Sytuacja na polskim morzu

Gatunek foki szarej ma się w Bałtyku coraz lepiej. Jednak fakt, który cieszy ekologów, staje się coraz większym problemem dla sektora rybackiego. Największe straty odnotowuje się w Zatoce Puckiej w sektorze rybołówstwa przybrzeżnego (jednostki połowowe o długości poniżej 8 m) – wynika z dzienników połowowych i raportów miesięcznych przekazywanych przez rybaków do Centrum Monitorowania Rybołówstwa. Bałtyckie ssaki nie tylko zjadają ryby, ale również przenoszą pasożyty, m.in. na ławice dorsza.

Odszkodowania dla rybaków

Straty powodowane przez foki w rybołówstwie oraz problemy z tym związane były tematem konferencji, która odbyła się w siedzibie Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej (MGMiŻŚ) 20 października br.

W Polsce kwestię odszkodowań za straty w połowach powodowane przez gatunki chronione regulują zapisy rozporządzenia MGMiŻŚ*. Przepisy te wymagają dalszego opracowania. Kolejnym krokiem będzie przygotowanie transparentnego i efektywnego systemu przyznawania rekompensat. System ten będzie realizowany w oparciu o środki Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego. Kwota przeznaczona na ten cel to 4 mln euro.

Problem interakcji między fokami a rybołówstwem istnieje w Finlandii od wielu lat, co umożliwiło wypracowanie środków ograniczania oddziaływania gatunków chronionych na połowy – opowiadał Timo Halonen, przedstawiciel fińskiej administracji rybackiej. Fiński system rekompensat działa dwutorowo. Część odszkodowań za zniszczone sieci jest wypłacana na zasadzie systemu ubezpieczeń, w oparciu o środki krajowe. Natomiast za zniszczone połowy rekompensata wyznaczona jest w oparciu o ryczałt, w wysokości 15% całkowitej wielkości poniesionych strat.

Międzynarodowe doświadczenia

Szwedzi już testują nowe narzędzia połowowe, mające prowadzić do ograniczenia strat powodowanych przez ptaki i ssaki morskie. Najciekawsze i najbardziej obiecujące wyniki dotyczą testowania tzw. pułapek pontonowych, czy klatek dorszowych z przynętą w środku – wymieniał pomysły naukowiec ze Szwedzkiego Uniwersytetu ds. Nauk Rolniczych, Peter Ljungberg.
Jednakże w morskich wodach Szwecji i Polski panują zupełnie różne warunki, zwłaszcza w odniesieniu do prądów i falowania. Należy również zastanowić się nad ograniczeniem osiadania glonów na takich narzędziach – zastanawiali się wspólnie rybacy obecni na spotkaniu. Ponadto nie ma skutecznej metody odstraszania od nich fok. Niewątpliwie, zastosowanie alternatywnych narzędzi połowowych wymaga dalszych badań.  

***
„Konferencję ws. strat powodowanych przez foki w połowach” zorganizował Departament Rybołówstwa w MGMiŻŚ. Odbyła się ona w ramach wdrażania Programu Operacyjnego RYBY 2014-2020. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele administracji, sektora rybackiego, naukowego oraz organizacji pozarządowych. Poprowadził je dyrektor Departamentu Rybołówstwa, Janusz Wrona.  

Podstawa prawna:

*Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 16 września 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy finansowej na realizację operacji w ramach Priorytetu 1. Promowanie rybołówstwa zrównoważonego środowiskowo, zasobooszczędnego, innowacyjnego, konkurencyjnego i opartego na wiedzy, zawartego w Programie Operacyjnym „Rybactwo i Morze”.