Polska w ChRL

•   System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze

Hongkong charakteryzuje się wysokim stopniem umiędzynarodowienia, otoczeniem przyjaznym dla przedsiębiorców, rządami prawa, wolnym handlem i swobodnym przepływem informacji, otwartą i uczciwą konkurencją, dobrze rozwiniętą i kompleksową siecią finansową, doskonałą siecią infrastruktury transportowej i komunikacyjnej, zaawansowanymi usługami pomocniczymi oraz dobrze wykształconą siłą roboczą, którą uzupełniają wydajni i dynamiczni przedsiębiorcy.

Dzięki wyjątkowo dogodnej pozycji w ramach polityki „jeden kraj, dwa systemy”, lokalizacji w Azji i możliwościom współpracy z gospodarką kontynentalną Specjalny Region Administracyjny Hongkongu stał się międzynarodowym centrum biznesu, handlu i finansów. Hongkong pośredniczy w kontaktach inwestorów zagranicznych z kontynentem i jednocześnie ułatwia przedsiębiorstwom kontynentalnym działania globalne. Atutami Hongkongu są m.in.: równe szanse dla przedsiębiorstw, prosty system podatkowy, swobodny przepływ kapitału i informacji, światowej klasy infrastruktura, tradycja rządów prawa. Według WTO, Hongkong był 10. największym eksporterem w handlu towarami na świecie w 2023 r., co oznacza wzrost o cztery miejsca w porównaniu z 2019 rokiem. Dzięki strategicznemu położeniu geograficznemu stanowi bramę do Chin kontynentalnych oraz idealne połączenie pomiędzy Europą a Azją Południowo-Wschodnią. Hongkong jest jednym z globalnych centrów handlu, finansów, biznesu i komunikacji.

Port lotniczy w Hongkongu jest jednym z największych pod względem liczby pasażerów i skali obsługiwanych ładunków międzynarodowych, a port morski dysponuje dziewięcioma terminalami kontenerowymi.

Hongkong posiada znaczne rezerwy walutowe, w pełni wymienialną i stabilną walutę, ostrożne rezerwy fiskalne oraz prosty system podatkowy. Hongkong jest mocno zaangażowany w ideę wolnego handlu. Jest on jednym z członków założycieli Światowej Organizacji Handlu (WTO) i nadal samodzielnie, jako HKSAR, jest jej pełnoprawnym członkiem zgodnie z zasadą „jeden kraj, dwa systemy”. W 2024 r. został zakwalifikowany przez Grupę Banku Światowego do 10 najlepszych gospodarek do prowadzenia działalności. W przygotowanym raporcie „Business Ready 2024”, który obejmuje 50 gospodarek, Hongkong uzyskał wysokie oceny w zakresie handlu międzynarodowego, wejścia na rynek oraz usług użyteczności publicznej. Hongkong zajmuje piąte miejsce wśród najbardziej konkurencyjnych gospodarek świata według World Competitiveness Yearbook 2024, wydanego przez szwajcarski International Institute for Management Development.

Wyniki za ostatni okres

Gospodarka Hongkongu wzrosła realnie o 4,1% licząc rok do roku w trzecim kwartale 2023 r., po wzroście o 2,9 %  w I kw. oraz 1,5% w II kw. Biorąc pod uwagę rzeczywiste wyniki w pierwszych trzech kwartałach roku, rząd prognozuje, że wzrost realnego PKB Hongkongu w 2023 r. wyniesie 3,2 %.

Ceny konsumpcyjne wzrosły o 1,7% w październiku 2023 r. w porównaniu z tym samym miesiącem rok wcześniej, czyli więcej niż odpowiadający wzrost (1,8%) we wrześniu 2023 roku. Biorąc pod uwagę, że inflacja bazowa powinna pozostać pod kontrolą, rząd prognozuje inflację cen konsumpcyjnych w Hongkongu na poziomie 1,8% w 2028 roku.

Wartość sprzedaży detalicznej w ujęciu nominalnym wzrosła o 13,0%, licząc rok do roku, we wrześniu 2023 r. 

Rynek pracy ulega stopniowej poprawie. Stopa bezrobocia wyrównana sezonowo utrzymała się na niskim poziomie z 2,9% w okresie sierpień-październik 2023r. w porównaniu do podobnego poziomu 2,8 % w okresie lipiec-wrzesień 2023 roku.

Eksport towarów spadł o 5,3% rok do roku we wrześniu 2023 r., ale wzrósł o 1,4% w październiku, kończąc 17-miesięczny spadek, a spadek eksportu zmniejszył się do 11,0% rok do roku przez pierwsze dziesięć miesięcy z 2023 r.

Źródło: Census and Statistics Department, HKSAR

Hongkong jest ważnym ośrodkiem bankowym i finansowym w regionie Azji-Pacyfiku. Hongkong jest trzecim wiodącym światowym centrum finansowym według Global Financial Center Index. Hongkong jest najbardziej wolną gospodarką świata i jedną z najbardziej zorientowanych na usługi.

Międzynarodowy Port Lotniczy w Hongkongu pozostaje największym portem lotniczym na świecie dla międzynarodowych ładunków lotniczych od 2010 roku, a morski port kontenerowy zajął w 2023 roku 5. miejsce na świecie pod względem przepustowości kontenerów (14,4 mln).

https://www.worldshipping.org/top-50-ports

Dzięki doskonałej łączności z Chinami kontynentalnymi i resztą świata, szerokim możliwościom badawczo-rozwojowym i światowej klasy uniwersytetom, Hongkong jest jednym z centrów innowacji i technologii. Według Global Innovation Index 2023, zajmuje 14. miejsce na świecie i 5. w Azji Południowo-Wschodniej i Oceanii pod względem innowacyjności.

https://www.theglobaleconomy.com/Hong-Kong/GII_Index/

Obszar Delty Rzeki Perłowej (Guangdong-Hong Kong-Macao Greater Bay Area / GBA)

Rozwój Obszaru Delty Rzeki Perłowej (Guangdong-Hong Kong-Macao Greater Bay Area / GBA) był elementem wielu strategii Chin, w tym wizji i działań na rzecz wspólnej budowy „Nowego Jedwabnego Pasa i Szlaku”. Klaster miejski GBA obejmie Hongkong, Makau SAR oraz dziewięć miast Delty Rzeki Perłowej.

W 2019 r. Rada Państwowa (rząd) ChRL ogłosiła ogólny plan rozwoju dla GBA. Docelowo obszar ten ma być jednym z głównych motorów rozwoju gospodarczego w regionie. Współpraca w ramach GBA ma m.in. dot. zastosowań w branży teleinformatycznej, rozwoju produktów finansowych związanych z obszarami handlu emisją dwutlenku węgla oraz transgranicznych rozwiązać finansowych związanych z przepływem m.in. funduszy w RMB (juan ChRL).

• Główne sektory gospodarki

W strukturze gospodarki Hongkongu dominują cztery główne sektory, stan na 2022 r. (w % PKB):

- usługi finansowe: 22,4 %

- handel i logistyka: 22,5 %

- usługi specjalistyczne i inne usługi dla producentów: 11.0 %

- turystyka: 0,4 %

Wskutek globalizacji znaczenie HKSAR wzrosło i doprowadziło do przeniesienia większości potencjału wytwórczego Hongkongu do południowej części Chin kontynentalnych (Greater Bay Area). Obecnie w Delcie Rzeki Perłowej (Region Metropolitalny Delty Rzeki Perłowej) przodują innowacje w dziedzinach nowych technologii medycznych, w tym digitalizacji i e-commerce.

Przemysł w Hongkongu jest bardzo dobrze zorganizowany. Jednym z głównych zrzeszeń jest Federacja Przemysłu Hongkongu (Federation of Hong Kong Industries / FHKI), utworzona w 1960 roku. Jest ona jedyną ustawową i jedną z czterech głównych izb handlu w Hongkongu. Współpracuje ze społecznościami przemysłowymi i biznesowymi w celu dokonania przełomu pod kątem innowacyjności i zdywersyfikowania gospodarki.

