wszystkie oskarżenia i spory cywilne. Jest całkowicie niezależne od władz wykonawczych i ustawodawcy.

Ustawy obowiązujące w HKSAR obejmują:

• „Ustawę zasadniczą”;
• prawo krajowe wymienione w załączniku III do „Ustawy zasadniczej”, odnoszące się do HKSAR;
• prawo, w tym prawo zwyczajowe i zasady słuszności, obowiązujące przed dniem 1 lipca 1997 roku, z wyjątkiem wszelkich ustaw sprzecznych z „Ustawą zasadniczą” lub zmienionych przez ustawodawcę HKSAR;
• prawo uchwalone przez ustawodawcę HKSAR.

Trybunał ds. Wykroczeń na Rynku (Market Misconduct Tribunal / MMT)

Trybunał jest niezależnym organem powołanym na mocy „Rozporządzenia o papierach wartościowych i kontraktach terminowych”. Przewodniczy mu sędzia lub były sędzia Sądu Najwyższego, który zasiada w nim wraz z dwoma członkami.

Wykroczenia rynkowe obejmują: wykorzystywanie informacji poufnych, fałszywe transakcje, manipulacje cenowe, manipulacje giełdowe, ujawnianie informacji o zakazanych transakcjach oraz ujawnianie fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji skłaniających do zawierania transakcji na papierach wartościowych i kontraktach terminowych. Takie postępowanie jest szkodliwe dla interesów inwestorów i szkodzi reputacji Hongkongu jako międzynarodowego centrum finansowego.

Zgodnie z „Rozporządzeniem w sprawie papierów wartościowych i kontraktów terminowych” (Securities and Futures Ordinance, Cap. 571 / SFO), jeżeli Komisja Papierów Wartościowych i Kontraktów Terminowych (Securities and Futures Commission / SFC) uzna, że doszło lub mogło dojść do wykroczenia na rynku lub naruszenia wymogu ujawnienia informacji zgodnie z częścią XIVA SFO, SFC może wszcząć postępowanie przed Trybunałem. Trybunał prowadzi postępowania cywilne i w stosownych przypadkach nakłada sankcje cywilne na osoby, które uznaje za winne naruszenia. Pomaga on w promowaniu zaufania do rynku poprzez ochronę interesów inwestorów i ograniczanie nadużyć na rynku.

Niewłaściwe zachowanie na rynku zgodnie z definicją w sekcji 245 „Rozporządzenia o papierach wartościowych i kontraktach terminowych” (Securities and Futures Ordinance, Rozdz. 571,) obejmuje:

• wykorzystywanie informacji poufnych;
• fałszywe transakcje;
• zmowy cenowe;
• ujawnienie informacji o zabronionych transakcjach;
• ujawnienie fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji wywołujących transakcje;
• manipulacje na giełdzie.

Trybunał Pracy (Labour Tribunal)

Trybunał oferuje szybki, nieformalny i niedrogi sposób rozstrzygania sporów pieniężnych między pracownikami a pracodawcami. Reprezentacja prawna nie jest dozwolona, a strony są zobowiązane do samodzielnego prowadzenia sprawy. Chociaż urzędnicy Trybunału pomagają przygotować formularz pozwu, a przewodniczący asystuje podczas przesłuchań, Trybunał nie udziela stronom żadnych porad prawnych w związku z ich roszczeniami. W razie potrzeby należy zasięgnąć niezależnej porady prawnej z własnej inicjatywy.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Według WTO, Hongkong był 6. największym eksporterem w handlu towarami na świecie w 2020 r., co oznacza wzrost o dwa miejsca w porównaniu z 2019 rokiem.

Dzięki strategicznemu położeniu geograficznemu stanowi bramę do Chin kontynentalnych oraz idealne połączenie pomiędzy Europą a Azją Południowo-Wschodnią. Hongkong jest jednym z globalnych centrów handlu, finansów, biznesu i komunikacji.

Hongkong charakteryzuje się wysokim stopniem umiędzynarodowienia, otoczeniem przyjaznym dla przedsiębiorców, rządami prawa, wolnym handlem i swobodnym przepływem informacji, otwartą i uczciwą konkurencją, dobrze rozwiniętą i kompleksową siecią finansową, doskonałą siecią infrastruktury transportowej i komunikacyjnej, zaawansowanymi usługami pomocniczymi oraz dobrze wykształconą siłą roboczą, którą uzupełniają wydajni i dynamiczni przedsiębiorcy.

Port lotniczy w Hongkongu jest jednym z największych pod względem liczby pasażerów i skali obsługiwanych ładunków międzynarodowych, a port morski dysponuje dziewięcioma terminalami kontenerowymi.

Hongkong posiada znaczne rezerwy walutowe, w pełni wymienialną i stabilną walutę, ostrożne rezerwy fiskalne oraz prosty system podatkowy.

Hongkong jest mocno zaangażowany w ideę wolnego handlu. Jest on jednym z członków założycieli Światowej Organizacji Handlu (WTO) i nadal samodzielnie, jako HKSAR, jest jej pełnoprawnym członkiem zgodnie z zasadą „jeden kraj, dwa systemy”.

Hongkong zajął trzecie miejsce w najnowszym badaniu Doing Business 2020, przeprowadzonym przez Grupę Banku Światowego, w którym oceniono 190 gospodarek pod względem łatwości prowadzenia działalności gospodarczej.

W latach 1995-2020 Hongkong został uznany przez Heritage Foundation z siedzibą w USA za „najbardziej wolną gospodarkę na świecie”. Hongkong zajmuje piąte miejsce wśród najbardziej konkurencyjnych gospodarek świata według World Competitiveness Yearbook 2020, wydanego przez szwajcarski International Institute for Management Development.

Wyniki za ostatni okres

Gospodarka Hongkongu wzrosła realnie o 4,1% licząc rok do roku w trzecim kwartale 2023 r., po wzroście o 2,9 %  w I kw. oraz 1,5% w II kw.. Biorąc pod uwagę rzeczywiste wyniki w pierwszych trzech kwartałach roku, rząd prognozuje, że wzrost realnego PKB Hongkongu w 2023 r. wyniesie 3,2 %.

Ceny konsumpcyjne wzrosły o 1,7% w październiku 2023 r. w porównaniu z tym samym miesiącem rok wcześniej, czyli więcej niż odpowiadający wzrost (1,8%) we wrześniu 2023 roku. Biorąc pod uwagę, że inflacja bazowa powinna pozostać pod kontrolą, rząd prognozuje inflację cen konsumpcyjnych w Hongkongu na poziomie 1,8% w 2028 roku.

Wartość sprzedaży detalicznej w ujęciu nominalnym wzrosła o 13,0%, licząc rok do roku, we wrześniu 2023 r. --.

Rynek pracy ulega stopniowej poprawie. Stopa bezrobocia wyrównana sezonowo utrzymała się na niskim poziomie z 2,9% w okresie sierpień-październik 2023r. w porównaniu do podobnego poziomu 2,8 % w okresie lipiec-wrzesień 2023 roku.

Eksport towarów spadł o 5,3% rok do roku we wrześniu 2023 r., ale wzrósł o 1,4% w październiku, kończąc 17-miesięczny spadek, a spadek eksportu zmniejszył się do 11,0% rok do roku przez pierwsze dziesięć miesięcy z 2023 r.

Żródło: Census and Statistics Department, HKSAR

Pozycja strategiczna

Hongkong jest ważnym ośrodkiem bankowym i finansowym w regionie Azji-Pacyfiku. Hongkong jest trzecim wiodącym światowym centrum finansowym, według Global Financial Center Index. Hongkong jest najbardziej wolną gospodarką świata i jedną z najbardziej zorientowanych na usługi.

Międzynarodowy Port Lotniczy w Hongkongu pozostaje największym portem lotniczym na świecie dla międzynarodowych ładunków lotniczych od 2010 roku. Hongkong jest również jednym z największych morskich portów kontenerowych na świecie. W 2020 roku zajął 9. miejsce na świecie pod względem przepustowości kontenerów.

Hongkong, dzięki doskonałej łączności z Chinami kontynentalnymi i resztą świata, szerokim możliwościom badawczo-rozwojowym i światowej klasy uniwersytetom, szybko staje się centrum innowacji i technologii. Według Global Innovation Index, Hongkong w 2021 r. zajął 14. miejsce na świecie.

Obszar Delty Rzeki Perłowej (Guangdong-Hong Kong-Macao Greater Bay Area / GBA)

Rozwój Obszaru Delty Rzeki Perłowej (Guangdong-Hong Kong-Macao Greater Bay Area / GBA) był elementem wielu strategii Chin, w tym wizji i działań na rzecz wspólnej budowy „Nowego Jedwabnego Pasa i Szlaku”. Klaster miejski GBA obejmie Hongkong, Makau SAR oraz dziewięć miast Delty Rzeki Perłowej.

W 2019 r. Rada Państwowa (rząd) ChRL ogłosiła ogólny plan rozwoju dla GBA. Docelowo obszar ten ma być jednym z głównych motorów rozwoju gospodarczego w regionie. Współpraca w ramach GBA ma m.in. dot. zastosowań w branży teleinformatycznej, rozwoju produktów finansowych związanych z obszarami handlu emisją dwutlenku węgla oraz transgranicznych rozwiązać finansowych związanych z przepływem m.in. funduszy w RMB (juan ChRL).

W przyszłości polscy przedsiębiorcy mogą rozważyć działania swojej firmy w ramach GBA, aby rozszerzyć swoją działalność i zyskać więcej importerów lub dystrybutorów.

Główne sektory gospodarki

W strukturze gospodarki Hongkongu dominują cztery główne sektory, stan na 2021 r. (w % PKB):

• usługi finansowe: 21,3 %;
• handel i logistyka: 23,7 %;
• usługi specjalistyczne i inne usługi dla producentów: 11,4 %;
• turystyka: jedynie 0,1% (spadek z 0,4% w 2020 r. w wyniku pandemii).

Wskutek globalizacji znaczenie HKSAR wzrosło i doprowadziło do przeniesienia większości potencjału wytwórczego Hongkongu do południowej części Chin kontynentalnych (Greater Bay Area). Obecnie w Delcie Rzeki Perłowej (Region Metropolitalny Delty Rzeki Perłowej) przodują innowacje w dziedzinach nowych technologii medycznych, w tym digitalizacji i e-commerce.

Przemysł w Hongkongu jest bardzo dobrze zorganizowany. Jednym z głównych zrzeszeń jest Federacja Przemysłu Hongkongu (Federation of Hong Kong Industries / FHKI), utworzona w 1960 roku. Jest ona jedyną ustawową i jedną z czterech głównych izb handlu w Hongkongu. Współpracuje ze społecznościami przemysłowymi i biznesowymi w celu dokonania przełomu pod kątem innowacyjności
i zdywersyfikowania gospodarki.

