Polska na Filipinach

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, języki urzędowe

Położenie geograficzne: Filipiny (oficjalna nazwa: Republika Filipin) są krajem zaliczanym do Azji Południowo Wschodniej, położonym w archipelagu złożonym z ponad 7 tysięcy wysp otoczonych od zachodu Morzem Południowo Chińskim, a od wschodu Morzem Filipińskim, pomiędzy 112° i 127° długości geograficznej wschodniej oraz 4° 23' i 21° 25' szerokości geograficznej północnej. Głównymi wyspami są: na północy - Luzon, w części środkowej – archipelag Visayas i na południu – Mindanao.

Ludność: 108,1 mln. mieszkańców.

Obszar: 299,76 tys. km2 (łączna długość linii brzegowej wynosi 17,5 tys. km).

Stolica: Manila

Język urzędowy: filipiński (oparty na dialekcie Tagalog) i angielski.

Warunki klimatyczne

Filipiny są krajem o klimacie tropikalnym morskim (zwrotnikowo-monsunowym), z rozróżnialnymi, trzema porami roku. Od listopada do grudnia wieje monsun północno wschodni przynosząc porę suchą i chłodną (średnie temperatury 25,5 ºC). Pomiędzy marcem i majem wieje monsun południowo-zachodni, przynosząc porę suchą i gorącą (średnie temperatury 37 ºC). Od czerwca do października panuje pora deszczowa, z temperaturami ok. 31 ºC. Opady roczne wahają się, w zależności od regionu, od 965 mm na południowym krańcu wyspy Mindanao do 5000 mm w obszarze górzystego wschodniego wybrzeża wysp: Luzon, Samar, oraz północnego krańca Mindanao. Z uwagi na swoje położenie Filipiny nawiedzane są przez 15-20 tajfunów rocznie, z których część jest przyczyną poważnych strat materialnych i przypadków śmiertelnych wśród ludności. Filipińska agencja wulkaniczna podaje również, że z powodu położenia kraju w Pacyficznym Pierścieniu Ognia, na Filipinach ma miejsce od 100 – 150 odczuwalnych trzęsień ziemi rocznie.

Główne bogactwa naturalne

Ziemia uprawna, lasy, bogactwa mineralne. Ziemia uprawna stanowi ponad 30% całego obszaru (tj. 92 tys. km2), lasy – ok. 25% (tj. 72 tys. km2). Ważnym i potencjalnym źródłem energii są źródła termalne i rzeki górskie. Z zasobów mineralnych występują: miedź, kobalt, nikiel, złoto, srebro, chromit, gips, gaz ziemny, ropa naftowa, sól, siarka. W mniejszych ilościach także: ołów, rtęć, molibden, cynk, boksyty.

System walutowy, kurs i wymiana

Walutą obowiązującą jest filipińskie peso. 1 peso = 100 sentimo. W obiegu są banknoty o nominałach: 1000, 500, 200, 100, 50, 20 peso. Są one oznaczone cyframi arabskimi. Monety mają nominały: 5, 10 i 25 sentimo oraz: 1, 5 i 10 peso. Wymiany walut zagranicznych można dokonać w bankach lub w kantorach wymiany znajdujących się w kompleksach handlowych i na ulicach dużych miast (najpopularniejszą walutą zagraniczną jest USD, wymiany EURO dokonuje znacznie mniej kantorów). Kurs na dzień 16.03.2020 r. wynosił:1 PHP = 0,0718 PLN (Narodowy Bank Polski). Wypłat gotówki dokonać można również w licznych bankomatach. Średnia prowizja za wypłatę z bankomatu przy użyciu zagranicznej karty bankowej to 250 PHP = 17,95 PLN.

Religia

Dominującą religią na Filipinach jest religia katolicka (obrządku rzymskiego) z ok. 83% ludności wyznającymi tę religię. Protestanci stanowią ok. 9% ludności, w tym wyznawcy niezależnego kościoła filipińskiego – 2,6%, kościoła krzyża (Iglesia ni Cristo) – 2,3%. Muzułmanie stanowią ok. 4,6%, a buddyści ok. 3% ludności.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy w 2020 r.

Infrastruktura transportowa

Podstawową formą transportu lądowego na Filipinach jest transport drogowy. Łączna długość dróg wynosi ok. 202 tys. km, przy czym ok. 60% stanowią drogi wiejskie o niskiej jakości. Transport drogowy, w tym komunikacja międzymiastowa, obsługiwany jest przez prywatne firmy. Długość linii kolejowych wynosi ok. 1400 km, z głównymi liniami znajdującymi się na wyspie Luzon (gdzie położona jest stolica – Manila). Trasami długodystansowymi zarządzają Philippine National Railways, natomiast systemami kolei miejskich w Manili: Metro Rail Transit (MRT) Authority i Light Rail Transit (LRT) Authority. Długość śródlądowych dróg wodnych wynosi 3219 km. Głównymi portami morskimi są: Manila (Eva Macapagal Port), Bacolod, Batangas City, Cagayan de Oro, Cebu, Davao, Butuan, Iligan, Iloilo, Jolo, Legazpi, Lucena, Puerto Princesa, San Fernando, Subic, Zamboanga, Cotabato, Allen, Ormoc, Ozamiz i Tagbilaran. Filipiny posiadają 87 lotnisk, z których największe to międzynarodowe porty lotnicze: w Manili (Ninoy Aquino International Airport - NAIA), w Mactan (MIA) na Cebu, Diosdado Macapagal w Pampanga, w Davao (na Mindanao).

Obowiązek wizowy

Obywatele polscy zwolnieni są z obowiązku uzyskania wizy wjazdowej na Filipiny przy wizytach trwających do 30 dni. Szczegółowe informacje dot. obowiązku wizowego na Filipinach można uzyskać poprzez stronę internetową (http://www.immigration.gov.ph).

Ustrój polityczny

Filipiny są republiką o systemie prezydenckim, formalnie istniejącą od 1935 r. (data przyjęcia pierwszej Konstytucji), z prezydentem pełniącym jednocześnie rolę głowy państwa i szefa rządu. Urzędującym prezydentem w latach 2016-2022 jest Rodrigo Roa Duterte.

Władza ustawodawcza

Władza ustawodawcza w Republice Filipin należy do 2-izbowego Kongresu (Kongreso). Kongres składa się z izby wyższej – Senatu (Senado) oraz izby niższej – Izby Reprezentantów (House of Representatives - Kapulungan Ng Mga Kinatawan). W Senacie zasiada 24 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych na 6 lat, maksymalnie dwie kadencje. W Izbie Reprezentantów zasiada maksymalnie 250 posłów. 214 z nich wybieranych jest w wyborach powszechnych. Reszta (ich liczba limitowana jest do 20% całej Izby) może być wyłoniona poprzez system list wyborczych partii i organizacji na poziomie krajowym i mianowana przez prezydenta. Posłowie do izby niższej mogą zasiadać przez 3 kadencje. Ostatnie wybory uzupełniające do Senatu i do Izby Reprezentantów miały miejsce w 2019 r.

Władza wykonawcza

Głową państwa w Republice Filipin jest prezydent. Prezydent może być wybrany tylko na jedną kadencję. W oddzielnym głosowaniu (w czasie tych samych wyborów), wybiera się wiceprezydenta. Ta sama osoba może pełnić tę funkcję przez dwie, kolejne kadencje. Prezydent sprawuje swoje funkcje wykonawcze poprzez gabinet złożony z ministrów/szefów 22 ministerstw i urzędów centralnych, którzy są mianowani przez niego za zgodą Komisji ds. Nominacji (Commission of Appointments). Ostatnie Wybory prezydenckie odbyły się w 2016 r.

Struktura administracji gospodarczej

W skład administracji gospodarczej Filipin wchodzi kilka resortów i instytucji centralnych nadzorujących poszczególne obszary życia gospodarczego kraju. Są to: Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Handlu i Przemysłu, Ministerstwo Budżetu Państwa i Zarządzania (Department of Budget and Management - DBM), Narodowa Agencja ds. Rozwoju Gospodarczego (National Economic and Development Authority - NEDA), Agencja ds. Inwestycji (Board of Investment) – podlegająca bezpośrednio Ministerstwu Handlu i Przemysłu, Bank Centralny (Bangko Sentral ng Pilipinas - BSP). W ramach Ministerstwa Spraw Zagranicznych funkcjonuje Urząd Podsekretarza ds. Zagranicznych Stosunków Gospodarczych (The Office of the Undersecretary for International Economic Relations - OUIER) koordynujący działania MSZ podejmowane w zakresie zewnętrznych relacji gospodarczych, nauki i techniki, ochrony środowiska, trwałego i zrównoważonego rozwoju, turystyki oraz wszelkich innych spraw związanych z gospodarką. National Economic and Development Authority podlega bezpośrednio prezydentowi, który jest jednocześnie przewodniczącym Agencji i pełni rolę organu ds. planowania i rozwoju gospodarczego. W jej władzach zasiadają także m.in. ministrowie i prezes banku centralnego. Department of Budget and Management jest ministerstwem opracowującym m.in. budżet państwa, plany finansowania programów rozwojowych finansowanych z budżetu oraz nadzorującym efektywność i racjonalność wydatków budżetowych.