Działania FHKI:

- poprawia usługi biznesowe w celu nadążania za potrzebami przekształcających się branż (obecnie posiada 32 grupy branżowe);

- tworzy międzysektorowe rady i komitety, takie jak: Komitet ds. Innowacji i Rozwoju Technologii, Radę ds. Startupów w Hongkongu, Radę Delty Rzeki Perłowej, Komitet ds. Edukacji itp.;

- świadczy takie usługi, jak: (1) certyfikacja Q-Mark (system certyfikacji jakości produktów dla budownictwa i wyrobów budowlanych), (2) certyfikacja D-Mark (system zachęcania przedsiębiorstw do korzystania z innowacyjnego myślenia i projektowania wysokiej jakości w celu zróżnicowania produktów, zwiększenia wartości, marki i wizerunku firmy);

- odpowiada za certyfikacje i deklaracje handlowe, usługi w zakresie praw własności intelektualnej, szkolenia zawodowe i zarządzanie wydarzeniami, w celu zwiększenia konkurencyjności lokalnych przedsiębiorstw.

Branże Hongkongu są dobrze przygotowane do wykorzystania takiej strategii krajowej, jak 14. plan pięcioletni i zarys rozwoju Greater Bay Area i ASEAN, z zamierzonym celem przyjęcia roli międzynarodowego centrum IT.

Priorytetami są: zaawansowana elektronika, technologia i przetwórstwo żywności, recykling i przemysł ochrony środowiska, przemysł biotechnologiczny, pomoc branżom w tworzeniu lokalnie zaawansowanych linii produkcyjnych w celu wykorzystania silnych możliwości badawczo-rozwojowych Hongkongu i korzystnego wsparcia politycznego w tych dziedzinach.

• Polityka kursowa

Walutą HKSAR jest dolar hongkoński (HKD, HK$), dzieli się na 100 centów. Organem rządowym odpowiedzialnym za utrzymanie stabilności monetarnej i bankowej jest Urząd Monetarny Hongkongu (Hong Kong Monetary Authority / HKMA).

Hongkong stosuje System Powiązanego Kursu Walutowego (LERS - Linked Exchange Rate System) który został wdrożony 17 października 1983 roku i jest utrzymywany przez Hongkońską Władze Monetarną (HKMA) do dnia dzisiejszego. Dzięki rygorystycznemu, solidnemu i przejrzystemu systemowi Rady Walutowej, LERS zapewnia, że kurs wymiany dolara hongkońskiego pozostaje stabilny w przedziale od 7,75 do 7,85 HKD za jednego dolara amerykańskiego. LERS jest fundamentem stabilności monetarnej i finansowej Hongkongu. Przetrwał wiele cykli gospodarczych i okazał się niezwykle odporny wobec kryzysów finansowych w regionie i na świecie na przestrzeni lat. Polityka powiązanego kursu walutowego wspiera rolę Hongkongu jako ważnego międzynarodowego centrum finansowego, ułatwiając handel i inwestycje. Odegrała kluczową rolę w stabilności i wzroście gospodarczym Hongkongu.

Średni kurs głównych walut (stan na listopad  2024 r.)  w banku HSBC w Hongkongu wynosi:

- 1 USD   =  7,77 HKD

- 1 EUR   =  8,45 HKD

- 1 GBP   =  10,07 HKD

- 100 JPY = 5,11 HKD

- 1 HKD  =  0,5170 PLN (Tabela nr 208/A/NBP/2024 z dnia 2024-10-24)

• Surowce i technologie krytyczne

Zasoby naturalne Hongkongu można podzielić na trzy główne kategorie: (1) rud metali (m.in. ołów, wolfram, miedź), (2) przemysłowych minerałów niemetalicznych (m.in.: glinka kaolinowa, skaleń, kwarc, beryl i grafit), (3) złóż kamienia budowlanego i piasku przybrzeżnego. Pomimo niewielkiego terytorium Hongkong ma stosunkowo dużą liczbę wystąpień minerałów. Niektóre złoża kopalin były eksploatowane komercyjnie. Za różnorodność złóż w dużej mierze odpowiedzialna była mezozoiczna aktywność magmowa, a koncentracje minerałów były zwiększane aktywnością hydrotermalną związaną z uskokami. Obecnie w Hongkongu nie ma komercyjnych licencji na wydobycie lub poszukiwanie. W lipcu 2024 r. Biuro Bezpieczeństwa Hongkongu (Hong Kong Security Bureau) zaproponowało przepisy dotyczące bezpieczeństwa cybernetycznego dla najważniejszych krytycznych usług Hongkongu (lub operatorów infrastruktury krytycznej, CIO). Zaproponowano 2 kategorie infrastruktury krytycznej.

Kategoria 1: infrastruktura dostarczająca usługi niezbędne w Hongkongu: energia, technologie informacyjne, usługi bankowe i finansowe, transport lądowy, transport lotniczy, transport morski, usługi zdrowotne, komunikacja i transmisja/broadcasting; 

Kategoria 2: infrastruktura utrzymująca ważną działalność społeczną i gospodarczą: główne obiekty sportowe i widowiskowe, parki badawczo-rozwojowe.

• Stan infrastruktury

Infrastruktura Hongkongu odgrywa kluczową rolę w wspieraniu jego statusu jako globalnego centrum finansowego i handlowego. Strategiczne położenie miasta oraz wysoko rozwinięte systemy infrastruktury przyczyniają się do jego odporności ekonomicznej i zdolności do adaptacji w dobie szybko zmieniającego się świata. W szczególności efektywność sieci transportowych umożliwia płynny ruch towarów i ludzi, co ułatwia handel i turystykę. Dobrze skomunikowane lotnisko i porty zwiększają konkurencyjność Hongkongu na rynkach międzynarodowych. System transportu publicznego obejmuje: koleje, tramwaje, autobusy, minibusy, taksówki i promy.

Lotnisko

Międzynarodowy Port Lotniczy w Hongkongu (Hong Kong International Airport, kod IATA: HKG) jest położony 30 km na północny-zachód od wyspy Hongkong, na terenie sztucznie utworzonym przez spłaszczenie, połączenie i wyrównanie poziomu wysp Chek Lap Kok i Lam Chau (leżących u północnego wybrzeża wyspy Lantau), łączącym się z wyspą Lantau w pobliżu nowego miasta Tung Chung. Port został otwarty w 1998 roku. Jest głównym węzłem linii lotniczych Cathay Pacific i Dragonair. Posiada dwa terminale i 3 pasy startowe. Według stanu na 2kw 2024 lotnisko utrzymywało połączenia poprzez 120 linii lotniczych z ponad 220 kierunkami na świecie i ponad 40 w Chinach kontynentalnych. Zatrudnia ok. 78 tys. pracowników i planuje zwiększenie zatrudnienia do 123 tys. do roku 2030. Do marca 2024 roku obsłużył 45,2 mln pasażerów. Kolej linii Airport Express dowozi pasażerów do centrum miasta w ciągu 23 minut. Cena biletu w zależności od stacji docelowej waha się od 101-155 HKD dla dorosłego oraz od 50-65 HKD dla dziecka.

Koleje

Koleje (w tym, przede wszystkim, metro) stanowią kręgosłup systemu transportu publicznego w Hongkongu. Przypada na nie około 39% wszystkich podróży odbywanych każdego dnia środkami transportu publicznego. Są zarządzane przez Mass Transit Railway Corporation Limited (MTR CL). Całkowita długość trasy sieci MTR wynosi około 260 km.

