Izrael
Stosunki dyplomatyczne między Polską a Izraelem zostały nawiązane wraz z uznaniem niepodległości Izraela w maju 1948 r., następnie zerwane w 1967 r. w wyniku wojny sześciodniowej oraz odnowione w lutym 1990 r.
Współpraca polityczna
Rys historyczny
Współczesne stosunki między Polską a Izraelem poprzedza wielowiekowa historia współżycia Polaków i Żydów na ziemiach polskich. Pierwsze wspólnoty żydowskie pojawiły się w XII wieku, ulegając znacznemu rozrostowi wraz z wypędzeniem Żydów z innych części Europy. Za panowania króla Kazimierza Wielkiego, uznawanego za protektora Żydów w Polsce, wspólnoty te zostały wyłączone spod jurysdykcji prawa niemieckiego i zaczęły bezpośrednio podlegać sądom królewskim. Polska była jednym z najbardziej tolerancyjnych państw Europy i stawała się bezpiecznym domem dla coraz liczniejszej społeczności żydowskiej. Szacuje się, że w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów na ziemiach polskich żyło około 80 procent wszystkich Żydów świata. Po rozbiorach Polski od końca XVIII wieku ich warunki bytowe zależały od zaboru: najtrudniejsze były w Imperium Rosyjskim, w którym wzmagał się antysemityzm, a ludności żydowskiej wyznaczono ograniczoną strefę osiedlania.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zamieszkiwały ją ponad 3 miliony Żydów, co stanowiło jedną z największych diaspor na świecie. Wkrótce po inwazji Niemiec na Polskę w 1939 roku hitlerowcy zaczęli masowo eksterminować ludność żydowską. W wyniku ludobójstwa zginęło ponad 90% polskich Żydów. Po wojnie wielu z ocalonych zdecydowało się na emigrację z komunistycznej Polski do nowopowstałego państwa Izrael.
Polska była jednym z pierwszych państw, które uznały proklamowane w maju 1948 roku Państwo Izrael. Pod koniec września 1948 do Polski przybyła izraelska misja dyplomatyczna. W 1967 roku z powodu poparcia przez Związek Radziecki i kraje satelickie państw arabskich w wojnie sześciodniowej, Polska zerwała stosunki dyplomatyczne z Izraelem.
Współpraca polityczna w okresie III RP
Po upadku komunizmu Polska wznowiła stosunki dyplomatyczne z Izraelem w lutym 1990 roku. W tym samym roku rząd Tadeusza Mazowieckiego udzielił wsparcia w organizacji przerzutu wielu tysięcy Żydów ze Związku Radzieckiego do Izraela (operacja „Most”). Stale rozwijana jest współpraca polityczna, naukowa, kulturalna i samorządowa. Blisko 20 polskich miast podpisało z izraelskimi partnerami umowy o siostrzeństwie. Coraz intensywniej rozwija się ruch turystyczny: w 2018 roku Polskę odwiedziło około 250 tysięcy Izraelczyków, natomiast Izrael ponad 150 tysięcy Polaków.
Współpraca ekonomiczna
Polska od kilku lat odnotowuje dodatnie saldo w wymianie handlowej z Izraelem. W 2018 r. wartość polskiego eksport do Izraela przekroczyła 585 mln EUR, a importu 400 mln EUR. W odróżnieniu od pozostałych państw regionu pozycja Izraela jako partnera handlowego Polski jest stabilna i poza kryzysowym 2009 rokiem odnotowywany jest systematyczny wzrost obrotów. Prawie jedną trzecią polskiego eksportu stanowią produktu rolno-spożywcze, w tym przede wszystkim mięso wołowe (80 mln EUR), cukier (30 mln EUR), wody mineralne (20 mln EUR), wyroby mączne (18 mln EUR) i inne. Polska z kolei importuje głównie wyroby przemysłu elektromaszynowego (ponad 40%). Choć w oficjalnych statystykach Izrael nie jest wymieniany jako istotne źródło napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski, to jednak poprzez rejestrowanie w krajach trzecich zaangażowanie kapitałowe izraelskich podmiotów szacowane jest na poziomie 3-5 mld EUR.
Linki:
Bank Centralny
Instytut Eksportu i Współpracy Międzynarodowej
Start-Up Nation Central
Izraelskie Centrum Współpracy z krajami UE w dziedzinie Badań i Rozwoju
Centrum Studiów nad Polityką Społeczną w Izraelu - Taub Center
Współpraca kulturalna
Współpraca kulturalno-naukowa rozwija się w oparciu o Umowę między Rządem RP a Rządem Państwa Izrael o współpracy kulturalnej, naukowej i oświatowej podpisaną w Jerozolimie w 1991 roku oraz jej programy wykonawcze. W 2000 roku zainaugurowana została działalność Instytutu Polskiego w Tel Awiwie.
Linki:
Instytut Polski w Tel Awiwie
Współpraca naukowa
Podstawą dla rozwoju współpracy naukowej jest podpisana w październiku 2014 roku w Warszawie umowa o współpracy w zakresie przemysłowych badań i rozwoju, której postanowienia weszły w życie w lutym 2016 roku. Dotyczą one wymiany doświadczeń związanych z rozwojem wysokich technologii, dają możliwość finansowania wspólnych prac naukowo-badawczych, kształtowania ekosystemów innowacyjności czy wspierania firm typu start-up. Polskie i izraelskie podmioty mogą dzięki temu ubiegać się o środki na prowadzenie wspólnych badań z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) oraz Izraelskiego Centru Badań i Rozwoju dla Przemysłu (ISERD).
Polska nie ma podpisanej umowy z Izraelem o wzajemnym uznaniu dyplomów, w związku z tym ewaluacją polskich dyplomów zajmuje się Departament Uznawalności Zagranicznych Dyplomów Akademickich w Ministerstwie Edukacji Izraela. Ocena zagranicznych dyplomów przeprowadzana jest zgodnie z tzw. zasadami Rachlewskiego dotyczącymi dyplomów szkół wyższych i stopni naukowych.