Konferencja historyczna „Scripta Manent: relacje polsko-estońskie” w Tartu
04.09.2019
W dniach 13-14 września br. w Tartu odbyła się konferencja pt. „ Scripta Manent. Relacje polsko-estońskie przez stulecia utrwalone w obiektach sztuki, dokumentach, języku i historiach”, zorganizowana przez Ambasadę RP w Tallinnie we współpracy z Estońskim Muzeum Narodowym, Estońskim Archiwum Państwowym i Uniwersytetem Tartuskim pod patronatem ministra kultury Tõnisa Lukasa.
Tematyka konferencji objęła różne wątki wspólnej, polsko-estońskiej historii, dotyczące m.in. dziedzictwa jezuickiego na ziemiach estońskich, w tym zabytku językowego „Agenda Parva”, polskiego władztwa nad południową Estonią w końcu XVI i na początku XVII w., absolwentów Uniwersytetu w Tartu w okresie zaborów, tzw. dorpatczyków, a także relacji dwustronnych w okresie międzywojennym. Tematy referowało kilkunastu ekspertów, reprezentujących Instytut Historii PAN, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Bibliotekę „Hosianum” Wyższego Seminarium Duchownego w Olsztynie, a po stronie estońskiej Ministerstwo Kultury, Estońską Akademię Nauk – Instytut Języka Estońskiego, Wydział Historii Powszechnej i Archeologii Uniwersytetu Tartuskiego, Wydział Historyczny Uniwersytetu Tallińskiego, Estońskie Muzeum Narodowe, Estońskie Muzeum Literatury i Estońskie Archiwum Państwowe.
Punktem kulminacyjnym dwudniowego wydarzenia był wernisaż przygotowanej przez Muzeum II Wojny Światowej wystawy „Walka i Cierpienie” o losach Polaków w czasie II wojny światowej. Wystawę zaprezentowano w galerii głównej Estońskiego Archiwum Narodowego, którego zespół wzbogacił ją sześcioma unikalnymi dokumentami w kategorii polonica, odnoszącymi się m. in. do wydarzeń roku 1939, m.in. listą osobową obywateli polskich – rezydentów Republiki Estońskiej z akt tajnych estońskiego MSW czy maszynopis zeznań komandora Henryka Kłoczkowskiego – dowódcy ORP „Orzeł”. Wystawę otworzyli Ambasador RP Grzegorz Kozłowski, Naczelny Archiwariusz Republiki Estońskiej Priit Pirsko oraz burmistrz miasta Tartu Urmas Klaas.
Wydarzenie, dedykowane interdyscyplinarnym aspektom czytania historii Polski i Estonii, adresowane było do badaczy, studentów i społeczności miasta uniwersyteckiego Tartu oraz pedagogów zrzeszonych w Estońskim Akademickim Towarzystwie Nauczycieli Historii i Wiedzy i Społeczeństwie. Wzięło w nim udział ok. setki słuchaczy.
Tegoroczna konferencja była czwartym po roku 1989 spotkaniem badaczy historii z Polski i Estonii; poprzednie odbyły się w 2002 roku w Laiuse oraz w 2009 i 2010 roku w Tartu.