Fundusz Modernizacyjny

Fundusz Modernizacyjny – nowy instrument unijny wspierający transformację w kierunku neutralności klimatycznej

Celem Funduszu Modernizacyjnego (Modernisation Fund) jest pomoc 10 państwom członkowskich Unii Europejskiej o niższych dochodach (Polska, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Rumunia i Słowacja) w przejściu do neutralności klimatycznej poprzez wsparcie modernizacji systemów energetycznych i poprawę efektywności energetycznej.

Środki będą w przeważającej części pochodziły ze sprzedaży uprawnień do emisji dwutlenku węgla na lata 2021-2030 w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). W zależności od ich ceny, wartość Funduszu Modernizacyjnego może wynieść nawet 14 miliardów EUR, z których Polsce przydzielone zostanie ponad 43%.

• producenci / wytwórcy energii,
• zarządcy dużej infrastruktury przemysłowej,
• duże przedsiębiorstwa wytwarzające energię na własne potrzeby/do własnych procesów

Ostateczny katalog beneficjentów określany będzie w ramach konkretnych naborów.

Fundusz Modernizacyjny (FM) powstał jako nowy instrument finansowania modernizacji systemu energetycznego i poprawy efektywności energetycznej, w ramach wsparcia realizacji celów polityki energetyczno-klimatycznej w krajach UE.

Instrument ten będzie działał w latach 2021-2030 i jest zasilany środkami ze sprzedaży 2% ogólnej puli uprawnień do emisji CO2 w ramach unijnego systemu handlu emisjami, tzw. EU-ETS. Sprzedaż tych uprawnień będzie dokonywana w półrocznych transzach przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI).

Środki FM zostaną rozdysponowane na 10 krajów członkowskich, w tym Polsce.

Ostateczna pula środków FM zależeć będzie od aktualnej ceny uprawnień do emisji.

Mechanizm funkcjonowania FM w Polsce zostanie implementowany w ramach ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Zgodnie z ustawą funkcję Krajowego Operatora Funduszu Modernizacyjnego pełni NFOŚiGW, natomiast środki z FM będą stanowiły przychody NFOŚiGW. Finansowanie inwestycji ze środków FM będzie odbywało się w ramach programów priorytetowych NFOŚiGW. Przewiduje się dofinansowanie zarówno w formie zwrotnej, jak
i bezzwrotnej.

W ramach Krajowego systemu wdrażania Funduszu Modernizacyjnego środki uzyskane z Funduszu Modernizacyjnego będą przeznaczane na dofinansowanie realizacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej inwestycji mających na celu modernizację krajowego systemu energetycznego oraz poprawę efektywności energetycznej, przez:

1. wspieranie inwestycji w wytwarzanie i wykorzystywanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych,
2. wspieranie inwestycji w magazynowanie energii i modernizację sieci energetycznych,
   w tym  rurociągów należących do systemów ciepłowniczych, sieci przesyłu energii elektrycznej oraz zwiększanie połączeń międzysystemowych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej,
3. wspieranie we współpracy z partnerami społecznymi w regionach uzależnionych od stałych paliw kopalnych,  sprawiedliwych przemian mających na celu ułatwienie pracownikom zmiany miejsca zatrudnienia oraz zdobywanie nowych i specjalistycznych umiejętności, wspieranie edukacji oraz inicjatyw zatrudnieniowych, a także nowych inicjatyw gospodarczych działających na zasadzie startup,
4. wspieranie inwestycji w efektywność energetyczną, w tym w sektorach transportu, budownictwa, rolnictwa i odpadów,
5. realizację inwestycji mających na celu modernizację krajowego systemu energetycznego oraz poprawę efektywności energetycznej.

Co najmniej 70% środków finansowych z Funduszu Modernizacyjnego przeznacza się na finansowanie inwestycji znajdujących się na liście ww. obszarów priorytetowych Dyrektywy ETS, a maksymalnie 30% na finansowanie inwestycje spoza tej listy (zasada 70/30).

dane na 30.06.2022 r.

Składanie propozycji obszarów wsparcia do Europejskiego Banku Inwestycyjnego odbywa się w dwa razy w roku w okresach wskazanych przez EBI. Dotychczas, od rozpoczęcia funkcjonowania FM od 2021 roku NFOŚiGW złożył do oceny EBI w trzech transzach kilkanaście programów wsparcia inwestycji.

W ramach trzech transz spośród polskich propozycji do dofinansowania zaakceptowanych zostało 11 obszarów wsparcia (koordynowanych w różnych departamentach NFOŚiGW):

1)           Program Priorytetowy „Renowacja z gwarancją oszczędności EPC (Energy Performance Contract) Plus” – obszar priorytetowy dyrektywy (Departament Efektywności Energetycznej - wsparcie projektów efektywności energetycznej budynków z wykorzystaniem umowy EPC),

2)           Program Priorytetowy „Elektroenergetyka - Inteligentna infrastruktura energetyczna” – obszar priorytetowy dyrektywy (Departament Funduszy Zewnętrznych - wsparcie infrastruktury inteligentnego opomiarowania),

3)           Program Priorytetowy „Rozwój infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby rozwoju stacji ładowania pojazdów elektrycznych” – obszar priorytetowy dyrektywy (Departament Funduszy Zewnętrznych - wsparcie infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby elektro mobilności),

4)           Program Priorytetowy „Kogeneracja dla Energetyki i Przemysłu”  - obszar priorytetowy dyrektywy (Departament Energii - wsparcie projektów w zakresie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji dla przemysłu),