Działania FHKI:

• poprawia usługi biznesowe w celu nadążania za potrzebami przekształcających się branż (obecnie posiada 32 grupy branżowe);
• tworzy międzysektorowe rady i komitety, takie jak: Komitet ds. Innowacji i Rozwoju Technologii, Radę ds. Startupów w Hongkongu, Radę Delty Rzeki Perłowej, Komitet ds. Edukacji itp.;
• świadczy takie usługi, jak: (1) certyfikacja Q-Mark (system certyfikacji jakości produktów dla budownictwa i wyrobów budowlanych), (2) certyfikacja D-Mark (system zachęcania przedsiębiorstw do korzystania z innowacyjnego myślenia i projektowania wysokiej jakości w celu zróżnicowania produktów, zwiększenia wartości, marki i wizerunku firmy);
• odpowiada za certyfikacje i deklaracje handlowe, usługi w zakresie praw własności intelektualnej, szkolenia zawodowe i zarządzanie wydarzeniami, w celu zwiększenia konkurencyjności lokalnych przedsiębiorstw.

Branże Hongkongu są dobrze przygotowane do wykorzystania takiej strategii krajowej, jak 14. plan pięcioletni i zarys rozwoju Greater Bay Area i ASEAN, z zamierzonym celem przyjęcia roli międzynarodowego centrum IT.

Priorytetami są: zaawansowana elektronika, technologia i przetwórstwo żywności, recykling i przemysł ochrony środowiska, przemysł biotechnologiczny, pomoc branżom w tworzeniu lokalnie zaawansowanych linii produkcyjnych w celu wykorzystania silnych możliwości badawczo-rozwojowych Hongkongu i korzystnego wsparcia politycznego w tych dziedzinach.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Źródło: Census and Statistics Department, HKSAR
https://research.hktdc.com/en/article/MzIwNjkzNTY5

Powyższe dane wskazują spowolnienie w gospodarce i handlu, spowodowane zamknięciem HK z powodu pandemii COVID-19.

Handel zagraniczny

3.4 Handel zagraniczny

Według WTO, w 2021 roku Hongkong był 6. największym eksporterem w handlu towarami na świecie, czyli identycznie, jak w 2020 r. i 7. importerem. Głównymi partnerami handlowymi są: Chiny kontynentalne, UE, USA, Indie.

https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/daily_update_e/trade_profiles/HK_e.pdf

Według trzyletniego badania przeprowadzonego przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych (Bank for International Settlements – BIS), Hongkong był drugim co do wielkości rynkiem walutowym w Azji i czwartym co do wielkości na świecie w 2019 roku, a średni dzienny obrót transakcjami forex wzrósł o 44,8% z 436,6 mld USD w kwietniu 2016 r. do 632,1 mld USD w kwietniu 2019 roku.

Hongkong jest globalnym centrum biznesowym offshore RMB (juan ChRL). Według SWIFT, HK był największym zagranicznym centrum rozliczeniowym RMB w 2020 roku, dzielącym około 75% światowych płatności RMB.

Na koniec 2020 roku giełda Hongkongu zajmowała 3. miejsce w Azji i 5. na świecie pod względem kapitalizacji rynkowej. Na HKEX (Hong Kong Stock Exchange) notowanych było 2538 spółek, a całkowita kapitalizacja giełdy w Hongkongu osiągnęła 6,1 biliona USD. W 2020 r. Hongkong był drugim co do wielkości rynkiem pozyskiwania funduszy IPO na świecie z 51,3 mld USD pozyskanymi dzięki Initial Public Offering (IPO).

Inwestycje zagraniczne

Według Światowego Raportu Inwestycyjnego UNCTAD 2022, globalny napływ BIZ do Hongkongu wyniósł 140,7 mld USD w 2021 r., zajmując trzecie miejsce na świecie, za Stanami Zjednoczonymi (367,4 mld USD) i Chinami kontynentalnymi (181,0 mld USD).

Pod względem bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ, ang. FDI) w 2022 r., Hongkong zajął czwarte miejsce na świecie z 102,2 mld USD, za Chinami kontynentalnymi (132,9 mld USD), Luksemburgiem (127,1 mld USD) i Japonią (115,7 mld USD).

Źródło: 2023  Hong Kong Trade Development Council 

HKTDC – “Economic and Trade Information on Hong Kong”

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Zgodnie z „Ustawą zasadniczą”, polityka zagraniczna Hongkongu prowadzona jest poprzez rząd centralny w Pekinie. Jednak władze Hongkongu posiadają kilka swoich przedstawicielstw o profilu handlowym jako Hong Kong Trade and Economic Office, które formalnie pozostaje w strukturze Biura ds. Przemysłu i Handlu. Polska należy do właściwości terytorialnych biura w Berlinie (funkcjonuje od 2011 r.). Biuro to jest przedstawicielstwem handlowym HK na: Polskę, Austrię, Czechy, Niemcy, Węgry, Słowację, Słowenię oraz Szwajcarię.

Zgodnie z art. 152 „Ustawy zasadniczej” przedstawiciele rządu HKSAR mogą uczestniczyć w tych organizacjach jako członkowie delegacji ChRL lub w innym charakterze, na jaki zezwoli Centralny Rząd Ludowy i dana organizacja międzynarodowa (https://www.cmab.gov.hk/en/issues/external.htm).

Źródło: Constitutional and Mainland Affairs Bureau of Hong Kong

Zgodnie z art. 152 „Ustawy zasadniczej” HKSAR może uczestniczyć w tych organizacjach, używając nazwy „Hongkong, Chiny”. Legenda:

• HKG - Rząd Hongkongu (przed 1 lipca 1997 r.)
• HKSARG - Rząd Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong (od dnia 1 lipca 1997 r.)

Hongkong jest członkiem Światowej Organizacji Handlu (World Trade Organization – WTO). Po przyłączeniu do ChRL (1 lipca 1997 r.) HKSAR jest w dalszym ciągu członkiem WTO. ChRL została formalnie członkiem WTO w dniu 11 grudnia 2001 roku.

Źródło: Constitutional and Mainland Affairs Bureau of Hong Kong

Zgodnie z art. 13 „Ustawy zasadniczej”, Centralny Rząd Ludowy w Pekinie jest odpowiedzialny za sprawy zagraniczne HKSAR. Artykuł ten stanowi również, że ustanawia się Biuro Komisarza Ministerstwa Spraw Zagranicznych ChRL w HKSAR (Office of the Commissioner of the Ministry of Foreign Affairs in the Hong Kong Special Administrative Region / OCMFA), które zajmuje się sprawami zagranicznymi. Ponadto Centralny Rząd Ludowy upoważnia HKSAR do samodzielnego prowadzenia odpowiednich spraw zewnętrznych zgodnie z „Ustawą zasadniczą”. W powyższych ramach Wydział Protokołu reprezentuje rząd HKSAR, świadcząc usługi rządu przyjmującego na rzecz konsulatów i oficjalnie uznanych organów w HKSAR. KG RP również utrzymuje ścisłe kontakty z OCMFA w sprawach związanych ze sprawami konsularnymi.

Na dzień 15.4.2021 r. w HKSAR działają 63 konsulaty generalne, 57 konsulatów honorowych oraz 6 urzędowo uznanych organów. Pełna lista urzędów znajduje się pod linkiem: https://www.protocol.gov.hk/en/posts.html

Oprócz misji konsularnych, 6 organizacji międzynarodowych założyło biura w HKSAR za zgodą Centralnego Rządu Ludowego. Są one nazywane łącznie: Oficjalnie Uznanymi Organami, a należą do nich:

1. Bank Rozrachunków Międzynarodowych – Biuro Przedstawicielskie na Azję i Pacyfik (BIS Representative Office for Asia and the Pacific / Asian Office);
2. Haska Konferencja Prawa Międzynarodowego Prywatnego – Biuro Regionalne dla Azji
   i Pacyfiku (Hague Conference on Private International Law – Regional Office for Asia and the Pacfic / ROAP);
3. Biuro Regionalne Międzynarodowej Korporacji Finansowej na Azję Wschodnią i Pacyfik oraz Biuro Rozwoju Sektora Prywatnego Banku Światowego na Azję Wschodnią i Pacyfik (International Finance Corporation Regional Office for East Asia and Pacific and the World Bank Private Sector Development Office for East Asia and Pacific);
4. Międzynarodowy Fundusz Walutowy – Biuro Lokalne w HKSAR (International Monetary Fund – Hong Kong SAR Sub-Office);
5. Biuro Unii Europejskiej w Hongkongu (Office of the European Union to Hong Kong);
6. Biuro Lokalne Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (United Nations High Commissioner for Refugees Sub-Office).

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Ostatnie coroczne badanie („Report on 2021 Annual Survey of Companies in Hong Kong with Parent Companies Located outside Hong Kong”) dotyczące zagranicznych spółek dominujących w Hongkongu daje najnowszy obraz pod względem obecności UE. Obecność UE zwiększa się, według stanu na czerwiec 2021 r., o 3,5 % pod względem liczby przedsiębiorstw (do 1614), pozostając tym samym największą niechińską społecznością biznesową w Hongkongu (kolejne miejsca zajmują Japonia z 1388 przedsiębiorstwami i Stany Zjednoczone z 1267 przedsiębiorstwami, przy czym w obu przypadkach odnotowuje się spadek). UE pozostaje drugą co do wielkości grupą przedsiębiorstw zagranicznych.

W skrócie:

• Hongkong był 20. największym partnerem handlowym UE w zakresie towarów w 2018 r. i plasował się na 8. miejscu wśród partnerów handlowych UE w Azji. UE jest drugim po Chinach głównym partnerem handlowym Hongkongu;

• w imporcie UE z HK dominują maszyny, sprzęt transportowy i telekomunikacyjny. W eksporcie z UE do HK dominują maszyny, urządzenia transportowe, urządzenia telekomunikacyjne, chemikalia i inne półprodukty;

• handel między UE a HK wykazywał w ostatnich latach stabilny rozwój. Główne obszary handlu usługami pomiędzy UE a Hongkongiem to transport, w tym lotniczy, usługi biznesowe i finansowe;

• dane dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych wskazują, że w ciągu ostatnich lat UE była ich głównym źródłem. W 2017 r. Hongkong był trzecim najpopularniejszym miejscem docelowym BIZ dla UE;

• unijne przedsiębiorstwa wykorzystują HK jako swoją główną siedzibę lub dla biur regionalnych. Przedsiębiorstwa z UE obejmują swoją działalnością wiele różnych sektorów: usługi finansowe i biznesowe, bankowość, ubezpieczenia, handel, logistykę, budownictwo i handel detaliczny.

• W 2020 r. handel Hongkongu z UE stanowił 5,8% jego całkowitej wymiany handlowej, a głównymi partnerami handlowymi były: Niemcy, Holandia, Francja, Włochy i Belgia.

• W 2020 r. eksport Hongkongu do UE stanowił 7,1% jego całkowitego eksportu, przy czym głównymi odbiorcami były: Holandia, Niemcy, Francja, Włochy i Hiszpania.

• W 2020 r. import Hongkongu z UE stanowił 4,6% całkowitego importu, przy czym głównymi źródłami były: Niemcy, Francja, Włochy, Belgia i Holandia.

