Portal o przeciwdziałaniu
handlowi ludźmi

27 lipca 2015 opublikowany został kolejny raport Departamentu Stanu USA na temat handlu ludźmi Trafficking in Human Persons 2015. Do przygotowywania raportu amerykańską administrację zobowiązują przepisy uchwalonego w 2000 roku Trafficking Victims Protection Act. Raport stanowi ważne źródło informacji na temat sytuacji w obszarze handlu ludźmi w 209 krajach na świecie. Zapraszamy do zapoznania się z rankingiem krajów oraz opisem sytuacji Polski.

Okładka raportu TIP 2015Raport Departamentu Stanu USA przygotowywany jest w oparciu o informacje pochodzące z amerykańskich placówek dyplomatycznych, administracji poszczególnych państw, organizacji pozarządowych i międzynarodowych, opublikowanych raportów, artykułów prasowych, badań naukowych, wyjazdów studyjnych oraz informacji dostarczonych na adres tipreport@state.gov. Raport obejmuje działania rządów z okresu od 1 kwietnia 2013 do marca 2015.

Każdy kraj umieszczany jest w jednej z czterech kategorii. Kwalifikacja do danej kategorii zależy w większej mierze od działań, jakie dany rząd podejmuje by zapobiegać handlowi ludźmi, niż od rozmiarów zjawiska na danym terytorium. Analizowane są działania dążące do osiągnięcia minimalnych wymagań określonych w Trafficking Victims Protection Act (TVPA), które odpowiadają zapisom Protokołu z Palermo (w załączniku). Kategoria 1 jest najwyższą w rankingu, nie oznacza jednak, że na terenie danego kraju nie występuje przestępstwo handlu ludźmi, ani że dany kraj robi wszystko co możliwe by temu przestępstwu zapobiegać. Kategoria 1 wskazuje na to, że kraj jest świadomy przestępstwa handlu ludźmi, prowadzi działania mające mu zapobiegać i spełnia minimalne standardy z TVPA. Dodatkowo, dla każdego kraju przygotowywany jest krótki opis uzasadniający ewentualne zmiany w rankingu i przedstawiający po krótce informacja zebrane na temat tego kraju przez Departament Stanu.

Ranking oraz opisy poszczególnych państw w roku 2015 odzwierciedla przede wszystkim:

• Wprowadzenie w życie przepisów zakazujących skrajnych form handlu ludźmi, zgodnie z definicją w TVPA oraz sankcji karnych dla sprawców;
• Posiadanie sankcji karnych za handel ludźmi z górną granicą co najmniej 4 lat pozbawienia wolności;
• Implementacji przepisów dotyczących handlu ludźmi poprzez energiczne ściganie dominujących form handlu ludźmi i skazywanie sprawców;
• Działania na rzecz proaktywnej identyfikacji ofiar handlu ludźmi w tym posiadanie procedur stanowiących wskazówki dla organów ścigania i innych wspieranych przez rząd podmiotów mogących mieć kontakt z ofiarami;
• Finansowanie organizacji pozarządowych i współpracę z nimi w celu zapewnienia ofiarom dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej, wsparcia psychologicznego i schronienie;
• Ochronę ofiar gwarantującą dostęp do odpowiednich usług, schronienia i prawną alternatywę wobec wydalenia do krajów w których mogą spotkać się z odwetem lub innymi poważnymi trudnościami;
• Zakres w jakim państwo zapewnia ofiarom handlu ludźmi dostęp do pomocy prawnej oraz gwarantuje, że postępowanie sądowe nie narusza ich praw, godności i nie wpływa negatywnie na ich stan psychiczny;
• Zakres w jakim państwo zapewnia ofiarom bezpieczną, humanitarną oraz w miarę możliwości dobrowolną repatriację i reintegrację;
• Wysiłki na rzecz ograniczenia praktyk zidentyfikowanych jako czynniki wspierające wykorzystani jak np. odbieranie pracownikom paszportów przez pracodawców lub tolerowanie wysokich opłat rekrutacyjnych pobieranych przez pośredników na rynku pracy.

Kategoria 1

Kraje, których rządy w pełni stosują się do minimalnych standardów zgodnych z TVPA.

