Polska w Grecji

W uroczystości upamiętniającej polsko – greckiego bohatera ruchu oporu przeciwko nazistowskim Niemcom, która miała miejsce 19 października, wzięła udział delegacja Ambasady RP w Atenach wraz z Ministrem Macedonii – Tracji T. Karaoglou, przedstawicielami władz Salonik i klubu sportowego Iraklis, a także członkowie rodziny Jerzego Iwanowa-Szajnowicza oraz polscy oficerowie służący w siłach NATO w Salonikach.

Polska delegacja odwiedziła także siedzibę klubu sportowego Iraklis Saloniki, którego patronem jest Jerzy Iwanow-Szajnowicz. Spotkanie poświęcone było idei otwarcia Muzeum Jerzego Iwanowa-Szajnowicza w Salonikach, której pomysłodawcą są władze klubu jego imienia.

Jerzy Iwanow-Szajnowicz był polskim i greckim sportowcem, a w czasie II wojny światowej agentem brytyjskich oraz polskich służb specjalnych i bohaterem greckiego ruchu oporu. Był synem rosyjskiego pułkownika, Władimira Iwanowa i warszawianki Leonardy Szajnowicz. Urodził się 14 grudnia 1911 w Warszawie. Gdy miał kilka lat, jego matka wyszła ponownie za mąż, za Greka Joannisa Lambrianidisa i przeprowadziła się do Salonik, gdzie zamieszkał też młody Iwanow. Trenował piłkę nożną i piłkę wodną w KS "Iraklis" Saloniki. W latach 1931-1935 startował we wszystkich ogólnogreckich zawodach pływackich. Należał także do drużyny piłki wodnej AZS Warszawa i do reprezentacji Polski w piłce wodnej. Ukończył Uniwersytet Katolicki w Louvain (Belgia) oraz studia podyplomowe w Paryżu. Był poliglotą - oprócz polskiego opanował świetnie języki: angielski, rosyjski, francuski, niemiecki i grecki. Wybuch wojny zastał go w Grecji. W maju 1940 rozpoczął współpracę z polską placówką wojskową w Salonikach. Od kwietnia 1941 przebywał w Palestynie. Oczekiwał na skierowanie do Brygady Karpackiej, jednak został ostatecznie odkomenderowany do dyspozycji wojsk brytyjskich. Jako człowiek British Special Operations Executive w Kairze został agentem brytyjskiego wywiadu. Po przeszkoleniu w Aleksandrii został w październiku 1941 przetransportowany na pokładzie brytyjskiego okrętu podwodnego "Thunderbolt" do Grecji, gdzie rozpoczął działalność konspiracyjną. We współpracy z greckim ruchem oporu prowadził działalność szpiegowską i sabotażową. Przekazywał dowództwu angielskiemu informacje o niemieckich instalacjach wojskowych w Grecji, ruchach wojsk niemieckich i włoskich, konwojach płynących do Afryki Północnej. Grupa Iwanowa zniszczyła lub uszkodziła około 400 samolotów niemieckich i włoskich w zakładach Malziniotti w Nowym Faleronie (dzielnica Aten), głównie uszkadzając ich silniki. Wykorzystując umiejętności pływackie, wspierany przez greckich konspiratorów, Iwanow osobiście minował i niszczył niemieckie okręty podwodne i transportowe w porcie.

Trzykrotnie ujęty przez Gestapo, dwukrotnie zdołał zbiec. Po raz pierwszy już w grudniu 1941 został zadenuncjowany przez znajomego i schwytany przez Gestapo, ale zbiegł w czasie transportu. 8 września 1942, rozpoznany i zdradzony przez znajomego, został aresztowany w Atenach po raz trzeci. 2 grudnia otrzymał od sądu niemieckiego potrójny wyrok śmierci. Wyrok wykonano na strzelnicy wojskowej w dzielnicy Aten Kessariani. Według źródeł greckich przed śmiercią wołał jeszcze „Niech żyje Grecja, niech żyje Polska”

Iwanow-Szajnowicz został odznaczony pośmiertnie Orderem Virtuti Militari, brytyjskim odznaczeniem War Medal 1939–1945 oraz greckim Krzyżem Walecznych.