Metro

System metra w Hongkongu (Mass Transit Railway / MTR) składa się z 11 linii i jest uważany za jeden z najlepszych na świecie. Jest także łatwy w korzystaniu dla obcokrajowców, ponieważ znaki, ogłoszenia i połączenia są w języku angielskim. Językiem angielskim posługuje się także personel. Na każdej stacji metra znajdują się centra obsługi klienta, które świadczą usługi doradcze i sprzedażowe. Ceny wahają się od 5 do 55 HKD w zależności od odległości. Korzystanie z karty „Octopus” daje 8% rabatu. Z systemu metra korzysta codziennie 5 mln osób. Metro nie zawsze jest najlepszym wyborem. W przypadku przejazdów na krótkich dystansach, takich jak poruszanie się po Tsim Sha Tsui w pobliżu Portu Wiktorii lub między Tsim Sha Tsui a Central, taniej i wygodniej jest wsiąść do autobusu miejskiego lub skorzystać z promu.

Karta „Octopus” zapewnia wygodę i niewielką zniżkę podczas podróży MTR. Działa również w autobusach miejskich, promach, większości sklepów ogólnospożywczych i wszystkich supermarketach. Te małe plastikowe karty umożliwiają szybkie wejście do pociągu i opuszczenie stacji, a opłata za przejazd jest automatycznie potrącana. Jest bardzo wygodna dla turystów.

Tramwaje

Tramwaje elektryczne jeżdżą na wyspie Hongkong od 1904 roku. Hongkong Tramways Limited obsługuje siedem tras na 13 kilometrach dwutorowych wzdłuż północnego brzegu wyspy Hongkong. Jest to jedyny na świecie w pełni dwupokładowy tabor tramwajowy. Tramwaje odnotowały średnio około 144 tys. podróży dziennie w 2024 roku.

Ceny biletów (styczeń 2024 r.):

- dorośli – 3,00 HKD;

- dzieci (od 3 do 12) – 1,50 HKD;

- seniorzy (65+) – 1,30 HKD;

- bilet miesięczny – 260 HKD

Light Rail Transit (kolejka miejska, lekka kolej, rodzaj tramwaju)

Sieć kolejki miejskiej o długości 36 km jest częścią transportu publicznego w północno-zachodniej części Nowych Terytoriów od 1988 roku. System ma obecnie 68 przystanków.

Autobusy

W Hongkongu działa kilku operatorów autobusowych, w tym m.in.:

- Citybus Limited – jest jednym z operatorów autobusowych na wyspie Hongkong. Obsługuje 118 linii, w tym 52 trasy na wyspie Hongkong, 3 trasy do Kowloon i Nowych Terytoriów oraz 28 tras do północnego Lantau i lotniska;

- The Kowloon Motor Bus Company Limited (KMB) obsługuje 354 linie autobusowe w Kowloon i Nowych Terytoriach oraz 64 linie na połączeniach między portami. Firma dysponuje ponad 4 tys. autobusów, w większości piętrowych, jest jednym z największych operatorów drogowego transportu pasażerskiego w południowo-wschodniej Azji. W 2019 roku przewoziła 2,8 mln pasażerów dziennie;

- inne: Long Win Bus Company Limited, New World First Bus, New Lantao Bus Company.

Minibusy

Public Light Bus (PLB) to minibusy zabierające do 19 pasażerów. Oferują usługi: (1) regularne (zielone minibusy), jeżdżą po stałych trasach z rozkładem kursu i stałymi opłatami oraz (2) nieregularne (czerwone), bez stałych opłat, mogą kursować wszędzie, z wyjątkiem miejsc, w których obowiązują specjalne zakazy.

Taksówki

Taksówki są jednym z kluczowych środków transportu pasażerskiego. Obecnie (2024 r.) jeździ 18 163 taksówek, z czego 15 250 to taksówki miejskie (czerwone), 2838 – z Nowych Terytoriów (zielone), a 75 – Lantau (niebieskie).

Promy

Od 1 kwietnia 1999 r. większość usług promowych świadczona jest przez licencjonowanych operatorów promowych. Obecnie istnieje 10 operatorów zapewniających 21 regularnych usług promowych na odległe wyspy. W 2023 roku liczba pasażerów promów wyniosła około 39 mln.

a.            Star Ferry

Promy Star Ferry kursujące pomiędzy Kowloon (Koulun) a Wyspą Hongkong są ekonomicznym środkiem transportu, znanym na całym świecie. Istnieją dwie trasy: Tsim Sha Tsui – Central oraz Tsim Sha Tsui – Wan Chai. Promy te kursują poprzez Victoria Harbour codziennie od wczesnego ranka do 23:00-23:30 z częstotliwością co 6-20 minut. Podróż trwa około 8-10 minut. Cena zależy od dnia (roboczy lub święta) i różni się dla dzieci i dorosłych (ok. 3 HKD).

b.            Promy na wyspy zewnętrzne

Promy na wyspy peryferyjne odpływają z „Central Ferry Piers”, dokąd można dopłynąć promem Star Ferry, dojechać metrem, autobusem lub taksówką. Ceny biletów różnią się w zależności od docelowego miejsca podróży oraz rodzaju promu: ekspresowego lub zwykłego. Poszczególne promy odpływają do:

- Pirs 2 do Ma Wan (Park Island);

- Pirs 3 do Discovery Bay (wyspa Lantau);

- Pirs 4 do Yung Shue Wan i Sok Kwu Wan (wyspa Lamma);

- Pirs 5 na wyspę Cheung Chau;

- Pirs 6 do Mui Wo (wyspa Lantau) i na wyspę Peng Chau;

- Pirs 7 do Tsim Sha Tsui.

Port

Port w Hongkongu znajduje się na półwyspie Kowloon, na wybrzeżu Morza Południowochińskiego. Jest jednym z głównych portów regionu Azji Południowo-Wschodniej. Oferuje 400 usług kontenerowych tygodniowo do ponad 500 miejsc na całym świecie. Obiekty przeładunkowe kontenerów zajmują łączną powierzchnię około 279 ha. Dziewięć terminali kontenerowych ma łączną zdolność przeładunkową ponad 19 mln TEU (twenty-foot equivalent unit), a 24 cumowiska z głębokowodnymi nadbrzeżami mają długość 7 694 m. Portem zarządza Departament Morski Rządu Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong, a Rada Rozwoju Portu w Hongkongu zajmuje się jego planowaniem i rozwojem.

• Kalendarz dni wolnych od pracy

W Hongkongu obowiązują dwa rodzaje świąt państwowych: ogólne i ustawowe. Święta ustawowe są przewidziane w „Rozporządzeniu o zatrudnieniu” i muszą być zapewnione wszystkim pracownikom. Zgodnie z „Rozporządzeniem ogólnym o świętach” (rozdz. 149), jeśli święto wypada w niedzielę, rząd wyznacza następny dzień jako święto wyrównawcze i ogłasza je jako święto państwowe. W związku z tym, że niektóre święta są obchodzone wg kalendarza księżycowego i są w związku z tym ruchome, a ponadto następują przesunięcia wyrównawcze za niedziele, ich lista jest ustalana przez władze co roku.

Poniżej wykaz dni ustawowo wolnych od pracy (święta ogólne) w 2024 roku:

Źródło: https://www.gov.hk/en/about/abouthk/holiday/204.htm 

Obecnie każdemu pracownikowi, niezależnie od stażu pracy, przysługuje następujących 13 dni ustawowo wolnych od pracy:

1.            Nowy Rok, 1 stycznia;

2.            Księżycowy Nowy Rok (święto ruchome, wypada pomiędzy końcem stycznia a połową lutego);

3.            Drugi dzień Księżycowego Nowego Roku;

4.            Trzeci dzień Księżycowego Nowego Roku;

5.            Festiwal Ching Ming (święto zmarłych, jedno z najważniejszych świąt w chińskim kalendarzu, obchodzone 106. dnia po zimowym przesileniu);

6.            Święto Pracy, 1 maja;

7.            Urodziny Buddy (nowo dodane od 2022 r.)

8.            Festiwal Tuen Ng (Święto Smoczych Łodzi, ruchome – koniec maja, czerwiec);

9.            Dzień Ustanowienia Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong, 1 lipca;

10.          Dzień po Święcie Środka Jesieni;

11.          Święto Narodowe – utworzenie Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 r., 1 października;

12.          Festiwal Chung Yeung (dzień pamięci przodków, ruchome – w październiku);

13.          Święto Przesilenia Zimowego lub Boże Narodzenie (do decyzji pracodawcy).