Źródło: Hong Kong Trade Statistics, Census & Statistics Department

Inwestycje dwustronne

Pod koniec 2019 r. UE zainwestowała w Hongkongu łącznie 24 mld USD, a największymi inwestorami były Francja i Belgia. Hongkong był trzecim najpopularniejszym kierunkiem w Azji dla inwestorów z UE, za Singapurem i Chinami kontynentalnymi.

Pod koniec 2019 r. Hongkong zainwestował w UE łącznie 39 mld USD, głównie w Holandii, Luksemburgu i Portugalii. W tym samym roku Hongkong był drugim co do wielkości azjatyckim inwestorem w UE, za Japonią.

Źródła: Hong Kong Trade Statistics, Census & Statistics Department, Eurostat

Traktaty i umowy pomiędzy Hongkongiem a UE

• Hongkong ma umowy o promocji i ochronie inwestycji (IPPA) z: Austrią, Belgijsko-Luksemburską Unią Gospodarczą, Danią, Finlandią, Francją, Niemcami, Włochami, Holandią i Szwecją.

• HK ma kompleksowe umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (CDTA) z 16 z 27 państw członkowskich UE: Austrią, Belgią, Republiką Czeską, Estonią, Finlandią, Francją, Węgrami, Irlandią, Włochami, Łotwą, Luksemburgiem, Maltą, Holandią, Portugalią, Rumunią i Hiszpanią. Obecnie trwają negocjacje w sprawie CDTA z Cyprem, Niemcami i Litwą.

• Hongkong ma umowy o dochodach z usług lotniczych z: Belgią, Chorwacją, Danią, Estonią, Finlandią, Niemcami, Holandią i Szwecją, a o dochodach dotyczących usług transportowych z: Danią, Niemcami i Holandią.

• Hongkong zawarł umowy o wymianie informacji podatkowych z Danią i Szwecją.

Źródło: Inland Revenue Department, Trade and Industry Department

Konsulat Generalny RP w Hongkongu istnieje od 13 maja 1992 roku. Został utworzony na podstawie bilateralnego porozumienia z 1990 r. pomiędzy MSZ RP a Foreign and Commonwealth Office (FCO) Zjednoczonego Królestwa.

 Na podstawie porozumienia pomiędzy MSZ RP a MSZ ChRL potwierdzono status KG RP w Hongkongu po przejęciu zwierzchności nad Hongkongiem przez ChRL i utworzeniu z dniem 1 lipca 1997 r. Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong.

Wizyty wzajemne w ostatnich latach

• W maju 2019 r. delegacja Hong Kong Appliance Industries Association oraz Hong Kong Productivity Council złożyła oficjalną wizytę w Warszawie.

• W listopadzie 2018 r. podsekretarz stanu w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii, Tadeusz Kościński, odwiedził Hongkong i spotkał się ze stałą sekretarz ds. handlu i rozwoju gospodarczego, panią Elizą Lee.

• W maju 2018 r. wizytę w Hongkongu złożyła delegacja województwa wielkopolskiego pod przewodnictwem marszałka województwa, pana Marka Woźniaka.

• We wrześniu 2017 r. pani Justyna Skrzydło, wiceminister infrastruktury i budownictwa, wzięła udział w „Szczycie Pasa i Szlaku” w Hongkongu jako prelegent.

• W styczniu 2017 r. delegacja warszawskiej giełdy uczestniczyła w Azjatyckim Forum Finansowym w Hongkongu.

• W październiku 2016 r. pan Willy Lin, przewodniczący Hong Kong Productivity Council, przemawiał w Warszawie na seminarium poświęconym współpracy gospodarczej między Hongkongiem a Polską w ramach „Inicjatywy Pasa i Szlaku”. W tym samym miesiącu delegacja Law Society of Hong Kong odwiedziła Warszawę i współorganizowała z Krajową Izbą Gospodarczą, Krajową Radą Radców Prawnych RP i HKETO Berlin seminarium prawne na temat możliwości w ramach „Inicjatywy Pasa i Szlaku”.

• W wrześniu 2015 r. hongkoński sekretarz ds. finansów John Tsang odwiedził Polskę z oficjalną delegacją.

Gospodarcze umowy dwustronne

Stosunki gospodarcze, finansowe i handlowe nie są uregulowane przez umowy dwustronne.

Polska i Hongkong posiadają dwie umowy bilateralne w innych dziedzinach:

1. Umowę pomiędzy Rządem RP a Rządem HKSAR o ruchu bezwizowym. Weszła ona w życie w dniu 18 sierpnia 2002 roku. Na jej podstawie obywatele RP mogą wjeżdżać i przebywać na terytorium HK w celach turystycznych do 90 dni bez konieczności posiadania wizy;

2. Umowę pomiędzy Rządem RP a Rządem HKSAR o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych. Weszła ona w życie 28 lutego 2007 roku. Przepisy tej umowy stanowią, że fakt popełnienia przestępstwa należy zgłosić odpowiednim organom w Polsce (policji), które z kolei porozumieją się w danej sprawie bezpośrednio ze swoim odpowiednikiem w Hongkongu (art. 2 umowy).​​​​​

Dwustronna wymiana handlowa Polska – HKSAR

W 2020 r. obroty handlu ogółem według Departamentu ds. Spisu Powszechnego i Statystyki (Hong Kong Trade, Census & Statistic Departament) wyniosły 2,1 mld USD, a w okresie od stycznia do lipca 2021 r. – 1,3 mld USD.

Według informacji uzyskanych z Głownego Urzędu Statystycznego RP, w  2022 Polska eksportowała do Hongkongu głównie produkty schłodzone pochodzenia mięsnego, drobiowe i wieprzowe mięso, w tym podroby np. osłonki wieprzowe (21 449 587 USD, ponad 119 mln USD eksportu w 2020 r. oraz 64 mln USD w okresie styczeń ­– lipiec 2021 r.) oraz mięsne produkty przetworzone (ponad 9 mln USD eksportu w 2020 r. oraz 5 mln USD w okresie styczeń – lipiec 2021 r.).

Takie statystyki pokazują, iż polskie produkty rolno-spożywcze są bardzo wysoko cenione przez hongkońskich konsumentów. Polska posiada uzgodnione bilateralne świadectwa zdrowia dla: (1) jaj, mleka i produktów mlecznych; (2) produktów z mięsa bydła, owiec, kóz i trzody chlewnej; (3) ryb, skorupiaków i mięczaków oraz produktów z nich wytworzonych; (4) świeżego mięsa drobiowego i produktów z niego wytworzonych.

Wzajemne inwestycje

Według statystyk Narodowego Banku Polskiego z 2020 r. inwestycje pomiędzy Polską a HK wyniosły:

Inwestycje Hongkongu w Polsce:

stan: 412,9 mln EUR; napływ: -114,2 mln (wycofanie kapitału z Polski) 

Polskie inwestycje w Hongkongu:

stan: 1,6 mln EUR;  odpływ: 7,7 mln EUR

Wymiana towarowa Polski z Hongkongiem (w mln USD) w latach 2018-2021

Źródło: Hong Kong Trade Statistics, Census & Statistics Dept.

Gospodarka Hongkongu ma charakter otwarty, a wymiana handlowa z zagranicą jest jedną z podstaw jej rozwoju. Utrzymywanie prostych, przejrzystych procedur i minimalnej ilości barier taryfowych i pozataryfowych jest naczelną zasadą tutejszej administracji gospodarczej.

Istnieje duża stabilności przepisów celnych, stosowanych procedur i stawek, jak i rozwiązań prawnych związanych z całą sferą obrotu handlowego. Hongkong jest wolnym portem, a podatek akcyzowy nakładany jest tylko na cztery rodzaje towarów podlegających ocleniu: alkohol, tytoń, olej węglowodorowy i alkohol metylowy. Te towary podlegają określeniu wartości celnej przez służby celne. Nie ma taryfy ani podatku od słodzonych napojów bezalkoholowych.

W realizacji transakcji handlowych oczywiście nadal wymagane są podstawowe dokumenty znane i stosowane powszechnie w handlu międzynarodowym.

Należy jednak pamiętać, iż w kwestii sprowadzania samochodu do Hongkongu wartość celna jest podstawą do obliczenia podatku pobieranego przy pierwszej rejestracji, który oscyluje w granicach 40-60% wartości pojazdu. Akcyzę na te towary nakłada się w tej samej wysokości na wszystkie wymienione powyżej grupy towarów, bez względu na to, czy są produkowane w Hongkongu, czy sprowadzane z zagranicy.

Hongkong jest wolnym portem, jednak dla niektórych produktów jak np. rolno-spożywcze lub sprzęt medyczny konieczne jest posiadanie odpowiednich licencji (m.in. ustalanych na poziomie rządowym).

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Produkty rolno-spożywcze

Na terenie HKSAR obowiązuje inne prawo, niż na terenie Chin kontynentalnych. Rynek hongkoński jest otwarty dla polskich produktów ze względu na stosunkowo proste przepisy celne. Nie ma natomiast możliwości, aby poprzez Hongkong legalnie eksportować do Chin kontynentalnych polskie produkty rolno-spożywcze, które nie mają dostępu do rynku ChRL.

System certyfikacji w HK jest odmienny od przepisów fitosanitarnych i weterynaryjnych, obowiązujących w ChRL. Obecnie strona polska posiada już ustalone bilateralne świadectwa zdrowia dla produktów „wysokiego ryzyka” na eksport do Hongkongu, dla następujących produktów:

•  jaja, mleko i produkty mleczne;
• produkty z mięsa bydła, owiec, kóz i trzody chlewnej;
• ryby, skorupiaki i mięczaki oraz produkty z nich wytworzone;
• świeże mięso drobiowe i produkty z niego wytworzone.

Pozostałe produkty „niskiego ryzyka”, jak np.: owoce, warzywa, soki itp. mogą być bez problemu eksportowane do Hongkongu. Nie jest wymagany certyfikat fitosanitarny ani dla owoców, ani dla warzyw. Należy jednak brać pod uwagę fakt, iż wszystkie produkty w sklepach na terenie Hongkongu, które sprzedają żywność, są wybiórczo badane przez odpowiednie służby sanitarne. Mogą zatem zaistnieć sytuacje, gdy hongkońscy importerzy lub dystrybutorzy w nawiązaniu do wewnętrznych przepisów hongkońskich oraz w związku z zabezpieczeniem swojej działalności, wymagają od firm eksportujących dodatkowych certyfikatów sanitarnych, np. w przypadku warzyw lub owoców. Jest to bardziej wymóg handlowy niż weterynaryjno-fitosanitarny.

Sprzęt medyczny

Przepisami dot. dopuszczenia do rynku konkretnego sprzętu medycznego zajmuje się w HK Wydział Sprzętu Medycznego Departamentu Zdrowia (Medical Device Division – MDD, Department of Health).

