Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Wziął w nim udział wiceminister infrastruktury, Rafał Weber, wraz ze współpracownikami oraz członkowie Rady Ekspertów powołanej jako organ doradczy przez Ministra Infrastruktury. Obecni byli również zaproszeni goście, w tym m.in. Prezes Urzędu Zamówień Publicznych Hubert Nowak, przedstawiciele Prokuratorii Generalnej RP, Banku Gospodarstwa Krajowego, władz samorządowych wszystkich szczebli oraz GDDKiA.

Przedstawiciele Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa (OIGD) i Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa (PZPB) wskazali na kluczowe wyzwania z perspektywy branży, będące pochodną wojny na Ukrainie. Głównym z nich jest możliwy odpływ pracowników pochodzących z tego kraju, realizujących zadania po stronie wykonawców i podwykonawców.

Organizacje branżowe wskazały też na trudności z dostępem do niektórych materiałów niezbędnych na budowach oraz wysokie ceny m.in. paliw i stali. Do tych kwestii, podczas spotkania zorganizowanego w związku ze startem sezonu budowalnego, odnosili się w połowie marca br. dostawcy kluczowych surowców i materiałów. Przedstawiciele branży paliwowej oraz Polskiego Stowarzyszenia Wykonawców Nawierzchni Asfaltowych stwierdzili, że paliw i asfaltów nie zabraknie, choć możliwe jest wystąpienie przejściowych problemów logistycznych w ich dostawach. Organizacje reprezentujące producentów zapewniały też o dostępności cementu oraz kruszyw podobnie jak paliw czy mieszkanek bitumicznych. Należy jednak wskazać, że ich ceny, m.in. z uwagi na koszty transportu czy energii, są znacznie wyższe niż jeszcze jakiś czas temu. Kluczowa jest też odpowiednio zaplanowana logistyka.

Prezydent OIGD, Przemysław Klonowski, stwierdził, że dla utrzymania równowagi na rynku konieczne jest wdrożenie rozwiązań systemowych. Muszą one zarówno gwarantować stabilność branży, jak i być wystarczająco elastyczne, żeby mogły być dostosowywane do bieżącej sytuacji.

Obecnie głównym celem całej, szeroko rozumianej, branży infrastrukturalnej jest utrzymanie płynności i stabilności rynku poprzez kontynuację rozpoczętych budów oraz planów inwestycyjnych. Dyrektor Tomasz Żuchowski, współprzewodniczący Rady Ekspertów, podkreślił, że mamy świadomość obecnych wyzwań, określonych trudności i słuchamy propozycji branży, aby móc rekomendować Ministrowi Infrastruktury racjonalne działania.

Aby zapewnić stabilność sektora budownictwa drogowego w Polsce, zintensyfikowaliśmy dialog z wykonawcami, dostawcami, organizacjami branżowymi oraz sektorem finansowym. Wydłużyliśmy też termin składania ofert w niektórych przetargach (większość wykonawców, którzy złożyli w nich oferty, wyraziła zgodę na przedłużenie terminu związania ofertą - pisaliśmy o tym 24 marca br.) oraz podnieśliśmy limit waloryzacji w całym cyklu życia inwestycji.

Po wprowadzonych zmianach, 10-procentowy limit waloryzacyjny obejmuje umowy zawierane na wszystkich etapach cyklu życia inwestycji drogowej. Od prac nad dokumentacją przygotowawczą, poprzez projekt, aż po prace budowlane i nadzór nad realizacją kontraktu. Nowy limit waloryzacyjny obejmie też długookresowe prace związane z utrzymaniem istniejących dróg. Szerzej pisaliśmy o tym w komunikacie z 29 marca br.

Należy podkreślić, że żadne rozwiązania, w tym mechanizm waloryzacji, nie zwalniają wykonawców z analizy ryzyka i rzetelnej wyceny ofert. Tylko należyta wycena usług gwarantuje stabilną realizację danego kontraktu. Dzięki niej zarówno wszystkie prace prowadzone przy inwestycjach, jak i te związane z utrzymaniem, zostaną wykonane terminowo i z zachowaniem odpowiedniej jakości.

