Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Pierwsze zadanie, dofinansowane ze środków UE po 2004 roku, dotyczyło 87,4 km odcinka ówczesnej drogi krajowej nr 4, zwanej dziś potocznie „starą czwórką”. Krakowski oddział GDDKiA realizował w latach 2005-2007 zadanie poprawy stanu nawierzchni i przygotowania jej do ruchu pojazdów o nacisku do 11,5 tony na oś. Pozwoliło to na dostosowanie głównej osi komunikacyjnej wschód – zachód województwa do standardów europejskich. Dofinansowanie ze środków UE wyniosło ponad 195 milionów zł.  

Zmodernizowana DK4 spełniała standardy unijne w zakresie dostosowania jej do ruchu pojazdów ciężarowych, nie rozwiązywała jednak kluczowego problemu związanego z jej niewystarczającą przepustowością. Sygnalizacja świetlna w Łapczycy czy rondo w Brzesku to miejsca, które cieszyły się złą sławą wśród kierowców. Tworzyły się tam często wielokilometrowe korki. Problem rosnącego ruchu tranzytowego między Krakowem i Rzeszowem mogła rozwiązać jedynie droga szybkiego ruchu, planowana jeszcze przed II wojną światową autostrada na wschód od stolicy Małopolski. 

57-kilometrowy odcinek między węzłami Targowisko i Tarnów Centrum został wybudowany w latach 2010-2012 z dofinansowaniem unijnym w wysokości niemal 850 milionów zł. Ta część autostrady, wraz z ukończoną 2 lata później trasą Tarnów - Rzeszów, całkowicie zrewolucjonizowała transport między stolicami Małopolski i Podkarpacia. Czas przejazdu skrócił się o połowę, z ok. 3 godz. do 1,5 godz. Radykalnie poprawiła się dostępność komunikacyjna Tarnowa. Czas przejazdu z tego drugiego pod względem wielkości miasta regionu do Krakowa zmniejszył się z ok. 2 godz. do niewiele ponad 50 minut. Wraz z oddaniem autostrady A4 droga krajowa nr 4 stała się DK94, znaną powszechnie jako „stara czwórka”. 

Droga krajowa nr 7 to kolejna kluczowa dla woj. małopolskiego inwestycja. Jej budowa również została w dużym stopniu dofinansowana ze środków UE. Na północ od Krakowa inwestycję podzielono na cztery odcinki. Najdłuższy, 18,7 km odcinek między granicą województwa świętokrzyskiego i Miechowem, otrzymał niespełna 0,5 mld zł. Drugi, nieco krótszy (18,3 km) między Widomą i Nową Hutą, dostał z kolei ponad 0,5 mld zł wsparcia w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.  

W granicach Krakowa biegnie 4,5-kilometrowa część trasy między węzłami Nowa Huta i Przewóz. Kluczowym obiektem tego odcinka jest most na Wiśle, najdłuższa tego typu przeprawa na drogach szybkiego ruchu w regionie. Ma 706 m, a pylony mostu mają wysokość 63 m.  

Na południe od Krakowa dofinansowanie otrzymała budowa niespełna 16 km trasy S7 od Lubnia do Rabki-Zdroju. To malownicza i widokowa trasa, z której w sezonie turystycznym korzystają miliony osób podróżujących w kierunku gór. Powstało na niej ponad 40 obiektów, w tym najdłuższa w województwie, niemal kilometrowa estakada w Skomielnej Białej, biegnąca w najwyższym miejscu 24 m nad ziemią. Estakada w Lubniu ma 573 m długości, a najsłynniejszym obiektem na tej trasie jest tunel pod Luboniem Małym – biegnie nawet 80 m pod ziemią i ma 2058 m długości, co czyni go najdłuższym pozamiejskim tunelem w kraju. 

Spośród 94,6 km całej istniejącej lub budowanej w Małopolsce S7 odcinki o łącznej długości 57,3 km (60 proc. trasy) otrzymały dofinansowanie ze środków UE w wysokości ponad 2,6 mld zł. Z wszystkich środków, które UE przeznaczyła na rozwój dróg krajowych w Małopolsce, ponad połowa została wykorzystana na budowę odcinków S7. To ważna trasa nie tylko dla ruchu tranzytowego, ale też turystycznego. Kierowcy jadący w Gorce, Pieniny i Tatry dzięki nowym fragmentom S7 docierają do celu podróży znacznie szybciej i bezpieczniej niż jeszcze kilka lat temu. 

Kolejną drogą szybkiego ruchu, która otrzymała dofinansowanie ze środków unijnych w Małopolsce, jest S52, północna obwodnica Krakowa. Wartość wsparcia tego odcinka to prawie 790 mln zł z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Budowa jest na końcowym etapie realizacji, w zdecydowanej większości pozostały do zrobienia prace wykończeniowe. Na trasie powstały dwa tunele, w Dziekanowicach (496 m) i Zielonkach (653 m).  

Środki unijne wsparły również budowę obwodnicy największego ośrodka Małopolski Zachodniej. 9-kilometrowy dwujezdniowy odcinek wyznaczy nowy przebieg drogi krajowej nr 44 i połączy miasto z budowaną na Śląsku trasą S1. Obwodnica powstaje w bliskim sąsiedztwie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, dlatego też została wybudowana w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu ingerowała w otoczenie. Most nad Sołą jest budowany tak nisko, jak to możliwe, żeby nie był widoczny z terenu obozu, a wzdłuż drogi na części trasy powstaje nasyp, który zasłania trasę od strony KL Birkenau. 

Budowa otrzymała 164,4 mln zł dofinansowania ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. 

W latach 2018-2020 wybudowano 6,9 km obwodnicy stolicy Powiśla Dąbrowskiego. Nowa trasa pozwala kierowcom ominąć zatłoczone dotąd centrum Dąbrowy, przez którą przebiegała droga krajowa nr 73. Jednojezdniowy odcinek omija miasto po zachodniej stronie, łącząc się z drogami lokalnymi i drogą wojewódzką nr 975. 

Budowa otrzymała 92,2 mln zł dofinansowania ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. 

Kluczową inwestycją dla bezpieczeństwa pieszych, której realizację wsparły fundusze UE, jest kładka w Jaworniku. 45-metrowy obiekt powstał w nieco ponad rok, od końca 2013 do początku 2015 roku. Budowa otrzymała 5,1 mln zł dofinansowania ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. 

Trudno nam wyobrazić sobie, jak wyglądałyby małopolskie drogi bez udziału środków unijnych. Wiele inwestycji byłoby na pewno jeszcze w sferze planów. Powstające w Małopolsce i w całym kraju trasy łączą nas – zarówno metaforycznie jak i realnie – z siecią europejskich dróg, czyniąc z nich jeden, wspólny organizm. Każdy z nas ma szansę się o tym przekonać, podróżując trasami szybkiego ruchu po całej UE.