Obecnie nie ma konkretnych przepisów regulujących produkcję, import, eksport, sprzedaż i użytkowanie sprzętu medycznego w Hongkongu. Jednakże, w zależności od charakteru i właściwości danych produktów, obrót niektórymi wyrobami medycznymi jest regulowany przez istniejące akty prawne, takie jak: „Rozporządzenie w sprawie farmacji i trucizn” (rozdz. 138), „Rozporządzenie w sprawie promieniowania” (303) i „Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa towarów konsumpcyjnych” (456) itp.

Aby podnieść świadomość społeczną w zakresie bezpiecznego użytkowania sprzętu medycznego i umożliwić przedsiębiorcom zapoznanie się z przyszłymi wymogami, MDD uruchomił System Kontroli Administracyjnej Sprzętu Medycznego (Medical Device Administrative Control System – MDACS), który obejmuje dobrowolny system wykazów produktów średniego i wysokiego ryzyka. Istnieje również lista licencjonowanych importerów oraz dystrybutorów sprzętu medycznego. Klasyfikacja sprzętu medycznego w HK jest prowadzona na podstawie wytycznych Global Harmonization Task Force (GHTF), przy czym klasy: I, II, III i IV zostały uszeregowane od niskiego do wysokiego ryzyka.

Produkty diagnostyczne, terapeutyczne, medyczne lub rehabilitacyjne są w Hongkongu uznawane za sprzęt medyczny. Urządzenia zawierające elementy lecznicze oraz urządzenia emitujące promieniowanie lub energię fal radiowych mogą podlegać dodatkowym rozporządzeniom pozamedycznym jako urządzenia medyczne wysokiego ryzyka (klasy: II, III, IV) oraz wyroby medyczne do diagnostyki in vitro (klasy: B, C, D).

Producenci i importerzy mogą zdecydować się na dobrowolną rejestrację sprzętu medycznego. W przypadku rejestracji sprzętu na terenie HK potrzebna jest tzw. „lokalna osoba odpowiedzialna” (Local Responsible Person ­– LRP): https://www.mdd.gov.hk/en/mdacs/search-database/list-lrp/index.html, która musi złożyć wniosek o rejestrację urządzenia medycznego. LRP musi posiadać specjalną licencję.

MDD odpowiada za wdrożenie MDACS i opracowanie długoterminowych, ustawowych ram regulacyjnych dla sprzętu medycznego. Jeżeli istniałyby konkretne pytania polskich producentów sprzętu medycznego dot. MDACS, to MDD jest otwarty na nie oraz udzielanie wyjaśnień. W kontekście promocji oraz nawiązywania kontaktów biznesowych w dziedzinie sprzętu medycznego na terenie Hongkongu warto rozważyć udział w międzynarodowych targach, jak poniżej.

Dostęp do rynku pracy

Posiadanie wizy turystycznej nie upoważnia do pracy na terenie Hongkongu. Osoby przybywające do HKSAR w tym celu muszą posiadać wizę z pozwoleniami na pracę oraz posiadać dowód, iż została im zaoferowana praca na terenie Hongkongu. Podanie o wizę pracowniczą należy złożyć w Ambasadzie ChRL w Warszawie.

Pierwszeństwo w zatrudnieniu na terenie HKSAR mają osoby mieszkające na stałe (rezydenci HK). W przypadku kiedy firmy nie mogą znaleźć odpowiednio wykwalifikowanych pracowników, spośród miejscowych rezydentów mogą one wystąpić o zgodę na zatrudnienie obcokrajowców. Ogłoszenia o pracy ukazują się na bieżąco w internecie lub w lokalnych mediach. Za pośrednictwem kanałów internetowych rekrutacje prowadzą lokalne organizacje, firmy prywatne oraz uczelnie.

Oficjalną promocją miejscowego rynku pracy zajmuje się Departament Pracy (Labour Department).

Istnieje również oficjalny interaktywny portal prowadzony przez Departament ds. Pracy, gdzie można szukać pracy również w języku angielskim: https://www2.jobs.gov.hk/0/en/.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Zakupu gruntów będących własnością rządu dokonuje się w drodze przetargów. Zakup nieruchomości wiąże się z pewnymi ograniczeniami (konieczne uzyskanie zgody na zakup), które odnoszą się jedynie do obywateli ChRL z tym, że rozwój współpracy Hongkongu z Chinami zmierza do stopniowego znoszenia barier.

Estate Agents Authority (EAA) jest organem ustawowym, ustanowionym w listopadzie 1997 r. na mocy rozporządzenia o pośrednictwie w obrocie nieruchomościami (Estate Agents Ordinance - EAO). Do jego głównych funkcji należy regulowanie praktyki pośrednictwa w obrocie nieruchomościami w Hongkongu, promowanie uczciwości i kompetencji w branży oraz ułatwianie szkoleń dla osób zajmujących się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami w celu podniesienia ich standardów i statusu.

EAA organizuje egzaminy kwalifikacyjne, wydaje licencje osobom fizycznym i firmom, rozpatruje skargi na licencjobiorców, przeprowadza inspekcje zgodności i wymierza kary dyscyplinarne tym, którzy naruszyli EAO. EAA organizuje również działania na rzecz rozwoju zawodowego branży i promocji edukacji konsumenckiej.

Rodzaje mieszkań do wynajęcia

Mieszkania wynajmowane bezpośrednio przez deweloperów są zazwyczaj dobrze wyposażone, ale czynsze są wyższe. Apartamenty usługowe zapewniają bardziej elastyczny okres najmu i usługi w stylu hotelowym, jak pranie i sprzątanie, ale czynsz będzie droższy, a wystrój nie może zostać zmieniony. Licencjonowani pośrednicy nieruchomości posiadają profesjonalną wiedzę w zakresie transakcji dotyczących nieruchomości i podlegają regulacjom EAA.

Poszukiwanie i wynajem mieszkania

Trzeba pamiętać o ryzyku poszukiwania mieszkania na własną rękę. Zdecydowanie lepiej mieć licencjonowanych agentów nieruchomości, którzy mają specjalistyczną wiedzę w zakresie transakcji dotyczących nieruchomości i są regulowani przez EAA.

Agencje nieruchomości zapewniają lepszą ochronę, ponieważ są zobowiązane do podpisania umowy pośrednictwa z klientami. Ponadto, można złożyć skargę do EAA w przypadku podejrzenia niewłaściwego postępowania agenta nieruchomości. Aby sprawdzić, czy wyznaczony agent posiada licencję, można sprawdzić listę licencji na stronie internetowej EAA: http://www.eaa.org.hk/en-us/Licence-list.

Zawarcie umowy z agencją pośrednictwa chroni zarówno właścicieli, jak i najemców poprzez jasne określenie praw i obowiązków obu stron oraz zapewnienie ochrony prawnej.

Wstępna i formalna umowa najmu

Po zakończeniu negocjacji warunków najmu przez wynajmującego i najemcę, obie strony zazwyczaj najpierw podpisują wstępną umowę najmu, a następnie formalną umowę najmu po wpłaceniu przez najemcę początkowej kaucji wynajmującemu. Formalną umowę mogą sporządzić prawnicy lub pośrednicy w obrocie nieruchomościami obu stron lub sami zainteresowani. Jeżeli formalną umowę sporządza pośrednik, wówczas jest on odpowiedzialny za szczegółowe wyjaśnienie warunków i treści umowy najmu klientowi. Treść umowy najmu składa się m.in. z:

• dane dot. obu stron;
• szczegóły dot. wynajmowanej nieruchomości;
• okres najmu (w umowie najmu należy określić, czy najemca ma możliwość przedłużenia najmu po wygaśnięciu terminu najmu);
• wysokość czynszu (należy wyraźnie określić wysokość czynszu płaconego miesięcznie, kwartalnie lub rocznie);
• inwentarz nieruchomości.

Generalnie właściciel będzie wymagał od najemcy wpłacenia kaucji o równowartości czynszu za jeden do trzech miesięcy jako depozytu zabezpieczającego.

Na koniec trzeba zapłacić pośrednikowi prowizję, a trzeba pamiętać, że wysokość lub stawka prowizji płatnej pośrednikowi przez wynajmującego lub najemcę oraz termin płatności powinny być określone w umowie z pośrednikiem.

Należy także zapłacić opłatę skarbową. Zgodnie z rozporządzeniem o opłacie skarbowej jest ona płatna w zależności od umowy najmu lub dzierżawy lokalu mieszkalnego. Wysokość opłaty skarbowej uzależniona jest od aktualnych stawek opłaty skarbowej, okresu najmu oraz czynszu płaconego przez najemcę.

Więcej informacji znajduje się pod linkami:

• Urząd Agentów Nieruchomości (Estate Agents Authority / EAA) – www.eaa.org.hk;
• Departament Ocen i Wyceny (Rating and Valuating Department / RVD) – www.rvd.gov.hk.

Są one odpowiedzialne przede wszystkim za wycenę nieruchomości, stawek i czynszów rządowych, prowadzenie rachunków i wydawanie not na żądanie w celu ich pobrania. Doradzają biurom i departamentom rządowym w zakresie wyceny nieruchomości oraz sporządzają aktualne i wiarygodne statystyki dotyczące rynku nieruchomości. Świadczą również usługi doradcze i mediacyjne w sprawach wynajmujących i najemców.

Sądy ziemskie są głównym organem odpowiedzialnym za rozstrzyganie sporów dotyczących najmu. Oprócz wydawania nakazów posiadania mają również prawo wydawania nakazów zapłaty czynszu, rozporządzania wszelkim mieniem pozostawionym w lokalu przez najemcę oraz wypłaty odszkodowania z tytułu naruszenia warunków najmu lub podnajmu.

System zamówień publicznych

Na terenie Hongkongu w przypadku przeprowadzania przetargów dotyczących zakupów dla instytucji państwowych przestrzegane są następujące podstawowe wymogi:

• jasność i jednoznaczność wymagań przetargowych;
• równe traktowanie wszystkich oferentów;
• przejrzystość procedur.

Jednym z głównych pryncypiów stosowanych w procedurze przetargowej jest kierowanie się oceną całościowej przydatności danego towaru czy usługi dla finalnego użytkowania. Cena ofertowa nie jest zatem jedynym wyznacznikiem atrakcyjności przedmiotu oferty.

Polityka rządu Hongkongu w zakresie zamówień publicznych polega na pozyskiwaniu towarów i usług o najlepszej relacji jakości do ceny oraz tworzeniu równych szans dla krajowych i zagranicznych dostawców i usługodawców konkurujących o zamówienia rządowe. Oznacza to, że kontrakty na dostawy towarów lub usług dla rządu HKSAR są przyznawane w drodze otwartych, uczciwych, konkurencyjnych i przejrzystych procedur. Bez faworyzowania i dyskryminacji.

Zasady zamówień rządowych

Odpowiedzialność publiczna

Podmioty na szczeblu rządowym dokonują zakupów za pieniądze podatników. Z oczywistych względów jest to więc odpowiedzialność przed społeczeństwem za wykorzystanie jego pieniędzy. Istnieje obowiązek rozliczania się z decyzji zakupowych przed władzą ustawodawczą, która zatwierdza wykorzystanie środków publicznych.

