Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

W spotkaniu, zorganizowanym w formule hybrydowej, wzięło udział ponad 100 osób. Uczestniczyli w nim prezesi firm wykonawczych i szefowie organizacji branżowych zrzeszających przedsiębiorstwa budowlane. Obecny był na nim Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, Hubert Nowak, przedstawiciele Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Banku Gospodarstwa Krajowego, Polskiej Izby Ubezpieczeń, a także członkowie Rady Naukowej przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad oraz pracownicy GDDKiA. 

Obecnie, w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych (PBDK) i Programu budowy 100 obwodnic (PB100), w realizacji znajduje się 113 inwestycji o łącznej długości ponad 1486 km. 10 zadań o długości 109,5 km jest w przetargu, a 161 o łącznej długości ok. 2500 km na etapie przygotowania. Przygotowujemy również inwestycje spoza dotychczasowego PBDK o łącznej długości 305 km (S5 Wirwajdy - Nowe Marzy, S6 Zachodnia Obwodnica Szczecina, S16 Ełk - Knyszyn, S50/A50 Obwodnica Aglomeracji Warszawskiej). 

Wydatki inwestycyjne GDDKiA na koniec listopada 2022 r. wyniosły ponad 12,5 mld zł. Jest to ok. 3 proc. więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jest to też drugi, po rekordowym 2020 r., najwyższy wynik w ostatnich pięciu latach.  

W 21 przetargach, w których oferty składane były w tym roku, najtańsze oferty wahały się pomiędzy 65 a 126 proc. szacunków GDDKiA. Średnia wartość najtańszej oferty wyniosła 94 proc. naszych założeń. Średnia ze wszystkich ofert mieściła się w przedziale między 82 a 147 proc. szacunków zamawiającego. Obserwujemy mniejszą niż w ubiegłych latach rozpiętość cenową ofert, składanych w przetargach przez wykonawców. Coraz więcej ofert jest też zbliżonych wartością do naszych szacunków, podczas gdy wcześniej notowaliśmy również takie, które były niższe niż połowa naszego budżetu.  

Według stanu na pierwszy dzień grudnia br., wartość zabezpieczeń w gwarancjach bankowych i ubezpieczeniowych wyniosła niemal 9,6 mld zł. Z tego ok. 8,8 mld zł dotyczyło gwarancji należytego wykonania, a ponad 830 mln zł gwarancji spłaty zaliczki. 

W 2022 r. złożyliśmy wnioski o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) dla 46 zadań, a dla kolejnych trzech złożenie wniosku o decyzję ZRID planujemy przed końcem roku. Do tej pory uzyskaliśmy decyzje ZRID dla 37 inwestycji i planujemy, że do końca grudnia otrzymamy je dla kolejnych zadań. Przypominamy, że wydanie decyzji ZRID umożliwia nie tylko rozpoczęcie budowy, ale także procesu odszkodowawczego dla dotychczasowych właścicieli nieruchomości przewidzianych pod drogę. 

Prezentację na temat bieżącej sytuacji i prognoz dla branży infrastrukturalnej przedstawił dr Damian Kaźmierczak, Główny Ekonomista Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa (PZPB). Stwierdził, że 2023 rok będzie prawdopodobnie trudny dla sektora, ale jednocześnie podkreślił, że jego najjaśniejszym punktem może być segment inwestycji na drogach krajowych.  

Jan Styliński, Prezes PZPB, podziękował za dobry dialog pomiędzy GDDKiA i branżą oraz wyraził nadzieję na przyspieszenie prac nad wdrożeniem systemu certyfikacji wykonawców. Prezes Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa, Barbara Dzieciuchowicz, mówiła m.in. o zmianach w systemie waloryzacji, również w kontekście trudnej sytuacji na inwestycjach samorządowych. 

Prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR, Adrian Furgalski, przedstawił sytuację branży kolejowej w kontekście inwestycji na drogach krajowych. Mówił również o spodziewanych problemach z transportem kruszyw, co ma związek z brakami odpowiedniego taboru u przewoźników kolejowych. 

Sytuację branży budowlanej z perspektywy sektora finansowego przedstawili: Mateusz Walewski - Główny ekonomista Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Andrzej Maciążek, Wiceprezes Polskiej Izby Ubezpieczeń. Wskazali m.in. na wpływ inflacji i zmiany stóp procentowych na sytuację na rynku. Podkreślili również, że działania Rządu stabilizujące branżę budowlaną okazały się skuteczne, co zostało też dostrzeżone przez sektor finansowy. 

Podczas spotkania omówiliśmy też realizację rządowego Programu Bezpiecznej Infrastruktury Drogowej na lata 2021-2024 (PBID) oraz Programu Wzmocnienia Krajowej Sieci Drogowej do 2030 r.  

PBID jest pierwszym samodzielnym programem wieloletnim z obszaru infrastruktury bezpieczeństwa ruchu drogowego na tak dużą skalę. Jego głównym celem jest poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach krajowych w zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. 

W ramach PBID zrealizowanych będzie łącznie ok. 12 tys. zadań, które zostały pogrupowane w ponad 1100 Programów Inwestycji (PI). Według stanu na początek grudnia 2022 r. 740 zadań inwestycyjnych posiada PI uzgodnione przez Ministra Infrastruktury na szacunkową wartość ponad 2,2 mld zł. 

Program Wzmocnienia Krajowej Sieci Drogowej do 2030 roku jest pierwszym takim programem dotyczącym kompleksowego utrzymania sieci dróg krajowych, zarządzanych przez GDDKiA. Obejmuje on zarówno utrzymanie strukturalne (kompleksowa przebudowa/rozbudowa dróg, obejmująca dostosowanie do nośności 11,5 t/oś), jak i bieżące (rutynowe prace remontowe, naprawcze, konserwacyjne). Program uwzględnia też korzystanie z nowych rozwiązań w zakresie utrzymania, takich jak: zielone filtry antysmogowe, odnawialne źródła energii czy rozwiązania zapobiegające skutkom suszy. 

