Dolnośląski Urząd Wojewódzki

DOLNOŚLĄSKI
URZĄD WOJEWÓDZKI
we WROCŁAWIU

Repatriacja oznacza powrót do Ojczyzny osób pochodzenia polskiego, a także jest akcją prowadzoną przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, mającą na celu spełnienie etycznego obowiązku zadośćuczynienia historycznych krzywd Rodakom zamieszkałym w azjatyckiej części byłego ZSRR. W preambule ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1105) można przeczytać, że „W poczuciu głębokiej więzi z Polakami - potomkami dawnej Rzeczypospolitej, ofiarami komunistycznego terroru, przemocą zmuszonymi do opuszczenia ziemi przodków, osiedlonymi wbrew własnej woli na najtrudniejszych do zamieszkania obszarach byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich; pozbawionymi możliwości powrotu do Polski, prześladowanymi z powodu swojego pochodzenia oraz przywiązania do wiary, tradycji i umiłowania wolności, skazanymi na pracę w nieludzkich warunkach, głód, choroby i częstokroć na fizyczne wyniszczenie; którzy, mimo wszelkich przeciwności, nigdy nie wyrzekli się Polski, jej tradycji i kultury, a miłość i przywiązanie do Ojczyzny przekazali swoim potomkom - pragnąc zadośćuczynić za doznawane przez zesłańców krzywdy, (…) powinnością Państwa Polskiego jest umożliwienie repatriacji rodakom, którzy pozostali na Wschodzie". Ustawa o repatriacji umożliwia, zatem powrót do kraju osobom, które na skutek historycznych uwarunkowań nie mogły nigdy osiedlić się w Polsce.

Repatriacja to także jeden ze sposobów nabycia obywatelstwa polskiego przez osoby pragnące przesiedlić się na stałe do Rzeczypospolitej Polskiej, bowiem osoba przybywająca do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy krajowej w celu repatriacji nabywa obywatelstwo polskie z mocy prawa z dniem przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej.

Wizę krajową w celu repatriacji lub decyzję o zakwalifikowaniu do wydania wizy wjazdowej w celu repatriacji wydaje, albo odmawia jej wydania konsul właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o jej wydanie, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Jeżeli przemawia za tym uzasadniony interes wnioskodawcy, minister właściwy do spraw zagranicznych może wyznaczyć innego konsula.

Wiza wjazdowa w celu repatriacji może być wydana osobie polskiego pochodzenia, która przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. do dnia 1 stycznia 2001 roku zamieszkiwała na stałe na terytorium obecnej Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżanu, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu albo azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej.

Wiza krajowa w celu repatriacji może zostać również wydana małżonkowi i zstępnym do czwartego stopnia (oraz ich małżonkom) wcześniej wspominanej osoby, jeżeli zamierzają przybyć z nią wspólnie do Rzeczypospolitej Polskiej.

Małżonkowi repatrianta, który nie złożył wniosku o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji, a zamierza osiedlić się z nim wspólnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udziela się zezwolenia na pobyt stały (wniosek w sprawie dołącza się do wniosku o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji, a rozstrzygnięcie w sprawie zostaje podjęte przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców).

Kiedy można nie otrzymać wizy repatriacyjnej ?

Wiza krajowa w celu repatriacji nie może być wydana osobie, która:

1. utraciła obywatelstwo polskie nabyte w drodze repatriacji;
2. repatriowała się z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944-1957 przez Rzeczpospolitą Polską albo przez Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Litewską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich do jednego z państw będących stroną tych umów, lub
3. w czasie pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej działała na szkodę podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4. uczestniczyła lub uczestniczy w łamaniu praw człowieka, lub
5. jej dane znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu, lub
6. wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, lub
7. obowiązuje wpis danych osoby do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany.

Osoba ubiegająca się o wydanie wizy w celu repatriacji składa wniosek o jej wydanie (do pobrania: załącznik nr 1) we właściwej ze względu na miejsce zamieszkania polskiej placówce konsularnej. Do wniosku należy dołączyć również dokumenty, których aktualny wykaz można znaleźć m. in. na stronie https://www.gov.pl/web/mswia/uzyskaj-wize-krajowa-w-celu-repatriacji .

Konsul na podstawie przedstawionych dokumentów i faktów ustalonych w trakcie rozmowy z osobą ubiegającą się o wydanie wizy w celu repatriacji oraz innych posiadanych informacji ocenia, czy spełnia ona określone w ustawie warunki oraz wydaje decyzję o uznaniu bądź odmowie uznania wnioskodawcy za osobę polskiego pochodzenia. Następnie, przekazuje wniosek o wydanie wizy repatriacyjnej wraz z decyzją o uznaniu wnioskodawcy za osobę polskiego pochodzenia, w rozumieniu art. 5 ustawy o repatriacji, do ministra właściwego do spraw wewnętrznych w celu uzyskania zgody na wydanie wizy repatriacyjnej. Konsul, po uzyskaniu przedmiotowej zgody, wydaje wizę repatriacyjną poprzez zamieszczenie w paszporcie naklejki wizowej. W czasie ważności wizy powinien nastąpić przyjazd jej posiadacza do Polski.

