Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele firm projektowych, organizacji branżowych oraz urzędów wojewódzkich. Wśród uczestników byli także przedstawiciele Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, wojewódzkich inspektoratów nadzoru budowalnego, członkowie Rady Naukowej przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad oraz pracownicy GDDKiA.

Przedstawiciele GDDKiA podkreślili znaczenie właściwego rozpoznania geologicznego prowadzonego na etapie prac przygotowawczych. Prawidłowo wykonane badania stanowią podstawę sprawnej realizacji zadań w trudnych warunkach geologicznych (np. tereny zagrożone ruchami masowymi, zjawiska krasowe, flisz karpacki).

Przy dokonywaniu wyboru najkorzystniejszej oferty na prace projektowe realizowane w trybie STEŚ-R (Studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowe z elementami koncepcji programowej), GDDKiA bierze pod uwagę cenę (60 proc.), doświadczenie projektanta (20 proc.) oraz zespół środowiskowy i zespół geologiczny, co wiąże się z wykazaniem udziału w pracach określonych specjalistów (po 10 proc. dla każdego z zespołów). W przypadku skomplikowanych lub nietypowych warunków, wymagających doświadczenia eksperckiego, stosowane jest również dodatkowe kryterium „ekspert”.

Dobór kryteriów pozacenowych nie jest przypadkowy. Zapewnienie wykwalifikowanego i doświadczonego personelu, odpowiedzialnego m.in. za rozpoznanie warunków gruntowo-wodnych oraz zidentyfikowanie zagrożeń geologicznych, jest czynnikiem kluczowym do zapewniania sprawnej i terminowej realizacji inwestycji drogowych.

Niestety obecnie kryteria pozacenowe nie spełniają jednak swojej roli. Większość startujących w przetargach wykonawców deklaruje bowiem ich wypełnienie. Tym samym decydującym kryterium i tak okazuje się cena.

Przedstawiciele branży projektowej zaproponowali ściślejsze powiązanie specjalistycznych kadr, opisanych w kryteriach pozacenowych, z zatrudniającymi je przedsiębiorstwami. Pojawił się także postulat wprowadzenia do kryteriów pozacenowych dodatkowych punktów za innowacyjne rozwiązania. Propozycje firm są przez nas obecnie analizowane.

Dotychczas obowiązujące przepisy szczegółowo określały warunki techniczne, jakie powinny spełniać nowe i przebudowywane drogi. Nowe rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (które obowiązuje od 21 września 2022 r.) już ich jednak nie precyzuje. Wskazuje natomiast, że drogi projektuje, buduje, przebudowuje lub użytkuje się zgodnie z zasadami wiedzy technicznej zawartej w szczególności we wzorcach i standardach rekomendowanych przez ministra właściwego do spraw transportu oraz w Polskich Normach.

Wzorce i standardy stanowią zbiór zasad i wytycznych, zalecanych do stosowania przy projektowaniu, wykonywaniu i utrzymywaniu dróg publicznych. Ich stosowanie jest dobrowolne, co oznacza, że nie stanowią obligatoryjnych przepisów techniczno-budowlanych w rozumieniu ustawy Prawo budowlane. Nie zwalniają też osób wykonujących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie z odpowiedzialności zawodowej.

Nowe przepisy pozostawiają więc projektantom dużo większy zakres swobody w zakresie projektowanych rozwiązań. Wiąże się to jednak ze zwiększoną odpowiedzialnością za wykonane prace. Dostosowujemy obecnie obowiązujące wzorcowe dokumenty przetargowe (w tym programy funkcjonalno-użytkowe) do nowych przepisów.

W najbliższym czasie planujemy ogłosić postępowania przetargowe na realizację dróg ekspresowych, w systemie Projektuj i buduj, które będą już uwzględniać nowe warunki techniczne. Będą to dwa odcinki drogi ekspresowej S16 w woj. warmińsko-mazurskim od Olsztyna do Biskupca (budowa drugiej jezdni) oraz trzy odcinki S17 w woj. lubelskim (Piaski Wschód - Łopiennik, Krasnystaw Północ - Izbica i Izbica - Zamość Sitaniec).

Na spotkaniu poruszony został także temat waloryzacji. Obecnie w umowach GDDKiA stosowany jest 10-procentowy limit waloryzacyjny. Obejmuje on umowy zawierane na wszystkich etapach prac nad inwestycją drogową, tj. od opracowania dokumentacji przygotowawczej, poprzez projekt, aż po roboty budowlane i nadzór nad realizacją kontraktu. Taki limit waloryzacyjny obejmie też długookresowe prace związane z utrzymaniem istniejących dróg. Mechanizm waloryzacyjny zakłada, że ryzyko wzrostu (ale również spadku cen) dzielone jest pół na pół między inwestora i wykonawcę, a waloryzacja może przybierać wartości zarówno dodatnie, jak i ujemne, tj. +/- 10 proc.

Przedstawiciele branży projektowej zaapelowali do GDDKiA o objęcie systemem waloryzacji wciąż realizowanych kontraktów, które zostały podpisane przed 24 lutego br. Jesteśmy otwarci na zmiany w tym zakresie. Podkreśliliśmy, że dysponujemy środkami na ten cel, jednak kluczowe dla wprowadzenia odpowiedniego mechanizmu waloryzacyjnego jest wskazanie przez wykonawców faktycznego wpływu nadzwyczajnych okoliczności wywołanych wojną na zwiększone koszty świadczonej usługi. Wiąże się to m.in. z przedstawieniem struktury kosztowej umów realizowanych przez firmy projektowe.

Realizacja inwestycji drogowej jest niezwykle złożonym procesem, a jednym z jego kluczowych elementów są prace projektowe. Zależy nam, aby cała dokumentacja, opracowywana przez biura projektowe na rzecz GDDKiA, była przygotowana terminowo z zachowaniem najwyższych standardów jakości i wiedzy technicznej.