Źródło: https://www.labour.gov.hk/eng/faq/cap57f_whole.htm

Źródło: Census and Statistics Department HKSAR. Imf.org

https://research.hktdc.com/en/article/MzIwNjkzNTY5

https://tradeidds.censtatd.gov.hk/Index/8c24b0fbd12a4f27bec8a2043dd9ffb8

Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy/Census and Statistics Department, HKSAR/OECD
​​​​​​

Zgodnie z „Ustawą zasadniczą”, polityka zagraniczna Hongkongu prowadzona jest poprzez rząd centralny w Pekinie. Jednak władze Hongkongu posiadają kilka swoich przedstawicielstw o profilu handlowym jako Hong Kong Trade and Economic Office, które formalnie pozostaje w strukturze Biura ds. Przemysłu i Handlu. Polska należy do właściwości terytorialnych biura w Berlinie (funkcjonuje od 2011 r.). Biuro to jest przedstawicielstwem handlowym HK na: Polskę, Austrię, Czechy, Niemcy, Węgry, Słowację, Słowenię oraz Szwajcarię.

Zgodnie z art. 152 „Ustawy zasadniczej” przedstawiciele rządu HKSAR mogą uczestniczyć w tych organizacjach jako członkowie delegacji ChRL lub w innym charakterze, na jaki zezwoli Centralny Rząd Ludowy i dana organizacja międzynarodowa (https://www.cmab.gov.hk/en/issues/external.htm).

Źródło: Constitutional and Mainland Affairs Bureau of Hong Kong

Zgodnie z art. 152 „Ustawy zasadniczej” HKSAR może uczestniczyć w tych organizacjach, używając nazwy „Hongkong, Chiny”. Legenda:

• HKG - Rząd Hongkongu (przed 1 lipca 1997 r.)
• HKSARG - Rząd Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong (od dnia 1 lipca 1997 r.)

Hongkong jest członkiem Światowej Organizacji Handlu (World Trade Organization – WTO). Po przyłączeniu do ChRL (1 lipca 1997 r.) HKSAR jest w dalszym ciągu członkiem WTO. ChRL została formalnie członkiem WTO w dniu 11 grudnia 2001 roku.

• Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne

Gospodarka Hongkongu ma charakter otwarty, a wymiana handlowa z zagranicą jest jedną z podstaw jej rozwoju. Utrzymywanie prostych, przejrzystych procedur i minimalnej ilości barier taryfowych i pozataryfowych jest naczelną zasadą tutejszej administracji gospodarczej.

Istnieje duża stabilności przepisów celnych, stosowanych procedur i stawek, jak i rozwiązań prawnych związanych z całą sferą obrotu handlowego. Hongkong jest wolnym portem, a podatek akcyzowy nakładany jest tylko na cztery rodzaje towarów podlegających ocleniu: likiery, tytoń, olej węglowodorowy i alkohol metylowy. Te towary podlegają określeniu wartości celnej przez służby celne. Nie ma taryfy ani podatku od słodzonych napojów bezalkoholowych. W realizacji transakcji handlowych oczywiście nadal wymagane są podstawowe dokumenty znane i stosowane powszechnie w handlu międzynarodowym. Hongkong jest wolnym portem, jednak dla niektórych produktów jak np. rolno-spożywcze lub sprzęt medyczny konieczne jest posiadanie odpowiednich licencji (m.in. u Produkty rolno-spożywcze. Na terenie HKSAR obowiązuje inne prawo, niż na terenie Chin kontynentalnych. Rynek hongkoński jest otwarty dla polskich produktów ze względu na stosunkowo proste przepisy celne. Nie ma natomiast możliwości, aby poprzez Hongkong legalnie eksportować do Chin kontynentalnych polskie produkty rolno-spożywcze, które nie mają dostępu do rynku ChRL.

W 2023 r. obroty handlu ogółem według Departamentu ds. Spisu Powszechnego i Statystyki (Hong Kong Trade, Census & Statistic Departament) wyniosły 1,681  mld USD.

Największe pozycje eksportowe z Polski do Hongkongu obejmują produkty takie jak  perfumy i kosmetyki, sprzęt telekomunikacyjny wraz z częściami zamiennymi, elektryczny, maszyny i silniki spalinowe oraz artykuły rolno-spożywcze.

Według informacji uzyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego RP, w 2021 Polska eksportowała do Hongkongu głównie produkty schłodzone pochodzenia mięsnego, drobiowe i wieprzowe mięso, w tym podroby np. osłonki wieprzowe (21 449 587 USD). Według hongkońskiego Urzędu Statystycznego Census & Statistic import z Polski do Hongkongu w roku 2023 wyniósł 2,62 mld USD.

Takie statystyki pokazują, iż polskie produkty rolno-spożywcze są bardzo wysoko cenione przez hongkońskich konsumentów. Polska posiada uzgodnione bilateralne świadectwa zdrowia dla: (1) jaj, mleka i produktów mlecznych; (2) produktów z mięsa bydła, owiec, kóz i trzody chlewnej; (3) ryb, skorupiaków i mięczaków oraz produktów z nich wytworzonych; (4) świeżego mięsa drobiowego i produktów z niego wytworzonych.

Według statystyk Narodowego Banku Polskiego z 2022 r. inwestycje pomiędzy Polską a HK wyniosły:

Inwestycje Hongkongu w Polsce: stan: 723 mln USD

Polskie inwestycje w Hongkongu: stan: 31,6 mln USD

Źródło: Hong Kong Trade Statistics, Census & Statistics Dept.

• Relacje z UE

Ostatnie coroczne badanie („Report on 2023 Annual Survey of Companies in Hong Kong with Parent Companies Located outside Hong Kong”) dotyczące zagranicznych spółek dominujących w Hongkongu daje najnowszy obraz pod względem obecności UE w Hongkongu. Obecność UE zmniejszyła się, według stanu na czerwiec 2023 r. pod względem liczby przedsiębiorstw (do 1548), pozostając tym samym największą niechińską społecznością biznesową w Hongkongu (kolejne miejsca zajmują Japonia z 1403 przedsiębiorstwami i Stany Zjednoczone z 1273 przedsiębiorstwami, przy czym w przypadku Japonii odnotowuje się delikatny spadek). UE pozostaje drugą co do wielkości grupą przedsiębiorstw zagranicznych.

• Hongkong był 14. największym partnerem handlowym UE w zakresie towarów w 2022 r.
  i plasował się na 5. miejscu wśród partnerów handlowych UE w Azji. UE jest na trzecim  po Chinach i Stanach Zjednoczonych głównym partnerem handlowym Hongkongu;
• w imporcie UE z HK dominują maszyny, sprzęt transportowy i telekomunikacyjny. W eksporcie z UE do HK dominują maszyny, urządzenia transportowe, urządzenia telekomunikacyjne, chemikalia i inne półprodukty;
• handel między UE a HK wykazywał w ostatnich latach stabilny rozwój. Główne obszary handlu usługami pomiędzy UE a Hongkongiem to transport, w tym lotniczy, usługi biznesowe
  i finansowe;
• dane dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych wskazują, że w ciągu ostatnich lat UE była ich głównym źródłem. W 2022 r. Hongkong był czwartym najpopularniejszym miejscem docelowym BIZ dla UE;

• unijne przedsiębiorstwa wykorzystują HK jako swoją główną siedzibę lub dla biur regionalnych. Przedsiębiorstwa z UE obejmują swoją działalnością wiele różnych sektorów: usługi finansowe i biznesowe, bankowość, ubezpieczenia, handel, logistykę, budownictwo i handel detaliczny.