Kategoria 2

Kraje, których rządy nie w pełni stosują się do standardów zgodnych z TVPA ale ich działania zmierzają do zapewnienia pełnego ich przestrzegania.

Kategoria 2 – kraje obserwowane (watch list)

Kraje, których rządy nie w pełni stosują się do standardów zgodnych z TVPA ale ich działania zmierzają do zapewnienia pełnego ich przestrzegania i w których:

• całkowita liczba ofiar handlu ludźmi jest bardzo znaczna lub drastycznie rośnie,
• nie udało się dostarczyć dowodów na rozwój działań zapobiegających handlowi ludźmi w okresie objętym badaniem w tym na wzrost liczby dochodzeń, oskarżeń i skazań w związku z przestępstwem handlu ludźmi
• ocena kraju jako podejmującego znaczące wysiłki w walce z handlem ludźmi wynikała z wzięcia pod uwagę zobowiązań kraju do podjęcia dodatkowych działań, które jednak nie zostały zrealizowane.

Kategoria 3

Kraje, których rządy nie w pełni stosują się do standardów zgodnych z TVPA, a ich działania nie zmierzają do zapewnienia pełnego ich przestrzegania.

Kraje, które przez dwa lata z rzędu (licząc od roku 2009) były klasyfikowane w kategorii 2 na liście krajów obserwowanych, w przypadku braku poprawy sytuacji są przenoszone do kategorii 3.

Ogólne dane na temat handlu ludźmi na świecie

W raporcie publikowane są również ogólne dane dotyczące liczby aktów oskarżenia, wyroków skazujących, zidentyfikowanych ofiar oraz nowych lub znowelizowanych aktów prawnych, zbierane przez Departament Stanu (w nawiasach podano liczby odnoszące się do pracy przymusowej):

1. Rok 2007

• Oskarżenia: 5,682 (490)
• Skazania: 3,427 (326)
• Zidentyfikowane ofiary: - 
• Nowe i nowelizowane akty prawne: 28

2. Rok 2008 

• Oskarżenia: 5,212 (312)
• Skazania: 2,983 (104)
• Zidentyfikowane ofiary: 30,961
• Nowe i nowelizowane akty prawne: 26

3. Rok 2009

• Oskarżenia: 5,606 (432)
• Skazania: 4,166 (335)
• Zidentyfikowane ofiary: 49,105
• Nowe i nowelizowane akty prawne: 33

4. Rok 2010

• Oskarżenia: 6,017 (607)
• Skazania: 3,619 (237)
• Zidentyfikowane ofiary: 33,113
• Nowe i nowelizowane akty prawne: 17

5. Rok 2011

• Oskarżenia: 7,909 (456)
• Skazania: 3,969 (278)
• Zidentyfikowane ofiary: 42,291 (15,205)
• Nowe i nowelizowane akty prawne: 15

6. Rok 2012

• Oskarżenia: 7,705 (1,153)
• Skazania: 4,746 (518)
• Zidentyfikowane ofiary: 46,570 (17,368)
• Nowe i nowelizowane akty prawne: 21

7. Rok 2013

• Oskarżenia: 9,460 (1,199)
• Skazania: 5,776 (470)
• Zidentyfikowane ofiary: 44,758 (10,603)
• Nowe i nowelizowane akty prawne: 58

8. Rok 2014

• Oskarżenia: 10,051 (418)
• Skazania: 4,443 (216)
• Zidentyfikowane ofiary: 44,462 (11,438)
• Nowe i nowelizowane akty prawne: 20

Ranking Krajów

Kategoria 1

Armenia, Australia, Austria, Bahamy (awans z kategorii 2), Belgia, Kanada, Chile, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Islandia, Irlandia, Izrael, Włochy, Korea Pd., Luksemburg, Macedonia, Holandia, Nowa Zelandia, Norwegia, Polska, Portugalia (awans z kategorii 2), Słowacja, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Tajwan, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone;