Konsul wydaje wizę krajową w celu repatriacji po przedstawieniu dowodu potwierdzającego posiadanie lub zapewnienie lokalu mieszkalnego i źródeł utrzymania w Rzeczypospolitej Polskiej albo zapewnienie miejsca w ośrodku, zwanych dalej „warunkami do osiedlenia się”.

Zapewnienie warunków do osiedlenia się

Aby konsul mógł wydać wizę krajową w celu repatriacji, wnioskodawca musi przedstawić dowód potwierdzający posiadanie przez niego lub zapewnienie mu przez inne osoby lokalu mieszkalnego i źródeł utrzymania w Rzeczypospolitej Polskiej, albo zapewnienia miejsca w ośrodku adaptacyjnym, zwanych warunkami do osiedlenia się.

Dowodem potwierdzającym posiadanie warunków do osiedlenia się jest dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu mieszkalnego na okres nie krótszy niż 12 miesięcy oraz oświadczenie o zatrudnieniu lub umowa o pracę na okres nie krótszy niż 12 miesięcy.

Dowodami potwierdzającym zapewnienie warunków do osiedlenia się są:

1. decyzja Pełnomocnika Rządu do Spraw Repatriacji w sprawie przyznania miejsca w ośrodku adaptacyjnym dla repatriantów, lub
2. uchwała rady gminy zawierająca zobowiązanie do zapewnienia warunków do osiedlenia się przez okres nie krótszy niż 2 lata, lub
3. oświadczenie obywatela polskiego, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zawierające zobowiązanie do zapewnienia warunków do osiedlenia się przez okres nie krótszy niż 2 lata. Przy czym oświadczenie obywatela polskiego może dotyczyć wyłącznie wstępnych, zstępnych lub rodzeństwa tej osoby.
4. Dowód potwierdzający źródła utrzymania nie jest wymagany od osób małoletnich i tych, którym przysługują uprawnienia emerytalne lub rentowe na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Małoletni

W drodze repatriacji obywatelstwo polskie nabywa również małoletni pozostający pod władzą rodzicielską repatrianta. W przypadku, gdy repatriantem jest tylko jedno z rodziców, małoletni nabywa obywatelstwo polskie jedynie za zgodą drugiego z rodziców, wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem. Nabycie obywatelstwa przez małoletniego, który ukończył 16 lat, może nastąpić jedynie za jego zgodą. Małoletni pozostający pod opieką nabywa obywatelstwo polskie w drodze repatriacji, jeżeli dokona jej za zgodą opiekuna wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem.

W przypadku braku zgody drugiego z rodziców małoletniemu pozostającemu pod władzą rodzicielską repatrianta udziela się zezwolenia na pobyt stały, podobnie jak małoletniemu dziecku współmałżonka pozostającemu pod jego władzą rodzicielską (wniosek w sprawie dołącza się do wniosku o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji, a rozstrzygnięcie w sprawie zostaje podjęte przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców).

Możliwość umiejscowienia aktów stanu cywilnego w polskim urzędzie stanu cywilnego

Osoba ubiegająca się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji, przedstawiając dowody potwierdzające posiadanie lub zapewnienie warunków do osiedlenia się, może zwrócić się do konsula z wnioskiem o sporządzenie polskiego aktu stanu cywilnego w rejestrze stanu cywilnego w jednym z trybów przewidzianych w ustawie z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1378 z późn. zm.), dołączając do niego zagraniczne dokumenty umożliwiające sporządzenie polskiego aktu stanu cywilnego. W kolejnym etapie konsul przygotowuje dokumentację związaną z wnioskiem o  sporządzenie polskiego aktu stanu cywilnego oraz dokonuje jej tłumaczenia na język polski lub poświadcza przedłożone tłumaczenie tej dokumentacji, a następnie przekazuje wniosek oraz dokumenty, o których mowa kierownikowi urzędu stanu cywilnego wybranemu przez osobę występującą z wnioskiem.

Po przybyciu na miejsce osiedlenia jako repatriant musisz uregulować sprawy związane ze swoim zamieszkaniem i zameldowaniem.

O ile wcześniej – za pośrednictwem konsulatu - nie umiejscowiłeś swoich aktów stanu cywilnego (urodzenia, małżeństwa itp.), to na samym początku powinieneś je zarejestrować w miejscowym Urzędzie Stanu Cywilnego wraz z tłumaczeniem przysięgłym na język polski.

Następnie musisz udać się do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania Urzędu Wojewódzkiego, aby otrzymać od wojewody potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego. Celem uzyskania szczegółowych informacji zajrzyj do zakładki ZAŁATW SPRAWĘ --> REPATRIACJA --> POTWIERDZENIE POSIADANIA OBYWATELSTWA POLSKIEGO DLA REPATRIANTA.

Po otrzymaniu decyzji potwierdzającej posiadanie obywatelstwa polskiego kolejnym krokiem będzie złożenie przez Ciebie w urzędzie miasta lub gminy wniosku o wydanie

Dodatkowe informacje dostępne są na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji pod następującym adresem:

https://www.gov.pl/web/mswia/uzyskaj-wize-krajowa-w-celu-repatriacji oraz na stronach internetowych ambasad oraz konsulatów generalnych Rzeczpospolitej Polskiej.

Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji oraz ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2023 r. poz. 1989).