Wartość pieniądza

Aby osiągnąć najlepszy stosunek jakości do ceny, przy ocenie ofert bierze się pod uwagę nie tylko konkurencyjność cenową, ale także zgodność z wymaganiami użytkowników, niezawodność działania, wyższość jakościową, koszty całego cyklu życia produktu oraz wsparcie posprzedażowe, jeśli ma to zastosowanie.

Przejrzystość

Procedury i praktyki sprzedaży na rzecz rządu są jasne i przejrzyste, co ułatwia zrozumienie wśród dostawców i wykonawców. Aby zachęcić ich do składania odpowiedzialnych i konkurencyjnych ofert, zapewnia się dostęp do wszystkich niezbędnych informacji w dokumentach przetargowych.

Otwarta i uczciwa konkurencja

Wszyscy oferenci są traktowani na równych zasadach. Nie dyskryminuje się produktów ze względu na ich kraj pochodzenia. Przy opracowywaniu specyfikacji przetargowej dla zamawianych towarów lub usług władze dbają, aby określone cechy towarów lub usług nie stwarzały niepotrzebnych przeszkód w handlu międzynarodowym. Wszyscy potencjalni oferenci otrzymują te same informacje, aby mogli przygotować swoje oferty.

https://www.fstb.gov.hk/en/treasury/gov_procurement/guide-to-procurement.htm

Rządowy proces przetargowy, dokumenty przetargowe i specyfikacje

Podmioty zamawiające są zobowiązane do przedstawienia w dokumentacji przetargowej wszystkich niezbędnych informacji, które pomogą oferentom w przygotowaniu ofert. Sporządzając specyfikacje przetargowe dla towarów lub usług, które mają zostać zamówione, podmioty zamawiające są zobowiązane do zapewnienia, że charakterystyka określona dla produktów lub usług opiera się na wymogach funkcjonalnych i wydajnościowych. W przypadku odniesienia do norm, powinny to być, o ile to możliwe, normy międzynarodowe. Specyfikacje przetargowe nie powinny być sporządzane w celu dostosowania do konkretnej marki lub kraju pochodzenia.

Dokumenty przetargowe zawierają zazwyczaj standardowe formularze kontraktowe obejmujące ogólne aspekty przetargu i wymagań kontraktowych, specjalne warunki kontraktu, szczegółowe cenniki, dodatkowe informacje i instrukcje mające zastosowanie do konkretnego kontraktu. Dokumenty przetargowe są zazwyczaj wydawane nieodpłatnie, ale podmioty zamawiające mogą odzyskać koszt dokumentów przetargowych od oferentów.

Ogłoszenie o przetargu, zaproszenia do składania ofert zawierają następujące informacje:

• szeroki opis wymagań oraz, o ile ma to zastosowanie, opis wszelkich opcji;
• szacunkowe ilości i ramy czasowe dostawy towarów lub usług;
• datę i godzinę zamknięcia przyjmowania ofert;
• nazwę miejsca, w którym można uzyskać dokumenty przetargowe;
• nazwę miejsca składania ofert;
• powiadomienie, czy. zamówienie jest objęte GPA WTO;
• wykaz i krótki opis kwalifikacji/warunków udziału oraz wszelkich wymogów dotyczących określonych dokumentów lub zaświadczeń, jakie mają dostarczyć dostawcy/wykonawcy (jeżeli takie wymogi dotyczące określonych dokumentów lub zaświadczeń nie są zawarte w dokumentacji przetargowej udostępnianej dostawcom/wykonawcom);
• wykaz kryteriów, które zostaną wykorzystane do wyboru kwalifikujących się dostawców/wykonawców, jeżeli do przetargu ma zostać zaproszona ograniczona liczba kwalifikujących się dostawców/wykonawców;
• nazwę i adres podmiotu zamawiającego oraz dane kontaktowe do celów zapytań.

W przypadku zamówień objętych GPA WTO, ogłoszenie o przetargu służy również jako ogłoszenie skrócone.

Zazwyczaj oferenci mają co najmniej trzy tygodnie na złożenie swoich ofert. W przypadku zamówień objętych GPA WTO należy zazwyczaj przewidzieć co najmniej 40 dni. W wyjątkowo pilnych przypadkach podmiot zamawiający musi wystąpić o uprzednią zgodę Stałego Sekretarza ds. Usług Finansowych i Skarbu na skrócenie terminu składania ofert. Uprawnienie to zostało przekazane dyrektorowi ds. logistyki rządowej w odniesieniu do przetargów ogłaszanych przez GLD i przetargów na dostawę zapasów o wartości przekraczającej 10 mln USD.

Składanie i otwieranie ofert

Oferenci muszą składać swoje oferty w skrzynce przetargowej określonej w ogłoszeniu o przetargu („Określona skrzynka przetargowa”) przed datą i godziną zamknięcia przetargu, określoną w ogłoszeniu o przetargu. Nie są rozpatrywane oferty otrzymane po zamknięciu przetargu ani oferty, które nie zostały złożone w określonej skrzynce. Spóźnione i nieprawidłowo złożone oferty zostaną zwrócone oferentom.

W przypadku przetargu elektronicznego, oferenci muszą zapewnić, że transmisja ich ofert do elektronicznego systemu przetargowego zostanie zakończona przed datą i godziną zamknięcia przetargu, określoną w ogłoszeniu o przetargu. W przypadku zablokowania publicznego dostępu do lokalizacji Określonego Pola Przetargowego w dniu zamknięcia przetargu, rząd ogłasza przedłużenie czasu zamknięcia przetargu do odwołania. Po usunięciu blokady, rząd ogłasza przedłużony czas zamknięcia przetargu tak szybko, jak to będzie możliwe.

Powyższe ogłoszenia są podawane do wiadomości poprzez komunikaty prasowe na stronie internetowej Departamentu Usług Informacyjnych (Information Services Department / ISD).

https://www.isd.gov.hk/eng/;  http://www.info.gov.hk/gia/general/today.htm

Po zamknięciu przetargu, wyznaczony zespół otwierający przetarg niezwłocznie rozpoczyna procedury otwarcia ofert. Zespół otwiera i uwierzytelnia tylko te oferty, które są ważne. Zespół otwierający przetarg sporządza odpowiednie zapisy dotyczące otrzymanych ofert, a następnie przesyła oryginały uwierzytelnionych ofert do podmiotu zamawiającego w celu ich oceny.

Ocena ofert

Podmiot zamawiający jest odpowiedzialny za ocenę ofert w celu ustalenia, czy spełniają one warunki i specyfikacje określone w dokumencie przetargowym.

Aby zapewnić najlepszy stosunek jakości do ceny, warunki i specyfikacje mogą obejmować czas dostawy/realizacji, jakość oferowanych towarów, proponowane projekty, konserwację i zapewnienie części zamiennych, rękojmię i gwarancje, stosownie do sytuacji. Zazwyczaj podmiot zamawiający zaleca przyjęcie oferty, która jest w pełni zgodna z warunkami i specyfikacjami przetargu oraz opiewa na najniższą zaoferowaną kwotę. Jeżeli w ocenie ofert uwzględniono z góry określone kryteria inne niż cena, rekomendowaną ofertą jest ta, która pod względem określonych kryteriów oceny ofert została uznana za najkorzystniejszą. Podmioty zamawiające przedkładają następnie swoje rekomendacje ofertowe do zatwierdzenia odpowiednim komisjom przetargowym lub resortowym komisjom przetargowym.

Wymagania dotyczące dostawy

Dostawa towarów odbywa się zazwyczaj w formie przesyłki lub w zależności od potrzeb. Oferenci są zobowiązani do podania cen na warunkach FOB (Free on Board), CIF (Cost, Insurance and Freight), DDP (Delivered Duty Paid) lub FIS (Free into Storehouse including stacking), jak określono
w Harmonogramie Przetargów.

Warunki płatności

Szczegóły dotyczące warunków i metod płatności są określone w dokumentacji przetargowej.

W przypadku zamówień na dostawy, płatność dokonywana jest zazwyczaj po odbiorze towarów, choć w przypadku zamówień o dużej wartości i złożoności mogą mieć zastosowanie płatności związane z celami pośrednimi. W przypadku zamówień na usługi normą są płatności uzależnione od celów wykonania lub świadczonych usług. Płatność powinna być dokonana w ciągu 30 dni kalendarzowych od daty przyjęcia dostawy. Lokalni dostawcy są opłacani głównie czekami, a zagraniczni – przelewem telegraficznym, wekslem bankowym lub akredytywą.

Cały pakiet regulacji dotyczących przetargów jest w pełni zgodny z wymogami WTO GPA w tym zakresie. Omawiane przepisy odnoszą się do zakupów wszelkich dóbr dokonywanych w imieniu rządu, z wyłączeniem gruntów i budynków, jak również obejmują zakup usług dokonywanych dla lub w imieniu instytucji rządowych, łącznie z kontraktami budowlano-inżynieryjnymi.

Specyfikacje przetargowe muszą jasno określać wymagania w stosunku do przedmiotu przyszłego kontraktu. Gdzie możliwe, stosowane są międzynarodowe standardy i wymogi. Szczególnie przestrzega się zasady, by wymogi przetargowe nie faworyzowały wybranych oferentów.

Dokumentacja przetargowa zawiera także standardowy kontrakt precyzujący podstawowe wymagania, szczególne warunki, szczegółowe tabele cenowe, formularze dla wyspecyfikowania elementów i charakterystyk przedmiotu oferty. Zwykle dokumenty przetargowe można uzyskać gratis, choć nie jest to reguła i przy niektórych przetargach trzeba za dokumentację zapłacić.

Zawiadomienie o przetargu zawiera zawsze następujące elementy:

• szeroki opis wymogów co do przedmiotu przetargu;
• szacowane wielkości / ilości i terminy dostaw / realizacji;
• termin zamknięcia przetargu;
• miejsce złożenia oferty przetargowej;
• informacja, czy zakup jest dokonywany w ramach WTO GPA, gdzie można uzyskać / zakupić dokumenty przetargowe;
• nazwisko osoby, do której można kierować zapytania. ​​​​​

Zwykle oferentom daje się co najmniej trzy tygodnie na przygotowanie dokumentów przetargowych. W przypadku zakupów w ramach WTO GPA okres ten wynosi minimum 40 dni. W uzasadnionym przypadku dokonania nagłego zakupu, departament zaopatrzenia musi uzyskać zgodę na skrócenie terminu od Dyrektora ds. Logistyki, który działa z upoważnienia Sekretarza ds. Finansów.

W przypadku ofert na dostawy towarów ceny powinny być kalkulowane na bazie FOB (Free on Board), CIF (Cost, Insurance, Freight) lub DDP (Delivered Duty Prepaid). W szczególnych wypadkach wymaga się od oferentów podania ceny na bazie FIS (Free into Storehouse including stacking).

Warunki płatności są opisane szczegółowo w dokumentach przetargowych. W przypadku lokalnych dostawców bądź wykonawców, płatność dokonywana jest czekiem, natomiast w przypadku zagranicznych partnerów dominuje akredytywa (Letter of Credit).