Kategoria 2

Afganistan, Albania, Angola (awans z listy obserwowanych), Argentyna, Aruba, Azerbejdżan, Bahrajn (awans z listy obserwowanych), Bangladesz, Barbados, Benin, Bhutan, Bośnia i Hercegowina (awans z listy obserwowanych), Brazylia, Brunei, Kamerun, Czad, Kolumbia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Chorwacja, Curaçao, Cypr, Dominikana , Ekwador, Salwador, Estonia, Etiopia, Fidżi, Gabon, Gwatemala, Grecja, Honduras, Hong Kong, Węgry, Indie, Indonezja, Irak, Japonia, Jordania, Kazachstan, Kenia, Kiribati, Kosowo, Kirgizja, Łotwa, Liberia, Litwa, Makau, Madagaskar (awans z listy obserwowanych), Malawi, Malta, Meksyk, Mikronezja, Mołdowa, Mongolia, Czarnogóra, Maroko (awans z listy obserwowanych), Mozambik, Nepal, Nikaragua (spadek z kategorii 1), Niger, Nigeria, Oman, Palau, Panama (awans z listy obserwowanych), Paragwaj, Peru, Filipiny, Rep. Zielonego Przylądka,  Rumunia, Rwanda (awans z listy obserwowanych), Saint Lucia, Sint Maarten, Senegal, Serbia, Seszele, Sierra Leone, Singapur, Słowenia (spadek z kategorii 1), RPA, Suazi, Tadżykistan, Togo, Tonga, Turcja, Uganda, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Urugwaj (awans z listy obserwowanych), Wietnam, Zambia;

Kategoria 2 (lista obserwowanych)

Antigua I Barbuda, Arabia Saudyjska (awans z kategorii 3), Boliwia, Botswana, Bułgaria (spadek z kategorii 2), Burkina Faso (spadek z kategorii 2), Birma, Kambodża, Chiny, Kongo (awans z kategorii 3), Republika Kongo (spadek z kategorii 2), Kostaryka (spadek z kategorii 2), Kuba (awans z kategorii 3), Dżibuti, Egipt (spadek z kategorii 2), Gabon (spadek z kategorii 2), Gana (spadek z kategorii 2), Gwinea, Gujana, Haiti, Jamajka, Laos, Liban, Lesoto, Malezja (awans z kategorii 3), Malediwy (spadek z kategorii 2), Mali, Mauritius (spadek z kategorii 2), Namibia, Pakistan, Papua Nowa Gwinea (awans z kategorii 3), Katar,  Sri Lanka, Saint Vincent i Grenadyny, Wyspy Salomona, Sudan, Surinam, Tanzania, Timor Wschodni, Trinidad i Tobago (spadek z kategorii 2), Tunezja, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan (awans z kategorii 3);

Kategoria 3

Algieria, Białoruś (automatyczny spadek po dwóch latach), Belize (spadek z listy obserwowanych), Burundi (spadek z listy obserwowanych), Komory (automatyczny spadek po dwóch latach), Gwinea Równikowa, Erytrea, Gambia, Gwinea-Bissau, Iran, Korea Północna, Kuwejt, Libia, Mauretania, Republika Środkowoafrykańska,  Rosja, Sudan Południowy (spadek z listy obserwowanych), Syria, Tajlandia, Jemen, Wenezuela, Wyspy Marshalla (automatyczny spadek po dwóch latach), Zimbabwe;

Polska w TIP 2015

Polska ponownie zakwalifikowana została do pierwszej kategorii. Autorzy raportu zwrócili uwagę na ciągłe działania zmierzające do poprawy skuteczności organów ścigania oraz utrzymanie wysiłków mających na celu zapewnienie skutecznej ochrony i kompleksowego wsparcia ofiarom handlu ludźmi.

Autorzy rekomendują przede wszystkim:

• wprowadzenie specjalnych środków dla wsparcia małoletnich ofiar handlu ludźmi,
• zwiększenie liczby szkoleń dla prokuratorów i sędziów,
• zwiększenie skuteczności ścigania sprawców wykorzystujących ofiary do pracy przymusowej,
• zwiększenie wysiłków na rzecz proaktywnej identyfikacji ofiar,
• zwiększenie wysokości  zasądzanych kar, tak by odpowiadały one ciężarowi przestępstwa,
• wprowadzenie do systemu prawnego przepisów wprost regulujących niekaralność ofiar handlu ludźmi za czyny popełnione w bezpośrednim związku z sytuacją wykorzystania.

 

---

Cały raport można pobrać tutaj.