Sądownictwo gospodarcze

Na Filipinach istnieje Centrum Rozstrzygania Sporów (The Philippine Dispute Resolution Center, Inc. - PDRCI) pełniące rolę sądu arbitrażowego. Jest to organizacja typu „non-profit”, która została wydzielona z Filipińskiej Izby Przemysłowo-Handlowej (Philippine Chamber of Commerce and Industry PCCI). Centrum działa na podstawie dwóch aktów prawnych: Alternative Dispute Resolution Act of 2004 (R.A. 9285) and Arbitration Law (R.A. 876). Centrum, zgodnie z powszechnymi zasadami sądów arbitrażowych, w zależności od uzgodnień pomiędzy stronami zawartych w kontrakcie, prowadzi postępowanie pojednawcze lub arbitraż. Sąd ten rozpatruje sprawy pomiędzy stronami jedynie w przypadku, gdy uzgodniły one taki sposób rozstrzygania sporów w podpisanym kontrakcie handlowym.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Filipiny zaliczane są do tzw. rynków wschodzących i według statystyk MFW na rok 2019 zajmują 37 miejsce na świecie pod względem wielkości gospodarki. Uznawane są za kraj nowo-uprzemysłowiony, którego gospodarka do niedawna oparta jedynie na rolnictwie, teraz prężnie rozwija sektory usług i produkcji przemysłowej. Wyniki gospodarcze Filipin w 2019 r. potwierdziły utrzymywanie się wysokiego tempa rozwoju gospodarczego, aczkolwiek niższego niż ten prognozowany przez rząd (6,5-7,5%). Obniżka tempa wzrostu gospodarczego była spowodowana opóźnieniem zatwierdzenia budżetu na rok 2020 przez kongres. Pomimo intensywnego przyspieszenia w IV kwartale 2019 r. (wzrost o 6,2%), w całym 2019 roku gospodarka Filipin wzrastała w tempie 5,9%. Taki poziom wzrostu uplasował Filipiny na trzecim miejscu pośród krajów ASEAN – za Wietnamem (6,8%) i Kambodżą (7,0%) Obserwowano dalsze ożywienie popytu wewnętrznego oraz eksportu. Wzrost wydatków sektora prywatnego (w tym gospodarstw domowych) przełożył się zarówno na wyższe wydatki na inwestycje, jak i konsumpcję. Wg prognoz OECD wzrost gospodarczy Filipin będzie się utrzymywał na podobnym poziomie i wyniesie średnio  6,2 – 6,4% w latach 2020-2024 zaś MFW oszacował, że PKB per capita (parytet siły nabywczej) Filipin w 2020 zbliży się do 400 mld. dolarów. Bank inwestycyjny Goldman Sachs przewiduje, iż do roku 2050 Filipiny staną się 14 największą gospodarką świata i wejdą do grupy państw N-11.

Bank Światowy przewiduje, że w 2020 r. gospodarka Filipin wzrośnie o 6,2%. Utrzymanie tak wysokiego tempa wzrostu i równoczesna realizacja reform podatkowych może wpłynąć na znaczącą redukcję ubóstwa. W długim okresie, jeśli wzrost PKB utrzyma się na poziomie przynajmniej 6%, to dochód per capita może ulec podwojeniu w ciągu dekady, zwiększyć się 5-krotnie w ciągu dwóch dekad oraz 11-krotnie – w ciągu 3 dekad. Zmiany, które są niezbędne do osiągnięcia powyższego celu to wzrost inwestycji w infrastrukturę, zdrowie i edukację, wspieranie i zwiększanie konkurencji, uproszczenie przepisów w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy, jak i w zakresie ochrony własności. Inflacja w 2019 r. była na poziomie 2,5% (wobec 5,21% rok wcześniej). Wynik ten był zgodny z prognozami rządowymi na 2019 r. co pozwoliło na zachowanie niższych cen żywności, energii elektrycznej i produktów z ropy naftowej, nie zahamowało jej całorocznego wzrostu.

Główne sektory gospodarki Filipin

Ważnymi sektorami gospodarki filipińskiej są: rolnictwo i przemysł. W zakresie rolnictwa największe znaczenie mają uprawy: palay (ryż), orzechów kokosowych i kukurydzy. W produkcji zwierzęcej przoduje hodowla trzody chlewnej i drobiu. W zakresie produkcji przemysłowej ważne miejsce zajmuje przetwórstwo rolno-spożywcze, produkcja tekstyliów i ubrań, przemysł elektroniczny i produkcji akcesoriów oraz części samochodowych.

Wzrost gospodarczy w 2019 r. można było zaobserwować we wszystkich sektorach gospodarki. Największy wpływ jednakże na wzrost PKB miał sektor usług (udział na poziomie 7,1%) oraz w przemyśle (odpowiednio 4,9%). Najwolniej rozwijało się rolnictwo i górnictwo (odpowiednio 1,5% i 2,1%). Wyraźny trend wzrostowy odpowiada strukturze PKB utrzymującej się na przestrzeni ostatnich lat. Gospodarka Filipin wykazuje cechy innych, rozwijających się krajów Azji Południowo- Wschodniej, związane z sektorową koncepcją rozwoju, z nierównomiernym poziomem rozwoju sektorów gospodarki i poszczególnych gałęzi, zwłaszcza przemysłu.

Tabela najważneijszych wskaźników makroekonomicznych

Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne gospodarki Filipin  w latach 2007-2014

Handel zagraniczny

Zgodnie z danymi Urzędu Statystycznego Filipin, w 2019 r. utrzymane zostało wysokie tempo wzrostu eksportu towarów w porównaniu do 2018 r. (wzrost o 21,4%). W rezultacie sprzedaż towarów za granicę osiągnęła poziom 62,675 mld USD. Import towarów w tym okresie wzrastał w wolniejszym tempie (o 7,6%) do poziomu 117,245 mld USD. Skutkowało to zmniejszeniem deficytu wymiany towarowej z zagranicą do 54,57 mld USD, co przyczyniło się w znacznym stopniu do zachowania wysokiego wzrostu gospodarczego. 

