Polska na Cyprze

• SYSTEM GOSPODARCZY I NAJWAŻNIEJSZE STRATEGIE GOSPODARCZE 

Cypr, jako członek Unii Europejskiej, posiada system gospodarczy oparty na zasadach gospodarki rynkowej z silnym naciskiem na wolny handel, inwestycje zagraniczne oraz rozwój sektora usług. Kluczowe elementy systemu gospodarczego wyspy obejmują handel międzynarodowy, sektor finansowy, turystykę oraz nowoczesne technologie.

Cypr posiada gospodarkę rynkową, w której sektor prywatny odgrywa dominującą rolę. Kraj jest członkiem Unii Europejskiej (od 2004 roku) oraz strefy euro (od 2008 roku), co oznacza, że korzysta z zalet jednolitego rynku UE oraz wspólnej polityki monetarnej. System gospodarczy Cypru jest zatem silnie zintegrowany z rynkami międzynarodowymi i podlega regulacjom unijnym.

Cypr charakteryzuje się systemem gospodarczym opartym na rynkowej ekonomii z silnym naciskiem na sektor usług (finanse, turystyka, ICT) oraz dążeniem do dywersyfikacji energetycznej i rozwoju technologii. Kluczowe strategie gospodarcze Cypru obejmują poprawę sektora finansowego, promowanie turystyki, rozwój energetyki (w tym gazu ziemnego i OZE), wspieranie innowacji oraz integrację z rynkami międzynarodowymi. Cypr stara się wykorzystać swoje atuty geograficzne, zasoby naturalne i członkostwo w UE, by przyciągnąć inwestycje i wzmocnić swoją pozycję gospodarczą na arenie międzynarodowej.

• GŁÓWNE SEKTORY GOSPODARKI I ICH UDZIAŁ W PKB 

Gospodarka Cypru jest zróżnicowana, z dominującym sektorem usługowym, szczególnie finansowym i turystycznym, a także rozwijającymi się branżami przemysłowymi i rolniczymi. Główne sektory gospodarki Cypru i ich szacunkowy udział w Produkcie Krajowym Brutto (PKB):

1. Sektor usług

Sektor usług stanowi zdecydowaną większość gospodarki Cypru (generuje 70-75% PKB), przy czym największy udział mają:

• Usługi finansowe i bankowe: Cypr jest ważnym centrum finansowym w regionie, zwłaszcza w zakresie usług bankowych, ubezpieczeniowych, doradczych i inwestycyjnych. Bankowość i usługi finansowe mają duży udział w PKB Cypru, przyciągając międzynarodowe inwestycje i przedsiębiorstwa. Cypr jest również popularnym miejscem dla rejestracji firm, zwłaszcza dzięki korzystnym przepisom podatkowym.
  Finansowe i profesjonalne usługi: 30–35% PKB
• Turystyka: Turystyka jest jednym z kluczowych sektorów gospodarki Cypru, stanowiącym istotną część jego dochodów. Wyspa przyciąga turystów przez cały rok, głównie z Europy.
  Turystyka: 10–15% PKB
• ICT (technologie informacyjne i komunikacyjne): Cypr stawia na rozwój sektora technologicznego, w tym na start-upy i firmy zajmujące się ICT, sztuczną inteligencją (AI), blockchainem i innymi nowoczesnymi technologiami. Sektor ten rośnie w szybkim tempie, szczególnie w kontekście międzynarodowych inwestycji.
  ICT i technologie: 5–10% PKB
• Transport i logistyka: Ze względu na swoje położenie geograficzne, Cypr jest ważnym węzłem transportowym w regionie, obsługującym m.in. żeglugę, transport lotniczy i usługi portowe. Transport i logistyka: 5–8% PKB

2. Sektor przemysłowy

Cypr nie jest dużym producentem przemysłowym (ok 15–18% PKB) , jednak sektory przemysłowe mają swoje znaczenie:

• Przemysł przetwórczy: W Cyprze rozwija się przemysł spożywczy (w tym winiarski), tekstylny oraz przemysł chemiczny. Produkcja w tych branżach jest ważnym źródłem eksportu.
  Przemysł wytwórczy: 6–8% PKB
• Budownictwo: Sektor budowlany na Cyprze rośnie, zwłaszcza w miastach i regionach turystycznych, z inwestycjami w mieszkalnictwo, obiekty komercyjne oraz infrastrukturę. W ostatnich latach branża budowlana odnotowuje wzrost, co stanowi impuls do rozwoju innych sektorów, takich jak produkcja materiałów budowlanych i usługi projektowe.
  Budownictwo: 7–9% PKB
• Wydobycie surowców naturalnych: Cypr posiada pewne zasoby mineralne, takie jak miedź i nikiel, chociaż przemysł wydobywczy nie jest na tyle rozwinięty, aby stanowić duży udział w PKB. Jednak odkrycia gazu ziemnego na szelfie kontynentalnym Cypru mogą w przyszłości znacząco wpłynąć na rozwój sektora energetycznego i przemysłowego.
  Wydobycie surowców: 1–2% PKB

3. Sektor rolniczy

Rolnictwo, mimo że stanowi mniejszy odsetek w PKB Cypru (ok. 2–3% PKB), nadal jest istotnym elementem gospodarki, szczególnie na obszarach wiejskich. Główne produkcje rolne to:  uprawy owoców (cytrusy) i warzyw, uprawy winorośli i produkcja wina, hodowla zwierząt.