• W pierwszej połowie 2024 r. handel Hongkongu z UE stanowił 5,3% jego całkowitej wymiany handlowej, a głównymi partnerami handlowymi były: Niemcy, Holandia, Francja, Włochy i Belgia.
• W pierwszej połowie 2024 r. eksport Hongkongu do UE stanowił 6,1% jego całkowitego eksportu, przy czym głównymi odbiorcami były: Holandia, Niemcy, Francja, Włochy i Belgia.
• W pierwszej połowie 2024 r. import Hongkongu z UE stanowił 4,6% całkowitego importu, przy czym głównymi źródłami były: Niemcy, Francja, Włochy, Belgia i Niderlandy.

Źródła: Hong Kong Trade Statistics, Census & Statistics Department

https://research.hktdc.com/en/article/Mzk4NTUzOTMx

Inwestycje dwustronne

Pod koniec 2022 r. UE zainwestowała w Hongkongu łącznie 34 mld USD, a największymi inwestorami były Francja, Niderlandy i Niemcy . Hongkong był czwartym  najpopularniejszym kierunkiem w Azji dla inwestorów z UE, za Singapurem,  Chinami kontynentalnymi i Indiami.

Pod koniec 2022 r. Hongkong zainwestował w UE łącznie 67,9 mld USD, głównie w Holandii, Luksemburgu i Portugalii. W tym samym roku Hongkong był trzecim  co do wielkości azjatyckim inwestorem w UE, za Japonią i Singapurem.

Źródła: Hong Kong Trade Statistics, Census & Statistics Department, Eurostat

https://research.hktdc.com/en/article/Mzk4NTUzOTMx

Mimo iż historycznie i kulturowo Hongkong jest bliski pozostałym częściom Chin, miejscowe zwyczaje biznesowe różnią się od tych w Chinach kontynentalnych. Stąd też do rozmów biznesowych, spotkań oraz negocjacji w Hongkongu należy przygotować się inaczej. HK jest miastem tolerancyjnym, wielokulturowym, otwartym na i dla cudzoziemców, którzy stanowią tutaj 8% mieszkańców. Język angielski jest w powszechnym użyciu, jednak mieszkańcy posługują się głównie lokalnym dialektem kantońskim południowo-wschodniej części Chin (prowincja Guangdong). Czynniki te wpływają na wiele dziedzin życia w tym na relacje biznesowe. Wysoka jest również pozycja kobiet, a ich udział w życiu społeczno-politycznym duży.

Chińska kultura biznesowa, również w Hongkongu jest w dużej mierze kształtowana przez konfucjanizm. Życie społeczne HK cechuje przestrzeganie ogólnej harmonii. Przekłada się to na brak zauważalnych, otwartych konfrontacji i konfliktów. Wynika to z oparcia współżycia i współpracy przez setki lat na zasadach konfucjańskiego porządku społecznego, za który uważa się zespół norm moralnych, określających stosunki między ludźmi i zasady postępowania człowieka w społeczeństwie, czyli respektowanie hierarchicznych zależności, szacunek dla autorytetu i przestrzeganie systemu ceremonialnego.

Młode pokolenie biznesmenów w Hongkongu ma dużo większe doświadczenie w kontaktach międzynarodowych i prowadzeniu interesów z gośćmi z innych kultur. Większość mieszkańców Hongkongu jest elastyczna i otwarta, a także chętna do robienia interesów z innymi nacjami i z przedsiębiorcami kultury zachodniej.

6.1 Obyczaje

Umawianie spotkań

W relacjach z mieszkańcami Hongkongu warto jest mieć dobre wyczucie czasu i przestrzegać punktualności. Jest to oznaką szacunku wobec drugiej strony. W przypadku, gdy spotkanie jest w nieodpowiednim terminie, można zaproponować bardziej dogodny.

Bardzo istotnym elementem jest ranga reprezentacji po obu stronach, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw państwowych, w których menedżerowie są członkami nomenklatury, a więc de facto urzędnikami określonej (bardzo precyzyjnie) rangi.

Spotkania, negocjacje

Spotkania z przedstawicielami dużych firm międzynarodowych z HK lub lokalnych biur zagranicznych firm będą przebiegały w standardowym stylu, z porządkiem obrad, protokołami itp. Z drugiej strony, spotkania prowadzone z mniejszymi organizacjami, przedsiębiorstwami mogą mieć bardziej nieformalny, dość swobodny, charakter.

Jeśli to możliwe, należy planować spotkania z co najmniej parotygodniowym wyprzedzeniem. Hongkończycy chcą wiedzieć z kim będą się spotykać, dlatego należy wcześniej podać szczegóły dotyczące nazwisk, tytułów, stanowisk, kompetencji i obowiązków uczestników spotkania. Przydatne może być również uzgodnienie z góry porządku obrad.

Biorąc pod uwagę silny nacisk na hierarchię, negocjacje powinien prowadzić przedstawiciel kierownictwa wyższego szczebla, a w skład zespołu negocjacyjnego powinni wchodzić odpowiedni liderzy znający swoją firmę, zagadnienia merytoryczne i cele rozmów.

Niezależnie od pochodzenia i rangi rozmówców ważne jest, aby okazać odpowiedni poziom szacunku dla najważniejszego rangą partnera, co może na przykład przejawiać się wstawaniem, gdy wchodzi on do pokoju lub oferowaniem mu honorowego miejsca przy stole.

W Hongkongu miejscowe firmy funkcjonują według hierarchii, w związku z tym podejmowanie decyzji może być procesem grupowym (podobnie jest w Chinach kontynentalnych), jednak w Hongkongu działają również firmy w stylu zachodnim, gdzie jest jeden decydent w firmie.

Starszeństwo i autorytet (zasady konfucjanizmu) mają wpływ na to, kto będzie witany jako pierwszy na spotkaniach, ale mają również wpływ na wiele innych elementów. Na przykład, w przypadku delegacji grupowej, gospodarze-organizatorzy mogą podzielić gości według hierarchii stanowisk. Może to oznaczać przydzielenie oddzielnych środków transportu i części hotelu do zakwaterowania.

Dyskusje są dyplomatyczne i uprzejme, ale kiedy sprawy stają się trudne, istnieje możliwość podniesienia emocji i głosów (inaczej niż w Japonii). W takiej sytuacji należy zachować spokój, cierpliwość i samokontrolę. Harmonia jest nadal ideałem w Hongkongu, nawet jeśli pogoń za pieniędzmi może czasami utrudnić jej osiągnięcie.

Z reguły spotkania rozpoczynane są od mowy powitalnej ze strony chińskich gospodarzy. Przemawia szef delegacji, zwracając się do swojego odpowiednika wśród gości. Następnie oczekuje się analogicznego zachowania drugiej strony.

Z zasady więc głos zabiera tylko najważniejsza osoba po każdej stronie, chyba że ze względów merytorycznych poprosi o zabranie głosu innego członka swojej delegacji. Rozmowa najpierw koncentruje się na tematach zastępczych, aby wytworzyć przyjazną atmosferę i „rozluźnić” gości.

Najlepiej jest pozwolić, aby lokalna strona nadawała tempo i podążać za nią. Doceniane jest poczucie humoru, ale powinien być lekki i przyjazny. Należy uważać, aby nie przesadzić. Biznes w Hongkongu jest poważną sprawą. Podczas pierwszego spotkania zazwyczaj panuje miła atmosfera, ale w miarę postępu negocjacji może się ona zaostrzać.

Należy uważać, aby członkowie delegacji nie wyrażali sądów krytycznych na temat hongkońskich partnerów, aby nie spowodować przez nich „utraty twarzy” oraz opinii sprzecznych z wypowiedziami szefa delegacji. Trzeba także pamiętać, aby nie traktować mieszkańców Hongkongu w sposób, który koliduje z ich miejscem w drabinie hierarchii służbowej w jego firmie. Warunkiem udanych negocjacji jest nawiązanie dobrych osobistych relacji między obu stronami.

Słowa powinny być podparte rzeczywistymi faktami i liczbami. Przesada i wyolbrzymianie spraw nie zaprowadzi daleko. Spokojne i logiczne podejście, dające potencjalnym partnerom biznesowym czas na rozważenie korzyści płynących z argumentacji, zawsze przyniesie lepsze rezultaty.

Z reguły lokalne firmy nie delegują jednego negocjatora. Z tego powodu, aby nie stawiać gospodarzy na uprzywilejowanej pozycji, na spotkania biznesowe nie należy wybierać się w pojedynkę. Podczas prezentacji hongkońska strona nie będzie oczekiwała jedynie obszernej wiedzy, ale również, że zostaną jej przedstawione informacje dotyczące rynków, konkurentów i samej firmy.

Prowadząc negocjacje, miejscowi biznesmeni niemalże zawsze biorą pod uwagę kontekst oraz chcą dostrzec większy obraz sytuacji. Jest to związane z tym, że chcą być przygotowani na konsekwencje swoich decyzji w swoim otoczeniu. Negocjacje mogą być przerwane na rzecz pobocznych dyskusji z kontrahentami lub osobami reprezentującymi administrację rządową, co wydatnie wydłuża czas negocjacji. Hongkońscy partnerzy przykładają bardzo dużą wagę do słuchania. Wynika to z tego, że w zhierarchizowanej społeczności tylko wybrane osoby mogą sobie pozwolić na wyrażanie własnego zdania.

Podczas negocjacji powszechne jest robienie notatek. Takie zapiski traktuje się jako dowody, do których można powrócić w dalszych etapach negocjacji. W przypadku zmiany sytuacji zdarza się, że chińska strona potrafi ponownie analizować propozycje, które zostały już wcześniej odrzucone. Zagraniczni negocjatorzy powinni wykazać się dużą cierpliwością.

Zasady moralne czasem mogą być uznawane za ważniejsze niż prawne, czy ustalenia kontraktowe. W przypadku nieporozumień dotyczących umowy, hongkońscy biznesmeni wolą zasiąść przy stole i starać się o polubowne rozwiązanie niż analizować stan prawny i dochodzić, która ze stron naruszyła zapisy umowy. Z tego względu udział prawników na spotkaniach powinien być ograniczony do minimum, ponieważ uważa się, że lepszym rozwiązaniem jest zorganizowanie specjalnego spotkania tylko dla prawników obu firm.

„Utrata twarzy” a przekaz werbalny

Różnice kulturowe, zwyczajowe i filozoficzne mają swoje odzwierciedlenie w sposobie komunikacji. Zarówno na Kontynencie, jak i w Hongkongu istnieje zjawisko „utraty twarzy”, co można w pewnym sensie porównać do zachodniej utraty honoru. Do zachowań, które mogą spowodować „utratę twarzy” należą m.in.: otwarte krytykowanie kogoś zajmującego wyższą pozycję, niewiedza, znalezienie się w niestosownej sytuacji, przyznanie się do błędu, czy przyłapanie na kłamstwie. Emocje, zwłaszcza negatywne, rzadko są przez mieszkańców Hongkongu okazywane, ponieważ brak kontroli nad własnymi emocjami świadczy o niedojrzałości. W chińskiej kulturze istnieje ścisły podział między ludźmi bliskimi a dalszymi w relacjach. W grupie osób im bliskich wyrażają swoje szczere opinie i uczucia, często kontrastujące z tym, co pokazują publicznie.

Zawieranie umów

Mieszkańcy Hongkongu są pod wpływem dwóch kultur: wschodniej z Chin kontynentalnych oraz zachodniej z Wielkiej Brytanii.

Tradycyjne chińskie stanowisko jest takie, że umowy są tylko czasowe. Umowa ustna zawarta pomiędzy partnerami ma dla Chińczyków większe znaczenie niż dokument w formie pisemnej. Dlatego często zdarzają się sytuacje, gdy już po podpisaniu umowy strona chińska zgłasza do niej kolejne uwagi. Kontrakt, który został wynegocjowany i podpisany, niekoniecznie zostaje traktowany jako wersja ostateczna umowy i w niektórych przypadkach strona chińska chce wprowadzać do niego zmiany – ku zdumieniu partnerów zagranicznych.

Z drugiej strony wpływ w czasów kolonii brytyjskiej nakazuje, aby umowy były traktowane poważnie i przestrzegane do końca. W tej opcji umowy sporządzone w formie pisemnej są zazwyczaj niezawodne. Ze względu na tą specyfikę kulturową w Hongkongu warto mądrze pielęgnować relacje z hongkońskim partnerem i firmą na bieżąco.

Podejmowanie gości

Właściwe podejmowanie gości jest bardzo istotne dla powodzenia interesów w Chinach i w Hongkongu. Niektóre spotkania biznesowe mogą odbywać się w restauracjach i rozpoczynają się w porze lunchu (ok. 12:00) lub kolacji (ok. 18:00, rzadko i wyjątkowo później). Spotkania mogą trwać do dwóch godzin.

Jeżeli otrzyma się zaproszenie na kolację od partnera biznesowego w Hongkongu, to bardzo niegrzeczna będzie odmowa jego przyjęcia. W przypadku, gdy spotkanie jest w nieodpowiednim terminie, można zaproponować bardziej dogodny termin spotkania.

Należy mieć również na uwadze, iż zgodnie z etykietą biznesową Hongkongu spotkanie zazwyczaj dotyczy wyłącznie partnera biznesowego, bez osoby towarzyszącej (partnera lub małżonka). W przypadku spotkań, na które są również zaproszone osoby towarzyszące, tematy czysto biznesowe nie będą omawiane. Jest to bowiem raczej spotkanie towarzyskie dla podtrzymania relacji obustronnych.

Etykieta biznesowa w HK dot. zasiadania przy stole w czasie posiłków: 

• w przypadku zachodnich posiłków, zazwyczaj przy długim stole, gość honorowy zwykle siedzi naprzeciwko gospodarza, a drugi i trzeci najważniejsi goście po jego lub jej lewej i prawej stronie. Gość honorowy siedzi najdalej od wejścia, podczas gdy gospodarz siedzi blisko wejścia. Zachodnie zaproszenia do restauracji zazwyczaj pozwalają gościom wybrać własne jedzenie i napoje, każdy cieszy się swoim jedzeniem;
• w przypadku chińskich posiłków, zazwyczaj przy okrągłym stole, gospodarz i gość honorowy siedzą obok siebie najdalej od wejścia, pozostali goście zasiadają w zależności od okoliczności spotkania. Czy jest to pierwsze spotkanie, formalne spotkanie biznesowe lub swobodne spotkanie. W przypadku wątpliwości, lepiej zapytać gospodarza spotkania, gdzie usiąść lub poczekać, aż zaproponuje on miejsce. W przypadku chińskich posiłków, przez większość czasu gospodarz decyduje o menu. Jeśli nie lubi się czegoś lub jest się uczulonym na niektóre pokarmy, lepiej to powiedzieć. Na ekskluzywnych lub formalnych bankietach biznesowych dania serwowane są po kolei przez kelnerów. Jeśli taki rodzaj obsługi nie został zapewniony, wszystkie naczynia stawia się na środku stołu i wszyscy sięgają po potrawy przy pomocy pałeczek przydzielonych do danego dania. Zgodnie z etykietą, podczas posiłku nie należy zamawiać siedmiu dań, w tym przystawki, zupy, dania głównego i deseru. Posiłki składające się z siedmiu dań jada się na pogrzebach.

Wznoszenie toastów

W czasie obiadu lub kolacji biznesowej jest również okazja, aby gospodarz wzniósł toast na cześć gościa z zagranicy. Należy to przyjąć z życzliwą uprzejmością i uśmiechem, podnieść kieliszek, wypić łyk i podziękować wszystkim obecnym. W przypadku, gdy zostanie się poproszonym o wygłoszenie toastu, należy powstać z miejsca i np. wyrazić swoją szczerą nadzieję na rozwój efektywnej współpracy.

