Jordania

Stosunki dyplomatyczne między Polską a Jordańskim Królestwem Haszymidzkim zostały nawiązane 20 lutego 1964 r.

Współpraca polityczna

Rys historyczny

Pierwsze sondaże w sprawie nawiązania stosunków prowadzono już w 1956 r. za pośrednictwem polskiej placówki w Damaszku. W lutym 1957 roku po upadku rządu Sulejmana al-Nabulsiego strona jordańska wycofała się jednak z prowadzonych rokowań. Ponowne ożywienie w dwustronnych relacjach przyniósł czerwiec 1962 roku, kiedy to strona polska złożyła „oficjalną propozycję ustanowienia w Ammanie stałego delegata Ministra Handlu Zagranicznego na wzór podobnych naszych placówek w Pakistanie , Syjamie i Libii”. Propozycja polska została potwierdzona stosowną notą z 12 lipca 1962 r. W rezultacie – z końcem grudnia 1963 r. – Jordańczycy przekazali „zgodę rządu Jordanii na ustanowienie placówki handlowej w Ammanie”, a w dwa dni później nieoficjalnie poinformowali, że „należy się spodziewać w najbliższym czasie z ich strony propozycji nawiązania stosunków dyplomatycznych”. Przedstawicielem MHZ w Ammanie mianowano Franciszka Onichowskiego, który wiosną 1963 roku wyjechał do Ammanu „w celu wynajęcia budynku i zainstalowania w nim placówki handlowej”. Początkowo strona polska sceptycznie odnosiła się do propozycji nawiązania stosunków dyplomatycznych, jednakże sytuacja uległa zmianie po ustanowieniu formalnych relacji miedzy Jordanią a ZSRR. Z końcem stycznia 1964 polski ambasador w Bejrucie Witold Skuratowicz otrzymał polecenie „sfinalizowania sprawy”, wraz z informacją, iż to on będzie mianowany ambasadorem w Ammanie (na zasadzie rozszerzenia akredytacji). Ostatecznie stosunki zostały formalnie nawiązane 20 lutego 1964 r. 19 października 1964 r. Witold Skuratowicz został oficjalnie powołany przez Radę Państwa na stanowisko ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w Haszymidzkim Królestwie Jordanii. Do złożenia listów uwierzytelniających doszło 11 stycznia 1965 roku. W związku z tym, że nowo mianowany ambasador rezydował na stale w Bejrucie stanowisko chargé d’affaires ad interim w Ammanie objął dotychczasowy przedstawiciel MHZ – Franciszek Onichowski.

Współpraca polityczna w okresie III RP

W latach 90-tych XX wieku relacje bilateralne utraciły na znaczeniu, który to proces zahamowany został w związku ze zmianą siedziby placówki polskiej w Ammanie. Jordania w ciągu ostatnich 15 lat stała się jednym z kluczowych partnerów Polski w regionie w zakresie kooperacji politycznej, ekonomicznej oraz naukowej. Szczególna intensyfikacja relacji nastąpiła od 2016 r. gdy wizytę w Ammanie złożył minister SZ Witold Waszczykowski (lipiec 2016 r.) . Kolejnym krokiem do zacieśniania relacji była pierwsza w historii wizyta Prezydenta RP w Jordanii (listopad 2016 r.), która pozwoliła na stworzenie personalnej relacji między królem Abdullahem II a prezydentem Andrzejem Dudą. W maju 2019 r. wizytę w Ammanie złożył natomiast minister SZ Jacek Czaputowicz, zaznaczając pozytywny rozwój relacji bilateralnych.

Współpraca ekonomiczna

Jordania jest jednym z głównych importerów polskich towarów na Bliskim Wschodzie. Polski eksport do Jordanii osiągnął w 2016 r. poziom 96 mln EUR natomiast import wyniósł 1,3 mln EUR. Relacje bilateralne cechuje wysoki deficyt handlowy po stronie jordańskiej, czemu przeciwdziałać mają poluzowane przez UE w lipcu 2016 r. zasady dotyczące reguł pochodzenia towarów eksportowanych z Jordanii. W 2017 r. obroty handlu z Jordanią zanotowały spadek do poziomu około 70 mln EUR w związku z pogarszającą się sytuacją ekonomiczną w tym kraju. W 2018 r. polski eksport do Jordanii wyniósł – 90,6 mln EUR, a import w analogicznym okresie osiągnął poziom 7,4 mln EUR.

Eksport z Polski:

Gotowe artykuły spożywcze; napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet; tytoń i przemysłowe namiastki tytoniu – 14,1 mln EUR
Pojazdy, statki powietrzne, jednostki pływające oraz współdziałające urządzenia transportowe – 20,6 mln EUR
Import z Jordanii:
Perły natur. lub hodow., kamienie szlach. lub półszlach., metale szlach., metale platerowane metalem szlachetnym i artykuły z nich; sztuczna biżuteria; monety – 3,3 mln EUR
Produkty przemysłu chemicznego lub przemysłów pokrewnych - 1 mln EUR W okresie styczeń-marzec 2019 r. polski eksport do Jordanii osiągnął wartość 23,9 mln EUR i wzrósł o 3,9% w porównaniu z analogicznym okresem 2018 r., import z Jordanii w I kwartale 2019 r. wyniósł 2,17 mln EUR.

Współpraca kulturalna

Ze względu na brak Ambasady Jordanii w Polsce, współpraca kulturalna ograniczona jest do działań podejmowanych przez polską placówkę w Ammanie. Cyklicznie bierze ona udział w Festiwalu Filmów Europejskich w Ammanie, organizowanym przez przedstawicielstwo UE, organizuje również samodzielnie imprezy związane z promocją Polski – koncerty oraz konferencje naukowe poświęcone relacjom bilateralnym.

Współpraca naukowa

Ze względu na brak Ambasady Jordanii w Polsce, współpraca kulturalna ograniczona jest do działań podejmowanych przez polską placówkę w Ammanie. Ze względu na stałą obecność ekip archeologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego, to właśnie ta dziedzina nauki jest najsilniej zakorzeniona w relacjach bilateralnych. Ambasada RP w Ammanie stale wspiera polskich archeologów odwiedzając ich na stanowiskach prac archeologicznych, jak również współorganizując konferencje naukowe z ich udziałem.