Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

W spotkaniu, które zorganizowane zostało w formule hybrydowej, wzięło łącznie udział ok. 120 osób, m.in. przedstawiciele firm wykonawczych, instytucji finansowych oraz stowarzyszeń branżowych. Uczestniczyli w nim również Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury, Rady Naukowej przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad, a także pracownicy GDDKiA.

Za nami intensywne dziewięć miesięcy tego roku. Od stycznia ogłosiliśmy przetargi na 21 zadań o łącznej długości 259 km. Obecnie w toku są przetargi na 24 zadania o długości 312 km. W tym roku podpisaliśmy też umowy na 38 zadań o łącznej długości 478 km i wartości ok. 14,5 mld zł.

Do końca grudnia br. planujemy jeszcze ogłosić przetargi na 11 odcinków dróg o łącznej długości 102 km. Będzie to m.in. osiem zadań z rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych 2014-2023 (PBDK) o łącznej długości 83 km. Chodzi m.in. o S74 Kielce Zachód - Kielce, S74 Jałowęsy - Tomaszów (dwa zadania z woj. świętokrzyskiego), trzy odcinki S17 Piaski - Hrebenne (woj. lubelskie) czy S19 Domaradz - Iskrzynia (woj. podkarpackie).

Ogłosimy też przetargi na trzy zadania z rządowego Programu budowy 100 obwodnic 2020-2030 (PB100) o łącznej długości 19 km. Postępowania dotyczyć będą obwodnicy Gorajca (woj. lubelskie), Koźmina Wielkopolskiego (woj. wielkopolskie) i Tarnowa (woj. małopolskie). Planujemy również, po uzyskaniu finansowania, ogłoszenie przetargu na dobudowę dodatkowego pasa na autostradzie A2 pomiędzy Łodzią i Warszawą.

Przyszły rok również zapowiada się jako czas wzmożonej pracy związanej z inwestycjami na drogach krajowych. W 2022 r. planujemy ogłoszenie przetargów na co najmniej 24 odcinki dróg o łącznej długości 252 km. Są to wstępne założenia. Po zapewnieniu finansowania będziemy mogli ogłosić postępowania przetargowe dla kolejnych inwestycji. Zgodnie z obecnym planem, szesnaście zadań o łącznej długości 192 km dotyczyć będzie inwestycji realizowanych w ramach PBDK, a osiem, o łącznej długości 60 km, dotyczyć będzie obwodnic, które powstaną w ramach PB100. 

Wśród planowanych postępowań znajdują się m.in. trzy odcinki S12 Lublin - Dorohusk (woj. lubelskie), dwa odcinki S19 Rzeszów - Barwinek (woj. podkarpackie), S6 rondo Janiska - Kołobrzeg Wschód (woj. zachodniopomorskie) oraz obwodnice Białobrzegów (woj. podlaskie), Gąsek (woj. warmińsko-mazurskie) czy Brzegu (woj. opolskie).

W przetargach, które ogłosiliśmy w 2020 r., średnia wartość najtańszej oferty wyniosła 81 proc. szacunków GDDKiA. Uśredniona wartość wszystkich złożonych ofert wyniosła zaś 96 proc. naszych szacunków. W postępowaniach ogłoszonych w 2021 r. (do 27 września br.), było to odpowiednio 75 i 89 proc.

Podczas spotkania po raz kolejny zaapelowaliśmy do wykonawców o profesjonalną wycenę składanych ofert. Również pod kątem aktualnych kosztów usług i materiałów oraz dostępności na rynku niezbędnych kadr oraz sprzętu. Należy pamiętać, że nie zawsze wygrywa najtańsza oferta, a rzetelna wycena robót pozwoli na skuteczną i terminową realizację prac w przyszłości.

Jednym z głównych wyzwań dla branży budownictwa jest obecnie wzrost kosztów usług oraz cena i dostępność niektórych materiałów. O wzrostach kosztów stali mówiła w swoim wystąpieniu Prezes Zarządu Polskiej Izby Dystrybutorów Stali, Iwona Dybał. Wskazała m.in. na to, że polski rynek stali jest silnie uzależniony od importu, a co za tym idzie od globalnych trendów. Wysokie ceny wynikają z luki podażowej, która jest widoczna na całym świecie. W Polsce, w czerwcu 2021 roku, zużycie stali wzrosło rok do roku o ponad 30 proc, a produkcja zaledwie o ok. 9 proc.