Inwestycje zagraniczne

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne Filipin wzrosły o 529,2 mln USD we wrześniu 2019 r., w porównaniu ze wzrostem o 123,1 mln USD w poprzednim miesiącu. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne Filipin: dane w mln USD są aktualizowane co miesiąc od stycznia 2005 r. do września 2019 r. i wynosi średnio 229,8 mln USD w całym tym okresie. Dane osiągnęły najwyższy w historii poziom 3,3 mld USD w czerwcu 2007 r. i rekordowo niski -367,8 mln USD w styczniu 2016 r.

W najnowszych raportach Filipin rachunek bieżący odnotował deficyt w wysokości 81,5 mln USD we wrześniu 2019 r. W tym samym miesiącu bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) wzrosły o 565,6 mln USD. Zagraniczne inwestycje portfelowe wzrosły o 1,2 mld USD we wrześniu 2019 r. W tym samym miesiącu nominalny PKB został zanotowany na poziomie 87,0 mld USD.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

· Światowa Organizacja Handlu (WTO),

· Międzynarodowy Banku Odbudowy i Rozwoju (IBRD) - Bank Światowy,

· Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF),

· Azjatycki Banku Rozwoju (ADB),

· Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN),

· Forum Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku (APEC),

· Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO),

· Porozumienie Inwestycyjne Krajów ASEAN (AIA),

· Porozumienie o Współpracy Przemysłowej Krajów ASEAN (AICO),

· Międzyregionalny Dialog Azja-Europa (ASEM),

· Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC),

· Mędzynarodowa Organizacja Pracy (ILO),

· Forum Dialogu Międzyregionalnego Azja Wschodnia-Ameryka Łacińska (EALAF),

· Asia Cooperation Dialogue (ACD),

· Dialog Azja – Bliski Wschód (The Asia-Middle East Dialogue - AMED),

· Forum Współpracy Azja Wschodnia – Ameryka Łacińska

  (Forum for East Asia – Latin America Cooperation - FEALAC).

Relacje gospodarcze z UE

Unia Europejska jest jednym z głównych partnerów gospodarczych Filipin, zarówno w zakresie współpracy handlowej, inwestycyjnej jak i rozwojowej. Eksport do krajów UE stanowi około 20% filipińskiego eksportu (wartość oscyluje wokół 5,5 mld euro). Około 18% eksportu korzysta z preferencji GSP+ a dalsze 70% jest objęte zwolnione z obciążeń celnych dzięki Klauzuli Największego Uprzywilejowania (MFN). Około 8% filipińskiego eksportu stanowią produkty z państw UE (wartość ok. 3,5 mld euro).

Eksport do UE jest zdominowany przez produkty elektroniczne. Większość importu z krajów UE również stanowiły art. elektroniczne, a także produkty medyczne i farmaceutyczne, maszyny przemysłowe i sprzęt transportowy. Na terenie Filipin realizowanych jest wiele projektów pomocowych z udziałem funduszy UE. Mają one na celu wsparcie rozwoju gospodarczego tego kraju, osiągnięcie Celów Milenijnych jak i stworzenie warunków do rozwoju współpracy gospodarczej m.in. poprzez podnoszenie wiedzy wśród środowiska biznesowego i administracji rządowej nt. regulacji, procedur i zasad funkcjonowania poszczególnych sektorów gospodarki w UE, wzrost przejrzystości prowadzenia działalności gospodarczej na Filipinach, pomoc w implementacji i przestrzeganiu zobowiązań w zakresie współpracy gospodarczej podjętych na forum międzynarodowym – w rezultacie, także zwiększanie dostępu do rynku filipińskiego. Ścisła współpraca UE i Filipin została wzmocniona zawarciem Umowy o Partnerstwie i Współpracy, która została podpisana w 2012 r. Porozumienie nie weszło jeszcze w życie, trwa proces ratyfikacji. Filipiny są beneficjentem preferencji handlowych przyznanych przez UE w ramach Generalnego Systemu Preferencji (GSP+) a w grudniu 2014 państwo to zyskało od strony unijnej dodatkowe przywileje w ramach systemu GSP + - szczególnego rozwiązania motywacyjnego mającego na celu wdrażanie mechanizmów dla zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów.

Gospodarcze umowy dwustronne

• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Filipin w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu. (data podpisania: 1992-09-09, data wejścia w życie: 1997-04-07),
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Filipin o cywilnej komunikacji lotniczej. (data podpisania: 1993-07-01, data wejścia w życie: 2002-06-03).

Dwustronna wymiana handlowa

W zakresie współpracy gospodarczej Filipin z Polską obserwujemy widoczny wzrost wymiany handlowej w obu kierunkach. W 2019 r. z Polski eksportowano towary i usługi o wartości 107,2 mln USD, wzrost z 80 mln USD w 2018 r. Roczny import z Filipin zmniejszył się w 2019 r. do 443,9 w porównaniu z rokiem poprzednim w którym zanotowano import w wysokości 460 mln USD. Deficyt handlowy między krajami wyniósł -336,7 mln USD w 2019 r.