Ocena ofert przetargowych i wybór najkorzystniejszej oferty opiera się na analizie takich typowych elementów jak stopień zgodności przedmiotu oferty z wymogami specyfikacji przetargowych, czas dostawy bądź wykonania usługi, zaproponowane rozwiązania projektowe, serwis posprzedażny, gwarancja itp. W przypadku zgodności technicznej z wymogami, kontrakt przyznaje się oferentowi podającemu najniższą cenę.

Po analizie złożonych ofert Departament Zaopatrzenia przedkłada odpowiedniej komisji rekomendacje, co do wyboru konkretnej oferty. Na mocy decyzji Sekretarza ds. Finansów w procedurach przetargowych działają cztery komisje zajmujące się rozstrzyganiem przetargów o różnej wartości. Najistotniejszą rolę pełni Centralna Komisja Przetargowa, która zajmuje się przetargami na dostawy towarów o wartości powyżej 10 mln USD i na usługi np. budowlane przekraczające 30 mln USD.

Pozostałe trzy komisje to m.in. Komisja Robót Publicznych rozstrzygająca o przetargach na usługi i towarzyszące dostawy o wartości nieprzekraczającej 30 mln USD. Komisja Przetargowa Departamentu Zaopatrzenia decyduje w procedurach przetargowych na dostawy o wartości poniżej 10 mln USD, natomiast wyborem kontraktora w przypadku dostaw dla żeglugi, których zakładana wartość nie przekracza 5 mln USD zajmuje się Komisja Przetargowa Departamentu Morskiego.

Dalsze informacje co do procedur przetargowych, spodziewanych w najbliższej przyszłości przetargów i danych co do przyznanych w ostatnim okresie kontraktów można uzyskać w trzech głównych instytucjach zajmujących się tą sferą działalności:

• Financial Services and Treasury Bureau (The Treasury Branch) https://www.fstb.gov.hk/tb/en/
• Government Logistics Department http://www.gld.gov.hk
• Environment, Transport and Works Bureau http://www.etwb.gov.hk

Dzisiejszy HKSAR od 1842 do 1997 roku był kolonią brytyjską. HKSAR przeszedł pod zwierzchnictwo ChRL w wyniku przyjęcia „Wspólnej chińsko-brytyjskiej deklaracji” z 1984 r., jako Specjalny Region Administracyjny z własną „Ustawą zasadniczą” (Basic Law), własną flagą i szerokim zakresem autonomii: odrębnym systemem politycznym, gospodarczym, walutowym, edukacyjnym i sądowniczym, z wyjątkiem polityki zagranicznej i obrony, za które odpowiada centralny rząd w Pekinie.

Mimo, iż historycznie i kulturowo Hongkong jest bliski pozostałym częściom Chin, miejscowe zwyczaje biznesowe różnią się od tych w Chinach kontynentalnych. Stąd też do rozmów biznesowych, spotkań oraz negocjacji w Hongkongu należy przygotować się inaczej. HK jest miastem tolerancyjnym, wielokulturowym, otwartym na i dla cudzoziemców, którzy stanowią tutaj 8% mieszkańców. Język angielski jest w powszechnym użyciu, jednak mieszkańcy posługują się głównie lokalnym dialektem kantońskim południowo-wschodniej części Chin (prowincja Guangdong). Czynniki te wpływają na wiele dziedzin życia w tym na relacje biznesowe. Wysoka jest również pozycja kobiet, a ich udział w życiu społeczno-politycznym duży.

Chińska kultura biznesowa, również w Hongkongu jest w dużej mierze kształtowana przez konfucjanizm. Życie społeczne HK cechuje przestrzeganie ogólnej harmonii. Przekłada się to na brak zauważalnych, otwartych konfrontacji i konfliktów. Wynika to z oparcia współżycia i współpracy przez setki lat na zasadach konfucjańskiego porządku społecznego, za który uważa się zespół norm moralnych, określających stosunki między ludźmi i zasady postępowania człowieka w społeczeństwie, czyli respektowanie hierarchicznych zależności, szacunek dla autorytetu i przestrzeganie systemu ceremonialnego.

Młode pokolenie biznesmenów w Hongkongu ma dużo większe doświadczenie w kontaktach międzynarodowych i prowadzeniu interesów z gośćmi z innych kultur. Większość mieszkańców Hongkongu jest elastyczna i otwarta, a także chętna do robienia interesów z innymi nacjami i przedsiębiorcami kultury zachodniej.

Obyczaje

Umawianie spotkań

W relacjach z mieszkańcami Hongkongu warto jest mieć dobre wyczucie czasu i przestrzegać punktualności. Jest to oznaką szacunku wobec drugiej strony. W przypadku, gdy spotkanie jest w nieodpowiednim terminie, można zaproponować bardziej dogodny.

Bardzo istotnym elementem jest ranga reprezentacji po obu stronach, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw państwowych, w których menedżerowie są członkami nomenklatury, a więc de facto urzędnikami określonej (bardzo precyzyjnie) rangi.

Spotkania, negocjacje

Spotkania z przedstawicielami dużych firm międzynarodowych z HK lub lokalnych biur zagranicznych firm będą przebiegały w standardowym stylu, z porządkiem obrad, protokołami itp. Z drugiej strony, spotkania prowadzone z mniejszymi organizacjami, przedsiębiorstwami mogą mieć bardziej nieformalny, dość swobodny, charakter.

Jeśli to możliwe, należy planować spotkania z co najmniej parotygodniowym wyprzedzeniem. Hongkończycy chcą wiedzieć z kim będą się spotykać, dlatego należy wcześniej podać szczegóły dotyczące nazwisk, tytułów, stanowisk, kompetencji i obowiązków uczestników spotkania. Przydatne może być również uzgodnienie z góry porządku obrad.

Biorąc pod uwagę silny nacisk na hierarchię, negocjacje powinien prowadzić przedstawiciel kierownictwa wyższego szczebla, a w skład zespołu negocjacyjnego powinni wchodzić odpowiedni liderzy znający swoją firmę, zagadnienia merytoryczne i cele rozmów.

Niezależnie od pochodzenia i rangi rozmówców ważne jest, aby okazać odpowiedni poziom szacunku dla najważniejszego rangą partnera, co może na przykład przejawiać się wstawaniem, gdy wchodzi on do pokoju lub oferowaniem mu honorowego miejsca przy stole.

W Hongkongu miejscowe firmy funkcjonują według hierarchii, w związku z tym podejmowanie decyzji może być procesem grupowym (podobnie jest w Chinach kontynentalnych), jednak w Hongkongu działają również firmy w stylu zachodnim, gdzie jest jeden decydent w firmie.

Starszeństwo i autorytet (zasady konfucjanizmu) mają wpływ na to, kto będzie witany jako pierwszy na spotkaniach, ale mają również wpływ na wiele innych elementów. Na przykład, w przypadku delegacji grupowej, gospodarze-organizatorzy mogą podzielić gości według hierarchii stanowisk. Może to oznaczać przydzielenie oddzielnych środków transportu i części hotelu do zakwaterowania.

Dyskusje są dyplomatyczne i uprzejme, ale kiedy sprawy stają się trudne, istnieje możliwość podniesienia emocji i głosów (inaczej niż w Japonii). W takiej sytuacji należy zachować spokój, cierpliwość i samokontrolę. Harmonia jest nadal ideałem w Hongkongu, nawet jeśli pogoń za pieniędzmi może czasami utrudnić jej osiągnięcie.

Z reguły spotkania rozpoczynane są od mowy powitalnej ze strony chińskich gospodarzy. Przemawia szef delegacji, zwracając się do swojego odpowiednika wśród gości. Następnie oczekuje się analogicznego zachowania drugiej strony.

Z zasady więc głos zabiera tylko najważniejsza osoba po każdej stronie, chyba że ze względów merytorycznych poprosi o zabranie głosu innego członka swojej delegacji. Rozmowa najpierw koncentruje się na tematach zastępczych, aby wytworzyć przyjazną atmosferę i „rozluźnić” gości.

Najlepiej jest pozwolić, aby lokalna strona nadawała tempo i podążać za nią. Doceniane jest poczucie humoru, ale powinien być lekki i przyjazny. Należy uważać, aby nie przesadzić. Biznes w Hongkongu jest poważną sprawą. Podczas pierwszego spotkania zazwyczaj panuje miła atmosfera, ale w miarę postępu negocjacji może się ona zaostrzać.

Należy uważać, aby członkowie delegacji nie wyrażali sądów krytycznych na temat hongkońskich partnerów, aby nie spowodować przez nich „utraty twarzy” oraz opinii sprzecznych z wypowiedziami szefa delegacji. Trzeba także pamiętać, aby nie traktować mieszkańców Hongkongu w sposób, który koliduje z ich miejscem w drabinie hierarchii służbowej w jego firmie. Warunkiem udanych negocjacji jest nawiązanie dobrych osobistych relacji między obu stronami.

Słowa powinny być podparte rzeczywistymi faktami i liczbami. Przesada i wyolbrzymianie spraw nie zaprowadzi daleko. Spokojne i logiczne podejście, dające potencjalnym partnerom biznesowym czas na rozważenie korzyści płynących z argumentacji, zawsze przyniesie lepsze rezultaty.

Z reguły lokalne firmy nie delegują jednego negocjatora. Z tego powodu, aby nie stawiać gospodarzy na uprzywilejowanej pozycji, na spotkania biznesowe nie należy wybierać się w pojedynkę. Podczas prezentacji hongkońska strona nie będzie oczekiwała jedynie obszernej wiedzy, ale również, że zostaną jej przedstawione informacje dotyczące rynków, konkurentów i samej firmy.

Prowadząc negocjacje, miejscowi biznesmeni niemalże zawsze biorą pod uwagę kontekst oraz chcą dostrzec większy obraz sytuacji. Jest to związane z tym, że chcą być przygotowani na konsekwencje swoich decyzji w swoim otoczeniu. Negocjacje mogą być przerwane na rzecz pobocznych dyskusji z kontrahentami lub osobami reprezentującymi administrację rządową, co wydatnie wydłuża czas negocjacji. Hongkońscy partnerzy przykładają bardzo dużą wagę do słuchania. Wynika to z tego, że w zhierarchizowanej społeczności tylko wybrane osoby mogą sobie pozwolić na wyrażanie własnego zdania.

Podczas negocjacji powszechne jest robienie notatek. Takie zapiski traktuje się jako dowody, do których można powrócić w dalszych etapach negocjacji. W przypadku zmiany sytuacji zdarza się, że chińska strona potrafi ponownie analizować propozycje, które zostały już wcześniej odrzucone. Zagraniczni negocjatorzy powinni wykazać się dużą cierpliwością.

Zasady moralne czasem mogą być uznawane za ważniejsze niż prawne, czy ustalenia kontraktowe.

