Dzieci i młodzież objęte hospitalizacją w podmiotach leczniczych mają możliwość kontynuowania wychowania przedszkolnego lub kształcenia na poziomie szkoły podstawowej i szkoły ponadpodstawowej.

W podmiotach leczniczych ze względu na organizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze mogą być organizowane:

• oddziały specjalne (przedszkoli i szkół wszystkich typów oraz rodzajów, w tym szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych),
• przedszkola specjalne,
• oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych specjalnych,
• szkoły podstawowe specjalne,
• szkoły ponadpodstawowe specjalne.

(art. 4 pkt 2 lit. b, art. 128 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe; Dz. U. z 2023 r. poz. 900, z późn. zm.).

Przedszkola i szkoły specjalne zorganizowane w podmiocie leczniczym zapewniają dzieciom i młodzieży przebywającym w tym podmiocie odpowiednią organizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze (§1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej; Dz. U. z 2020 r. poz. 2181).

Uczeń staje się uczniem szkoły specjalnej zorganizowanej w podmiocie leczniczym po przyjęciu do tego podmiotu. Nie jest zatem wymagane posiadanie przez niego orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, wydanego przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej.

Od 1 września 2022 r., w przypadku niezorganizowania szkoły specjalnej w podmiocie leczniczym, uczniowie objęci hospitalizacją mogą realizować zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość w tych podmiotach (art. 128 ust. 4-8 ustawy – Prawo oświatowe).

Organy prowadzące

Zakładanie i prowadzenie w podmiotach leczniczych:

• publicznych przedszkoli specjalnych oraz oddziałów specjalnych w przedszkolach – należy do zadań własnych gmin (art. 8 ust. 2, 3 i 15 ustawy – Prawo oświatowe),
• publicznych szkół podstawowych specjalnych, publicznych szkół ponadpodstawowych specjalnych oraz oddziałów specjalnych w szkołach – należy do zadań własnych powiatu (art. 8 ust. 2, 3 i 16 ustawy – Prawo oświatowe).

Publiczne szkoły podstawowe specjalne i publiczne szkoły ponadpodstawowe specjalne o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym zorganizowane w podmiotach leczniczych są prowadzone przez samorządy województw (art. 8 ust. 22 ustawy – Prawo oświatowe).

Jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić szkoły specjalne, których prowadzenie nie należy do ich zadań własnych, po zawarciu porozumienia z jednostką samorządu terytorialnego, dla której prowadzenie danego typu szkoły specjalnej jest zadaniem własnym (art. 8 ust. 17 ustawy – Prawo oświatowe).

Przedszkola specjalne i szkoły specjalne mogą być także jednostkami publicznymi albo niepublicznymi zakładanymi i prowadzonymi przez inne osoby prawne (niebędące jednostkami samorządu terytorialnego) i osoby fizyczne (art. 8 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy – Prawo oświatowe).

W kuratoriach oświaty oraz w starostwach powiatowych można uzyskać informacje o szkołch specjalnych funkcjonujących w podmiotach leczniczych.

Inne lokalizacje prowadzenia zajęć

W przypadku szkół publicznych prowadzonych przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną, utworzenie innej lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych przez tę szkołę wymaga zmiany zezwolenia na założenie szkoły publicznej. Nie stanowi to przekształcenia tej szkoły.

W przypadku szkół niepublicznych zakładanych przez osoby prawne i osoby fizyczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół, zgłoszenie do ewidencji powinno zawierać m.in.:

• wskazanie adresu siedziby szkoły oraz innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, jeżeli ich utworzenie jest przewidywane, przy czym inne lokalizacje muszą znajdować się na terenie jednostki samorządu terytorialnego dokonującej wpisu do ewidencji,
• informację o warunkach lokalowych zapewniających możliwość prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych i realizację innych zadań statutowych.

Zaświadczenie o wpisie do ewidencji zawiera m.in. adres szkoły oraz innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, jeżeli ich utworzenie zostało przewidziane. Utworzenie oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, a także utworzenie oddziału specjalnego w szkole, nie stanowi przekształcenia szkoły.