Artykułami dominującymi w polskim eksporcie w 2019 r. były: artykuły rolno-spożywcze, produkty pochodzenia zwierzęcego (mleko i jego przetwory), wyroby przemysłu elektromaszynowego, statki i łodzie, wyroby przemysły drzewno- papierniczego, produkty przemysłu chemicznego.

W polskim imporcie dominuje: artykuły rolno-spożywcze, wyroby przemysłu elektro-maszynowego, urządzenia mechaniczne i elektryczne. Pozostałe znaczące grupy towarowe to: tekstylia, wyroby przemysłu chemicznego oraz wyroby spożywcze (głównie pochodzenia roślinnego).

Wzajemne inwestycje

Współpraca gospodarcza ograniczona jest do wymiany handlowej i kilku polskich firm działających na Filipinach. Liczącymi się polskimi inwestycjami są firmy Pietrucha Group (produkcja) i Lingaro (usługi IT). Filipińską inwestycją z najdłuższym stażem w Polsce jest inwestycja z 2006 r. firmy International Container Terminal Services w Bałtycki Terminal Kontenerowy w Gdyni (szacunkowa wartość to ok. 100 mln USD). Najnowszym filipińskim inwestorem w Polsce jest fundusz kapitałowy ISOC Holdings, który zainwestował w przestrzeń biurową w Katowicach, Gdańsku, Wrocławiu i Krakowie (szacunkowa wartość to ok. 275 mln USD). W warunkach silnej konkurencji istotnym czynnikiem jest kwestia marki. W tej chwili na rynku Filipin działa polska marka Inglot, która posiada 4 sklepy w centrach handlowych w Manili. Marka ta jednak nie jest kojarzona z Polską. Zdecydowanie utrzymuje się konkurencyjność oferty tak jakościowej, jak i cenowej, polskiego przemysłu obronnego.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Najistotniejszym od strony praktycznej, z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy, elementem oceny dostępu do rynku filipińskiego - są opłaty celne oraz środki pozataryfowe. Z uwagi na brak umowy o wolnym handlu pomiędzy Unią Europejską a ASEAN, czy też bezpośrednio z Filipinami – Polska, podobnie jak inne kraje UE posiada status MFN (Most Favoured Nation). Filipiny mają 66,8% stawek związanych (w ramach zobowiązań podjętych w WTO). 2,1% linii taryfowych (wg. 6 cyfr kodu HS) w zakresie artykułów rolnych dotyczą ograniczenia ilościowe (kwoty), 16-tu procent linii w zakresie tych towarów dotyczą specjalne środki ochronne. Poziom ceł importowych dot. towarów rolno-spożywczych, jest wyższy niż dla towarów przemysłowych.

Filipińskie stawki na towary pochodzenia roślinnego i zwierzęcego wahają się w od ok. 20% do 45%, przy czym najwyższe stawki dotyczą linii taryfowych związanych z cukrem i wyrobami z cukru (80%). Średnia linii taryfowych dla zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego (jeden z obszarów zainteresowania polskich eksporterów) wynosi 36,5%, a średnia stawek stosowanych w stosunku do MFN, wynosi 21% (najwyższe 45%).

Dla nabiału, stawki te wynoszą odpowiednio: 27,2% i 3,9% (7%).

Na warzywa i owoce stawki związane średnio wynoszą 37,3%, stosowane 9,4% (maks. 40%).

Na zboża i produkty zbożowe średnie stawki związane wynoszą 37,7%, a stosowane dla MFN – 10,9% (maks. 50%). Dla tej grupy towarowej stopień związania wynosi 95,1%, podczas gdy dla pozostałych towarów rolno-spożywczych – praktycznie 100% (z wyjątkiem ryb i przetworów gdzie stopień związania jest niski – 4,7%).

Inną grupą potencjalnego zainteresowania polskich eksporterów są minerały i metale. W grupie tej średnie stawki związane wynoszą 24,6% (maksymalne – 50%, stopień związania – 34,5%), a stosowane – 4,7% (maks. 20%).

Na maszyny nie-elektryczne średnie stawki związane wynoszą 19% (maks. 50%), stosowane 6,7% (maks. 30%). Na maszyny i urządzenia elektryczne: średnie stawki związane 18,1% (maks. 50%), a stosowane 3,8% (maks. 30%). Urządzenia do transportu: średnie stawki związane 19,1% (maks. 50%), a stosowane 9% (maks. 30%).

Dostęp do rynku pracy

Zatrudnienie obcokrajowca na Filipinach może mieć miejsce jedynie na podstawie uzyskanego przez niego (lub pracodawcę w imieniu zatrudnianego) pozwolenia na pracę (Alien Employment Permit – AEP) z Ministerstwa Pracy i Zatrudnienia (Department of Labour and Employment - DOLE). Pozwolenie takie jest ważne przez rok od daty wystawienia i może być, za zgodą DOLE, przedłużone. Pracodawca zamierzający zatrudnić obcokrajowca musi wystąpić, wykazując jednocześnie, że stanowisko, na którym będzie on zatrudniony wymaga unikalnych kwalifikacji i nie ma możliwości zatrudnienia pracownika filipińskiego. Pracodawca zatrudniający obcokrajowców zobowiązany jest dodatkowo do zapewnienia przeszkolenia dla co najmniej dwóch pracowników filipińskich.