W przypadku nieporozumień dotyczących umowy, hongkońscy biznesmeni wolą zasiąść przy stole i starać się o polubowne rozwiązanie niż analizować stan prawny i dochodzić, która ze stron naruszyła zapisy umowy. Z tego względu udział prawników na spotkaniach powinien być ograniczony do minimum, ponieważ uważa się, że lepszym rozwiązaniem jest zorganizowanie specjalnego spotkania tylko dla prawników obu firm.

„Utrata twarzy” a przekaz werbalny

Różnice kulturowe, zwyczajowe i filozoficzne mają swoje odzwierciedlenie w sposobie komunikacji. Zarówno na Kontynencie, jak i w Hongkongu istnieje zjawisko „utraty twarzy”, co można w pewnym sensie porównać do zachodniej utraty honoru. Do zachowań, które mogą spowodować „utratę twarzy” należą m.in.: otwarte krytykowanie kogoś zajmującego wyższą pozycję, niewiedza, znalezienie się w niestosownej sytuacji, przyznanie się do błędu, czy przyłapanie na kłamstwie. Emocje, zwłaszcza negatywne, rzadko są przez mieszkańców Hongkongu okazywane, ponieważ brak kontroli nad własnymi emocjami świadczy o niedojrzałości. W chińskiej kulturze istnieje ścisły podział między ludźmi bliskimi a dalszymi w relacjach. W grupie osób im bliskich wyrażają swoje szczere opinie i uczucia, często kontrastujące z tym, co pokazują publicznie.

Zawieranie umów

Mieszkańcy Hongkongu są pod wpływem dwóch kultur: wschodniej z Chin kontynentalnych oraz zachodniej z Wielkiej Brytanii.

Tradycyjne chińskie stanowisko jest takie, że umowy są tylko czasowe. Umowa ustna zawarta pomiędzy partnerami ma dla Chińczyków większe znaczenie niż dokument w formie pisemnej. Dlatego często zdarzają się sytuacje, gdy już po podpisaniu umowy strona chińska zgłasza do niej kolejne uwagi. Kontrakt, który został wynegocjowany i podpisany, niekoniecznie zostaje traktowany jako wersja ostateczna umowy i w niektórych przypadkach strona chińska chce wprowadzać do niego zmiany – ku zdumieniu partnerów zagranicznych.

Z drugiej strony wpływ w czasów kolonii brytyjskiej nakazuje, aby umowy były traktowane poważnie i przestrzegane do końca. W tej opcji umowy sporządzone w formie pisemnej są zazwyczaj niezawodne.

Ze względu na tą specyfikę kulturową w Hongkongu warto mądrze pielęgnować relacje z hongkońskim partnerem i firmą na bieżąco.

Podejmowanie gości

Właściwe podejmowanie gości jest bardzo istotne dla powodzenia interesów w Chinach i w Hongkongu. Niektóre spotkania biznesowe mogą odbywać się w restauracjach i rozpoczynają się w porze lunchu (ok. 12:00) lub kolacji (ok. 18:00, rzadko i wyjątkowo później). Spotkania mogą trwać do dwóch godzin.

Jeżeli otrzyma się zaproszenie na kolację od partnera biznesowego w Hongkongu, to bardzo niegrzeczna będzie odmowa jego przyjęcia. W przypadku, gdy spotkanie jest w nieodpowiednim terminie, można zaproponować bardziej dogodny termin spotkania.

Należy mieć również na uwadze, iż zgodnie z etykietą biznesową Hongkongu spotkanie zazwyczaj dotyczy wyłącznie partnera biznesowego, bez osoby towarzyszącej (partnera lub małżonka).

W przypadku spotkań, na które są również zaproszone osoby towarzyszące, tematy czysto biznesowe nie będą omawiane. Jest to bowiem raczej spotkanie towarzyskie dla podtrzymania relacji obustronnych.

Etykieta biznesowa w HK dot. zasiadania przy stole w czasie posiłków:

• w przypadku zachodnich posiłków, zazwyczaj przy długim stole, gość honorowy zwykle siedzi naprzeciwko gospodarza, a drugi i trzeci najważniejsi goście po jego lub jej lewej i prawej stronie. Gość honorowy siedzi najdalej od wejścia, podczas gdy gospodarz siedzi blisko wejścia. Zachodnie zaproszenia do restauracji zazwyczaj pozwalają gościom wybrać własne jedzenie i napoje, każdy cieszy się swoim jedzeniem;
• w przypadku chińskich posiłków, zazwyczaj przy okrągłym stole, gospodarz i gość honorowy siedzą obok siebie najdalej od wejścia, pozostali goście zasiadają w zależności od okoliczności spotkania. Czy jest to pierwsze spotkanie, formalne spotkanie biznesowe lub swobodne spotkanie. W przypadku wątpliwości, lepiej zapytać gospodarza spotkania, gdzie usiąść lub poczekać, aż zaproponuje on miejsce. W przypadku chińskich posiłków, przez większość czasu gospodarz decyduje o menu. Jeśli nie lubi się czegoś lub jest się uczulonym na niektóre pokarmy, lepiej to powiedzieć. Na ekskluzywnych lub formalnych bankietach biznesowych dania serwowane są po kolei przez kelnerów. Jeśli taki rodzaj obsługi nie został zapewniony, wszystkie naczynia stawia się na środku stołu i wszyscy sięgają po potrawy przy pomocy pałeczek przydzielonych do danego dania. Zgodnie z etykietą, podczas posiłku nie należy zamawiać siedmiu dań, w tym przystawki, zupy, dania głównego i deseru. Posiłki składające się z siedmiu dań jada się na pogrzebach.

Wznoszenie toastów

W czasie obiadu lub kolacji biznesowej jest również okazją, aby gospodarz wzniósł toast na cześć gościa z zagranicy. Należy to przyjąć z życzliwą uprzejmością i uśmiechem, podnieść kieliszek, wypić łyk i podziękować wszystkim obecnym. W przypadku, gdy zostanie się poproszonym o wygłoszenie toastu, należy powstać z miejsca i np. wyrazić swoją szczerą nadzieję na rozwój efektywnej współpracy.

Gospodarze na pewno docenią, jeśli goście potrafią posługiwać się pałeczkami, nie jest to jednak konieczne. Należy pamiętać, aby po zakończeniu posiłku ułożyć pałeczki obok talerza (na specjalnej podpórce). Nie należy pozostawiać ich ułożonych równolegle na talerzu/miseczce, czy też wbijania ich w miskę z ryżem. Tak czyni się bowiem wyłącznie dla ofiar na ołtarzach przodków.

Przywitanie i przedstawianie się

Uścisk dłoni, nawet długi, jest akceptowaną formą przywitania się. Nie należy dłoni ściskać mocno i należy stronie chińskiej pozostawić inicjatywę w zakresie wyciągnięcia ręki, gdyż nie wszyscy stosują tę formę. W trakcie powitania dobrze jest nieco spuścić wzrok. Patrzenie prosto w oczy partnerowi może spowodować jego zakłopotanie. Pozdrowieniom towarzyszą lekkie ukłony i/lub lekkie uściski dłoni i mogą trwać nawet do dziesięciu sekund.

Karty wizytowe

Wymiana kart wizytowych to istotny element etykiety w relacjach zarówno w Hongkongu, jak i w Chinach kontynentalnych. Wręcza się je, trzymając w obu dłoniach. Otrzymawszy wizytówkę od hongkońskiego partnera należy zapoznać się z jej treścią, również trzymając ją w obu dłoniach. Dopiero po dłuższej chwili można ją odłożyć lub schować. Nieprzeczytanie czyjejś karty może być zniewagą. Następnie kartę trzeba położyć na stole przed sobą lub w swoim pudełku na karty. Nie wolno wkładać jej do kieszeni ani traktować w inny, lekceważący sposób.

Przed spotkaniami lub wyjazdem biznesowym należy zadbać o wystarczająco duży zapas wizytówek. Wizytówka gości w HK powinna: być dobrej jakości, uwzględniać symbolikę kolorów, mieć jedną stronę wydrukowaną w języku chińskim (kantońskim), a drugą w języku angielskim.

Konieczne jest podanie na wizytówce zajmowanego stanowiska. Zwyczaj wymiany wizytówek jest ważny również dlatego, że pozwala określić rangę poszczególnych osób i ich wpływ na podejmowanie decyzji. Jeśli firma reprezentowana przez gości wyróżnia się w jakiś wyjątkowy sposób, należy o tym napisać na wizytówce.

Nazwiska chińskie są tradycyjnie nadawane w kolejności: nazwisko rodowe, pierwsze nazwisko, które może składać się z dwóch imion, imienia pokoleniowego i imienia nadanego. Te dwa imiona są zazwyczaj połączone spójnikiem, ale mogą być wymawiane i pisane jako jedno. W Hongkongu wiele osób używa przybranych zachodnich imion. W takim przypadku podaje się je w kolejności: pierwsze imię, a następnie nazwisko rodowe. Podobnie jak sąsiedzi z kontynentu, Chińczycy z Hongkongu są bardzo świadomi swojego statusu. Jeśli ktoś ma tytuł, stanowisko lub stopień, należy go użyć, na przykład: „Doktor Wong” lub „Dyrektor Chan”. W przeciwnym razie, należy użyć sformułowania Pan / Pani plus nazwisko rodowe. Ze zwracaniem się do Chińczyków z HK po imieniu należy poczekać, aż sami to zaproponują, wówczas dla ułatwienia najczęściej jest to ich „zachodnie imię”, jak „Jason” czy „Kelly”.

Relacje i szacunek

Kultura Hongkongu jest generalnie zorientowana na grupę. Wyrażanie indywidualnych preferencji może być postrzegane jako mniej ważne niż poczucie przynależności do grupy, podporządkowanie się jej normom i utrzymanie harmonii wśród jej członków.

Budowanie trwałych i opartych na zaufaniu relacji osobistych jest zatem bardzo ważne. Podczas gdy członkowie innych kultur mogą oczekiwać, że będzie się to odbywać stopniowo w trakcie współpracy biznesowej, wielu Chińczyków z HK oczekuje nawiązania relacji na pewnym poziomie przed zawarciem jakiejkolwiek transakcji. Mimo że to się stopniowo zmienia, nadal korzystne jest przystąpić do poważnych rozmów biznesowych dopiero wtedy, gdy kontrahent chiński poczuje się komfortowo, że zna partnera. Udowodnienie, że jest się godnym zaufania partnerem, znakomicie ułatwia zawarcie kolejnej transakcji.

Językami urzędowymi w HK są chiński i angielski. Kantoński jest najczęściej używanym dialektem języka chińskiego. Wielu biznesmenów mówi po angielsku, często dobrze. Jednakże, może czasami być przydatna pomoc tłumacza, nawet jeśli gość mówi po chińsku. Aby nie zrazić drugiej strony, należy wcześniej zapytać, czy na spotkaniu powinien być obecny tłumacz. Porozumiewając się w języku angielskim, należy mówić krótkimi, prostymi zdaniami i unikać wyrażeń ze slangu i żargonu.

Ubiór

Formalny strój jest dobrym wyborem na wszystkie spotkania biznesowe w Hongkongu i funkcje społeczne, które mogą stanowić część negocjacji. Ciemne kolory, jak czerń, granat i szarość są ogólnie dobrym pomysłem.

