Portal o przeciwdziałaniu
handlowi ludźmi

Na język polski przetłumaczone zostały wytyczne będące wynikiem projektu ADSTRINGO.

Wytyczne powstały na zlecenie Eu­ropejskiego Instytutu Zapobiegania i Kontroli Prze­stępczości, działającego przy Organizacji Narodów Zjednoczonych (HEUNI) w ramach Projektu „ADSTRINGO – Przeciwdziałanie handlowi ludźmi do pracy przymu­sowej poprzez usprawnienie współpracy, diagnozę problemów i wzmocnienie systemowego podejścia”. Projekt ten był realizowany przez Europejski Insty­tut Zapobiegania i Kontroli Przestępczości (HEUNI) we współpracy z Ministerstwem Spraw Wewnętrz­nych Republiki Litewskiej, Uniwersytetem w Tartu, Estonia oraz Grupą Zadaniową ds. Handlu Ludźmi Rady Państw Morza Bałtyckiego (CBSS TF-THB). Dodatkowy moduł projektu – „ADSTRINGO – Polska i Rosja” był reali­zowany przez Grupę Zadaniową ds. Handlu Ludźmi Rady Państw Morza Bałtyckiego przy wsparciu fi­nansowym Instytutu Szwedzkiego.

Adresatami wytycznych są:

• Twórcy polityki i osoby podejmujące decyzje w ministerstwach Pracy, Sprawiedliwości, Spraw Wewnętrznych i Spraw Zagranicznych.
• Zarządy prywatnych biur pośrednictwa pracy i ich stowarzyszenia branżowe.
• Zarządy firm działających w branżach usług porządkowych, rolnictwa, gastronomii i ich stowarzyszenia branżowe.
• Przedstawiciele związków zawodowych, w szczególności działający w branżach rolnictwa, usług porządkowych, gastronomii i pracy agencyjnej.
• Przedstawiciele organizacji pozarządowych, w szczególności grup ds. praw imigrantów, podmiotów świadczących usługi na rzecz imigrantów i organizacji zwalczających handel ludźmi.

Główne cele wytycznych to:

• Promowanie godnej pracy i ochrona pod­stawowych praw pracowniczych.
• Poprawa egzekwowania istniejących norm prawa pracy, szczególnie w branżach o najwyższym prawdopodobieństwie wystąpienia przy­padków wyzysku i zatrudniania pracowników migrujących.
• Stworzenie równych warunków dla etycz­nie postępujących rekruterów i pracodawców.
• Promowanie partnerstwa strategicznego pomiędzy organami administracji publicznej, przedsiębiorstwami, związkami zawodowymi i organizacjami pozarządowymi w celu zapobiegania nadużyciom i wyzyskowi na poziomie krajowym, regionalnym i  międzynarodowym.

Wytyczne dla państw w zakresie zapobiegania praktykom opartym na nadużyciach i wyzysku w rekrutacji i zatrudnieniu

• Regulacja działalności pośredników, np. prywat­nych biur pośrednictwa pracy (PBPP) poprzez wprowadzenie ustawodawstwa regulującego działalność PBPP i nieformalnych pośredników w drodze tworzenia systemu udzielania li­cencji lub rejestracji.
• Wprowadzenie przepisów gwarantujących, że od pracowników migrujących nie będą pobierane żad­ne pośrednie ani bezpośrednie opłaty lub koszty rekru­tacji i zatrudnienia.
• Zapewnienie skutecznych i proporcjonalnych sankcji – ustanowienie systemu ostrzeżeń i kar dla PBPP stosujących praktyki oparte na wyzysku i w inny sposób naruszają­cych wymogi licencyjne lub rejestracyjne i standardy pra­wa pracy.
• Zapewnienie, że oszukańcza rekrutacja będzie czy­nem zabronionym.
• Wprowadzenie odpowiedzialności przedsiębiorstw za przestępstwo handlu ludźmi.
• Monitorowanie i egzekwowanie standardów rekru­tacji i zatrudniania w celu ograniczenia nadużyć i wyzysku.
• Odpowiednie ukierunkowanie działań kon­trolnych i ścigania na sektory gospodarki narażone na nadużycia i eksploatację.
• Wymaganie aby przedsiębiorcy w ramach swo­jej odpowiedzialności korporacyjnej przestrzegali praw człowieka.
• Wzmocnienie motywacji biznesu do samoregulacji doty­czącej etycznej rekrutacji w zgodzie z Wytycznymi ONZ dotyczącymi Biznesu i Praw Człowieka.
• Promowanie przejrzystości –  jasno określone zasady odpowiedzialności rekruterów i pracowników, w tym także w ramach łańcuchów dostaw.
• Ustanowienie nadzoru regulacyjnego nad spółkami au­dytorskimi.
• Poprawa przejrzystości i odpowiedzialności branży audytorskiej, i podniesienie standardów działania firm audytorskich w zakresie badania łańcucha dostaw.