Prawo o inwestycjach zagranicznych (Foreign Investment Act) określa obszary działalności w których udziały obcokrajowców są ograniczone do 40% -poprzez tzw. listy negatywne A i B (Foreign Investment Negative List A & B). W pozostałych dziedzinach dopuszczalne są 100%-we udziały zagraniczne. Na liście A znajdują się dziedziny działalności lub zawody, których wykonywanie jest zastrzeżone dla Filipińczyków na mocy Konstytucji lub innego ustawodawstwa. Pierwsza ich grupa, gdzie nie są dopuszczalne żadne udziały zagraniczne, dot. m.in. publikatorów (mass-media), zawodów, których wykonywanie związane jest z uzyskaniem specjalnych licencji (np. prawnik, lekarz itp), handlu detalicznego, spółdzielczości itp. Druga grupa w ramach listy A, gdzie dopuszczalne są mniejszościowe udziały zagraniczne dotyczy, m.in. usług reklamowych, działalności związanej z posiadaniem ziemi, zarządzania i działalności operacyjnej w zaopatrywaniu w media (np. energia elektr., woda, telekomunikacja itp). Na liście B znajdują się dziedziny związane z: - działalnością dot. obronności kraju, wymagające licencji filipińskiego MON (np. produkcja, naprawa sprzętu wojskowego, produkcja i obrót mat. wybuchowymi), - działalnością mającą wpływ na publiczne zdrowie i morale (np. gry liczbowe i hazard, nocne kluby, bary, dyskoteki, łaźnie, kliniki, salony masażu), - sektorem MSP, gdzie kapitał nie przekracza 200 tys. USD (w przypadku firm używających zaawansowanych technologii lub zatrudniających co najmniej 50 pracowników limit ten wynosi 100 tys. USD). Działalność podmiotów zagranicznych w zakresie bankowości i instytucji finansowych, podlega Ustawie Nr 7721 (Act Liberalizng the Entry and Scope of Operations of Foreign Banks in the Philippines) oraz nadzorowi i regulacjom Banku Centralnego – Bangko Sentral ng Filipinas). Zgodnie z ww. ustawą maksymalny udział zagraniczny w miejscowych bankach wynosić może 60%). Najnowasza lista negatywna opublikowana w listopadzie 2018 roku dopuszcza 100%-we udziały zagraniczne w tzw. ‘online business’.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Nabycie ziemi przez obcokrajowca jest zabronione. Jedyną formą w jakiej obcokrajowiec może stać się właścicielem nieruchomości (ziemia, budynki) jest dziedziczenie po obywatelu Filipin. Dopuszczalny jest zakup nieruchomości związany z założeniem firmy, ale zagraniczne udziały w niej nie mogą przekroczyć 40%. Podobna zasada dotyczy własności budynków mieszkalnych – obcokrajowiec może posiadać pojedyncze mieszkania w takim budynku, o ile ich wartość nie przekracza 40% całości nieruchomości. Nie ma ograniczeń dla obcokrajowców w zakresie wynajmu nieruchomości, a szczegółowe warunki najmu ustalane są w umowie z jej właścicielem, sporządzanej na podstawie miejscowego prawa.

System zamówień publicznych

Zamówienia publiczne podlegają przepisom zawartym w: “Republic Act No 9184”, oraz w szeregu ustawach i dekretach. Szczegółowe zasady zależą od rodzaju nabywanych przez agencje rządowe lub firmy państwowe dóbr, z podziałem na: towary/zaopatrzenie, zamówienia w zakresie budownictwa, zamówienia usług konsultingowych, dla których sformułowane są odrębne tzw. Implementing Rules and Regulations (IRR). Generalną zasadą jest realizacja zamówień publicznych w drodze przetargów otwartych. Każda, z realizujących zamówienia, agencja rządowa musi utworzyć komisję przetargową – Prequalification, Bids and Award Committee (PBAC – przypadku dwóch pierwszych rodzajów zamówień). W przypadku zamówienia usług konsultingowych jest to tzw. Prequalification, Evaluation and Award Committee (PEAC). Obowiązkiem powyższych komisji jest przeprowadzenie całości procedur związanych z zamówieniem publicznym, począwszy od przekazania do wiadomości publicznej informacji o zamówieniu i rozesłaniu zaproszeń do udziału w przetargu potencjalnych jego uczestników, przeprowadzenie prekwalifikacji, przeprowadzenie ewaluacji złożonych ofert, selekcja i rekomendacja oferty wygrywającej. Decyzja o udzieleniu zamówienia publicznego podejmowana jest przez kierownika określonej, rządowej agencji. Zamówienia publiczne w zakresie dóbr, materiałów i towarów powszechnego użytku (jak np. materiały biurowe) realizowane są w systemie centralnym poprzez tzw. Procurement Service, organizację desygnowaną do zaopatrywania wszystkich agencji rządowych. System oraz działanie powyższej organizacji nadzorowane są przez międzyresortową radę – Procurement Policy Board. Powyższe, powtarzalne zamówienia realizowane są w ramach roku budżetowego, a gromadzone w ich wyniku zapasy nie mogą przekraczać 3-miesięcznego zapotrzebowania. Przyznanie zamówienia publicznego opiera się na wyborze najlepszej oferty ocenianej z punktu widzenia jej konkurencyjności i przewagi cenowej. W przypadku towarów i robót wybierana jest oferta o najniższej cenie. W przypadku usług konsultingowych, najczęściej wybierana jest oferta najlepiej spełniająca warunki kontraktu (terms of reference) – niezależnie od ceny, w uzasadnionych przypadkach - o najniższej cenie.

