Moja 5-letnia córka została przydzielona do grupy młodszej dzieci 3 i 4-letnich – czy to jest zgodne z prawem?

Moja 5-letnia córka została przydzielona do grupy młodszej dzieci 3 i 4-letnich. Uważam, że jest to dla niej krzywdzące. Dziecko umie już pisać i czytać i ja nie zgadzam się z decyzją p. dyrektor. Czy w związku z nowelizacją ustawy o oświacie jest to zgodne z prawem?

Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli – (Dz. U. z 2019 r., poz. 502), oddział przedszkola obejmuje dzieci w zbliżonym wieku, z uwzględnieniem ich potrzeb, zainteresowań, uzdolnień oraz rodzaju niepełnosprawności. Każdy nauczyciel pracując z dziećmi musi dobierać treści, metody i formy pracy kierując się zasadą indywidualizacji.

Należy jednak dodać, że istnieje również idea tworzenia oddziałów o tzw. strukturze rodzinkowej, grupujących dzieci w różnym wieku, które przebywając razem mogą się od siebie nawzajem wiele nauczyć.

Czy prawdą jest, że dzieci w przedszkolu powinny uczyć się obowiązkowo języka angielskiego?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej – (Dz. U. z 2017 r., poz. 356 ze zm.), podstawa programowa wychowania przedszkolnego obejmuje także przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym.

Oznacza to, że przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych i inne formy wychowania przedszkolnego muszą zapewnić każdemu dziecku korzystającemu z edukacji przedszkolnej obowiązkową, bezpłatną naukę języka obcego nowożytnego.

Czy dziecko realizujące obowiązek przedszkolny musi posiadać podręcznik?

Podstawą pracy w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej oraz w punkcie przedszkolnym lub zespole wychowania przedszkolnego powinna być zabawa i różnorodna działalność dziecka, związana z prawidłowym rozwojem procesów poznawczych, uzyskaniem dobrego poziomu koordynacji wzrokowo-ruchowej, gotowości do nauki pisania i czytania, a w konsekwencji odpowiednie przygotowanie do podjęcia nauki w szkole.

Zasadniczym celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka. Wsparcie to realizowane jest przez proces opieki, wychowania i nauczania - uczenia się, co umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń na drodze prowadzącej do prawdy, dobra i piękna.
W efekcie takiego wsparcia dziecko osiąga dojrzałość do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji.

Wsparcie to jest realizowane w szczególności poprzez różnego rodzaju zabawy i gry dydaktyczne. Zatem korzystanie z podręczników w wychowaniu przedszkolnym jest nie tylko niekonieczne, ale wręcz niezalecane.

Czy leżakowanie w przedszkolu jest obowiązkowe?

W prawie oświatowym brak jest jakichkolwiek rozstrzygnięć dotyczących leżakowania. Nie ma także innych przepisów określających ile i do jakiego wieku dzieci powinny leżakować. Kwestie te reguluje indywidualnie każde przedszkole.

Należy podkreślić, że ze względu na zróżnicowane potrzeby dzieci związane z ograniczoną możliwością aktywnego uczestniczenia w zajęciach przedszkolnych przez wiele godzin, wskazane jest, by dzieci miały możliwość zaspokojenia potrzeby odpoczynku, wyciszenia się, zregenerowania sił. Trzeba do tego zagadnienia podchodzić jednak w sposób indywidualny, gdyż wiek metrykalny nie musi iść w parze z rozwojem dziecka w poszczególnych obszarach, np. dziecko 4-letnie może wykazywać w jednym obszarze umiejętności typowe dla dziecka 5-letniego, w innym zaś dla dziecka 3-letniego.

Osobą odpowiedzialną za organizację pracy oddziału przedszkolnego jest bezpośrednio dyrektor przedszkola.

Ramowy rozkład dnia, uwzględniający m. in. leżakowanie, powinien być zawarty w statucie przedszkola (zgodnie z art. 102 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe – j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 910, ze zm. oraz § 12 ust. 4 i 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli – Dz. U. z 2019 r., poz. 502.).

Jeśli sygnalizowany problem dotyczy większej liczby dzieci, wskazane jest zaangażowanie do jego rozwiązania radę rodziców, która zgodnie z obowiązującym prawem (Art. 84 ust. 1 ustawy - Prawo oświatowe), może występować do dyrektora i innych organów przedszkola, organu prowadzącego przedszkole oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach przedszkola.

Zasadne jest, aby dyrektor przedszkola, mając na uwadze dobro dzieci i zaspokajanie potrzeb rodziców w zakresie opieki nad powierzonymi dziećmi, podejmował rozmowy z rodzicami i wyjaśniał wszelkie wątpliwości dotyczące sprawowanej opieki nad dzieckiem w przedszkolu.

Czy „wyprawka przedszkolna” w publicznym przedszkolu jest obowiązkowa?

Nauka w publicznych przedszkolach i szkołach jest bezpłatna. Zasada ta została wyrażona na poziomie ustawy zasadniczej, i jako taka - nie podlega wykładni (interpretacji). Wynika to z art. 70 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.

Powyższe oznacza, że przedszkole i szkoła publiczna (i żaden z jej organów wewnętrznych np. dyrektor) – nie ma upoważnienia (prawnego, faktycznego) do ustanawiania jakichkolwiek obowiązkowych opłat, ani wymagania dokonywania dodatkowych zakupów dla potrzeb realizacji zadań oświatowo-wychowawczych. 