Wytyczne dla przedsiębiorstw: należyta staranność, jako instrument zapobiegania nadużyciom i wyzyskowi w rekrutacji i zatrudnianiu pracowników migrujących

• Gromadzenie wiedzy na temat ryzyka związane­go z nadużyciami, wyzyskiem i handlem do pracy przymusowej, także w odniesieniu do pracowników migrujących;
• Zobowiązanie się do zapobiegania handlowi ludźmi do pracy przymusowej, nadużyciom i wy­zyskowi w całej działalności przedsiębiorstwa, w tym także w jego łańcuchu dostaw;
• Ustanowienie mechanizmów rozpatrywania skarg na poziomie operacyjnym w celu reagowania na nadużycia z zakresu prawa pracy w stosunku do pracowników migrujących i zapewnienie bezpiecz­nego, łatwego i poufnego dostępu do tego procesu.
• Ustanowienie mechanizmów niezależnego moni­toringu, weryfikacji i certyfikacji w celu dokumen­towania zgodności działań z kodeksami etycznymi i regułami samoregulacji, a także zobowiązania do informowania organów ścigania o wykryciu oznak wskazujących na eksploatację.
• Budowa systemu samoregulacji biznesu w zakresie etycznych standardów rekrutacji i zatrudniania pracowników migrujących.
• Promowanie samoregulacji biznesu w celu zapobiegania nadużyciom i wyzyskowi w miejscu pracy i w łańcuchu podwykonawstwa.

Wspólne działania w celu ochrony praw pracowników migrujących: Wytyczne dla państw, przedsiębiorstw, związków zawodowych i społeczeństwa obywatelskiego

• Wprowadzenia przepisów prawnych i praktycznych mechanizmów zapewniających pracownikom migrującym dostęp do pełnej informacji dotyczącej ich praw i obowiązków.
• Zapewnienie szkolenia wprowadzającego i infor­macji na temat możliwości bezpiecznej i zgodnej z prawem migracji w krajach pochodzenia i prze­znaczenia.
• Zapewnienie sprawiedliwych i korzystnych wa­runków pracy, prawnie wiążących ofert pracy i pisemnych umów o pracę.
• Stworzenie sieci attaché do spraw pracy w głów­nych krajach przeznaczenia.
• Ochrona i promowanie prawa do zrzeszania się oraz prowadzenia rokowań zbiorowych przez pra­cowników migrujących.
• Rozszerzenie ochrony związkowej na pracowni­ków migrujących o nieuregulowanej sytuacji prawnej.
• Zapewnienie możliwości zmiany pracodawcy w przypadku nadużyć, ale bez utraty prawa pobytu.
• Zagwarantowanie wdrożenia szczególnych środków ochrony dla pracowników, którzy padli ofiarą wyzysku lub handlu ludźmi.
• Ochrona i promowanie prawa do środków naprawczych – ustanowienie mechanizmów poufnego zgłaszania nadużyć i składania poufnych skarg i Zapewnienie pomocy prawnej i wsparcia pracownikom.

Współpraca multidyscyplinarna i koordynacja na poziomie międzynarodowym

• Ustanowienie lub wzmocnienie krajowych mechanizmów koordynacyjnych promujących partnerstwo między podmiotami publicznymi a prywatnymi.
• Wzmocnienie współpracy transgranicznej pomiędzy związkami zawodowymi oraz organizacjami pozarządowymi.
• Wzmacnianie regionalnej współpracy transgranicznej pomiędzy zrzeszeniami pracodawców, prywatnymi biurami pośrednictwa pracy i przedsiębiorstwami.
• Ustanowienie mechanizmów współpracy multidyscyplinarnej pomiędzy krajami po­chodzenia i krajami przeznaczenia.

---

Link do projektu.