Istniejąca do niedawna zasada korzystania jedynie z dostaw lokalnych w zakresie towarów, robót i usług została zliberalizowana i dopuszczalny jest, w określonych przypadkach, także udział podmiotów zagranicznych. Zasady określone w IRR nie muszą być przestrzegane w przypadku finansowania zamówienia publicznego ze środków w ramach pomocy rozwojowej albo z innych źródeł zewnętrznych na podstawie umowy dwustronnej – stosuje się wtedy zasady określone w umowie. W uzasadnionych przypadkach, przy zakupach towarów/zaopatrzenia o wartości poniżej 10 mln peso (ok. 200 tys. USD) dopuszczalne jest odstąpienie od reguł IRR jeśli jest to korzystne dla finansów publicznych. W przeszłości stosowano politykę zakupu jedynie od firm filipińskich. Obecnie, dla zapewnienia lepszej przejrzystości, a także zwiększenia konkurencji również dostawcy zagraniczni mogą ubiegać się o zamówienia publiczne w zakresie towarów i robót, po spełnieniu warunków określonych w IRR. Nadal jednak faworyzowane są firmy filipińskie i z przewagą kapitału filipińskiego.

Jeśli zamówienie realizowane jest w całości ze środków budżetowych, o jego udzielenie mogą ubiegać się firmy z minimalnym udziałem filipińskim na następującym poziomie: 60% - gdy przetarg dotyczy dostaw towarów i zaopatrzenia oraz usług konsultingowych, 75% - gdy dotyczy usług budowlanych. Filipińskie prawo przewiduje także inne, niż przetarg otwarty, metody realizacji zamówień publicznych, a mianowicie:

• przetarg ograniczony (Limited Source Bidding lub Selective Bidding),
• zakup bezpośredni ( Direct Contracting, Single Source Procurement),
• zamówienie powtarzalne (Repeat Order),
• zakup zwyczajny (shopping),
• negocjacje cenowe (Negotiated Procurement).

Poniższe akty prawne zawierają określają zasady zamówień publicznych w Republice Filipin:

• Republic Act No. 9184 - główny akt regulujący system zamówień publicznych na Filipinach, znany też pod nazwą “Government Procurement Reform Act” (GPRA).
• Implementing Rules and Regulation of RA 9184 – w skrócie określany takŜe jako “IRR-A” uchwalony na podstawie delegacji prawnej zawartej w Sekcji 75 ustawy R.A. 9184,
• Circular No. 01-2005 (określający wymogi związane z publicznym powiadamianiem o przyznaniu zamówień publicznych
• Resolution No. 22-2006- (nowelizacja Sekcji 23.6 i 24.7 R.A. 9184) .

Filipiny to dla Polaków kraj egzotyczny, kolorowy i ciekawy. Historycznie Filipiny przez ponad trzysta lat były kolonią hiszpańską, zaś pierwsza połowa dwudziestego wieku to długoletni okres dominacji amerykańskiej. Te dwa czynniki sprawiły, że etykieta biznesu na Filipinach jest mieszanką katolickiej konserwatywności i liberalnego podejścia amerykańskiego. Kontakty biznesowe na Filipinach nie powinny stwarzać żadnych większych barier językowych, ponieważ z większością Filipińczyków można porozumieć się po angielsku. Jest to jeden z dwóch języków urzędowych wykorzystywany podczas rozmów biznesowych. Większość mieszkańców Filipin nosi hiszpańskobrzmiące imiona i nazwiska. Niekoniecznie oznacza to jednak fakt posiadania hiszpańskich przodków – na wszelki wypadek lepiej nie poruszać tego tematu, bo czasy kolonializmu są odbierane negatywnie przez część Filipińczyków. W przypadku kontaktów biznesowych na Filipinach najlepiej zastosować oficjalny strój. Kobiety powinny być ubrane skromnie, doskonale sprawdzi się sukienka lub żakiet. W przypadku mężczyzn także najlepiej sprawdzi się ubiór formalny, w zależności od okazji koszula lub pełny garnitur. Elegancką koszulę można również zamienić na tradycyjną filipińską koszulę tzw. barong tagalog. Jak większość przedstawicieli kultury azjatyckiej, Filipińczycy także mają swobodne podejście do czasu negocjacji, które mogą przeciągnąć się do kilku dni czy nawet tygodni. Należy nastawić się na to, że proces podejmowania decyzji może wymagać dyskusji na kilku poziomach korporacyjnych, zanim otrzymamy odpowiedź. Z drugiej strony, Filipińczycy oczekują od Europejczyków punktualności. Warto pamiętać że spóźnienie się na spotkanie biznesowe dłużej niż piętnaście minut może zostać potraktowane jako brak szacunku. Filipińczycy są wizualni i lubią przedstawiać pomysły w formie graficznej. Nawet znacznie skuteczniejsze jest przygotowanie na przykład prezentacji multimedialnej, broszur, katalogów lub ulotek. Przygotuj kolorowe wykresy, opracuj w formie graficznej najważniejsze dane, zrób kilka ulotek z najbardziej istotnymi informacjami – na pewno przyniesie to o wiele lepszy efekt niż sama rozmowa.