Przekazując gminom, z dniem 1 stycznia 1992 r., zadanie zakładania i prowadzenia m. in. publicznych przedszkoli, ustawodawca określił jednocześnie, że jest to obowiązkowe zadanie własne gmin, na które gmina ma m.in. udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).      

Dodatkowo gminy otrzymują dotację celową z budżetu państwa na zwiększenie liczby miejsc edukacji przedszkolnej i poprawę warunków wychowania przedszkolnego. Należy zauważyć, że dotacja ta jest naliczana na każde dziecko korzystające z wychowania przedszkolnego, bez względu na prowadzący je organ (a więc także na dzieci korzystające z niepublicznych placówek wychowania przedszkolnego).

Ponadto od 1 stycznia 2017 r. gminy otrzymują tzw. „subwencję przedszkolną” na każde dziecko 6-letnie (i starsze) korzystające z wychowania przedszkolnego.

Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe – j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm., do zadań organu prowadzącego należy m.in.:

- zapewnienie warunków działania przedszkola, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;

- wykonywanie remontów obiektów przedszkolnych i szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie;

- wyposażenie przedszkola/szkoły w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczych oraz wykonywania innych zadań statutowych.

Powyższe przypisanie konkretnych i szczegółowych zadań organizacyjnych organowi prowadzącemu oznacza, że rodzice mogą wspierać działalność statutową przedszkola np. poprzez gromadzenie dobrowolnych środków w ramach rady rodziców, a nie zastępowanie organu prowadzącego w zapewnianiu środków dydaktycznych.  

Zgodnie z przepisami art. 52 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych – Dz. U. z 2020 r., poz. 17 ze zm., przedszkole nie może pobierać od rodziców innych opłat niż ustalone przez organ prowadzący za korzystanie z wychowania przedszkolnego w czasie wykraczającym poza ustalony czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki (nie krótszy niż 5 godzin dziennie) oraz za wyżywienie. Opłaty za każdą rozpoczętą godzinę wykraczającą poza czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki nie mogą być wyższe niż 1 zł.       
W przypadku dzieci 6-letnich (i starszych) korzystających z wychowania przedszkolnego, rodzice ponoszą opłaty wyłącznie za wyżywienie.

Wymaganie od rodziców, by zaopatrzyli dziecko w kapcie i chusteczki higieniczne jest uzasadnione, natomiast oczekiwanie, że dostarczą także np. nożyczki, kredki, plastelinę itd., nie znajduje podstawy prawnej.

Zatem pobieranie dodatkowych opłat na zakup tzw. „wyprawki” lub żądanie zakupu „wyprawki” jest niezgodne z prawem.

Stosowny komunikat w tej sprawie znajduje się na stronie internetowej:

https://www.gov.pl/web/edukacja/nauka-w-publicznych-przedszkolach-jest-bezplatna

Czy opłaty na radę rodziców są obowiązkowe?

Rada rodziców jest społecznym organem przedszkola. Kwestię pozyskiwania środków finansowych przez radę reguluje ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe – j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 910, ze zm. – w art. 84 ust. 6 i 7. Przepisy te dają radzie rodziców prawo gromadzenia funduszy, jednakże warunkiem zachowania poprawności tego działania (pod względem zgodności z przepisami prawa) – jest pozyskiwanie tych środków wyłącznie w ramach dobrowolnych składek. Podobnie, jak w przypadku relacji indywidualnych rodzica z przedszkolem, od dokonania wpłaty takiej składki nie mogą być uzależnione żadne zadania i obowiązki realizowane przez przedszkole w stosunku do dziecka (rodzica). Równocześnie żaden rodzic (dziecko) nie może ponosić jakichkolwiek konsekwencji w związku z odmową, czy też niemożnością wniesienia składki. Ustanawianie opłat w tym trybie może być jedynie konsekwencją dobrowolnego porozumienia się rodziców, którzy mają wolę i potrzebę współuczestniczenia w życiu przedszkola oraz wspierania jego działalności.

Rada rodziców może gromadzić środki  w celu wspierania działalności statutowej przedszkola. Przepis ten należy odczytywać ściśle w kontekście art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe. Zgodnie z tym przepisem do zadań organu prowadzącego należy m.in.:

• zapewnienie warunków działania przedszkola, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;
• wykonywanie remontów obiektów przedszkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie;
• wyposażenie przedszkola w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczych oraz wykonywania innych zadań statutowych.

Powyższe przypisanie konkretnych i szczegółowych zadań organizacyjnych organowi prowadzącemu oznacza, że przez zwrot „wspieranie działalności statutowej przedszkola” adresujący ustawowo środki rady rodziców - należy rozumieć w ścisłym znaczeniu - wspieranie działalności edukacyjno-wychowawczej, a nie zastępowanie organu prowadzącego w zapewnieniu środków dydaktycznych.  

Zgodnie z przepisami prawa oświatowego przedszkole nie może pobierać od rodziców innych opłat niż ustalone przez organ prowadzący za korzystanie
z wychowania przedszkolnego w czasie wykraczającym poza ustalony czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki (nie krótszy niż 5 godzin dziennie) oraz za wyżywienie.