LOWE to skrót od nazwy Lokalny Ośrodek Wiedzy i Edukacji. Nie jest to nowa placówka/instytucja oświatowa, ale nowa, dobrowolna funkcja szkół na rzecz uczenia się i umiejętności dorosłych ze środowiska lokalnego. Szkoły pełniące tę funkcję starają się wdrażać nowe podejście do edukacji dorosłych wiedząc, że traktowanie ich jak uczestników szkoleń nie jest już dzisiaj wystarczająco atrakcyjne. Badania społeczne pokazują, że wizja edukacji opartej na biernym słuchaniu nie odpowiada już większości dorosłych.

Cel LOWE

Głównym celem LOWE jest aktywizowanie dorosłych niezależnie od ich wieku oraz społeczności lokalnych na rzecz rozwoju umiejętności stanowiących podstawę dla uczenia się przez całe życie, przydatnych do poruszania się na rynku pracy, dla rozwoju osobistego i rozwoju wspólnot.

Organizacja sieci LOWE

LOWE zaczęto tworzyć od roku 2017 w ramach projektu finansowanego ze środków europejskich. W pierwszym, pilotażowym etapie utworzono 50 LOWE na terenie większości województw. Od roku 2020 zaczęto tworzyć następnych 100 LOWE. Łącznie sieć LOWE objęła wszystkie województwa. Pośrednikami w tworzeniu tej sieci było kilka doświadczonych instytucji/organizacji działających co najmniej w skali regionalnej z siedzibami w Białymstoku, Bydgoszczy, Krakowie, Lublinie, Poznaniu i Wrocławiu (wymienione zostały na załączonej mapie). Zostały one wybrane przez MEN w drodze otwartych konkursów. Przez pierwszy rok lub dwa lata LOWE były finansowane ze środków europejskich. Za dalsze ich funkcjonowanie odpowiadają ich organy prowadzące.

Większość LOWE została utworzona w małych miejscowościach, w tym na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych. Część LOWE utworzono w średnich i dużych miastach. W organizacji sieci LOWE preferowane są obszary defaworyzowane.

Obecnie kontynuowanie projektu LOWE przeszło do polityki regionalnej, w tym programów regionalnych wykorzystujących środki europejskie. Ich przyszłość zależy głównie od zaangażowania środowisk regionalnych i lokalnych.

Źródła koncepcji LOWE

Koncepcja LOWE nawiązuje do uznanej w świecie idei uczenia się przez całe życie (lifelong, lifewide learning – LLL). Docenia się w niej różne formy uczenia się (nie tylko edukację formalną) oraz potrzebę rozwoju umiejętności potrzebnych przez całe życie. Badania społeczne pokazują, że po ukończeniu tradycyjnych ścieżek kształcenia oraz wraz z postępującym wiekiem dorośli coraz rzadziej korzystają z ofert edukacji formalnej. Nie znaczy to, że przestają się uczyć. Zwykle uczą się samodzielnie lub w kręgach niesformalizowanych. Można też utrzymać szerzej ich aktywność edukacyjną, pod warunkiem, że jest ona organizowana inaczej niż w tradycyjnej szkole.

W szczególności LOWE nawiązuje do uzgodnionego przez Radę UE (ministrów ds. edukacji) zalecenia z grudnia 2016 r. w sprawie ścieżek poprawy umiejętności: nowe możliwości dla dorosłych. Wezwano w nim państwa członkowskie do bardziej intensywnych działań na rzecz umiejętności uniwersalnych (kluczowych kompetencji) ważnych dla dorosłych przez całe życie – do rozwoju zawodowego, społecznego i osobistego. Wskazano przy tym, że efektywność tych działań nie zależy tylko od samych ofert edukacyjnych, ale od trzech kluczowych elementów: (1) trafności tych ofert bazującej na rozpoznaniu potrzeb dorosłych; (2) ich elastyczności uwzględniającej liczne obowiązki dorosłych; (3) różnych sposobach oceny efektów uczenia się dorosłych. Ważnym wskazaniem jest także to, by oferty i działania edukacyjne nie by prowadzone w pojedynkę przez instytucje szkolące, ale we współpracy i w partnerstwach z instytucjami/organizacjami czynnymi w różnych dziedzinach ważnych w życiu dorosłych.

Jedną ze ścieżek prowadzących do koncepcji LOWE były doświadczenia części organizacji pozarządowych, które od lat 90-tych wspierały przeobrażenia szkół w odpowiedzi na niespotykane wcześniej wyzwania gospodarcze i społeczne. Dotyczyło to zwłaszcza rozszerzenia koncepcji małych szkół funkcjonujących na obszarach wiejskich i w małych miasteczkach.

Idea LOWE – nowe podejście do uczenia się dorosłych

LOWE rozwijają edukację inną niż formalna. Jej treści nie opierają się na programach kształcenia ogólnego lub zawodowego w szkołach, podręcznikach lub gotowych treściach szkoleń. Zamiast tego podstawą dla zajęć rozwijających umiejętności w LOWE jest rozpoznanie potrzeb dorosłych oraz ich środowisk lokalnych. Misją LOWE jest rozwijanie kluczowych kompetencji ważnych dla dorosłych przez całe ich życie.

W ramach tego LOWE może przyczyniać się do rozwoju umiejętności ogólnych ważnych do poruszania się na rynku pracy, uzupełniania umiejętności stricte zawodowych, realizowania pomysłów na małą przedsiębiorczość niewymagającą kwalifikacji zawodowych, praktycznego uczenia się w trakcie realizacji projektów obywatelskich rozwijających wspólnoty lokalne, współdziałania w rozwijaniu tradycji regionalnych, kultury, sportu, turystyki, ochrony zdrowia, środowiska, czuwania nad bezpieczeństwem publicznym, itp. Może też przyczyniać się do rozwoju umiejętności ważnych w życiu osobistym.

Działania LOWE prowadzone są w elastycznych formach, w czasie i miejscu dogodnym dla dorosłych (także poza szkołami). Często prowadzone są one w formie zajęć praktycznych i zespołowych, gdzie prowadzący nie pełnią roli tradycyjnego nauczyciela, a raczej stwarzają sytuacje sprzyjające ciekawemu i efektywnemu uczeniu się.

Rozwijanie umiejętności w różnych dziedzinach oraz orientacja na praktyczne uczenie się wymaga współpracy z instytucjami i organizacjami działającymi w różnych obszarach resortowych (szkoła nie jest jedynym źródłem wiedzy i umiejętności dla dorosłych).

Więcej informacji o idei LOWE można znaleźć pod linkiem https://efs-archiwum.men.gov.pl/realizuje-projekt-w-po-wer/lokalne-osrodki-wiedzy-i-edukacji-lowe/

 

Orientacyjna mapa sieci LOWE działającej w latach 2016-2023