Wśród wyzwań dla branży należy wskazać również m.in. dostępność wykwalifikowanych pracowników, znaczne ograniczenie możliwości optymalizacji rozwiązań ujętych w decyzjach środowiskowych czy faktyczną mobilizację na budowach (np. w zakresie czasu pracy). Istotnymi kwestiami są także uproszczenie procedur związanych z gospodarką odpadami na budowach oraz procedowanie zmian kontraktowych (tzw. poleceń zmian).

Naszym celem jest nie tylko dopięcie sieci dróg w Polsce, ale także to, aby sektor drogowy był stabilny, przewidywalny i rentowny. Ważne w tym procesie jest m.in. unikanie tzw. „górek i dołków” inwestycyjnych, czyli spiętrzenia zadań w jednym okresie i ich niedoboru w innym. Dzięki temu drogownictwo będzie postrzegane przez firmy i instytucje związane z rynkiem finansowym jako perspektywiczny obszar i wiarygodny partner. 

W sprawnej realizacji inwestycji pomogłaby również powszechna wiedza dotycząca planu przetargów wszystkich publicznych zamawiających. Pozwoliłoby to na dostosowanie założeń w obszarze postepowań przetargowych w obszarze dróg krajowych, do tego co dzieje się w innych branżach oraz do realnych mocy przerobowych rynku wykonawczego.

Podczas spotkania Polski Związek Pracodawców Budownictwa (PZPB) przedstawił aktualne dane dotyczące sytuacji na rynku budownictwa. Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), wskazano na bariery dla firm związane m.in. z niedoborem materiałów i ich kosztami oraz brakiem pracowników. Zdaniem PZPB, problemem mogą się okazać również wykorzystane moce produkcyjne przedsiębiorstw budowlanych. 

Przedstawiciele branży wykonawczej zwrócili też uwagę na problem zbyt niskiej wyceny ofert przez niektóre firmy oraz zaapelowali o jeszcze bardziej szczegółowe analizy jakościowe składanych ofert. 

Odpowiedzią na tę propozycję może być wprowadzenie systemu certyfikacji wykonawców, nad którym obecnie toczą się prace w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Planowane rozwiązanie da możliwość uzyskania przez wykonawców certyfikatów potwierdzających brak podstaw wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia lub zdolność do realizacji określonej kategorii robót budowlanych. Wykonawcy będą uprawnieni do posługiwania się certyfikatami na potrzeby wielu różnych postępowań wszczętych w okresie ich ważności. Celem certyfikacji jest zagwarantowanie rzetelnym wykonawcom pewnego poziomu rozpoznawalności i wiarygodności rynkowej, a także uproszczenie procedur przy staraniu się o nowe zamówienia. Certyfikacja pomoże też w zweryfikowaniu potencjału i gotowości do rzetelnej realizacji kontraktów przez te firmy, które nie mają jeszcze ugruntowanej pozycji na polskim rynku.

W trakcie towarzyszącej spotkaniu dyskusji, wykonawcy zwrócili również uwagę na potrzebę zmian w mechanizmie waloryzacji dla robót drogowych. System, oparty o wskaźniki GUS, wprowadziliśmy w styczniu 2019 r., a obecnie jest on powszechnie obowiązującym prawem dzięki ujęciu w nowej ustawie Prawo zamówień publicznych. O zmianach w tym obszarze mówił też w swoim wystąpieniu Prezes Związku Banków Polskich, Krzysztof Pietraszkiewicz.

Limit waloryzacyjny na kontraktach GDDKiA wynosi (+/-) 5 proc. od wartości zaakceptowanej kwoty kontraktowej, a podlega mu 50 proc. wartości płatności za kontrakt. Dotychczasowe analizy wskazują, że mechanizm waloryzacji odpowiednio reaguje na zmiany cen i odzwierciedla aktualną sytuację rynkową.

Wszystkie zgłoszone podczas spotkań opinie i postulaty są przez nas wnikliwie analizowane. Do najważniejszych kwestii będziemy oczywiście wracać. Otwarta dyskusja jest bowiem niezbędna do sprawnej realizacji założonych celów. Powodzenie inwestycji zależy nie tylko od zamawiającego czy wykonawcy, ale także szeregu innych firm oraz instytucji, odpowiedzialnych np. za prace projektowe lub wydanie pozwoleń na budowę.

Każda firma chce, aby wartość jej portfela zamówień była jak najwyższa. Obecnie trwa naturalna, w warunkach gospodarki rynkowej, walka wykonawców o kontrakty.  Jednak warto pamiętać, że celem, który łączy wszystkie strony zaangażowane w realizację inwestycji, jest silna branża drogowa. Taka, która gotowa jest do dalszej budowy spójnej sieci dróg krajowych w Polsce.