Przekształcenie szkoły nie oznacza jej likwidacji, ale jest czynnością alternatywną w stosunku do likwidacji, a zatem obydwie czynności nie mogą być równocześnie zastosowane.
(Art. 39 ust. 7a i 8 i art. 89 w związku z art. 88, art. 90a, art. 168 ust. 1, ust. 4 pkt 3 i ust. 11 pkt 5 ustawy – Prawo oświatowe).

(§1 ust. 13 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli; Dz. U. z 2023 r. poz. 2736).

Pomieszczenia do prowadzenia zajęć

Podmiot leczniczy, w którym zorganizowano przedszkole specjalne, oddział przedszkolny w szkole podstawowej albo szkołę specjalną, zapewnia korzystanie z pomieszczeń dla prowadzenia zajęć edukacyjnych i wychowawczych.
Warunki korzystania z pomieszczeń oraz ponoszenia kosztów ich utrzymania określa umowa zawarta pomiędzy podmiotem leczniczym, w którym zorganizowana jest jednostka systemu oświaty, a organem prowadzącym tę jednostkę (art. 128 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe).

W związku z organizowaniem kształcenia i specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych dla ucznia przyjętego do podmiotu leczniczego, podmiot leczniczy przekazuje szkole specjalnej lub oddziałowi specjalnemu zorganizowanym w podmiocie leczniczym dane uczniów (pochodzące z dokumentacji medycznej dotyczące oznaczenia pacjenta, pozwalające na ustalenie jego tożsamości), niezbędne do prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania (art. 128 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe, art. 25 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta; Dz. U. z 2023 r. poz. 1545, z późn. zm.).

Organizacja kształcenia w przedszkolach specjalnych i szkołach specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych

Dziecko w wieku przedszkolnym oraz uczeń realizujący obowiązek szkolny lub obowiązek nauki mają prawo do kształcenia i objęcia ich specjalnymi działaniami opiekuńczo-wychowawczymi w podmiocie leczniczym; działania te organizuje się odpowiednio do wskazań lekarza prowadzącego leczenie (§ 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej).

W przypadku ucznia przebywającego w podmiocie krócej niż 9 dni, dyrektor przedszkola specjalnego lub szkoły specjalnej zorganizowanych w podmiocie może odstąpić od organizowania zajęć edukacyjnych, z tym że dla dziecka w wieku przedszkolnym lub ucznia przewlekle chorego, którego leczenie wymaga częstej hospitalizacji, organizuje się zajęcia edukacyjne niezależnie od okresu pobytu w podmiocie (§ 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej).

Liczbę uczniów w oddziale przedszkola oraz w oddziale szkoły, zorganizowanych w podmiocie leczniczym, ustala dyrektor przedszkola lub szkoły, w uzgodnieniu z organem prowadzącym przedszkole lub szkołę, oraz z uwzględnieniem szczególnych potrzeb psychofizycznych uczniów wynikających z ich stanu zdrowia (§ 3 ust. 1 rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej).

W szkołach podstawowych specjalnych i szkołach ponadpodstawowych specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych, dopuszcza się organizację nauczania w klasach łączonych na wszystkich obowiązkowych zajęciach edukacyjnych w zakresie danego etapu edukacyjnego (art. 96 ust. 6 ustawy – Prawo oświatowe, § 13 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli).

Ocenianie i klasyfikowanie

Dyrektor szkoły specjalnej zorganizowanej w podmiocie leczniczym przesyła dyrektorowi szkoły, do której uczeń wraca, pisemną informację o ocenach bieżących uzyskanych przez ucznia w czasie nauki w szkole specjalnej, jeżeli w tym okresie uczeń nie był klasyfikowany, oraz informację o jego zachowaniu (§ 14 ust. 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji; Dz. U. z 2024 r. poz. 50).

Organizacja kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość w podmiotach leczniczych, w których nie zorganizowano szkoły specjalnej

Od roku szkolnego 2022/2023 uczniowie przebywający w podmiocie leczniczym, w którym nie zorganizowano szkoły specjalnej, mogą realizować w tym podmiocie zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Za możliwość zapewnienia takiego rozwiązania odpowiada szkoła, do której uczeń uczęszczał przed przyjęciem do podmiotu leczniczego, w którym nie zorganizowano szkoły specjalnej. Takie kształcenie jest organizowane na wniosek rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia oraz w porozumieniu z kierownikiem tego podmiotu i organem prowadzącym tę szkołę.

Zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość są organizowane dla ucznia odpowiednio do wskazań lekarza prowadzącego leczenie ucznia.

W przypadku ucznia przebywającego w podmiocie leczniczym krócej niż 9 dni, dyrektor szkoły, do której uczeń uczęszczał przed przyjęciem do podmiotu leczniczego, w którym nie zorganizowano szkoły specjalnej, może odstąpić od organizowania zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (nie dotyczy to jednak ucznia przewlekle chorego, którego leczenie wymaga częstej hospitalizacji). Warunki korzystania przez ucznia realizującego zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, z urządzeń technologicznych (sprzętu komputerowego, elektronicznego) i pomieszczeń podmiotu leczniczego oraz ponoszenia kosztów ich utrzymania i bezpiecznego użytkowania określa umowa zawarta pomiędzy organem prowadzącym szkołę, do której uczeń uczęszczał przed przyjęciem do podmiotu leczniczego, a podmiotem leczniczym, w którym uczeń przebywa (art. 128 ust. 4-8 ustawy – Prawo oświatowe).

Zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość są realizowane:

• z wykorzystaniem narzędzia informatycznego (Zintegrowana Platforma Edukacyjna), lub
• z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej zapewniających wymianę informacji między nauczycielem, uczniem i rodzicem, lub
• przez podejmowanie przez ucznia aktywności określonych przez nauczyciela potwierdzających zapoznanie się ze wskazanym materiałem lub wykonanie określonych działań, lub
• w inny sposób niż określone powyżej, umożliwiający kontynuowanie procesu kształcenia i wychowania.

O sposobie lub sposobach realizacji zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, dyrektor szkoły informuje organ prowadzący i organ sprawujący nadzór pedagogiczny, tj. właściwego terytorialnie kuratora oświaty (art. 125a ust. 3 i 4 ustawy – Prawo oświatowe).

Kwalifikacje nauczycieli w przedszkolach specjalnych i szkołach specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych

Od roku szkolnego 2022/2023 kwalifikacjami wystarczającymi do realizacji przez nauczycieli zadań w przedszkolach specjalnych, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych specjalnych i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych, są kwalifikacje wymagane od nauczycieli przedszkola, niebędącego przedszkolem specjalnym, lub kwalifikacje wymagane od nauczycieli danego typu szkoły, niebędącej szkołą specjalną. Dotyczy to również kwalifikacji wymaganych od nauczycieli języków obcych w przedszkolach specjalnych, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych specjalnych i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych (§ 21 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli; Dz. U. poz. 2102).

Finansowanie

Zadania oświatowe związane z prowadzeniem przez jednostki samorządu terytorialnego przedszkoli specjalnych i szkół specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych są finansowane z dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Jednym z dochodów samorządów terytorialnych, obok dotacji celowych z budżetu państwa i dochodów własnych, jest część oświatowa subwencji ogólnej (art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego; Dz. U. z 2022 r. poz. 2267, z późn. zm.).

W części oświatowej subwencji ogólnej są uwzględniane wagi przewidziane na finansowanie dzieci i młodzieży uczęszczających do przedszkoli specjalnych, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych specjalnych, oddziałów specjalnych, szkół specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych.

W 2024 roku są to wagi:

• P₄₂ = 1,100 dla uczniów lub słuchaczy oddziałów specjalnych, szkół podstawowych specjalnych i szkół ponadpodstawowych specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych – N_42,i,
• P₄₃ = 1,940 dla wychowanków specjalnych zespołów pozalekcyjnych zajęć wychowawczych lub grup wychowawczych prowadzonych w szkołach podstawowych specjalnych i szkołach ponadpodstawowych specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych – N_43,i,
• P₆₇ = 3,040 dla dzieci w oddziałach specjalnych, przedszkolach specjalnych
  i oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych – N_67,i,

(rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2024; Dz. U. poz. 2755).