4. Sektor energetyczny

Sektor energetyczny Cypru nie jest dużym źródłem dochodów, ale w ostatnich latach zyskał na znaczeniu z powodu odkryć gazu ziemnego. Cypr rozwija produkcję gazu ziemnego (odkrycie złoża gazu "Afrodyta" na szelfie kontynentalnym Cypru może w przyszłości uczynić sektor energetyczny jednym z głównych elementów gospodarki) oraz odnawialne źródła energii (OZE), głównie energię słoneczną, która jest najbardziej odpowiednia ze względu na klimat, oraz w energię wiatrową.

POLITYKA KURSOWA 

1 stycznia 2008 roku Republika Cypryjska przystąpiła do strefy euro. W bankach bez problemu można wymienić dolary, funty brytyjskie, jeny, franki szwajcarskie.

SUROWCE I TECHNOLOGIE KRYTYCZNE 

Cypr, podobnie jak inne państwa Unii Europejskiej, stara się zdywersyfikować swoje źródła surowców oraz rozwijać technologie krytyczne w kontekście globalnych wyzwań gospodarczych, energetycznych i technologicznych. W odniesieniu do surowców i technologii krytycznych na Cyprze, można wyróżnić kilka obszarów:

Surowce Krytyczne na Cyprze

1. Surowce mineralne:
   • Miedź: Cypr był znany z wydobycia miedzi w starożytności, a kopalnie miedzi były jednym z głównych źródeł dochodów. Chociaż obecnie produkcja miedzi jest ograniczona, zasoby tego metalu wciąż występują na wyspie.
   • Nikiel: Cypr posiada zasoby niklu, choć ich eksploatacja nie jest już na tak dużą skalę jak w przeszłości.
   • Gips i inne minerały: Gips jest wykorzystywany w przemyśle budowlanym, a na Cyprze znajdują się również złoża węgla i innych minerałów.
2. Zasoby energetyczne:
   • Gaz ziemny i ropy naftowa: W ostatnich latach na Cyprze odkryto złoża gazu ziemnego, które mogą stanowić ważne źródło energii. W 2011 roku odkryto złoże gazu naturalnego o nazwie "Aphrodite" na szelfie kontynentalnym Cypru. To odkrycie wzbudziło zainteresowanie w kontekście rozwoju sektora energetycznego, ale także przyciągnęło międzynarodowe zainteresowanie i kontrowersje związane z granicami morskimi z Turcją.
   • Odnawialne źródła energii (OZE): Cypr inwestuje w rozwój odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna i wiatrowa, z uwagi na korzystne warunki klimatyczne.
3. Surowce strategiczne:
   • Lit: Choć na Cyprze nie prowadzi się dużej produkcji litu, surowiec ten zyskuje na znaczeniu w kontekście przemiany energetycznej i rozwoju technologii baterii. Wspieranie poszukiwań i badań w tej dziedzinie może stać się częścią długoterminowej strategii Cypru.

Technologie Krytyczne na Cyprze

1. Technologie energetyczne:
   • Cypr stara się rozwijać nowoczesne technologie związane z energią odnawialną (fotowoltaika, energia wiatrowa) i magazynowaniem energii. Dzięki korzystnym warunkom klimatycznym, szczególnie w zakresie energii słonecznej, Cypr stawia na rozwój takich technologii, aby zmniejszyć zależność od tradycyjnych źródeł energii.
2. Technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT):
   • Cypr staje się coraz bardziej istotnym centrum dla branży ICT w regionie, przyciągając inwestycje w rozwój nowoczesnych technologii takich jak chmura obliczeniowa, sztuczna inteligencja (AI), big data, blockchain i internet rzeczy (IoT). Cypr oferuje atrakcyjne warunki dla start-upów technologicznych, a także posiada odpowiednią infrastrukturę i wsparcie rządowe.
3. Cyberbezpieczeństwo:
   • W obliczu rosnących zagrożeń związanych z cyberatakami, Cypr inwestuje w rozwój technologii cyberbezpieczeństwa i w tworzenie polityk ochrony infrastruktury krytycznej. Technologie związane z cyberobroną stają się kluczowe nie tylko w kontekście bezpieczeństwa narodowego, ale także dla rozwoju sektora finansowego i usług IT.
4. Technologie w sektorze zdrowia:
   • Cypr rozwija technologie medyczne i biotechnologiczne. Wyspa stawia na innowacje w zakresie telemedycyny, diagnostyki opartej na sztucznej inteligencji oraz badań nad nowymi lekami i terapiami, szczególnie w kontekście chorób przewlekłych i starzejącego się społeczeństwa.

