Dialog Społeczny

Organizacje pracodawców (na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców) oraz organizacje związkowe (na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych), reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, mają prawo do opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami odpowiednio związków zawodowych i związków pracodawców. Nie dotyczy to jednak założeń i projektu budżetu państwa, które są opiniowane w innym trybie.

Skierowanie założeń lub projektu aktu prawnego do konsultacji z innymi organizacjami związkowymi lub organizacjami pracodawców nie będzie wykonaniem ustawowego obowiązku, lecz jedynie przejawem polityki prowadzonej przez organ ze względu na uznanie znaczenia danej organizacji np. na szczeblu lokalnym, w danej branży lub sektorze.

Obowiązek zasięgania opinii dotyczy założeń i projektów aktów prawnych wszelkiego rodzaju, a więc nawet tych, które są wydawane na podstawie ustaw, ale nie w celu ich wykonania (np. aktów wydawanych na podstawie art. 93 Konstytucji RP).

Wykonując ten obowiązek organ władzy może, według swojego wyboru – skierować do organizacji partnerów społecznych założenia albo projekt aktu prawnego.

Wobec częstych w praktyce wątpliwości, czy skonsultowanie założeń aktu prawnego wymaga konsultowania również projektu, gdy w toku prac legislacyjnych wniesiono do projektu poprawki, Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia 19 listopada 1996 r. (sygn. akt K 7/95), stwierdził, że dopóki projekt jest wynikiem wykonania tych samych założeń, które były konsultowane, dopóty nie musi po wprowadzeniu doń poprawek i uzupełnień być ponownie konsultowany.

Organy władzy obowiązane są kierować założenia lub projekty aktów prawnych do odpowiednich władz organizacji partnerów społecznych, wskazanych w statutach tych organizacji.

Kierując założenia lub projekt aktu prawnego do konsultacji, organ władzy obowiązany jest określić termin przedstawienia opinii, nie krótszy niż 30 dni. Organizacja nie ma jednak obowiązku przedstawienia opinii, nieprzedstawienie jej w wyznaczonym terminie oznacza rezygnację z jej wyrażenia.

Projekt aktu powinien być konsultowany na ostatnim etapie prac projektowych, tzn. po przyjęciu przez organ władzy posiadający inicjatywę ustawodawczą, np. Radę Ministrów. Negatywna opinia do założeń lub projektu aktu prawnego zgłoszona w trakcie konsultacji nie wstrzymuje procesu prawodawczego.