W toku są obecnie przetargi na 27 dużych zadań. Dziewięć z nich, o łącznej długości 163,4 km, jest na etapie po otwarciu ofert. Różnica pomiędzy łącznym budżetem GDDKiA przeznaczonym na te prace a sumą najniższych ofert to ponad 1,3 mld zł. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku dziewięciu kolejnych zadań, o łącznej długości 97 km, które są już po wyborze najkorzystniejszej oferty. Tutaj różnica pomiędzy naszym budżetem a najniższymi ofertami wyniosła ponad 1,1 mld zł.

Uczestnicy posiedzenia Rady Ekspertów przy Ministrze Infrastruktury mogli też zapoznać się ze zmianami w zakresie kryteriów oceny ofert, która pilotażowo wprowadziła GDDKiA.

Zgodnie  z zapisami ustawy Prawo zamówień publicznych, cena stanowi 60 proc. oceny oferty w postępowaniu przetargowym, a 40 proc. dotyczy kryteriów pozacenowych. Do tej pory były to: wydłużenie okresu gwarancji jakości m.in. na ekrany akustyczne oraz skrócenie czasu realizacji.

Po przeprowadzeniu odpowiednich analiz, zdecydowaliśmy o rezygnacji z kryterium skrócenia czasu realizacji inwestycji. Okazało się ono nieefektywne i deklarowane przez wszystkich wykonawców w przetargach (często mimo braku późniejszego wywiązania się z tej deklaracji). Dlatego też wprowadziliśmy kryterium wydłużenia okresu gwarancji jakości na obiekty mostowe wraz z ich wyposażeniem. Będzie to kolejny, po wydłużeniu okresu gwarancji jakości m.in. na ekrany akustyczne, składnik pozacenowego kryterium oceny ofert. Rozwiązanie to zostało pilotażowo wdrożone w przetargu na realizację drogi ekspresowej S19 Domaradz - Iskrzynia (woj. podkarpackie).

Od lat najwięcej środków przeznaczonych na zamówienia publiczne kierowanych jest na roboty budowlane. Wydatki te w latach 2017-2020 wynosiły od 36 do 46 proc. łącznej wartości zamówień publicznych w Polsce. W 2020 r. podmiotami najczęściej zlecającymi roboty budowlane były instytucje samorządowe. Warto tez podkreślić, że gro firm funkcjonujących na rynku usług budowlanych jest współzależna od realizacji inwestycji publicznych. Wskaźnik ten wynosi, około 80 proc.

GDDKiA jest jednym z największych publicznych zamawiających w naszym kraju. Obecnie realizujemy 99 zadań z Programu Budowy Dróg Krajowych (PBDK) o długości ponad 1312 km oraz 14 zadań z Programu budowy 100 obwodnic (PB100) o długości niemal 110 km. Na etapie przetargu są 22 inwestycje z PBDK i PB100 o łącznej długości ponad 293 km. Ponad 2,5 tys. km nowych dróg jest natomiast na etapie prac przygotowawczych.

Wartość realizowanych obecnie umów w ramach PBDK i PB100 to ok. 52,9 mld zł. W 2021 r. na inwestycje przeznaczyliśmy ok. 15,1 mld zł, a ok. 2,2 mld zł przeznaczone zostało na prace utrzymaniowe.

Podczas posiedzenia poruszony został także temat Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. Ma on na celu zwiększenie skali inwestycji publicznych przez bezzwrotne dofinansowanie inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Program realizowany jest poprzez promesy inwestycyjne (zobowiązania do przekazania samorządowi środków po zakończeniu inwestycji) udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK).

Obecni na spotkaniu przedstawiciele samorządów podkreślali skalę wyzwań związanych z finansowaniem i waloryzacją kosztów inwestycji lokalnych. Ich zdaniem, samorządy będą miały trudności z samodzielnym pokryciem kosztów ryzyka związanego ze wzrostem cen na rynku. To rodzi konieczność dobrego dialogu i współpracy pomiędzy zamawiającymi a wykonawcami.