Gospodarze na pewno docenią, jeśli goście potrafią posługiwać się pałeczkami, nie jest to jednak konieczne. Należy pamiętać, aby po zakończeniu posiłku ułożyć pałeczki obok talerza (na specjalnej podpórce). Nie należy pozostawiać ich ułożonych równolegle na talerzu/miseczce, czy też wbijania ich w miskę z ryżem. Tak czyni się bowiem wyłącznie dla ofiar na ołtarzach przodków.

Przywitanie i przedstawianie się

Uścisk dłoni, nawet długi, jest akceptowaną formą przywitania się. Nie należy dłoni ściskać mocno i należy stronie chińskiej pozostawić inicjatywę w zakresie wyciągnięcia ręki, gdyż nie wszyscy stosują tę formę. W trakcie powitania dobrze jest nieco spuścić wzrok. Patrzenie prosto w oczy partnerowi może spowodować jego zakłopotanie. Pozdrowieniom towarzyszą lekkie ukłony i/lub lekkie uściski dłoni i mogą trwać nawet do dziesięciu sekund.

Karty wizytowe

Wymiana kart wizytowych to istotny element etykiety w relacjach zarówno w Hongkongu, jak i w Chinach kontynentalnych. Wręcza się je, trzymając w obu dłoniach. Otrzymawszy wizytówkę od hongkońskiego partnera należy zapoznać się z jej treścią, również trzymając ją w obu dłoniach. Dopiero po dłuższej chwili można ją odłożyć lub schować. Nieprzeczytanie czyjejś karty może być zniewagą. Następnie kartę trzeba położyć na stole przed sobą lub w swoim pudełku na karty. Nie wolno wkładać jej do kieszeni ani traktować w inny, lekceważący sposób.

Przed spotkaniami lub wyjazdem biznesowym należy zadbać o wystarczająco duży zapas wizytówek. Wizytówka gości w HK powinna: być dobrej jakości, uwzględniać symbolikę kolorów, mieć jedną stronę wydrukowaną w języku chińskim (kantońskim), a drugą w języku angielskim.

Konieczne jest podanie na wizytówce zajmowanego stanowiska. Zwyczaj wymiany wizytówek jest ważny również dlatego, że pozwala określić rangę poszczególnych osób i ich wpływ na podejmowanie decyzji. Jeśli firma reprezentowana przez gości wyróżnia się w jakiś wyjątkowy sposób, należy o tym napisać na wizytówce.

Nazwiska chińskie są tradycyjnie nadawane w kolejności: nazwisko rodowe, pierwsze nazwisko, które może składać się z dwóch imion, imienia pokoleniowego i imienia nadanego. Te dwa imiona są zazwyczaj połączone spójnikiem, ale mogą być wymawiane i pisane jako jedno. W Hongkongu wiele osób używa przybranych zachodnich imion. W takim przypadku podaje się je w kolejności: pierwsze imię, a następnie nazwisko rodowe. Podobnie jak sąsiedzi z kontynentu, Chińczycy z Hongkongu są bardzo świadomi swojego statusu. Jeśli ktoś ma tytuł, stanowisko lub stopień, należy go użyć, na przykład: „Doktor Wong” lub „Dyrektor Chan”. W przeciwnym razie, należy użyć sformułowania Pan / Pani plus nazwisko rodowe. Ze zwracaniem się do Chińczyków z HK po imieniu należy poczekać, aż sami to zaproponują, wówczas dla ułatwienia najczęściej jest to ich „zachodnie imię”, jak „Jason” czy „Kelly”.

Relacje i szacunek

Kultura Hongkongu jest generalnie zorientowana na grupę. Wyrażanie indywidualnych preferencji może być postrzegane jako mniej ważne niż poczucie przynależności do grupy, podporządkowanie się jej normom i utrzymanie harmonii wśród jej członków.

Budowanie trwałych i opartych na zaufaniu relacji osobistych jest zatem bardzo ważne. Podczas gdy członkowie innych kultur mogą oczekiwać, że będzie się to odbywać stopniowo w trakcie współpracy biznesowej, wielu Chińczyków z HK oczekuje nawiązania relacji na pewnym poziomie przed zawarciem jakiejkolwiek transakcji. Mimo że to się stopniowo zmienia, nadal korzystne jest przystąpić do poważnych rozmów biznesowych dopiero wtedy, gdy kontrahent chiński poczuje się komfortowo, że zna partnera. Udowodnienie, że jest się godnym zaufania partnerem, znakomicie ułatwia zawarcie kolejnej transakcji.

Językami urzędowymi w HK są chiński i angielski. Kantoński jest najczęściej używanym dialektem języka chińskiego. Wielu biznesmenów mówi po angielsku, często dobrze. Jednakże, może czasami być przydatna pomoc tłumacza, nawet jeśli gość mówi po chińsku. Aby nie zrazić drugiej strony, należy wcześniej zapytać, czy na spotkaniu powinien być obecny tłumacz. Porozumiewając się w języku angielskim, należy mówić krótkimi, prostymi zdaniami i unikać wyrażeń ze slangu i żargonu.

Ubiór

Formalny strój jest dobrym wyborem na wszystkie spotkania biznesowe w Hongkongu i funkcje społeczne, które mogą stanowić część negocjacji. Ciemne kolory, jak czerń, granat i szarość są ogólnie dobrym pomysłem.

Należy pamiętać, że oprócz zastosowania w wizytówkach, kolory mają również symboliczne znaczenie w modzie w Hongkongu, podobnie jak w Chinach kontynentalnych. Ogólnie rzecz biorąc, nie należy nosić białego, ponieważ jest to kolor pogrzebu i żałoby. Czerwony jest postrzegany jako szczęśliwy.

Wręczanie upominków

Dawanie prezentów jest istotną częścią kultury biznesowej Hongkongu, co służy ustanowieniu i podtrzymaniu znaczących relacji. Mile widziane są drobne upominki w czasie chińskiego Nowego Roku (święto ruchome, wypada pomiędzy końcem stycznia a połową lutego) oraz Bożego Narodzenia. Dla dzieci oraz swoich chińskich pracowników nie rządowych, najlepszym prezentem noworocznym jest symboliczna gotówka w specjalnych czerwonych kopertach. Oczywiście grzecznościowe prezenty są również dawane i otrzymywane w innych porach roku. Zazwyczaj przyjęcie prezentu zostanie na początku grzecznie odmówione, ponieważ nie chcą wydawać się chciwi. Pozytywnie przyjmowane są prezenty, które są topowymi pamiątkami z własnego kraju np. alkohole lub słodycze. Należy pamiętać jednak jakich upominków nie należy dawać lub jakich zasad przestrzegać ze względu na różnice kulturowe:

• prezenty dla pracowników rządowych i urzędników państwowych są czasami błędnie rozumiane jako łapówki, stąd należy ich unikać. W HK funkcjonuje ustawa antykorupcyjna, nad czym czuwa Niezależna Komisja Antykorupcyjna;
• prezent powinien być elegancko zapakowany, ponieważ wszystko, co jest rozpakowane wygląda tandetnie;
• nie wolno dawać ostrych przedmiotów (np. noże lub nożyczki) reprezentują zerwanie stosunków;
• należy unikać dawania przedmiotów związanych w jakikolwiek sposób z cyfrą „4”, ponieważ słowo to fonetycznie brzmi po chińsku jak śmierć. Nie wolno zatem podarować czterech rzeczy na raz, jak cztery butelki wina, itp.;
• należy unikać dawania wszystkiego w kolorach: niebieskim, czarnym i białym. Wiążą się one bowiem z żałobą;
• unikać dawania chusteczek do nosa i zegarów lub zegarków, co również jest kojarzone ze śmiercią.

Dobrym pomysłem na prezent będzie upominek charakterystyczny dla kraju pochodzenia obdarowującego: rękodzieło artystyczne, książki, płyty z muzyką (np. Chopina), alkohol, czekoladki, drobna biżuteria (wyroby z bursztynu, choć warto pamiętać o estetycznych różnicach kulturowych). Jeśli chcemy, bądź jesteśmy zmuszeni, wręczyć przedmioty w zestawie po kilka sztuk, najlepiej żeby był to zestaw sześciu lub ośmiu sztuk.

6.2 Inne ważne aspekty kultury biznesu w Hongkongu

Po pierwsze, podobnie jak w Chinach kontynentalnych, biznesmeni w Hongkongu spędzają większość swojej kariery na budowaniu „osobistej sieci relacji” (to dosłownie oznacza słowo guanxi). Wynikająca z relacji społecznych koncepcja guanxi jest silnie zakorzeniona w chińskiej sferze biznesu. Określenie to odnosi się do skomplikowanej sieci relacji międzyludzkich i biznesowych, które w znacznym stopniu można opisać przy pomocy powiedzenia: „nieważne co wiesz, ważne kogo znasz”. Ta kultura biznesowa jest w dużej mierze ukształtowana przez konfucjanizm, według którego sieć relacji ma kluczowe znaczenie i opiera się na wartościach takich jak: solidarność, lojalność, skromność i uprzejmość.

Po drugie, hierarchia zarówno w Chinach, jak i w HK, zarówno w biznesie, jak i w sferze prywatnej, jest o strukturze pionowej i jest ona bardzo szanowana.

Po trzecie, należy pamiętać o wyżej wspomnianym „zachowaniu twarzy”, aby chronić indywidualną reputację, wpływy i godność.

Feng-shui

Starożytna chińska praktyka rozumienia i planowania przestrzeni feng-shui odgrywa znaczącą rolę w życiu biznesowym Hongkongu i musi być respektowana. Warto skonsultować zasady feng-shui w czasie przygotowań do uroczystości, otwarcia biura, podpisania kontraktu lub podobnych wydarzeń. Feng oznacza wiatr, a shui wodę, a zatem Hongkong, ze swoimi górami i morzem, gdzie według tradycji gromadzi się pozytywna energia z gór i wody jest jednym z wyjątkowych miejsc na świecie, odpowiadających „budownictwu/lokalizacji według zasad feng-shui”. Według nich można zlokalizować miejsce zarówno dobrej, jak i złej energii. Wówczas możemy zwiększyć wpływ dobrej energii i zminimalizować wpływ złej energii. Wiele budynków w Hongkongu jest zaprojektowanych w ten sposób, iż za budynkiem znajdują się góry, a przed budynkiem znajduje się ogród, pusta przestrzeń, w której gromadzi się energia, a za nią zbiornik wody, która oznacza bogactwo.

Początki na rynku HK

Z uwagi na charakterystyczne cechy rynku HK („gdzie wschód spotyka zachód”) oraz odmienność kulturową (w szczególności inną od polskiej etykę biznesową), przygotowując się do nawiązywania znajomości z hongkońskimi przedsiębiorstwami, warto wziąć pod uwagę udział i właściwie przygotować się do targów w Hongkongu.

Udział w targach stanowi dobry sposób na nawiązanie kontaktów i zapoznanie się z cechami charakterystycznymi lokalnego rynku oraz szeroko rozumianego rynku azjatyckiego. Wybór odpowiednich targów zależy głównie od zakresu doświadczenia związanego z eksportem do Hongkongu danej firmy. Jeżeli polska firma jest na etapie poszukiwania importera i nie ma zbyt dużego doświadczenia na rynku azjatyckim, warto w pierwszej kolejności rozważyć udział w targach branżowych B2B o charakterze międzynarodowym, na których wystawiają eksporterzy poszukujący importera. Dobrze sporządzone materiały promocyjne i informacyjne z estetyczną grafiką i w ciekawych opakowaniach, to na rynkach azjatyckich podstawa.

Biorąc pod uwagę zmieniający się charakter kontaktów na świecie w wyniku pandemii, obecnie większość spotkań biznesowych odbywa się w formie on-line. Warto zatem zachęcać polskich wystawców do odpowiedniego przygotowywania udziału w targach, w tym m.in. sporządzania odpowiednich materiałów promocyjnych w języku angielskim w formie cyfrowej lub w mediach społecznościowych (np. prezentacje dot. firmy). Warto rozważyć również w przypadku Hongkongu przygotowanie materiałów przy użyciu tradycyjnej pisowni znaków chińskich (w ChRL używana jest uproszczona forma znaków). Następnie, przygotowanie przez firmy kodów QR z dostępem do ich cyfrowych materiałów informacyjno-promocyjnych, co zostanie pozytywnie odebrane przez azjatyckich partnerów biznesowych, którzy są przyzwyczajeni do nowoczesnych form elektronicznych.

Docelowo HK należy traktować jako miejsce, gdzie dostęp dla polskich eksporterów jest łatwiejszy, niż w Chinach kontynentalnych. Zaprezentowanie swoich produktów na terenie Hongkongu może również przybliżyć dany produkt czy markę. Udział polskich wystawców w targach (również w formie on-line) ma – i musi mieć – podwójny cel. Utrzymywanie już osiągniętych rezultatów i rozpoznawanie nowych możliwości eksportowych dla polskich produktów rolnych do Hongkongu oraz innych miejsc w Azji.

W trakcie targów opłacalne okazać się może robienie wspólnych zdjęć z potencjalnymi partnerami (co w przyszłości ułatwi kontakt i rozróżnienie poznanych osób, których na targach z pewnością będzie wiele). Oprócz tematów biznesowych wskazane jest prowadzenie rozmów o zainteresowaniach, kuchni lub zakupach. Lepiej unikać rozmów o polityce. Po targach jak najszybciej należy nawiązać kontakt z najważniejszymi partnerami w Hongkongu, za pomocą komunikatorów internetowych i starać się utrzymywać kontakt z potencjalnymi partnerami nie tylko w kwestiach zawodowych, ale także przy okazji ważnych wydarzeń lub świąt (szczególnie życzenia z okazji chińskiego Nowego Roku) .

Stosunki gospodarcze, finansowe i handlowe nie są uregulowane przez umowy dwustronne pomiędzy Rządem RP a Rządem HKSAR. Polska i Hongkong posiadają dwie umowy bilateralne w innych dziedzinach:

       1.    Umowę pomiędzy Rządem RP a Rządem HKSAR o ruchu bezwizowym. Weszła ona w życie w dniu 18 sierpnia 2002 roku. Na jej podstawie obywatele RP mogą wjeżdżać i przebywać na terytorium HK w celach turystycznych do 90 dni bez konieczności posiadania wizy;

       2.    Umowę pomiędzy Rządem RP a Rządem HKSAR o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych. Weszła ona w życie 28 lutego 2007 roku. Przepisy tej umowy stanowią, że fakt popełnienia przestępstwa należy zgłosić odpowiednim organom w Polsce (policji), które z kolei porozumieją się w danej sprawie bezpośrednio ze swoim odpowiednikiem w Hongkongu (art. 2 umowy).

UE i Hongkong mają podpisane poniższe umowy:

1. Umowy o promocji i ochronie inwestycji (IPPA) z: Austrią, Belgijsko-Luksemburską Unią Gospodarczą, Danią, Finlandią, Francją, Niemcami, Włochami, Holandią i Szwecją.
2. Kompleksowe umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (CDTA) z 17 z 27 państw członkowskich UE: Austrią, Belgią, Republiką Czeską, Chorwacją, Estonią, Finlandią, Francją, Węgrami, Irlandią, Włochami, Łotwą, Luksemburgiem, Maltą, Holandią, Portugalią, Rumunią i Hiszpanią. Obecnie trwają negocjacje w sprawie CDTA z Cyprem, Niemcami i Litwą.
3. Umowy o dochodach z usług lotniczych z: Belgią, Chorwacją, Danią, Estonią, Finlandią, Niemcami, Holandią i Szwecją, a o dochodach dotyczących usług transportowych z: Danią, Niemcami i Holandią.
4. Umowy o wymianie informacji podatkowych z Danią i Szwecją.

Data aktualizacji: grudzień 2024 r.