Należy pamiętać, że oprócz zastosowania w wizytówkach, kolory mają również symboliczne znaczenie w modzie w Hongkongu, podobnie jak w Chinach kontynentalnych. Ogólnie rzecz biorąc, nie należy nosić białego, ponieważ jest to kolor pogrzebu i żałoby. Czerwony jest postrzegany jako szczęśliwy.

Wręczanie upominków

Dawanie prezentów jest istotną częścią kultury biznesowej Hongkongu, co służy ustanowieniu i podtrzymaniu znaczących relacji. Mile widziane są drobne upominki w czasie chińskiego Nowego Roku (święto ruchome, wypada pomiędzy końcem stycznia a połową lutego) oraz Bożego Narodzenia. Dla dzieci oraz swoich chińskich pracowników nie rządowych, najlepszym prezentem noworocznym jest symboliczna gotówka w specjalnych czerwonych kopertach. Oczywiście grzecznościowe prezenty są również dawane i otrzymywane w innych porach roku. Zazwyczaj przyjęcie prezentu zostanie na początku grzecznie odmówione, ponieważ nie chcą wydawać się chciwi. Pozytywnie przyjmowane są prezenty, które są topowymi pamiątkami z własnego kraju p.. alkohole lub słodycze. Należy pamiętać jednak, jakich upominków nie należy dawać lub jakich zasad przestrzegać ze względu na różnice kulturowe:

• prezenty dla pracowników rządowych i urzędników państwowych są czasami błędnie rozumiane jako łapówki, stąd należy ich unikać. W HK funkcjonuje rozporządzenie antykorupcyjne, nad czym czuwa Niezależna Komisja Antykorupcyjna;
• prezent powinien być elegancko zapakowany, ponieważ wszystko, co jest rozpakowane wygląda tandetnie;
• nie wolno dawać ostrych przedmiotów (np. noże lub nożyczki) reprezentują zerwanie stosunków;
• należy unikać dawania przedmiotów związanych w jakikolwiek sposób z cyfrą „4”, ponieważ słowo to fonetycznie brzmi po chińsku jak śmierć. Nie wolno zatem podarować czterech rzeczy na raz, jak cztery butelki wina, itp.;
• należy unikać dawania wszystkiego w kolorach: niebieskim, czarnym i białym. Wiążą się one bowiem z żałobą;
• unikać dawania chusteczek do nosa i zegarów lub zegarków, co również jest kojarzone ze śmiercią.

Dobrym pomysłem na prezent będzie upominek charakterystyczny dla kraju pochodzenia obdarowującego: rękodzieło artystyczne, książki, płyty z muzyką (np. Chopina), alkohol, czekoladki, drobna biżuteria (wyroby z bursztynu, choć warto pamiętać o estetycznych różnicach kulturowych). Jeśli chcemy, bądź jesteśmy zmuszeni, wręczyć przedmioty w zestawie po kilka sztuk, najlepiej żeby był to zestaw sześciu lub ośmiu sztuk.

Inne ważne aspekty kultury biznesu w Hongkongu

Po pierwsze, podobnie jak w Chinach kontynentalnych, biznesmeni w Hongkongu spędzają większość swojej kariery na budowaniu „osobistej sieci relacji” (to dosłownie oznacza słowo guanxi). Wynikająca z relacji społecznych koncepcja guanxi jest silnie zakorzeniona w chińskiej sferze biznesu. Określenie to odnosi się do skomplikowanej sieci relacji międzyludzkich i biznesowych, które w znacznym stopniu można opisać przy pomocy powiedzenia: „nieważne co wiesz, ważne kogo znasz”. Ta kultura biznesowa jest w dużej mierze ukształtowana przez konfucjanizm, według którego sieć relacji ma kluczowe znaczenie i opiera się na wartościach takich jak: solidarność, lojalność, skromność i uprzejmość.

Po drugie, hierarchia zarówno w Chinach, jak i w HK, zarówno w biznesie, jak i w sferze prywatnej, jest o strukturze pionowej i jest ona bardzo szanowana.

Po trzecie, należy pamiętać o wyżej wspomnianym „zachowaniu twarzy”, aby chronić indywidualną reputację, wpływy i godność.

Feng-shui

Starożytna chińska praktyka rozumienia i planowania przestrzeni feng-shui odgrywa znaczącą rolę w życiu biznesowym Hongkongu i musi być respektowana. Warto skonsultować zasady feng-shui w czasie przygotowań do uroczystości, otwarcia biura, podpisania kontraktu lub podobnych wydarzeń. Feng oznacza wiatr, a shui wodę, a zatem Hongkong, ze swoimi górami i morzem, gdzie według tradycji gromadzi się pozytywna energia z gór i wody jest jednym z wyjątkowych miejsc na świecie, odpowiadających „budownictwu/lokalizacji według zasad feng-shui”. Według nich można zlokalizować miejsce zarówno dobrej, jak i złej energii. Wówczas możemy zwiększyć wpływ dobrej energii i zminimalizować wpływ złej energii. Wiele budynków w Hongkongu jest zaprojektowanych w ten sposób, iż za budynkiem znajdują się góry, a przed budynkiem znajduje się ogród, pusta przestrzeń, w której gromadzi się energia, a za nią zbiornik wody, która oznacza bogactwo.

Początki na rynku HK

Z uwagi na charakterystyczne cechy rynku HK („gdzie wschód spotyka zachód”) oraz odmienność kulturową (w szczególności inną od polskiej etykę biznesową), przygotowując się do nawiązywania znajomości z hongkońskimi przedsiębiorstwami, warto wziąć pod uwagę udział i właściwie przygotować się do targów w Hongkongu.

Udział w targach stanowi dobry sposób na nawiązanie kontaktów i zapoznanie się z cechami charakterystycznymi lokalnego rynku oraz szeroko rozumianego rynku azjatyckiego. Wybór odpowiednich targów zależy głównie od zakresu doświadczenia związanego z eksportem do Hongkongu danej firmy. Jeżeli polska firma jest na etapie poszukiwania importera i nie ma zbyt dużego doświadczenia na rynku azjatyckim, warto w pierwszej kolejności rozważyć udział w targach branżowych B2B o charakterze międzynarodowym, na których wystawiają eksporterzy poszukujący importera. Dobrze sporządzone materiały promocyjne i informacyjne z estetyczną grafiką i w ciekawych opakowaniach, to na rynkach azjatyckich podstawa.

Biorąc pod uwagę zmieniający się charakter kontaktów na świecie w wyniku pandemii, obecnie większość spotkań biznesowych odbywa się w formie on-line. Warto zatem zachęcać polskich wystawców do odpowiedniego przygotowywania udziału w targach, w tym m.in. sporządzania odpowiednich materiałów promocyjnych w języku angielskim w formie cyfrowej lub w mediach społecznościowych (np. prezentacje dot. firmy). Warto rozważyć również w przypadku Hongkongu przygotowanie materiałów przy użyciu tradycyjnej pisowni znaków chińskich (w ChRL używana jest uproszczona forma znaków). Następnie, przygotowanie przez firmy kodów QR z dostępem do ich cyfrowych materiałów informacyjno-promocyjnych, co zostanie pozytywnie odebrane przez azjatyckich partnerów biznesowych, którzy są przyzwyczajeni do nowoczesnych form elektronicznych.

Docelowo HK należy traktować jako miejsce, gdzie dostęp dla polskich eksporterów jest łatwiejszy, niż w Chinach kontynentalnych. Zaprezentowanie swoich produktów na terenie Hongkongu może również przybliżyć dany produkt czy markę. Udział polskich wystawców w targach (również w formie on-line) ma – i musi mieć – podwójny cel. Utrzymywanie już osiągniętych rezultatów i rozpoznawanie nowych możliwości eksportowych dla polskich produktów rolnych do Hongkongu oraz innych miejsc w Azji.

W trakcie targów opłacalne okazać się może robienie wspólnych zdjęć z potencjalnymi partnerami (co w przyszłości ułatwi kontakt i rozróżnienie poznanych osób, których na targach z pewnością będzie wiele). Oprócz tematów biznesowych wskazane jest prowadzenie rozmów o zainteresowaniach, kuchni lub zakupach. Lepiej unikać rozmów o polityce. Po targach jak najszybciej należy nawiązać kontakt z najważniejszymi partnerami w Hongkongu, za pomocą komunikatorów internetowych i starać się utrzymywać kontakt z potencjalnymi partnerami nie tylko w kwestiach zawodowych, ale także przy okazji ważnych wydarzeń lub świąt (szczególnie życzenia z okazji chińskiego Nowego Roku).

Administracja rządowa

https://www.gov.hk/en/residents/ - oficjalna strona władz Hongkongu (HKSAR)

https://www.gov.hk/en/about/govdirectory/ - strony rządowe i urzędnicy

https://www.directory.gov.hk/basic_search.jsp?lang=eng - katalog rządowy

https://www.districtcouncils.gov.hk/index.html - podział na dzielnice Hongkongu

Administracja gospodarcza

https://www.cedb.gov.hk/en/ - Biuro Handlu i Rozwoju Gospodarczego

https://www.fstb.gov.hk/en/ - Biuro ds. Usług Finansowych i Skarbu

https://www.cfs.gov.hk/ - Departament Żywności i Higieny Środowiska

https://www.afcd.gov.hk - Departament Rolnictwa, Rybołówstwa i Ochrony Przyrody

https://www.mdd.gov.hk - Wydział Sprzętu Medycznego Departamentu Zdrowia

https://www.labour.gov.hk - Departament Pracy

https://www.tid.gov.hk/eindex.html - Departament Handlu i Przemysłu

https://www.cedb.gov.hk/ - Biuro Handlu i Rozwoju Gospodarczego

https://www.hkma.gov.hk/eng - Agencja ds. Monetarnych

http://www.info.gov.hk/customs - Departament Ceł i Akcyz

Hong Kong Customs and Excise Department - Home - Departament Ceł i Akcyz

https://www.cr.gov.hk/ - Rejestr Spółek

https://www.hketoberlin.gov.hk/en/ - Departament Handlu i Ekonomii (przedstawicielstwo w Berlinie)

https://www.censtatd.gov.hk/en/ - Departament Spisu i Statystyki

Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

https://www.hkeconomy.gov.hk/en/home/index.htm - Hong Kong Economy, sytuacja gospodarcza  

https://www.investhk.gov.hk/ - Invest Hong Kong

https://www.industryhk.org/en/ - Federacja Przemysłu Hongkongu

https://cgcc.org.hk/en/ - Chińska Generalna Izba Handlowa

https://www.brandhk.gov.hk/ - Brand Hong Kong (strona promująca biznes w Hongkongu)

Instytucje sądownicze

https://www.doj.gov.hk/en/external/treaties.html#bf – Departament Sprawiedliwości

https://www.judiciary.hk/en/court_services_facilities/labour.html - Sąd Pracy

https://www.judiciary.hk/en/court_services_facilities/lands.html - Sądy Ziemskie