Department of Trade and Industry

385 Industry and Investments Bldg., Sen. Gil Puyat Ave.,

Makati City, Philippines 1200.

Tel: (+632)751-0384

Fax: (+632)895-6487

Trade and Industry Information Center e-mail: tiic@dti.gov.ph

Website: www.dti.gov.ph

National Economic and Development Authority (NEDA)

12 Saint Josemaria Escriva Drive, Ortigas Center, Pasig City 1605

Tel: (+632)631 0945 to 56

Fax: (+632)6313747

E-mail: absantos@neda.gov.ph , rgtungpalan@neda.gov.ph

Website: www.neda.gov.ph

The Office of the Undersecretary for International Economic Relations (OUIER)

Department of Foreign Affairs

2330 Roxas Boulevard, Pasay City, Philippines 1300

Tel: (+632) 834-4000 / 834-3000

Fax: (+632) 832-0683

E-mail address: ouier@dfa.gov.ph

Website: www.dfa.gov.ph

Department of Finance (DOF)

DOF Bldg., BSP Complex, Roxas Blvd., 1004 Metro Manila, Philippines

Tel: + 632 523-6051

Fax: + 632 526-8474

Email: hotline@dof.gov.ph

Website: http://www.dof.gov.ph

Bangko Sentral Ng Pilipinas

A. Mabini St. cor. P. Ocampo St.,

Malate Manila, Philippines 1004

Tel. : (632) 524.70.11

Fax. : (632) 523.62.10

E-mail: bspmail@bsp.gov.ph

Website: http://www.bsp.gov.ph/

Board of Investments (BOI)

Industry and Investments Bldg.

385 Sen. Gil J. Puyat Avenue

1200 Makati City, Philippines

Tel: (+632) 897.6682

Website: www.boi.gov.ph

Bureau of International Trade Relations (BITR)

3F Trade and Industry Bldg., 361 Sen. Gil J. Puyat Ave., Makati City

Tel. no.: (632) 751.3257

Fax no.: (632) 751.3258

Philippine Economic Zone Authority (PEZA)

Roxas Boulevard, cor. San Luis St., Pasay City

Tel : (+632) 551-3432 and 551-3455

Fax.: (+632) 891-6380 and 551-3449

E mail: dglbl@peza.gov.ph

Website: www.peza.gov.ph

Bureau of Export Trade Promotion

DTI International Bldg.

375 Sen. Gil J. Puyat

Makati City

Tel..: (+632) 896.3668

Fax.: (+632) 895.3654

E-mail: smperlada@dti.gov.ph

Intellectual Property Office of the Philippines

IPO Bldg., 351 Sen. Gil J. Puyat Ave.,

Makati City

Tel.: (+632) 752-5450 to 65 ext. 601/604

890-4863/890-4942

Fax.: (+632) 890-4862

E-mail: mail@ipophil.gov.ph

Website: www.ipophil.gov.ph

Philippine Tourism Authority

DOT Building, T.M. Kalaw Street

Teodoro F. Valencia Circle, Ermita

Manila, Philippines 1000

Tel: (0632) 524-71-41

Fax: (0632) 521-81-13

Email: info@philtourism.gov.ph

Website: http://www.philtourism.com/

Philippine Chamber of Commerce and Industry

3rd Floor, ECC Building, 355 Sen. Gil Puyat Avenue, Makati City

Tel. No.: (632)896-4549 * Fax: (632)899-1727

Website: http://www.philippinechamber.com/

E-mail: pcci@philippinechamber.com

Federation of Philippine Industries

Suite 701 Atlanta Center, Annapolis Street, Greenhills, San Juan, Metro Manila

Tel. Nos. (632) 722-3409, 721-9642, 727-4359 Fax Nos. 722-9737

Email: fpi@fpi.ph

European Chamber of Commerce of The Philippines (ECCP)

19/F Axa Life Center, Sen. Gil Puyat Avenue corner Tindalo Street

Makati City, Metro Manila, 1200 Philippines

Tel: (63 2) 845 1324, (63 2) 759 6680 Fax: +(63 2) 845 1395 to 97

Website: www.eccp.com/

Email: info@eccp.com

Philippine Association of Multinational Companies Regional Headquarters

ITC Complex, Roxas Blvd. cor. Sen. Gil Puyat Ave., Pasay City

Tel: 816-1549; 812-3201 Fax: 810-8307

E-mail: Pamurilm@info.com.ph

National Statistic Coordination Board

Midland Buendia Bldg.,

403 Sen. Gil Puyat Ave., Makati City, Philippines

Tel. (632) 895-2767

Fax (632) 890-8456

Email: info@nscb.gov.ph

Website: http://www.nscb.gov.ph/