Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

1 stycznia 1999 roku weszła w życie reforma administracyjna państwa. W nowym układzie administracyjnym powstało 16 województw, 373 powiaty (w tym 308 powiatów ziemskich i 65 miast na prawach powiatu) oraz 2489 gmin miejskich i wiejskich. Do nowego układu administracyjnego kraju dostosowano sieć dróg publicznych, którą ze względu na rodzaj pełnionych funkcji podzielono na następujące kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe, drogi gminne.

Drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa, a drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność samorządu odpowiedniego szczebla.

Ustawa o drogach publicznych ustala następujący zakres zarządzania przez ministra właściwego do spraw transportu (Minister Infrastruktury) siecią dróg publicznych:

• określanie kierunków rozwoju sieci drogowej,
• wydawanie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg i obiektów mostowych,
• koordynacja działań w zakresie przygotowania dróg dla potrzeb obrony państwa na zasadach określonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia,
• sprawowanie nadzoru nad Generalnym Dyrektorem Dróg Publicznych (od 1 kwietnia 2002 roku Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad).

Zarządcami poszczególnych kategorii dróg publicznych są:

• dróg krajowych - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad (z wyłączeniem odcinków dróg krajowych w obrębie miast na prawach powiatu oraz odcinków autostrad płatnych, których zarządcą (po podpisaniu umowy koncesyjnej) staje się koncesjonariusz)
• dróg wojewódzkich - zarząd województwa
• dróg powiatowych - zarząd powiatu dróg gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta)

W granicach miast na prawach powiatu (obecnie jest 66 takich miast) funkcje zarządcy wszystkich dróg publicznych (z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych) a więc dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych pełni zarząd miasta. 

Zarządcą dróg krajowych (z wyłaczeniem ekspresowych i autostrad) na terenie Warszawy jest Zarząd m.st. Warszawy.

Zarządcą autostrad i dróg ekspresowych jest Generalny Dyrektor Dróg Publicznych (od 1 kwietnia 2002 roku Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad) z wyłączeniem autostrad płatnych, których zarządcą (po podpisaniu umowy koncesyjnej) staje się koncesjonariusz. Istotną rolę w procesie przygotowania i koordynacji i eksploatacji autostrad płatnych oraz prowadzenia przetargów i negocjowania umów koncesyjnych pełniła podległa Ministrowi Infrastruktury Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad, której zadania przejął od 1 kwiatnia 2002 roku Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad.