Najistotniejsze zmiany proponowane w projekcie ustawy dotyczą:

1. Zmiany dotyczące egzaminów (zmiany w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty oraz przepisy przejściowe projektu):

• przedłużenie na trzy kolejne lata szkolne tj. 2024/2025–2026/2027 braku wymogu uzyskania 30% punktów możliwych do uzyskania z jednego wybranego przedmiotu dodatkowego na egzaminie maturalnym. Zmiana w tym zakresie była postulowana również przez środowiska akademickie w tym Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich i Konferencję Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych;

• wprowadzenie funkcji egzaminatora-weryfikatora (egzaminatora drugiego sprawdzania) i operatora pracowni informatycznej, jako osób biorących udział w przeprowadzaniu egzaminów zewnętrznych, w celu zapewnienia wysokiej jakości sprawdzania i oceniania prac egzaminacyjnych

• wprowadzenie możliwości wniesienia na salę egzaminacyjną urządzenia telekomunikacyjnego wyposażonego w aplikację monitorującą stan zdrowia zdającego

• wprowadzenie możliwości przeprowadzenia egzaminów zawodowych z wykorzystaniem elektronicznego systemu przeprowadzania egzaminów zawodowych, także w części praktycznej egzaminu zawodowego

• uregulowanie w rozdziale 3c  systemów teleinformatycznych wykorzystywanych do przeprowadzania egzaminów zewnętrznych, tj. System Informatyczny Obsługujący Egzaminy Ogólnokształcące (SIOEO) i System Informatyczny Obsługujący Egzaminy Zawodowe (SIOEZ)

2. Zmiany dotyczące programów nauczania (zmiana w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty)

• wprowadzenie od 1 września 2025 r. wymogu oznaczenia w programie nauczania dopuszczonym do użytku w szkole treści nauczania wykraczających poza zakres ustalony w podstawie programowej. W przypadku kiedy program wychowania przedszkolnego i programy nauczania do danych zajęć edukacyjnych obejmują treści nauczania wykraczające poza zakres treści nauczania ustalonych w odpowiedniej podstawie programowej – wymagane będzie wyraźne zaznaczenie tych treści w programie nauczania dopuszczonym do użytku szkolnego przez dyrektorów szkół. Celem tej zmiany jest zapewnienie, aby szkolne zestawy programów nauczania nie były przeładowane

3. Zmiany dotyczące podręczników

• wprowadzenie obowiązku zapewnienia cyfrowych odzwierciedleń podręczników w postaci papierowej w przypadku wszystkich podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego. Wymóg dotyczący zapewnienia uczniom dostępu do cyfrowego odzwierciedlenia podręcznika papierowego powinien dotyczyć wszystkich podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego i ma na celu zapewnienie uczniom dostępu do zakupionego podręcznika w obu postaciach – papierowej i cyfrowej

4. Wzmocnienia roli badań edukacyjnych w polityce oświatowej

• zmiany w ustawie o systemie oświaty i ustawie o systemie informacji oświatowej dotyczące badań edukacyjnych obejmują m.in. wprowadzenie obowiązku udziału przedszkoli, szkół i placówek w realizowanych na podstawie art. 94ba ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty krajowych i międzynarodowych badaniach edukacyjnych. Jednoczenie projekt przewiduje dobrowolność udziału dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, uczniów, wychowanków i nauczycieli w tych badaniach. Udział dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym oraz niepełnoletnich uczniów i wychowanków w badaniach możliwy jest wyłącznie za zgodą ich rodziców lub opiekunów prawnych. Projekt umożliwia także Instytutowi Badań Edukacyjnych korzystanie z danych zgromadzonych w systemie informacji oświatowej, SIOEO i SIOEZ. Dzięki temu możliwe będzie skuteczniejsze realizowanie zadań zleconych Instytutowi Badań Edukacyjnych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Inne zaproponowane zmiany w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe

• zaproponowano uproszczenie i przyspieszenie procedury tworzenia i likwidacji oddziałów specjalnych w podmiotach leczniczych;

• przewidziano możliwość dostępu do prowadzonej przez Ministra Edukacji Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej również przez inne podmioty, niż tylko szkoły i placówki,  funkcjonujące w ramach systemu oświaty i go wspierające;

• uregulowano nowy system teleinformatyczny (art. 44e) wspierający realizację przez szkoły i placówki zadań związanych z rozpoznawaniem potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, planowaniem i realizacją działań mających na celu realizację tych potrzeb, a także oceną efektywności tych działań

• zaproponowano zmianę organu wydającego zgodę na prowadzenie w szkole i placówce eksperymentu pedagogicznego z zakresu kształcenia ogólnego - organem wyrażającym zgodę na prowadzenie w szkole eksperymentu pedagogicznego z zakresu kształcenia ogólnego będzie kurator oświaty, który pełni bezpośredni nadzór pedagogiczny nad szkołami (aktualnie zgodę na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego wydaje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania na wniosek dyrektora szkoły, złożony za pośrednictwem kuratora oświaty, który dołącza swoją opinię). Zmiana ta będzie sprzyja decentralizacji procesu decyzyjnego i przyczyni się do skrócenia czasu rozpatrywania i wydawania decyzji w tym zakresie. Zmiana nie dotyczy szkół artystycznych oraz wydawania decyzji dotyczących kształcenia zawodowego

• uproszczenie procedury wprowadzania zmian do podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych. Zaproponowaliśmy, aby zmiany w ww. podstawach programowych, które nie spowodują m.in. zmian w nazwie zawodu lub w nazwie kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie i tym samym zmiany klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego oraz zmiany w dodatkowych umiejętnościach zawodowych mogły następować po uzyskaniu pozytywnej opinii ministra właściwego dla danego zawodu bez konieczności składania przez tego ministra wniosku.

• zmianę sposobu określenia kwoty dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników i zasad przyznawania tego dofinansowania. Proponuje się, aby pracodawca otrzymywał 75% kwoty dofinansowania za 36 miesięcy nauki zawodu u pracodawcy i  przystąpienie młodocianego pracownika do egzaminu zawodowego lub czeladniczego, a także 25% kwoty dofinansowania za efekt tego kształcenia tj. za zdany egzamin

• umożliwiono przeprowadzanie egzaminów klasyfikacyjnych dla uczniów przechodzących ze szkoły danego typu do innej szkoły tego samego typu.

Projekt ustawy zostanie w najbliższych dniach skierowany do dalszych prac w Parlamencie.