Na spotkaniu omówiliśmy też temat waloryzacji kontraktów inwestycyjnych i utrzymaniowych. Obecnie w umowach GDDKiA stosowany jest 10-procentowy limit waloryzacyjny. Obejmuje on umowy zawierane na wszystkich etapach prac nad inwestycją drogową, tj. od opracowania dokumentacji przygotowawczej, poprzez projekt, aż po roboty budowlane i nadzór nad realizacją kontraktu.  

Od lipca br. podpisaliśmy aneksy waloryzacyjne łącznie dla 114 inwestycji realizowanych przez 26 wykonawców. Podpisywane aneksy dotyczą inwestycji realizowanych w ramach rządowych programów PBDK oraz PB100. Aneksy obejmują wynagrodzenie za prace wykonane po 24 lutego br., czyli po agresji Rosji na Ukrainę i związanych z tym skutków ekonomicznych. 

Podniesienie limitu waloryzacji będzie miało zastosowanie także do tych wykonawców, którzy podpisali umowy w ostatnim czasie, jak również składali oferty w latach 2021-2022 (przed wybuchem wojny) i oczekują na wybór oferty najkorzystniejszej lub podpisanie umowy. 

Rozpoczęliśmy również proces polegający na podwyższeniu limitu waloryzacyjnego bądź wprowadzeniu klauzuli waloryzacyjnej do już zawartych umów na bieżące utrzymanie dróg oraz na mniejsze zadania inwestycyjne (poza PBDK oraz PB100). Do tej pory do GDDKiA wpłynęło 287 wniosków o waloryzację wynagrodzenia. Podpisaliśmy już 46 aneksów waloryzacyjnych. Rozpatrujemy kolejne wnioski.  

Dotychczas obowiązujące przepisy szczegółowo określały warunki techniczne, jakie powinny spełniać nowe i przebudowywane drogi. Nowe rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (które obowiązuje od 21 września 2022 r.) już ich jednak nie precyzuje. Wskazuje natomiast, że drogi projektuje, buduje, przebudowuje lub użytkuje się zgodnie z zasadami wiedzy technicznej zawartej w szczególności w Programie Funkcjonalno-Użytkowym (PFU), obowiązujących przepisach prawa, we wzorcach i standardach rekomendowanych przez ministra właściwego do spraw transportu oraz w zarządzeniach Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Na spotkaniu przedstawiliśmy zmiany we wzorcowym PFU. Dotyczą one m.in. określenia kluczowych elementów kontraktu, przekazania badań geologicznych, identyfikacji kolizji z istniejącą infrastrukturą czy zmian lub uzyskania nowej decyzji środowiskowej. 

Planujemy również zmiany dotyczące terminów realizacji, które ujęte są we wzorcowych Szczególnych Warunkach Kontraktu (SWK). Zakładają one m.in. wydłużenie o dwa miesiące terminu realizacji umów w systemie Projektuj i buduj (do 41 miesięcy) oraz terminu na uzyskanie decyzji ZRID (do 9 miesięcy). Wprowadzają też konieczność uzyskania przejezdności trasy głównej, w ramach realizowanej inwestycji, w terminie 38 miesięcy (nie uwzględnia to okresów zimowych). Na dokończenie robót niewymaganych do uzyskania przejezdności, wykonawca będzie miał trzy miesiące. Wprowadzenie zmian do wzorcowych SWK będzie możliwe po uzgodnieniu zapisów z Prokuratorią Generalną Rzeczypospolitej Polskiej. 

Zmiany w SWK mają związek z wejściem w życie ustawy z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Wprowadza ona zmiany m.in. w ustawie Prawo zamówień publicznych. 

Kontynuujemy realizację ambitnych planów inwestycyjnych na drogach krajowych. Ponad 2,5 tys. km nowych dróg szybkiego ruchu oraz dokończenie trwających inwestycji, pełna sieć autostrad i dróg ekspresowych – to założenia przyjętego przez Radę Ministrów 13 grudnia 2022 r. Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.).  

W ramach tego Programu planujemy w 2023 r. ogłosić przetargi na co najmniej 480 km dróg. Będzie to m.in. 46 km drogi ekspresowej S19 Sokółka Północ - Dobrzyniewo (woj. podlaskie), 71 km S74 w woj. świętokrzyskim (S74 Cedzyna - Łagów wraz z obwodnicą Łagowa, S74 Łagów - Jałowęsy - Tomaszów i S74 granica woj. świętokrzyskiego - Przełom/Mniów) czy 57 km drogi ekspresowej S11 w woj. wielkopolskim (S11 obwodnica Obornik, S11 Ostrów Wielkopolski - Kępno). W ramach PB100 ogłosimy w przyszłym roku postępowania dla 12 inwestycji o długości 85 km. Będą to m.in. obwodnice Kroczyc w ciągu DK78 (woj. śląskie), Srocka w ciągu DK12 (woj. łódzkie), Głogowa w ciągu DK12 (woj. dolnośląskie) i Krosna Odrzańskiego w ciągu DK29 (woj. lubuskie).  

Ponadto planujemy też przetargi obejmujące rozbudowę blisko 360 km istniejących dróg krajowych. Liczymy, że nasze ambitne założenia inwestycyjne pozwolą zachować stabilność polskiej branży budowlanej, w sytuacji niepewności w innych obszarach rynku. Szczegółowe podsumowanie 2022 roku i plany inwestycyjne na 2023 r. tradycyjnie opublikujemy na naszej stronie internetowej w ostatnich dniach grudnia.