5)           Program Priorytetowy „Kogeneracja dla Ciepłownictwa” – obszar priorytetowy dyrektywy (Departament Transformacji Ciepłownictwa - wsparcie projektów w zakresie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji dla sektora ciepłowniczego),

6)           Program Priorytetowy „Digitalizacja sieci ciepłowniczych” – obszar priorytetowy dyrektywy (Departament Transformacji Ciepłownictwa - wsparcie projektów w zakresie budowy i przebudowy systemu telemetrii i telemechaniki polegające na wdrożeniu nowoczesnych narzędzi i rozwiązań IT służących do zdalnego nadzoru),

7)           Program Priorytetowy „Racjonalna gospodarka odpadami Cześć 3) Wykorzystanie paliw alternatywnych na cele energetyczne” – obszar priorytetowy dyrektywy (Departament Ochrony Ziemi - wsparcie projektów w zakresie wykorzystania paliw alternatywnych na cele energetyczne),

8)           Program Priorytetowy „Wsparcie wykorzystania magazynów na cele stabilizacji sieci - program dla OSD” – obszar priorytetowy dyrektywy  (Departament Funduszy Zewnętrznych - wsparcie projektów mających na celu poprawę parametrów jakości energii elektrycznej w sieci dystrybucyjnej i rozdzielczej  m.in poprzez jej dostosowanie do wymagań związanych z dynamicznym rozwojem źródeł OZE oraz punktów ładowania pojazdów),

9)           Program Priorytetowy „Moje ciepło”-  obszar niepriorytetowy dyrektywy (Departament OZE – wsparcie rozwoju ogrzewnictwa indywidualnego i rozwoju energetyki prosumenckiej w obszarze powietrznych, wodnych i gruntowych pomp ciepła w nowych budynkach mieszkalnych jednorodzinnych),

10)         Program Priorytetowy „Przemysł energochłonny – poprawa efektywności energetycznej” - obszar priorytetowy dyrektywy (Departament Energii – wsparcie działań w zakresie dofinansowania inwestycji w obszarze rozwoju dużych przedsiębiorstw energochłonnych w ramach poprawy efektywności energetycznej)

11)         Program Priorytetowy „Przemysł energochłonny – OZE”- obszar priorytetowy dyrektywy 

(Departament Energii – wsparcie działań w zakresie dofinansowania inwestycji w obszarze rozwoju dużych przedsiębiorstw energochłonnych z OZE).

Łączny budżet dla obszarów wsparcia  w ramach I, II oraz III transzy wynosi ponad 13 mld zł.

Informacje szczegółowe o programach priorytetowych, które zostały uruchomione do wdrażania są umieszczane w zakładce Programy Priorytetowe w ramach środków z Funduszu Modernizacyjnego - Fundusz Modernizacyjny - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

Natomiast szczegółowe informacje o naborach wniosków o dofinansowanie w ramach programów priorytetowych umieszczone są w zakładce Nabór Wniosków w ramach środków z Funduszu Modernizacyjnego - Fundusz Modernizacyjny - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

Informacje w ww. zakładkach są aktualizowane na bieżąco.

Do wsparcia w opracowywaniu założeń obszarów wsparcia oraz programów priorytetowych w ramach Funduszu Modernizacyjnego są powoływane grupy doradcze/eksperckie. NFOŚiGW realizuje kierunki wsparcia wskazane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, uzgodnione przez resorty zgodnie ze zidentyfikowanymi potrzebami. Rada Konsultacyjna wyraża stanowisko wobec przedkładanych ministrowi właściwemu do spraw klimatu projektów programów priorytetowych, wskazanych do finansowania ze środków z Funduszu Modernizacyjnego.

Tematyka, zakres i wybór obszarów wsparcia zgłaszanych w kolejnych transzach do Europejskiego Banku Inwestycyjnego są zawsze omawiane i uzgadniane przede wszystkim z przedstawicielami Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ) i innych resortów. Propozycje programów priorytetowych są również wypadkową bieżących potrzeb zidentyfikowanych i zgłaszanych przez branżowe stowarzyszenia oraz środowiska zaangażowane w badanie i analizę monitorowania potrzeb w zakresie:  modernizacji przedsiębiorstw i systemu energetycznego, poprawy efektywności energetycznej oraz potrzeb prosumentów.

Harmonogram zgłaszania programów zależy od zidentyfikowanych priorytetów uzgodnionych z MKiŚ oraz  stopnia zaawansowania prac nad dokumentami.

Wszystkie Informacje o Funduszu Modernizacyjnym sukcesywnie umieszczane są na dedykowanej stronie internetowej:

Strona główna - Fundusz Modernizacyjny - Portal Gov.pl (www.gov.pl) .

Aktualności  w zakresie realizacji zadań ze środków z Funduszu Modernizacyjnego są na bieżąco przekazywane mediom społecznościowym, do prasy o zasięgu ogólnokrajowym, prasy regionalnej, prasy specjalistycznej.

Docelowe grupy, którym dedykowane są obszary wsparcia, zapraszane są indywidulanie  do konsultacji założeń projektów programów priorytetowych. W br. planowane są konferencje dla potencjalnych wnioskodawców i warsztaty dla beneficjentów programów finansowanych ze środków FM.

Jednocześnie NFOŚiGW otwarty jest na zgłaszanie propozycji nowych obszarów wsparcia ze strony biznesowej i środowisk branżowych. W tym celu funkcjonuje m.in. dedykowana skrzynka mailowa  FM@nfosigw.gov.pl .