Cypr stara się dostosować do globalnych wyzwań poprzez dywersyfikację swoich zasobów surowcowych i rozwój nowoczesnych technologii. Surowce krytyczne na wyspie obejmują przede wszystkim miedź, gaz ziemny, oraz niektóre minerały. Technologie krytyczne związane są z energetyką odnawialną, ICT, cyberbezpieczeństwem oraz biotechnologią, co stanowi fundament dla przyszłego rozwoju wyspy w kontekście gospodarki opartej na innowacjach.

STAN INFRASTRUKTURY

Cypr, zgodnie ze standardami europejskimi dot. transportu, ma wydajną infrastrukturę.  W Republice Cypryjskiej działają dwa międzynarodowe porty lotnicze w Larnace i Pafos obsługujące ruch towarowy oraz turystyczny. Główne porty morskie znajdują się w Limassol (główny port handlowy) i w Larnace.
Wszystkie miasta na południowej części wyspy połączone są drogami szybkiego ruchu.
Jedynym transportem publicznym na Cyprze są miejskie oraz międzymiastowe autobusy. 

KALENDARZ DNI WOLNYCH OD PRACY

1 stycznia - Nowy Rok
6 stycznia - Theofania Chrzest Jezusa Chrystusa
25 marca - Dzień Niepodległości Grecji
1 kwietnia - Cypryjski dzień narodowy
1 maja - Dzień pracy
1 października - Dzień Niepodległości Republiki Cypryjskiej
28 października - Narodowy dzień Grecji
25 i 26 grudnia - Boże Narodzenie
Pozostałe święta ruchome: Zielony Poniedziałek (początek wielkiego postu),  Wielki Piątek, Poniedziałek Wielkanocny, Poniedziałek Zielonoświątkowy.
Świętem narodowym Cypryjczyków jest Dzień Niepodległości obchodzony 1 października. Święta narodowe Grecji są również dniami wolnymi od pracy.

żródło: World Bank, UNDP 

​​​​​​

Możliwie najaktywniejsze uczestnictwo Cypru w organizacjach wielostronnych o charakterze gospodarczym jest kluczowe dla małej gospodarki kraju, która opiera się na handlu międzynarodowym, usługach finansowych i turystyce.

Republika Cypryjska jest członkiem WTO od 30 czerwca 1995 roku, natomiast cypryjski wniosek o członkostwo w OECD jest wetowany przez Turcję od 1995 roku.

1. Unia Europejska (UE)

Cypr jako członek UE od 2004 roku jest aktywnie zaangażowany w polityki gospodarcze i współpracę w ramach jednolitego rynku.

2. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)

Chociaż Cypr nie jest pełnoprawnym członkiem OECD, współpracuje z organizacją w zakresie standardów podatkowych, w tym globalnej inicjatywy dotyczącej wymiany informacji podatkowych.

3. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)

Cypr wspiera wielostronne inicjatywy gospodarcze prowadzone przez agendy ONZ, takie jak:

• Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD), której celem jest wspieranie handlu międzynarodowego i inwestycji.
• Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO), gdzie Cypr, jako jedno z głównych centrów rejestracji statków, odgrywa istotną rolę w regulacjach dotyczących żeglugi.

4. Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW)

Cypr jest członkiem zarówno Banku Światowego, jak i MFW. Organizacje te wspierały kraj w reformach finansowych po kryzysie gospodarczym w 2013 roku, kiedy MFW odegrał kluczową rolę w programie pomocowym.

5. Śródziemnomorskie Inicjatywy Regionalne

Cypr uczestniczy w gospodarczych i politycznych inicjatywach regionalnych, takich jak:

• Unia dla Śródziemnomorza (UfM), której celem jest wspieranie współpracy gospodarczej, energetycznej i środowiskowej w regionie Morza Śródziemnego.
• Inicjatywy energetyczne: Cypr jest zaangażowany w projekty dotyczące wydobycia gazu ziemnego w regionie, np. w ramach współpracy z Grecją, Izraelem i Egiptem.

6. Światowa Organizacja Handlu (WTO)

Jako członek WTO, Cypr popiera liberalizację handlu i inwestycji oraz uczestniczy w negocjacjach dotyczących wielostronnych umów handlowych.

1. AIIB- Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych

Cypr dołączył do AIIB jako członek nienależący do regionu w maju 2017 roku. Udział w AIIB umożliwia Cyprowi dostęp do globalnych inwestycji infrastrukturalnych i potencjalnych projektów o charakterze zrównoważonym, pomimo niewielkiego bezpośredniego zaangażowania w azjatycki region gospodarczy​.