Polska w Grecji

Wydarzenie miało miejsce w Szkole Filozoficznej Uniwersytetu Ateńskiego, gdzie również otwarta została wystawa „100 lat! Wisława Szymborska” opracowana przez Fundację imienia poetki z okazji Roku Wisławy Szymborskiej. Wystawa jest dostępna w Bibliotece Szkoły Filozoficznej do 7 stycznia 2024 r.

Uczestników powitał Ambasador RP Artur Lompart, Dziekan Szkoły Filozoficznej, prof. Dimitrios Drosos i Kierownik Zakładu Rusycystyki i Studiów Słowiańskich, prof. Tatiana Borisova. Następnie głos zabrała Beata Żółkiewicz-Siakantaris, dziennikarka, filolożka i tłumaczka poezji Wisławy Szymborskiej na język grecki, która swoje wystąpienie zatytułowała „Poetka i świat”, wyjaśniając, że „tytuł stanowi oczywistą parafrazę tytułu odczytu noblowskiego Wisławy Szymborskiej. Brzmiał on: Poeta i świat. Prosty tytuł, znakomicie harmonizujący z jej skromną osobowością, a jednocześnie tak obszerny, o symbolicznie rozległym wymiarze odzwierciedlającym się w tematach, które zajmowały jej poetycki świat. Bo przecież w poezji Wisławy Szymborskiej i w jej poetyckiej filozofii kryje się zaiste cały świat. Ten ‘wszechobecny świat’, jak go określa w jednym ze swoich wierszy (Jarmark cudów). Świat, który nieustannie zadziwia, zdumiewa poetkę, ale też i jej czytelników. A w jego centrum człowiek, ze wszystkimi swoimi uczuciami, ze swoją poznawczą dociekliwością, człowiek, któremu ‘zachciało się wieczności’, jak opisuje go w wierszu Sto pociech”. Beata Żółkiewicz przypomniała karierę literacką polskiej noblistki na tle sytuacji politycznej i społecznej w Polsce omawiając kolejne wydania jej poezji. „ Pierwszy tom poetycki ogłoszony przez Wisławę Szymborską po upadku komunizmu w Polsce, wydany został w 1993 roku pod tytułem Koniec i początek – w tej właśnie odwróconej kolejności. Koniec, który wyznacza nowy początek: ‘Po każdej wojnie / ktoś musi posprzątać. […] W trawie, która porosła / przyczyny i skutki, / musi ktoś sobie leżeć / z kłosem w zębach / i gapić się na chmury’. Tom Koniec i początek uznawany jest za dzieło szczególnie ważne. W opinii wielu krytyków stanowi szczytowe osiągnięcie poetki. Zawiera wiersze, które przeszły do historii, należą dziś do kanonu polskiej poezji i zaliczają się do ulubionych przez wielu czytelników na całym świecie, jak choćby poruszający Kot w pustym mieszkaniu, napisany po śmierci wieloletniego partnera poetki i wybitnego pisarza Kornela Filipowicza. Wzruszający lament, w którym podmiot liryczny przywdziewa maskę zwierzęcia – kota – i dzięki mocy poetyckiego słowa, z czułym artyzmem wkracza w inny świat”. Prelegentka omówiła charakterystyczne elementy poetyckiego i językowego warsztatu Wisławy Szymborskiej, do których należą „mistrzowska finezja wypowiedzi, liryzm obok oszczędnej ekspresji słowa, kunsztowne operowanie paradoksem i antytezą, niebywały wdzięk w posługiwaniu się metaforą, genialne przekształcanie frazeologizmów i wyrażeń idiomatycznych, pozwalające na ich ‘podwójne’ odczytywanie, tj. jako pojęcia określonego przez wyrażenie językowe, jak też i w ich dosłownym znaczeniu”. Skonkludowała swoją wypowiedź, mówiąc, że „lekturze poezji Wisławy Szymborskiej niemal nieustannie towarzyszy uczucie zdziwienia. I to właśnie to zdziwienie, być może silniej niż cokolwiek innego, kieruje uwagą tej wyjątkowej poetki. Staje się siłą napędową jej poetyckiej filozofii. Przenika całą jej twórczość. Odnajdujemy je w niej wielokrotnie, zarówno jako słowo, jak i jako pojęcie. Zdziwienie - zdumienie Szymborskiej dotyczy w równym stopniu makrokosmosu, jak i mikrokosmosu, dotyczy człowieka, który może być zarówno tragiczny, jak i komiczny, dotyczy każdego istnienia – czy to żywego czy nieożywionego, czy to ziemskiego czy też spoza ziemskiej sfery. Cały ten świat mieści się w jej poezji. Jakież niewyczerpane bogactwo!”

Kolejną prelegentką była grecka poetka Aristea Papalexandrou, która w sposób bardzo osobisty opowiedziała o swoich „spotkaniach” z poezją Wisławy Szymborskiej oraz o odbiorze twórczości polskiej noblistki w Grecji. Zapowiedziała również specjalne wydanie czasopisma literackiego „Hartis” poświęconego Wisławie Szymborskiej, które ukaże się w lipcu 2024 r.

Istotnym elementem wydarzenia były wiersze Szymborskiej czytane po polsku i po grecku przez studentki uczące się języka polskiego, które także przetłumaczyły tekst wystawy na grecki: Wiktoria Jandzaklidu, Paraskewi Konstantopulu, Anastazja Nowicka, Lida Tsakoniti i Nadia Tsiola. Nad całością wydarzenia czuwała dr Anastazja Chatzigiannidi, lektorka języka polskiego na Uniwersytecie Ateńskim.

Dziękujemy wszystkim partnerom za owocną współpracę.